-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2061.xml
510 lines (510 loc) · 37.2 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2061.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="96-v"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e2061"><!-- l1d43q2 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e2061-Hd1e101">Quaestio 2</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e2061-Hd1e103" type="question-title">Utrum Deus possit aliquod infinitum actu</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e106">
<lb ed="#L" n="144"/>QUAESTIO SECVNDA.
<lb ed="#L" n="145"/>Utrum deus possit facere aliquod infinitum actu.
<lb ed="#L" n="146"/>Tham. l. q. 7. art. 3. &4.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e115">
<lb ed="#L" n="147"/>OCCASIONE eius quod dictum est, Quaeritur,
<lb ed="#L" n="148"/>vtrum deus possit facere aliquod infinitum actu.
<lb ed="#L" n="149"/>ut videtur quod non, quia de ratione infiniti est
<lb ed="#L" n="150"/>quod non possit pertransiri neque a finito, neq
<lb ed="#L" n="151"/>ab infinito, vt probatur 6. Physi. sed si infinitum
<lb ed="#L" n="152"/>esset productum quodammodo esset pertransitum, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e131">
<lb ed="#L" n="153"/>
<!--2--> Item impossibile est effectum aequari suae causae aequiuoce,
<lb ed="#L" n="154"/>sed si deus produceret effectum infinitum ille adaequaretur sua
<lb ed="#L" n="155"/>causae aequiuoce (scilicet deo) quia infinito nihil est majus, non
<lb ed="#L" n="156"/>solum secundum quantitatem molis, sed etiam secundum, quam
<lb ed="#L" n="157"/>titatem virtutis, quia in magnitudine infinita non potest esse
vir<lb ed="#L" n="158" break="no"/>tutis finita, vt probatur 8. Physic. sic ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e150">
<lb ed="#L" n="159"/>
<!--3--> Item infinitum est cuius quantitatem accipientibus semper
<lb ed="#L" n="160"/>est aliquid sumere extra, vt dicitur 3. Physi. sed si infinitum esset
<lb ed="#L" n="161"/>actu, nihil eius esset sumere extra, ergo contra rationem
infini<lb ed="#L" n="162" break="no"/>ti est esse actu, & sic idem quod prius.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e163">
<!--00259.xml-->
<pb ed="#L" n="97-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>4 IN CONTRARIVM arguitur, quia deus potest
<lb ed="#L" n="2"/>sub qualibet specie producere aliquod indiuiduum, sed si sub
<lb ed="#L" n="3"/>qualibet specie figurae esset producta aliqua figura, illae figurae
<lb ed="#L" n="4"/>essent actu infinitae, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e181">
<lb ed="#L" n="5"/>
<!--5.--> Item deus potest facere quicquid non repugnatrationi rei, sed
<lb ed="#L" n="6"/>rationi quantitatis non repugnat infinitum, imo finitum & infinitum
<lb ed="#L" n="7"/>quantitati conueniunt, vt dicitur 1. Physic. ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e192">
<lb ed="#L" n="8"/>
<!--6--> RESPONSIO. Quaestio ista non intelligitur de
infi<lb ed="#L" n="9" break="no"/>nito secundum essentiam (vtrum deus possit aliquod tale infinitum
<lb ed="#L" n="10"/>producere) cum constet omnem creaturam necessario limitari
<lb ed="#L" n="11"/>ad certum genus & ad certam speciem, intelligitur ergo de
in<lb ed="#L" n="12" break="no"/>finito secundum quantitatem quod est duplex, scilicet secundum
<lb ed="#L" n="13"/>magnitudinem, & secundum multitudinem, sicut est duplex
quanti<lb ed="#L" n="14" break="no"/>tas, continua videlicet & discreta. Primo ergo videamus, vtrum re
<lb ed="#L" n="15"/>pugnet naturae rei creatae infinitas secundum multitudinem: &
<lb ed="#L" n="16"/>secundo an repugnet ei infinitas secundum magnitudinem. Adhuc
<lb ed="#L" n="17"/>circa primum primo ponetur illud, quod est clarum, & ab
omni<lb ed="#L" n="18" break="no"/>bus concessum: & secundo inquiretur de eo quod est dubium
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e221">
<lb ed="#L" n="19"/>Quantum ad primum sciendum est, quod conceditur ab omni
<lb ed="#L" n="20"/>bus, quod in ordinatis per se & essentialiter impossibile est dare mul
