-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e1339.xml
390 lines (390 loc) · 28.5 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e1339.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="62-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e1339"><!-- l1d24q2 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e1339-Hd1e101">Quaestio 2</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e1339-Hd1e103" type="question-title">Utrum unum quod est principium numeri aliquid addat super ens
et super unum quod convertitur cum ente et quod sit illud</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e106">
<lb ed="#L" n="7"/>QVAESTIO SECVNDA.
<lb ed="#L" n="8"/>Vtrum vnum de genere quantitatis addar
<lb ed="#L" n="9"/>aliquid vltra ynum quod conuertitur
<lb ed="#L" n="10"/>cum ente, & quid sit illud.
<lb ed="#L" n="11"/>bai a ii ar i ad i.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e119">
<lb ed="#L" n="12"/>
<!--1--> SECVNDO quaeritur de rno quod est principium
<lb ed="#L" n="13"/>numeri quod est de genere quantitatis vtrum ad
ali<lb ed="#L" n="14" break="no"/>quid super ens, & vnum quod conuertitur cum
en<lb ed="#L" n="15" break="no"/>lte. Et quid sit illud. Et videtur quod illud sit ratio
<lb ed="#L" n="16"/>mensurae. Primo per Aristo. 4. Metaphy. qui dicit quod vnum
<lb ed="#L" n="17"/>quod est principium numeri & numerus opponuntur, sicui
<lb ed="#L" n="18"/>mensura & mensuratum, ergo in ratione vnius quod est
prin<lb ed="#L" n="19" break="no"/>cipium numeri includitur ratio mensurae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e141">
<lb ed="#L" n="20"/>
<!--2--> Item sicut se habet numerus qui est de genere quantitati.
<lb ed="#L" n="21"/>ad multitudinem quae est de transcendentibus, ita se habet vnum
<lb ed="#L" n="22"/>in quantitate ad vnum quod conuertitur cum ente. Sed
nume<lb ed="#L" n="23" break="no"/>rus qui est de genere quantitatis addit supra multitudinem qua
<lb ed="#L" n="24"/>est de transcendentibus rationem mensurati. Est enim
nume<lb ed="#L" n="25" break="no"/>rus multitudo mensurata per vnum vt patet ex quarto
meta<lb ed="#L" n="26" break="no"/>physicae, ergo vnum quod est principium numeri addit supra
<lb ed="#L" n="27"/>vnum quod conuertitur cum ente rationem mensurae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e164">
<lb ed="#L" n="28"/>CONTRA. Mensura est in genere relationis. Sed vnim
<lb ed="#L" n="29"/>quod est principium numeri non est in genere relationis sed
<lb ed="#L" n="30"/>quantitatis, ergo vnum quod est principium numeri non addit
<lb ed="#L" n="31"/>super vnum quod conuertitur cum ente rationem mensurae
<lb ed="#L" n="32"/>Consequentia probatur quia vnum quod est principium
nu<lb ed="#L" n="33" break="no"/>meri non addit per se super vnum quod conuertitur, cum
en<lb ed="#L" n="34" break="no"/>te nisi rom sui generis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e182">
<lb ed="#L" n="35"/>
<!--4--> RESPONSIO. Primo dandus est hic intellectus
quae<lb ed="#L" n="36" break="no"/>stionis, & postea procedetur ad eius discussionem. Quantum ac
<lb ed="#L" n="37"/>primum sciendum quod intellectus quaestionis non potest esse ill
<lb ed="#L" n="38"/>quem verba quaestionis praetendunt, scilicet quid ad vnum quo
<lb ed="#L" n="39"/>est principium numeri supra ens & vnum quod conuertitur ci
<lb ed="#L" n="40"/>ente, quia nec tale vnum, nec quodcunque aliud potest aliquam
<lb ed="#L" n="41"/>rem addere super ens vt dictum fuit in praecedete quaestione
<lb ed="#L" n="42"/>Sed iste est intellectus, scilicet quid dicat vnum quod est
prin<lb ed="#L" n="43" break="no"/>cipium numeri sub ente. Et istud quandoque vocatur additio
