-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e1754.xml
294 lines (294 loc) · 19.8 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e1754.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 1</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 1</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="83-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e1754"><!-- l1d36q1 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e1754-Hd1e101">Quaestio 1</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e1754-Hd1e103" type="question-title">Utrum Deus cognoscat mala</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e106">
<lb ed="#L" n="56"/>QUAESTIO PRIMA.
<lb ed="#L" n="57"/>Vtrum deus cognoscat mala
<lb ed="#L" n="58"/>Thom. l.g. 14. artic. 10.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e115">
<lb ed="#L" n="59"/>CIRCA distinctionem istam primo quaeritur, vtrum
<lb ed="#L" n="60"/>deus cognoscat mala. Et videtur quod non, quia
in<lb ed="#L" n="61" break="no"/>tellectus qui semper est in actu non cognoscit pri
<lb ed="#L" n="62"/>uationem, vt innuitur tertio de anima, sed
intelle<lb ed="#L" n="63" break="no"/>ctus diuinus semper est in actu, ergo non cognoscit
<lb ed="#L" n="64"/>malum quod est quaedam priuatio.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e131">
<lb ed="#L" n="65"/>
<!--2.--> Et confirmatur, quia si visus vel auditus semper essent in
<lb ed="#L" n="66"/>actu nunquam auditus cognosceret silentium, nec visus
tene<lb ed="#L" n="67" break="no"/>bras, ergo eodem modo est circa intellectum, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e143">
<lb ed="#L" n="68"/>Item omnis cognitio vel est causa rerum vel causata a
re<lb ed="#L" n="69" break="no"/>bus, sed scientia dei nec est causa malorum (saltem culpae) nec
<lb ed="#L" n="70"/>causata ab eis, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e152">
<lb ed="#L" n="71"/>
<!--4.--> Item intellectum est in intelligente, sed malum non est in
<lb ed="#L" n="72"/>deo, ergo non est intellectum ab eo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e161">
<lb ed="#L" n="73"/>
<!--5--> IN CONTRARIVM est quod dicitur Iob II. Ipse
<lb ed="#L" n="74"/>nouit hominum vanitatem, & videns iniquitatem illorum nónne
<lb ed="#L" n="75"/>considerat? & in psalmo, Delicta mea non sunt a te abscondita.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e172">
<lb ed="#L" n="76"/>
<!--6--> RESPONSIO. Circa quaestionem istam sic
proce<lb ed="#L" n="77" break="no"/>detur, quia primo ponetur quaedam communis distinctio de
<lb ed="#L" n="78"/>scientia dei. Secundo ponetur illud in quo omnes moderni
<lb ed="#L" n="79"/>concordant. Tertio ponetur illud in quo quidam discordant in¬
<!--00231.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="80"/>quirendo quid sit verius.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e192">
<lb ed="#L" n="81"/>
<!--7--> Quantum ad primum sciendum est quod scientia dei,
quan<lb ed="#L" n="82" break="no"/>uis sit vna secundum rem, accipitur tamen tribus modis. dicitui
<lb ed="#L" n="83"/>enim scientia simplicis notitiae, visionis, & approbationis. Scien
<lb ed="#L" n="84"/>tia simplicis notitiae dicitur illa qua deus scit omnia quae sunt,