<lb ed="#L" n="21"/>titudinem infinitam actu, cuius ratio est, quia si in ordinatis per si
<lb ed="#L" n="22"/>& essentialiter esset multitudo actu infinita in illa multitudinie
<lb ed="#L" n="23"/>esset aliqua species virtutis vel perfectionis infinitae, consequem
<lb ed="#L" n="24"/>est falsum, ergo & antecedens: falsitas consequentis patet, quia
<lb ed="#L" n="25"/>infinita perfectio non potest competere nisi deo, consequentia
pro<lb ed="#L" n="26" break="no"/>batur, quia in ordinatis essentialiter semper vnum est perfectiu
<lb ed="#L" n="27"/>altero, nec est dare duo in aequali gradu perfectionis, necesse est
<lb ed="#L" n="28"/>ergo in tota multitudine ordinatorum essentialiter quod vnum sit
pe<lb ed="#L" n="29" break="no"/>fectius caeteris omnibus. cum igitur in multitudine infinita sit
<lb ed="#L" n="30"/>perfectio infinita, oportet quod similis sit in aliquo vno illius
mul<lb ed="#L" n="31" break="no"/>titudinis. Alia autem sunt quae ordinantur accidentaliter sicut
indi<lb ed="#L" n="32" break="no"/>uidua sub vna specie, & talia possunt, produci dupliciter,
succes<lb ed="#L" n="33" break="no"/>siue, vel simul, si successiue, impossibile est quod inchoando ab vno
<lb ed="#L" n="34"/>vel a quocunque (dum tamen finitis) deueniatur aliquando ad mul
<lb ed="#L" n="35"/>titudinem actu infinitam: cuius ratio est, quia de ratione infiniti est
<lb ed="#L" n="36"/>quod quantacunque eius pars accipiatur, & quotiescunque, quod semper
<lb ed="#L" n="37"/>restet aliquid accipiendum. Propter quod cotra rationem eius est, (
<lb ed="#L" n="38"/>in accipiendo partem post partem, ipsum sit vnquam actu acceptum, &
<lb ed="#L" n="39"/>quia illud non potest fieri, quod est contra rationem rei, ideo iste
<lb ed="#L" n="40"/>modo non possunt produci actu infinita, nec solum est hoc verum
<lb ed="#L" n="41"/>in rerum productione, sed etiam in earum cognitione, si enim deus
<lb ed="#L" n="42"/>cognosceret vnum post aliud, non cognosceret actu infinita.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e276">
<lb ed="#L" n="43"/>
<!--8--> Si vero indiuidua sub specie simul producantur sic dubium
<lb ed="#L" n="44"/>est, an deus possit infinita actu producere, puta infinitas
ani<lb ed="#L" n="45" break="no"/>mas, & est hic duplex modus dicendi, vnus est quod deus potest in
<lb ed="#L" n="46"/>finita producere actu. Quod probatur dupliciter. Primo sic, de
<lb ed="#L" n="47"/>potest simul & actu tot producere quot potest producere in
po<lb ed="#L" n="48" break="no"/>tentia successiue, nisi natura rei requirat successionem, & hoc pa
<lb ed="#L" n="49"/>tet statim, quia vbi non est repugnantia ex parte rei non est
de<lb ed="#L" n="50" break="no"/>fectus ex parte dei, si ergo natura rei non requirat successionem
<lb ed="#L" n="51"/>sed patiatur simultatem, deus potest in talibus tot producere
<lb ed="#L" n="52"/>simul quot successiue, sed natura animarum quae possunt a deo
<lb ed="#L" n="53"/>produci, non requirit successionem, ergo deus potest tot animas
<lb ed="#L" n="54"/>simul producere quot potest producere successiue, si autem
<lb ed="#L" n="55"/>essent tot productae necessario essent infinitae, ergo &c. Quod
<lb ed="#L" n="56"/>essent infinitae patet, quia si essent finitae tunc per productioni
<lb ed="#L" n="57"/>successiuam animarum transiretur illud quod esset actu
pro<lb ed="#L" n="58" break="no"/>ductum (omne enim finitum transitur per continuam
acce<lb ed="#L" n="59" break="no"/>ptionem alicuius finiti) & sic deus non potuisset producere tot
<lb ed="#L" n="60"/>simul quot successiue, cuius oppositum probatum est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e321">
<lb ed="#L" n="61"/>
<!--9--> Secunda ratio talis est, deus potest simul tot animas
produ<lb ed="#L" n="62" break="no"/>cere quot possunt participare naturam animae, hoc patet, quia non
<lb ed="#L" n="63"/>habent inter se oppositionem, nec successionis necessarium
or<lb ed="#L" n="64" break="no"/>dinem, sed si tot essent productae necessario essent infinitae, erg.