<lb ed="#L" n="44"/>sicut dicimus quod homo addit rationale super animal.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e208">
<lb ed="#L" n="45"/>Hoc supposito est multiplex modus dicendi circa quaestion
<lb ed="#L" n="46"/>propositam vnus quidem est quod vnum quod est principium ni
<lb ed="#L" n="47"/>meri non contrahit directe vnum quod conuertitur cum ente, sec
<lb ed="#L" n="48"/>contrahit ipsum ens, sicut album, vel homo, vnum enim quo
<lb ed="#L" n="49"/>est principium numeri non dicitur priuatiue, sicut vnum quod
<lb ed="#L" n="50"/>conuertitur cum ente propter quod non directe contrahit ipsum
<lb ed="#L" n="51"/>Sed dicitur positiue. Est enim speciale quoddam ens sub ent
<lb ed="#L" n="52"/>communi. Et hoc est ipsum quantum. Dicunt enim isti quod
quanti<lb ed="#L" n="53" break="no"/>tas dupliciter perficit suum subiectum etiam positiue vno me
<lb ed="#L" n="54"/>do secundum se & absolute, & sic quantitas dicitur vnitas, & quam
<lb ed="#L" n="55"/>tum vnum. Alio modo perficit ipsum per comparationem ad par
<lb ed="#L" n="56"/>tem. Et sic dicitur continuum ita quod ratio vnius quod est
prin<lb ed="#L" n="57" break="no"/>cipium numeri non consistit in indiuisione, sed in esse tale, scilice
<lb ed="#L" n="58"/>in esse quantum absolute propter quod est ratio positiua sul
<lb ed="#L" n="59"/>ente, quia ratio quanti directe contrahit ens commune, & non
<lb ed="#L" n="60"/>vnum quod cum ente conuertitur nisi per accidens & indirecte
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e245">
<lb ed="#L" n="61"/>
<!--6--> Sed haec positio deficit, primo quia absque vlla probationi
<lb ed="#L" n="62"/>assumit quod vnum quod est principium numeri fit ipsum
quan<lb ed="#L" n="63" break="no"/>tum secundu absolutam rationem ipsius quanti & econuerso, hoc enim
<lb ed="#L" n="64"/>non videtur, tum quia esse nugatio dicendo vnum quantum quia
<lb ed="#L" n="65"/>essent nomina penitus synonyma significantia penitus idem
ra<lb ed="#L" n="66" break="no"/>tione & re quod non est verum, tum quia quantitas non dat esse
<lb ed="#L" n="67"/>multa nisi quia diuersa, ergo non dat esse vnum nisi inquantum
in<lb ed="#L" n="68" break="no"/>diuisa, ergo quantum secundum se & absolute non habet
ratio<lb ed="#L" n="69" break="no"/>nem vnius, sed quia indiuisum. Secundo deficit in hoc quod dicit
<lb ed="#L" n="70"/>qu quantum potest perficere suum subiectum secundum se &
<lb ed="#L" n="71"/>absolute vel in ordine ad partes. Impossibile est enim quod
quan<lb ed="#L" n="72" break="no"/>tum sic perficiat suum subiectum absolute quod hoc sit absqe
<lb ed="#L" n="73"/>ordine ad partes quod probatur sic, Illud quod non potest
in<lb ed="#L" n="74" break="no"/>telligi absque ordine ad partes non potest aliud perficere
circun<lb ed="#L" n="75" break="no"/>scripto hoc ordine, sed quantum non potest intelligi sine
ordine<lb ed="#L" n="76" break="no"/>ad partes cum hoc sit de sua formali & diffinitiua ratione,
di<lb ed="#L" n="77" break="no"/>cente Philosopho 5. Metaphysicae, quod quantum est quod est
<lb ed="#L" n="78"/>diuisibile in ea quae in sunt, & haec eius sunt partes sine quibus
<!--00189.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="79"/>impossibile est quantum intelligi, quare &c. Vnde probabilius di
<lb ed="#L" n="80"/>ceretur quod quantum secundum quod continuum est vnum quam quod sit
<lb ed="#L" n="81"/>vnum secundum quod quantum absolute, quia quaecunque sunt
<lb ed="#L" n="82"/>sibiinuicem continua sunt vnum, non autem quaecunque sunt
quan<lb ed="#L" n="83" break="no"/>ta, quia possunt esse inter se diuisa & sic plura & non vnum.