<lb ed="#L" n="85"/>fuerunt vel erunt, vel possibilia sunt secundum infinitatem
di<lb ed="#L" n="86" break="no"/>uinae potentiae. scientia vero visionis dicitur eadem scientia,
<lb ed="#L" n="87"/>inquantum est eorum quae sunt secundum aliquam differentiam
<lb ed="#L" n="88"/>temporis solum, quae pro tanto dicitur scientia visionis, quia
<lb ed="#L" n="89"/>apud nos ea quae videntur habent esse distinctum extra
viden<lb ed="#L" n="90" break="no"/>tem: propter quod ea quae a deo prodeunt in esse proprio quod
<lb ed="#L" n="91"/>habent in sua natura praeter esse quod habent in deo tanquam
<lb ed="#L" n="92"/>in causa dicuntur pertinere ad scientiam visionis. Scientia
au<lb ed="#L" n="93" break="no"/>tem approbationis dicitur quae est eorum in quibus diuina
vo<lb ed="#L" n="94" break="no"/>luntas sibi complacet, & haec sunt bona, & mala poenae
quate<lb ed="#L" n="95" break="no"/>nus sortiuntur rationem boni moralis, & per oppositum dicitur
ne<lb ed="#L" n="96" break="no"/>scire mala culpae, quia ea reprobat tanquam a bonitate sua
disco<lb ed="#L" n="97" break="no"/>dantia. Si ergo quaestio intelligatur de malis culpae & de
scien<lb ed="#L" n="98" break="no"/>tia approbationis, patet quod deus nescit mala culpae, quia ea non
<lb ed="#L" n="99"/>approbat, sed reprobat & punit: & secundum hoc dicitur ab
<lb ed="#L" n="100"/>Abach. 1. mundi sunt oculi tui ne videant malum, & ad
iniqui<lb ed="#L" n="101" break="no"/>tatem respicere non poteris, & fatuis virginibus dicitur Matt. 25.
<lb ed="#L" n="102"/>Nescio vos: sed quia sic scire vel nescire nimis est stricte
sum<lb ed="#L" n="103" break="no"/>ptum, ideo deducatur quaestio in scientia simplici notitiae ac vi
<lb ed="#L" n="104"/>sionis. Haec tantum de primo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e249">
<lb ed="#L" n="105"/>
<!--8--> Quantum ad secundum sciendum est quod omnes
moder<lb ed="#L" n="106" break="no"/>ni concedunt quod deus cognoscit malum, cuius ratio est, quia
<lb ed="#L" n="107"/>deus cognoscit partes vniuersi & habitudines earum, sed inter
<lb ed="#L" n="108"/>partes vniuersi talis est habitudo quod generatio vnius est
corru<lb ed="#L" n="109" break="no"/>ptio alterius, in corruptione autem consistit malum poenae quo
<lb ed="#L" n="110"/>ad animata, & malum naturae quo ad omnia: quaedam etiam
<lb ed="#L" n="111"/>partes vniuersi possunt deficere a rectitudine rationis in quo
<lb ed="#L" n="112"/>consistit malum culpae, ergo deus cognoscit omne malum
na<lb ed="#L" n="113" break="no"/>turae poenae & culpae cognoscit autem per bonum oppositum,
<lb ed="#L" n="114"/>quia priuatio non cognoscitur nisi per habitum, rectus enim es
<lb ed="#L" n="115"/>iudex & sui & obliqui, vt dicitur primo de anima, sed malum
se<lb ed="#L" n="116" break="no"/>cundum Dionys. lib. 4. de diuin. no. & Damascenum lib. 2. 4. cap.
<lb ed="#L" n="117"/>nihil aliud est quam priuatio boni, ergo malum non
cognosci<lb ed="#L" n="118" break="no"/>tur nisi per bonum, sicut nec obliquum nisi per rectum; & in
<lb ed="#L" n="119"/>hoc omnes moderni concordant.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e287">
<lb ed="#L" n="120"/>
<!--9--> Quantum ad tertium in quo quidam discordant sciendum
<lb ed="#L" n="121"/>est quod de cognitione mali per bonum est duplex opinio.