<lb ed="#L" n="65"/>deus potest animas infinitas actu producere. Minor probatur, s
<lb ed="#L" n="66"/>enim animae sic productae essent in numero finito vltra illum
<lb ed="#L" n="67"/>numerum deus non posset aliquam animam producere cum
pona<lb ed="#L" n="68" break="no"/>tur quod tot sunt productae quot possunt naturam animae
parti<lb ed="#L" n="69" break="no"/>cipare. Hoc tamen est absurdum, (scilicet quod deus sit limitatus
<lb ed="#L" n="70"/>ad producendum certum numerum animarum vltra quem nullam
<lb ed="#L" n="71"/>posset, producere) ergo oportet dicere quod illae essent infinitae. Sic
<lb ed="#L" n="72"/>igitur dicunt isti quod deus potest hoc modo producere infinita.
<lb ed="#L" n="73"/>Hujus opinionis quae est satis probabilis fuerunt Auicenna,
<lb ed="#L" n="74"/>Agazel, & quidam alij: Et mihi ipsi visum est aliquando.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e356">
<lb ed="#L" n="75"/>
<!--10.--> Alius modus est qui videtur probabilior, videlicet quod deu
<lb ed="#L" n="76"/>non potest facere infinita actu, non propter impotentiam sui, sed
<lb ed="#L" n="77"/>propter repugnantiam rei: & ad probandum istam
conclusio<lb ed="#L" n="78" break="no"/>nem primo ponentur rationes per quas aliqui eam probant, &
<lb ed="#L" n="79"/>videbitur quantum concludant, & deinde adducentur
quae<lb ed="#L" n="80" break="no"/>dam aliae rationes quae videntur efficaciores.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e374">
<lb ed="#L" n="81"/>
<!--11--> Rationes per quas aliqui probant praedictam conclusionem sunt
<lb ed="#L" n="82"/>duae. Prima talis est, quia oportet omnem multitudinem esse in
<!--00259.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>aliqua specie multitudinis, species autem multitudinis sunt secur
<lb ed="#L" n="84"/>dum species numerorum, nulla autem species numeri potest essi
<lb ed="#L" n="85"/>infinita, cum numerus sit multitudo mensurata per vnum, ergi
<lb ed="#L" n="86"/>impossibile est aliquam multitudinem esse actu infinitam. Secundo,
<lb ed="#L" n="87"/>quia omne creatum comprehenditur sub aliqua certa intention
<lb ed="#L" n="88"/>creantis, sed infinita multitudo si esset non posset comprehendi
<lb ed="#L" n="89"/>sub certa intentione, sicut nec sub certo numero, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e403">
<lb ed="#L" n="90"/>
<!--12--> Sed istae rationes parum concludunt, cum enim primo dicitur
<lb ed="#L" n="91"/>quod omnem multitudinem oportet esse in aliqua specie
multitudi<lb ed="#L" n="92" break="no"/>nis, potest dici quod multitudo, vel totum discretu non est aliquid
<lb ed="#L" n="93"/>vnum secundum rem, sed multa quorum quodlibet est aliquod
<lb ed="#L" n="94"/>indiuiduum alicuius speciei sub aliquo genere, & sic esset de
infi<lb ed="#L" n="95" break="no"/>nitis hominibus si essent, nam quilibet eorum esset in specie
hu<lb ed="#L" n="96" break="no"/>mana, sed nunquid oportet ipsam multitudinem qua numeramus
<lb ed="#L" n="97"/>esse in aliqua specie sicut res numeratas? forte diceret aliquis &
<lb ed="#L" n="98"/>probabiliter quod non: quia licet vnitas generis, & speciei sit
vni<lb ed="#L" n="99" break="no"/>tas rationis, tamen vnitas suppositi vel indiuidui sub specie est
<lb ed="#L" n="100"/>vnitas rei, intellectus enim non facit singularitatem in rebus sicut
<lb ed="#L" n="101"/>vniuersalitatem, & ideo cum nulla multitudo sit vnum secundum
<lb ed="#L" n="102"/>rem, ipsa non est indiuiduum alicuius speciei, nec debeo quaerere
<lb ed="#L" n="103"/>ipsius aliquam speciem. Adhuc multitudo nihil reale addit super
<lb ed="#L" n="104"/>res quae multae dicuntur, sicut nec vnitas, vt prius dictum fuit, ad