Ve<lb ed="#L" n="84" break="no"/>runtamen nec illud esset simpliciter benedictum quia licet
om<lb ed="#L" n="85" break="no"/>ne continuum sit vnum & econuerso, prout nunc loquimur de
<lb ed="#L" n="86"/>vno, tamen ex alio formaliter dicitur continuum, scilicet quia
<lb ed="#L" n="87"/>partes eius copulantur ad vnum terminum & haec est ratio po
<lb ed="#L" n="88"/>sitiua, & ex alio dicitur vnum ex hoc scilicet quod partes eius
<lb ed="#L" n="89"/>non sunt diuisae vel sunt indiuisae quae est ratio priuatiua.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e317">
<lb ed="#L" n="90"/>
<!--7.--> Alius modus dicendi est quod vnum quod est principium
nu<lb ed="#L" n="91" break="no"/>meri addit super vnum quod conuertitur cum ente aliquid
rea<lb ed="#L" n="92" break="no"/>liter diuersum, quod declaratur sic, quia vt isti dicunt in rebus
<lb ed="#L" n="93"/>matorialibus est duplex terminatio scilicet essentialis, quae est
<lb ed="#L" n="94"/>per formam substantualem secundum quam res sic est haec, puta
<lb ed="#L" n="95"/>nomo vel asinus quod non sit alia & accidentalis quae est per
quam<lb ed="#L" n="96" break="no"/>titatem secundum quam determinationem res ostenditur tanta
<lb ed="#L" n="97"/>quod nec major, nec minor secundum primam terminationem
at<lb ed="#L" n="98" break="no"/>tenditur vnitas quae conuertitur cum ente, sed secundum aliam
<lb ed="#L" n="99"/>attenditur vnitas quae est principium numeri. Ex quo arguitu
<lb ed="#L" n="100"/>sic. Sicut se habet terminus essentialis ad terminum
acciden<lb ed="#L" n="101" break="no"/>talem, ita se habet vnum quod conuertitur cum ente ad vnum
<lb ed="#L" n="102"/>quod est principium numeri, sed terminus essentialis &
acci<lb ed="#L" n="103" break="no"/>dentalis differunt realiter, puta substantia & quantitas, erge
<lb ed="#L" n="104"/>vnum quod conuertitur cum ente & vnum quod est
princi<lb ed="#L" n="105" break="no"/>pium numeri differunt realiter propter quantitatem quia
ad<lb ed="#L" n="106" break="no"/>dit vnum quod est principium numeri super substantia.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e359">
<lb ed="#L" n="107"/>
<!--8--> Sed nec istud est bene dictum, quia impossibile est vt dictum
<lb ed="#L" n="108"/>fuit in principio quaestionis, quod aliquid addat super ens, &
<lb ed="#L" n="109"/>vnum quod conuertitur cum ente, quia aliquid addat
natu<lb ed="#L" n="110" break="no"/>ram realiter ab ente & vno diuersam, quod patet sic, quia
<lb ed="#L" n="111"/>quandocunque aliqua se habent sicut superius & inferius per
<lb ed="#L" n="112"/>se & essentialiter ordinata quicquid importatur per inferius
<lb ed="#L" n="113"/>totum clauditur in ambitu superioris. Sed omne quod est in
<lb ed="#L" n="114"/>aliqua natura siue accidens siue substantia, se habet ad ens, &
<lb ed="#L" n="115"/>ad vnum quod conuertitur cum eo, sicut inferius ordinatum
<lb ed="#L" n="116"/>per se & essentialiter ad suum superius, ergo quicquid
impor<lb ed="#L" n="117" break="no"/>tatur per quamlibet naturam substantiae vel accidentis totum
<lb ed="#L" n="118"/>per se clauditur in ambitu vnius & entis. Et ita non addit