Qui<lb ed="#L" n="122" break="no"/>dam enim dicunt quod deus cognoscit malum per speciem bo
<lb ed="#L" n="123"/>ni (non cuiuscunque) sed boni quod priuat, ita scilicet quod
<lb ed="#L" n="124"/>si deus non cognosceret aliud bonum a se, nullo modo
cogno<lb ed="#L" n="125" break="no"/>sceret malum secundum specialem rationem mali, & huius
ra<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tio est duplex. Prima est, quia priuatio non cognoscitur nisi pe
<lb ed="#L" n="127"/>habitum oppositum, sed oppositio habitus & priuationis est
<lb ed="#L" n="128"/>circa idem subiectum quodcunque sit illud. Deus autem non
<lb ed="#L" n="129"/>potest esse subiectum priuationis, ergo si non esset bonum nisi
<lb ed="#L" n="130"/>deus, aut non cognosceretur aliud bonum a deo nullo modo
<lb ed="#L" n="131"/>esse malum, nec cognosceretur.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e318">
<lb ed="#L" n="132"/>
<!--10--> Secunda talis est, priuatio non distinguitur a priuatione nisi
<lb ed="#L" n="133"/>quia distinguitur habitus ab habitu, sicut non differt caecitas a
<lb ed="#L" n="134"/>surditate, nisi quia differt visus ab auditu, cum enim priuatio sit
<lb ed="#L" n="135"/>negatio habitus in subiecto apto nato, ratione negationis non
<lb ed="#L" n="136"/>potest vna priuatio differre ab alia, sed magis conuenit cum ea
<lb ed="#L" n="137"/>differunt ergo ratione habituum qui per eas negantur vel
pri<lb ed="#L" n="138" break="no"/>uantur, & hoc est verum vniuersaliter non solum in
priuationi<lb ed="#L" n="139" break="no"/>bus, sed etiam in negationibus quod non differunt nisi ratione
<lb ed="#L" n="140"/>eorum quae negantur. Vnde non homo & non lapis idem sunt
<lb ed="#L" n="141"/>respectu omnium, ita quod de quocunque verificatur vnum &
<lb ed="#L" n="142"/>alterum nisi respectu eorum quae negant, sed bonum diuinum
<lb ed="#L" n="143"/>non est bonum quod possit priuari, & si esset tale, nihilomunum;
<lb ed="#L" n="144"/>ratione ipsius non possent differre priuationes cum sit vnum,
<lb ed="#L" n="145"/>ergo per cognitionem solius boni diuini non possunt mala
co<lb ed="#L" n="146" break="no"/>gnosci, saltem secundum rationem specialem mali
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e355">
<lb ed="#L" n="147"/>
<!--11--> Hae sunt rationes quarum prima probat quod si deus non
co<lb ed="#L" n="148" break="no"/>gnosceret aliud bonum a se nullo modo cognosceret malum
<lb ed="#L" n="149"/>Secunda probat quod non cognosceret malum saltem
secun<lb ed="#L" n="150" break="no"/>dum rationem specialem mali¬
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e368">
<lb ed="#L" n="151"/>
<!--12--> Alij sunt quibus hoc non placet: dicunt enim quod hoc est
ex<lb ed="#L" n="152" break="no"/>presse contra sententiam Diony. 7. de di. no. vbi assimilat diuinam
<lb ed="#L" n="153"/>cognitionem lumini. Vnde dicit quod sicut lumen si esset cognitiuum
<lb ed="#L" n="154"/>cognosceret tenebras, non aliunde cognitionem accipiens, sed per
<lb ed="#L" n="155"/>seipsum, sic deus bonitas existens cognoscit malum quod est
pri<lb ed="#L" n="156" break="no"/>uatio boni, sicut tenebra est priuatio lucis quod probant quasi
<lb ed="#L" n="157"/>econtrario primis argumentis sic. Malum cognoscitur per bonun
<lb ed="#L" n="158"/>oppositum, sed malum opponitur bono diuino generali&