<lb ed="#L" n="105"/>quid ergo ipsius multitudinis secundum se oportet quaerere
ali<lb ed="#L" n="106" break="no"/>quam speciem praeter speciem rerum quae multae dicuntur, cum ipsa
<lb ed="#L" n="107"/>multitudo nihil reale addit super ipsas? sed esto quod oporteat, nan
<lb ed="#L" n="108"/>& numerorum dicimus esse diuersas species. Et ad id quod postea
<lb ed="#L" n="109"/>addis, quod species multitudinis sunt secundum species numerorum
<lb ed="#L" n="110"/>Potest dici quod cum multitudo sit in plus quam numerus (est
<lb ed="#L" n="111"/>enim de transeuntibus) non quicquid est de ratione numeri est
<lb ed="#L" n="112"/>de ratione multitudinis. Propter quod cum de ratione numeri
<lb ed="#L" n="113"/>sit esse mensurabile, vel numerabile, & ideo nulla species
nume<lb ed="#L" n="114" break="no"/>ri posset esse infinita, tamen non oportet quod hoc sit de ratione
<lb ed="#L" n="115"/>multitudinis quin possit aliqua species eius esse infinita.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e464">
<lb ed="#L" n="116"/>
<!--13--> Ad secundum dicendum qued multitudo quantum ad illud
<lb ed="#L" n="117"/>quod importatur formaliter per ipsam non est aliquid creatum,
<lb ed="#L" n="118"/>praeter res ipsas quae multae dicuntur, quarum quaelibet est
ali<lb ed="#L" n="119" break="no"/>quid creatum, & cadit sub certa intentione creantis, & non
so<lb ed="#L" n="120" break="no"/>lum quaelibet secundum se, sed omnes simul, nec propter hoc
<lb ed="#L" n="121"/>oportet eas esse in certo numero, cum illa quorum non est
nu<lb ed="#L" n="122" break="no"/>merus certitudinaliter sciantur ab illo, cuius scientiae non est
<lb ed="#L" n="123"/>numerus, & ideo certitudinaliter intendi possunt.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e486">
<lb ed="#L" n="124"/>
<!--14--> Aliter potest ergo praedicta conclusio efficacius probari
<lb ed="#L" n="125"/>dupliciter. Primo sic, sicut infinito secundum magnitudinem
<lb ed="#L" n="126"/>non potest aliquid esse majus, sic infinito secundum
multitudi<lb ed="#L" n="127" break="no"/>nem non potest esse plus, sed quocunque producto a deo potest
<lb ed="#L" n="128"/>aliquid esse plus, ergo infinitum actu non potest esse secundum
<lb ed="#L" n="129"/>multitudinem a deo actu productum. Maior patet, quia sicu
<lb ed="#L" n="130"/>se habet majus & minus ad magnitudinem, sic plus & minus ad
<lb ed="#L" n="131"/>multitudinem. Minor patet, productis enim quotcunque sub vna
<lb ed="#L" n="132"/>specie deus potest alia producere. Alioquin potentia esset
ex<lb ed="#L" n="133" break="no"/>hausta, quod est inconueniens.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e513">
<lb ed="#L" n="134"/>
<!--15--> Ad hanc rationem respondetur quod deus potest producto
infi<lb ed="#L" n="135" break="no"/>nito secundum multitudinem adhuc plura producere, ita vt fiat
<lb ed="#L" n="136"/>additio illius quod de nouo producitur ad infinitum prius
pro<lb ed="#L" n="137" break="no"/>ductum, nec tamen propter hoc erit aliquid plus infinito.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e526">
<lb ed="#L" n="138"/>
<!--16--> Quod declaratur sic, quamuis infinito secundum quod infinitum
<lb ed="#L" n="139"/>est, non possit fieri additio, nihil tamen prohibet quin infinito ex
<lb ed="#L" n="140"/>ea parte qua non est infinitum fiat additio. Verbi gratia, si
ponere<lb ed="#L" n="141" break="no"/>mus columnam infinitam secundum longitudinem, & non secundum
<lb ed="#L" n="142"/>latitudinem, secundum longitudinem nihil posset ei addi, sed
se<lb ed="#L" n="143" break="no"/>cundum latitudinem posset: similiter, Si poneremus eam infinitam
<lb ed="#L" n="144"/>ex vno latere, (puta versus orientem) finitam vero ex alio latere,