na<lb ed="#L" n="119" break="no"/>turam nouam, sed conimunem determinat.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e393">
<lb ed="#L" n="120"/>
<!--9--> Nec valet ratio quam adducunt, fundatur enim super
fal<lb ed="#L" n="121" break="no"/>sum, scilicet quod vnitas quae conuertitur cum enter solum atter
<lb ed="#L" n="122"/>datur secundum determinationem & indiuisionem quae est
se<lb ed="#L" n="123" break="no"/>cundum formam substantialem. Hoc enim non est verum, quia
<lb ed="#L" n="124"/>sicut ens non dicitur solum de substantia, sed etiam de
accidenti<lb ed="#L" n="125" break="no"/>bus, sic indiuisio in natura entis importata per vnum se extendi
<lb ed="#L" n="126"/>ad determinationem & diuisionem in quacunque natura
substan<lb ed="#L" n="127" break="no"/>tiae & accidentis. Quod ergo dicitur quod sicut se habet termi
<lb ed="#L" n="128"/>nus essentialis ad accidentalem, ita se habet vnum &c. Dicendi
<lb ed="#L" n="129"/>quod si accipiatur essentiale pro essentia substantiae, vel forma
<lb ed="#L" n="130"/>substantialis falsum est, quia non sic se habet vnum in quantita
<lb ed="#L" n="131"/>te quod est principium numeri ad vnum quod conuertitur ci
<lb ed="#L" n="132"/>ente sicut se habet accidens ad substantiam quod se habet vt
<lb ed="#L" n="133"/>quoddam ens ab ea essentialiter distinctum, sed sicut se habei
<lb ed="#L" n="134"/>accidens ad ens communiter sumptum. In illo tamen sensu
pro<lb ed="#L" n="135" break="no"/>cedit ratio vt apparet ex suppositione minoris propositioni
<lb ed="#L" n="136"/>propter quod non valet. Si autem sumatur essentiale pro essci
<lb ed="#L" n="137"/>tia cominuniter dictam tunc maiot est vera, sed minor falsa,
qui<lb ed="#L" n="138" break="no"/>terminus accidentalis non differt ab essentiali communite
<lb ed="#L" n="139"/>sumpto, sed includitur in ipso sicut superius in inferiori.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e441">
<lb ed="#L" n="140"/>
<!--10--> Alius modus dicendi quod vnum quod est principium
nume<lb ed="#L" n="141" break="no"/>ri non addit super ens, & vnum quod conuertitur cum ente rem
<lb ed="#L" n="142"/>aliquam, sed rationem duplicem priuatiuam, scilicet & positiuam
<lb ed="#L" n="143"/>priuatiuam, quia sicur vnum communiter dictum dicit
priuatio<lb ed="#L" n="144" break="no"/>nem diuisionis generaliter in quacunque natura, sic vnum quod
<lb ed="#L" n="145"/>est principium numeri dicit indiuisionem in quantitate
conti<lb ed="#L" n="146" break="no"/>nua, & alterius addit rationem positiuam ratione fundament
<lb ed="#L" n="147"/>huius priuationis scilicet ratione quantitatis. Et illa ratio est
ra<lb ed="#L" n="148" break="no"/>tio mensurae. Quod probatur primo per Aristotelem 4.
Metaph<lb ed="#L" n="149" break="no"/>qui dicit quod numerus & vnum quod est principium numeri
<lb ed="#L" n="150"/>opponuntur sicut mensura & mensuratum. Secundo quia
quan<lb ed="#L" n="151" break="no"/>do quaeritur quod sunt homines & respondetur quod est vnu
<lb ed="#L" n="152"/>non est sensus tantum quod homo qui est ibi sit indiuisus, imo!