spe<lb ed="#L" n="159" break="no"/>ciali oppositione, ergo per bonum diuinum potest cognosci
ma<lb ed="#L" n="160" break="no"/>lum secundum rationem communem mali, & secundum rationes
<lb ed="#L" n="161"/>speciales malorum. maior ex dictis supponitur. sed minor proba¬
<!--00232.xml-->
<pb ed="#L" n="83-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>tur scilicet quod malum opponatur bono diuino generali &
spe<lb ed="#L" n="2" break="no"/>ciali oppositione, quia sicut deus est causa omnium communis:
<lb ed="#L" n="3"/>(inquantum omnia ipsum imitantur) & est, causa specialis
cu<lb ed="#L" n="4" break="no"/>iuslibet (inquantum diuersimode a diuersis imitatur) sic
om<lb ed="#L" n="5" break="no"/>nia mala opponuntur inquantum ab arte sua discordant dec
<lb ed="#L" n="6"/>communi oppositione & opponuntur ei speciali oppositione ir
<lb ed="#L" n="7"/>quantum ab eadem diuersimode discordant, vel deficiunt, & sic
<lb ed="#L" n="8"/>patet minor: sequitur ergo conclusio.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e420">
<lb ed="#L" n="9"/>
<!--13--> Declaratur etiam hoc per simile: sicut enim grammaticu
<lb ed="#L" n="10"/>per eandem artem cognoscit omnes congruitates in communi
<lb ed="#L" n="11"/>tanquam arti suae concordantes, & singulas congruitates in
spe<lb ed="#L" n="12" break="no"/>ciali tanquam specialibus regulis concordantes, & singulas
in<lb ed="#L" n="13" break="no"/>congruitates in communi & speciali tanquam discordantes al
<lb ed="#L" n="14"/>arte sua in communi & a specialibus regulis artis, sic deus
co<lb ed="#L" n="15" break="no"/>gnoscit omnia bona in communi inquantum concordant sua
<lb ed="#L" n="16"/>arti, & in speciali prout diuersimode ei concordant, & per illam
<lb ed="#L" n="17"/>eandem artem non aliunde cognitionem accipiens, cognoscit
<lb ed="#L" n="18"/>mala in communi inquantum ab arte sua discordant, & in
spe<lb ed="#L" n="19" break="no"/>ciali in quantum diuersimode discordant ab ea: nec propter hoc
<lb ed="#L" n="20"/>cognoscitur malum, nisi per bonum oppositum, quia bono diuino
<lb ed="#L" n="21"/>opponitur malum non tanquam bono quod priuat, sed tanqua
<lb ed="#L" n="22"/>bono a quo discordat, & sic intelligitur illud quod dicit beatus
<lb ed="#L" n="23"/>Aug. 22. de ci. dei, quod natura non contrariatur deo, sed vicium.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e457">
<lb ed="#L" n="24"/>
<!--14--> Haec sunt dicta illorum quibus impugnant primam opinioni
<lb ed="#L" n="25"/>quae tamen videtur verior, quod patet dupliciter simul
proban<lb ed="#L" n="26" break="no"/>do propositum, & soluendo motiuum aliorum. Prima ratio est talis
<lb ed="#L" n="27"/>Deus secundum eos cognoscit bona inquantum concordant cum
<lb ed="#L" n="28"/>arte sua, mala vero inquantum ab ea discordant, sed deus non po
<lb ed="#L" n="29"/>test cognoscere quo modo aliqua discordant vel possunt disco
<lb ed="#L" n="30"/>dare a sua arte, nisi praecognoscat modum quo aliqua cum e
<lb ed="#L" n="31"/>possunt concordare, ergo deus non potest cognoscere mala nisi
<lb ed="#L" n="32"/>praecognoscendo bona causata, vel causabilia quae possunt cum
<lb ed="#L" n="33"/>arte diuina concordare. Maior patet ex dictis eorum. Minor decla
<lb ed="#L" n="34"/>ratur, quia discordare est deuiare a concordantia sed nullus po
<lb ed="#L" n="35"/>test cognoscere quid sit deuiare a concordantia nisi cognosca