<lb ed="#L" n="145"/>scilicet versus occidentem, ex parte occidentis posset ei fieri
ad<lb ed="#L" n="146" break="no"/>ditio, quamuis non ex parte orientis, iuxta quem modum dicunt
<lb ed="#L" n="147"/>illi qui ponunt quod motus potest esse ab aeterno, quod a parte ante
<lb ed="#L" n="148"/>nulla potuisset fieri additio, neque secundum extensionem, neque
<lb ed="#L" n="149"/>secundum multitudinem reuolutionum, cum in illa parte
mo<lb ed="#L" n="150" break="no"/>tus fuisset infinitus, sed ex altera parte quae nunc est, posset fieri
<lb ed="#L" n="151"/>additio, & secundum extensionem motus, & secundum
multi<lb ed="#L" n="152" break="no"/>tudinem reuolutionum, quia ex hac parte finitus esset, si autem
<lb ed="#L" n="153"/>poneremus corpus omniquaque infinitum, nihil omnino posset
<lb ed="#L" n="154"/>ei addi, modo vt dicunt aliud est indiuiduum de toto continuo, &
<lb ed="#L" n="155"/>de toto discreto. Totum enim continuum vnum est simpliciter.
<lb ed="#L" n="156"/>Totum autem discretum non est vnum, sed plura (vt iam dictum
<lb ed="#L" n="157"/>fuit) continet enim plures partes, quarum quaelibet habet
pro<lb ed="#L" n="158" break="no"/>priam actualitatem discretam ab actualitate alterius. Ob hoc
<lb ed="#L" n="159"/>igitur non potest fieri additio toti continuo, quin fiat toti per se
<lb ed="#L" n="160"/>& primo, partibus autem per accidens & ex consequenti: sed toti
<lb ed="#L" n="161"/>discreto possibile est fieri additionem cum secundum se nullam
<lb ed="#L" n="162"/>habet vnitatem, sed fit primo & per se additio parti, & per conse
<lb ed="#L" n="163"/>quens toti, cum igitur infinito secundum quod infinitum non possit
<lb ed="#L" n="164"/>fieri additio, ideo corpori omniquaque infinito nullo modo po¬
<!--00260.xml-->
<pb ed="#L" n="97-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>test fieri additio, nec ratione totius, quia infinitum, nec ratione
<lb ed="#L" n="2"/>partium, quia partibus non fit additio nisi per additionem factam
<lb ed="#L" n="3"/>primo & per se ad totum. Infinito autem secundum multitudinem
<lb ed="#L" n="4"/>semper potest fieri additio, quia vel non est infinitum omniquaq
<lb ed="#L" n="5"/>sed ex vna parte tantum sicut esset de multitudine reuolutionum
<lb ed="#L" n="6"/>coeli si motus fuisset ab aeterno: vel dato quod esset infinitum om
<lb ed="#L" n="7"/>niquaque (cum non esset ens nec vnum simpliciter) ei non fieret per
<lb ed="#L" n="8"/>se additio, sed partibus eius quarum quaelibet secundum se est finita
<lb ed="#L" n="9"/>& potest recipere additionem quae redundat in totum (licet per
ac<lb ed="#L" n="10" break="no"/>cidens) sic igitur nihil prohibet infinitum secundum multitudinem reci
<lb ed="#L" n="11"/>pere additionem. Haec tamen additio (vt dicunt) non facit aliquid
<lb ed="#L" n="12"/>plus, quia plus & minus dicuntur per comparationem ad commune
<lb ed="#L" n="13"/>mensurâ quam impossibile est dare infinito. Et ideo per talem
<lb ed="#L" n="14"/>additionem infinitum non efficitur majus, nec prius erat minus,
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e626">
<lb ed="#L" n="15"/>
<!--17--> Sed istud non est bene dictum, quia omne quod continet
ali<lb ed="#L" n="16" break="no"/>quid cum alio addito est plus illo, nec oppositum est intelligibile
<lb ed="#L" n="17"/>cum implicet contradictionem, si ergo infinito secundum
multitu<lb ed="#L" n="18" break="no"/>dinem potest fieri additio necesse & quod facta additione illud
<lb ed="#L" n="19"/>fit plus primo, continet enim ipsum, & aliquid additum & ita ali
<lb ed="#L" n="20"/>quid erit plus infinito, & quod dicitur quod plus & minus dicuntur