<lb ed="#L" n="153"/>vnus dicit discretam mensuram secundum quam aliqua
men<lb ed="#L" n="154" break="no"/>surantur, vt sunt tot sicut quaeritur per quot. Vnum ergo quod
<lb ed="#L" n="155"/>est principium numeri addit rationem mensurae discretae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e480">
<lb ed="#L" n="156"/>
<!--11.--> Haec autem opinio duo dicit. vnum autem est satis clarum
<lb ed="#L" n="157"/>multum dubium. Clarum est quod vnum quod est principium ni
<lb ed="#L" n="158"/>meri qui est de genere quantitatis dicit diuisionem in
quanti<lb ed="#L" n="159" break="no"/>tate specialiter sicut vnum quod conuertitur cum ente dicit
in<lb ed="#L" n="160" break="no"/>diuisionem in natura entis vniuersaliter, quod patet, quia ratio
<!--00190.xml-->
<pb ed="#L" n="62-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>superioris saluatur in quolibet inferiori licet contracta, sed vnum
<lb ed="#L" n="2"/>quod conuertitur cum ente est superius ad vnum quod est solum in
<lb ed="#L" n="3"/>quantitate (sicut ens est superius ad quantitatem (vt enim tale
<lb ed="#L" n="4"/>ens, scilicet quantitas se habet ad ens commune, sic vnum in
quanti<lb ed="#L" n="5" break="no"/>tate ad vnum in ente, ergo ratio vnius in ente saluatur in
ra<lb ed="#L" n="6" break="no"/>tione vnius in quantitate, sed contracta. Eadem ergo
indiuisi<lb ed="#L" n="7" break="no"/>quae sumpta vniuersaliter est formalis ratio vnius quod conue
<lb ed="#L" n="8"/>titur cum ente ipsa sumpta specialiter in tali natura (scilicet in
<lb ed="#L" n="9"/>quantitate) est ratio vnius quod est principium numeri.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e522">
<lb ed="#L" n="10"/>
<!--12--> Sed tunc est dubitatio, quare indiuisio in quantitate facit
<lb ed="#L" n="11"/>speciale vnum sub ente & secundum speciale nomen quod dicitur
<lb ed="#L" n="12"/>vnum quod est principium numeri: in aliis autem generibus puta
<lb ed="#L" n="13"/>in substantia, vel qualitate, indiuisio non facit speciale vnum S
<lb ed="#L" n="14"/>secundum speciale nomen. Et dicendum est quod indiuisio in
<lb ed="#L" n="15"/>quolibet genere facit speciale vnum sub vna quod conuertitu
<lb ed="#L" n="16"/>cum ente, sed non sortitur speciale nomen secundum commune
<lb ed="#L" n="17"/>vsum loquendi, sed solum vnum in quantitate. Cuius ratio est
<lb ed="#L" n="18"/>quia omnis vnitas opponitur multitudini, propter quod in illo
<lb ed="#L" n="19"/>genere in quo inuenitur vltra alia genera specialis ratio
multi<lb ed="#L" n="20" break="no"/>tudinis, rationabile est quod inueniatur specialis ratio vnitatis
<lb ed="#L" n="21"/>sed in genere quantitatis inuenitur specialis ratio multitudinis
<lb ed="#L" n="22"/>vltra alia genera, ergo &c. Maior patet, sed minor probatur, qui
<lb ed="#L" n="23"/>in aliis generibus a quantitate (exclusa quantitate) non esset
mul<lb ed="#L" n="24" break="no"/>titudo differentium, nisi secundum species quae est multitudo
forma<lb ed="#L" n="25" break="no"/>lis saltem in his quae sunt per causas naturales, quicquid sit de hi
<lb ed="#L" n="26"/>quae immediate possunt fieri a deo solo vt angeli: de quibus quae
<lb ed="#L" n="27"/>retur in 2. lib. dist. 3. In quantitate autem & in materialibus
ration<lb ed="#L" n="28" break="no"/>quantitatis inuenitur noua multitudo sub eadem specie eorum
<lb ed="#L" n="29"/>quae solo numero differunt, propter quod vnum in quantitate so
<lb ed="#L" n="30"/>titur speciale nomen diciturque vnum quod est principium numeri
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e572">
<lb ed="#L" n="31"/>
<!--13--> Secundum autem quod ponitur in hac opinione, scilicet quod
<lb ed="#L" n="32"/>vnum quod est principiu numeri addit super vnum quod
conuer<lb ed="#L" n="33" break="no"/>titur cum ente rationem mensurae, potest intelligi dupliciter, vno
<lb ed="#L" n="34"/>modo quod ratio mensurae essentialiter & intrinsece pertineat ad
<lb ed="#L" n="35"/>rationem vnius quod est principium numeri. Alio modo quod sit
<lb ed="#L" n="36"/>proprietas vel habitudo consequens tale vnum, fundata in ipso.