<lb ed="#L" n="36"/>quid sit concordare cum hoc includatur in intellectu alterius
<lb ed="#L" n="37"/>ergo nullus potest cognoscere quo modo aliqua possunt
disco<lb ed="#L" n="38" break="no"/>dare ab arte nisi praecognoscat quo modo possunt cum ea con
<lb ed="#L" n="39"/>cordare. Vnde grammaticus licet per eandem artem cognoscat
con<lb ed="#L" n="40" break="no"/>gruum & incongruum, tamen intellectus incongrui non
depen<lb ed="#L" n="41" break="no"/>det immediate ab arte, sed mediante intellectu contrarij propte
<lb ed="#L" n="42"/>dictam causam, quia non potest sciri quid sit discordare nisi scia
<lb ed="#L" n="43"/>tur quid est concordare, & idem est de cognitione dei respectu
<lb ed="#L" n="44"/>bonorum & malorum, quia semper intellectus negationis
de<lb ed="#L" n="45" break="no"/>pendet ab affirmatione, & priuationis ab habitu quem priuat
<lb ed="#L" n="46"/>quia illi soli opponitur vt nomen priuationis dicit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e513">
<lb ed="#L" n="47"/>
<!--15--> Secunda ratio talis est, malum est carentia alicuius boni
<lb ed="#L" n="48"/>debiti in esse, defectus enim boni non debiti in esse (vt defectu
<lb ed="#L" n="49"/>visus in lapide) non habet rationem mali, haec ergo est mali
ra<lb ed="#L" n="50" break="no"/>tio sine qua impossibile est intelligere malum, sed illud bonum
<lb ed="#L" n="51"/>debitum in esse cuius carentia est malum non potest esse
essen<lb ed="#L" n="52" break="no"/>tia diuina quae in nullo nata est esse nisi in suppositis diuinis in
<lb ed="#L" n="53"/>quibus necessario est, ergo est aliqua perfectio creata, ergo sine
<lb ed="#L" n="54"/>ea impossibile est intelligere malum, & sine dubio absurdum
<lb ed="#L" n="55"/>videtur quod caecitas possit a quocunque intelligi sine visu, cum
<lb ed="#L" n="56"/>fit de ratione eius, est enim priuatio visus in susceptiuo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e539">
<lb ed="#L" n="57"/>
<!--16--> Dictum etiam Diony. non facit pro eis, non enim intendit
<lb ed="#L" n="58"/>ibi Diony. tradere modum quo deus cognoscit mala, sed quo
co<lb ed="#L" n="59" break="no"/>gnoscit alia a se. Dicit enim quod deus nouit omnia antequam fierent
<lb ed="#L" n="60"/>quia omnia continet & omnia praehabet in se tanquam omnium cau
<lb ed="#L" n="61"/>sa, constat autem quod non praehabet in se mala tanquam eorum causa
<lb ed="#L" n="62"/>cum ergo dicit quod lumen si esset cognitiuum cognosceret
tenebra<lb ed="#L" n="63" break="no"/>non aliunde videns tenebras quam a lumine, forte per
tenebra<lb ed="#L" n="64" break="no"/>notat non priuationem solam, sed lumen participatum, & deri
<lb ed="#L" n="65"/>uatum a fonte luminis, iuxta quem modum omnis creatura deo
<lb ed="#L" n="66"/>comparata tenebra vocatur, Io.I. tenebrae eum non comprehenderunt
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e1754-d1e565">
<lb ed="#L" n="67"/>
<!--17--> Vel potest dici quod deus non aliunde cognitionem
acci<lb ed="#L" n="68" break="no"/>piens cognoscit mala, quia prima ratio cognoscendi tam bona
<lb ed="#L" n="69"/>quam mala est essentia diuina, sed proxima ratio cognoscendi
<lb ed="#L" n="70"/>mala sunt bona creata quae per maia priuantur.
<lb ed="#L" n="71"/>Ad argumenta non respondet, quoniam sunt eadem apud Thomam.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>