<lb ed="#L" n="37"/>Si primo modo sicut isti videntur intelligere, sic non potest esse
<lb ed="#L" n="38"/>verum, quod probatur sic, illud quod est relatiuum secundum esse
<lb ed="#L" n="39"/>& non solum secundum dici, non potest esse constitutiuum
alicu<lb ed="#L" n="40" break="no"/>ius absoluti, sed mensura vel ratio mensurae est relatiuum secun
<lb ed="#L" n="41"/>dum esse & non solum secundum dici, ergo non potest esse con
<lb ed="#L" n="42"/>stitutiua vnius quod est principium numeri, quod est quoddam
<lb ed="#L" n="43"/>realiter absolutum in genere quantitatis, maior patet, quia re
<lb ed="#L" n="44"/>latiuum secundum esse est ipsemet respectus vel ratio quae
perti<lb ed="#L" n="45" break="no"/>net ad genus relationis, & ideo non potest intrinsece & essentia
<lb ed="#L" n="46"/>liter pertinere ad rem alterius praedicamenti, sed relatiuum secun
<lb ed="#L" n="47"/>dum dici non est ipse respectus, sed est fundamentum eius, & ideo
<lb ed="#L" n="48"/>potest pertinere ad aliud genus, vt patet de scientia quae refertur
<lb ed="#L" n="49"/>ad scibile, & tamen est in genere qualitatis. Minor similiter
pa<lb ed="#L" n="50" break="no"/>tet, scilicet quod mensura dicit relatiuum secundum esse & non
se<lb ed="#L" n="51" break="no"/>cundum dici, quia illa nomina ad quae vltimo sit status &
reso<lb ed="#L" n="52" break="no"/>lutio in inquirendo de relationibus sunt nomina relationum vel
<lb ed="#L" n="53"/>relatiuorum secundum esse & non secundum dici, verbi gratia si
quae<lb ed="#L" n="54" break="no"/>ratur quo modo refertur album ad albedinem respondebitur.
<lb ed="#L" n="55"/>sicut simile simili. Sed si quaeratur vlterius quo modo
refertu<lb ed="#L" n="56" break="no"/>simile simili, respondebitur quia est simile & ratione
similitudi<lb ed="#L" n="57" break="no"/>nis, & hic est status, quia similitudo est essentialiter relatio 8
<lb ed="#L" n="58"/>simile relatiuum secundum esse. Si enim nomina essent relatiuo.
<lb ed="#L" n="59"/>rum secundum dici adhuc vlterius posset. quaeri de rationibus refi
<lb ed="#L" n="60"/>rendi, sed ad mensuram & mensurabile fit resolutio & status
in<lb ed="#L" n="61" break="no"/>quirendo de relationibus. Si enim quaeratur quare scientia
refer<lb ed="#L" n="62" break="no"/>tur ad scibile, respondebitur quod pro eo quod scientia mensuratu
<lb ed="#L" n="63"/>scibili & scibile est mensura scientiae. Si quaeratur vlterius quari
<lb ed="#L" n="64"/>mensura & mensurabile adinuicem referantur, nulla alia ratio el
<lb ed="#L" n="65"/>qua formaliter referantur nisi illa quae per nomina importatiu
<lb ed="#L" n="66"/>& in ipsa est status. Similiter in proposito, si quaeratur quare vnum
<lb ed="#L" n="67"/>quod est principium numeri referatur ad multa, respondebitur,
<lb ed="#L" n="68"/>quoniam vnu est mensura & reliquum mensurabile. Sed si vlterius
<lb ed="#L" n="69"/>quaeratur quare mensura & mensurabile referuntur non est
da<lb ed="#L" n="70" break="no"/>re aliam formalem rationem nisi illam quae importatur per
nomi<lb ed="#L" n="71" break="no"/>na quae est essentialiter quaedam habitudo vel relatio, quare &c
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e666">
<lb ed="#L" n="72"/>
<!--14--> Si autem intelligatur secundo modo quod esse mensuram es
<lb ed="#L" n="73"/>quaedam habitudo vel proprietas consequens vnum & fundata in
<lb ed="#L" n="74"/>ipso, sic habet veritatem, quia multitudo quantitatis discretae
ha<lb ed="#L" n="75" break="no"/>Det mensurari per vnum inquantum vnum aliquotiens sumptum
<lb ed="#L" n="76"/>reddit multitudinem totam, & haec est proprietas consequens vni
<lb ed="#L" n="77"/>non constituens ipsum, & ad hunc sensum loquitur Philosophus
<lb ed="#L" n="78"/>4. Metaphy. quod vnum & multa in genere quantitatis
opponun<lb ed="#L" n="79" break="no"/>tur sicut mensura & mensurabile, & non quod esse mensuram
<lb ed="#L" n="80"/>& mensurabile sint de ratione intrinseca vnius & multitudinis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e691">
<lb ed="#L" n="81"/>
<!--15--> Et per hoc patet solutio ad illud per quod isti primo proban
<lb ed="#L" n="82"/>suum propositum. Ad aliud quod dicunt secundo, scilicet quandc
<!--00190.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>quaeritur quot homines sunt indomo, & respondetur que vmus
<lb ed="#L" n="84"/>non est sensus tantum quod homo qui est ibi indiuisus sit, imo!
<lb ed="#L" n="85"/>vnus dicit discretam mensurâ secundum quam aliqua
mensu<lb ed="#L" n="86" break="no"/>rantur vt sunt tot. Dicendum quod ly vnus de principali
signifi<lb ed="#L" n="87" break="no"/>cato non dicit mensuram, sed solum connotat tanquam rationem
<lb ed="#L" n="88"/>concomitantem, quod patet, quia si respondeatur quod sint tres, ly
<lb ed="#L" n="89"/>tres dicit aliquid cui competit esse mensuratum vel esse
mensu<lb ed="#L" n="90" break="no"/>rabile. Sed tamen neutrum horum includitur in significato
hu<lb ed="#L" n="91" break="no"/>ius quod est tres: solum enim significatur quot sunt, quorum enim
<lb ed="#L" n="92"/>per se & essentialiter inest numero qui est quantitas discreta,
si<lb ed="#L" n="93" break="no"/>cut quantum, continuo quod est quantitas prima, tamen ex con
<lb ed="#L" n="94"/>sequenti datur intelligi quod sunt mensurabiles vel mensurati
<lb ed="#L" n="95"/>non enim sunt idem quorum & mensurabile nisi sicut
fundamen<lb ed="#L" n="96" break="no"/>tum & relatio consequens. Et eodem modo ly vnus cum
respon<lb ed="#L" n="97" break="no"/>detur ad quaestionem factam de numero importat quod sit ali
<lb ed="#L" n="98"/>quid multitudinis, & in hoc dicit aliquid positiuum cui
com<lb ed="#L" n="99" break="no"/>petit ratio mensurae respectu multitudinis, sed tamen non est
<lb ed="#L" n="100"/>de significato eius, non enim sunt idem esse aliquid numeri &
<lb ed="#L" n="101"/>esse mensuram eius nisi sicut fundamentum & relatio sequens
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e746">
<lb ed="#L" n="102"/>
<!--16--> PATET ergo quid dicit vnum quod est principium
nume<lb ed="#L" n="103" break="no"/>ri, sub vno quod conuertitur cum ente, quia dicit specialem
indiui<lb ed="#L" n="104" break="no"/>sionem in natura quantitatis, et vltra hoc dicit aliquid numeri &
<lb ed="#L" n="105"/>in hoc dicit aliquid positiuum, quod competit ei ratione
funda<lb ed="#L" n="106" break="no"/>menti sui, rationem autem mensurae non importat nisi extrinsece
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e762">
<lb ed="#L" n="107"/>
<!--17--> AD PRIMVM argumentum dicendum quod licei
<lb ed="#L" n="108"/>vnum quod est principium numeri sit mensura, tamen in hoc
<lb ed="#L" n="109"/>non consistit ratio vnius, sed est proprietas consequens ipsam
<lb ed="#L" n="110"/>vt dictum est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1339-d1e775">
<lb ed="#L" n="111"/>
<!--18--> Ad secundum dicendum quod esse mensuratum non dicit
<lb ed="#L" n="112"/>differentiam essentialem numeri, sed eam circunloquitur cum
<lb ed="#L" n="113"/>sit quaedam proprietas consequens, &c.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>