<lb ed="#L" n="21"/>per comparationem ad communem mensuram, concedatur, &
<lb ed="#L" n="22"/>ideo impossibile est illud attribuere infinito cui non competit men
<lb ed="#L" n="23"/>sura, ad quod ex necessitate sequitur quod vnum infinitum sit
<lb ed="#L" n="24"/>plus vel minus altero. Hoc autem fit cum dicitur quod infinito
po<lb ed="#L" n="25" break="no"/>test fieri additio vt demonstratum est, ergo illud est impossibile.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e655">
<lb ed="#L" n="26"/>
<!--18--> Quod etiam patet ex alio, quia sicut infinitum in potentia,
<lb ed="#L" n="27"/>quia habet rationem partis semper potest recipere additionem
<lb ed="#L" n="28"/>(imo necessario recipit additionem) est enim tale infinitum
cu<lb ed="#L" n="29" break="no"/>ius semper est aliquid sumere extra vt dicitur 3. Physi. sic
infini<lb ed="#L" n="30" break="no"/>tum in actu cum habeat rationem totius & accepti nunquan
<lb ed="#L" n="31"/>potest recipere additionem, est enim tale infinitum cuius quan
<lb ed="#L" n="32"/>titatem accipientibus nihil est sumere extra, sed quicquid ipsius
<lb ed="#L" n="33"/>est possibile, totum est acceptum, propter quod si sit aliquid
in<lb ed="#L" n="34" break="no"/>finitum actu nullo modo potest sibi fieri additio, neque
secun<lb ed="#L" n="35" break="no"/>dum se, neque secundum partem, quia & si parti per se sumptae posse
<lb ed="#L" n="36"/>aliquid addi (quia praeter ipsam semper est aliud sumere) tamen
<lb ed="#L" n="37"/>parti sumptae in toto infinito actu nihil penitus potest addi, qa
<lb ed="#L" n="38"/>praeter ipsam cum aliiis sumptis non est possibile aliquid aliud sumi
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e688">
<lb ed="#L" n="39"/>
<!--19--> Secunda ratio talis est, totum aequari parti implicat
contra<lb ed="#L" n="40" break="no"/>dictionem, cum omne totum sit majus sua parte, & hoc sit de pri
<lb ed="#L" n="41"/>mis principiis, sed hoc sequeretur si esset dare multitudinem actu
<lb ed="#L" n="42"/>infinitam, ergo &c. Probatio minoris, binarius est pars ternarij
<lb ed="#L" n="43"/>vel quaternarij, sed in multitudine infinita tot essent quaterna
<lb ed="#L" n="44"/>rij quod binarij, scilicet vtrobique infiniti, ergo ibi pars aequaretur
<lb ed="#L" n="45"/>toti, & totum parti, quod est impossibile, vt dictu est, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e708">
<lb ed="#L" n="46"/>
<!--20--> Ad hoc respondetur per modum qui dictus est prius,
scili<lb ed="#L" n="47" break="no"/>cet quod in multitudine infinita binarij non aequantur quate
<lb ed="#L" n="48"/>nariis, nec tamen sunt plures, vel pauciores hi quam illi, quia in
<lb ed="#L" n="49"/>aequalitas plus & minus habent solum locum in illis quibus est
<lb ed="#L" n="50"/>communis mensura. Accipiendo ergo de multitudine infinita
<lb ed="#L" n="51"/>quemcunque binarium & quaternarium, Maior est
quaterna<lb ed="#L" n="52" break="no"/>rius binario sicut totum majus est sua parte, sed accipiendo to
<lb ed="#L" n="53"/>tam multitudinem non sunt plures binarij quam ternarij, nec pau
<lb ed="#L" n="54"/>ciores nec aequales, quia non habent communem mensuram.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e733">
<lb ed="#L" n="55"/>
<!--21--> Istud non valet, quia illud quod dicitur de communi mensur:
<lb ed="#L" n="56"/>falsum est (vt deductum fuit) tum quia sicut se habet pars ad
pa<lb ed="#L" n="57" break="no"/>tem, sic totum ad totum, si ergo infinita multitudine quaterna
<lb ed="#L" n="58"/>rius aliquis, maior est binario, & plures sint binarij in quaterna
<lb ed="#L" n="59"/>rio, necesse est qu infinitum constans ex quaternariis sit plus
in<lb ed="#L" n="60" break="no"/>finito constante ex binariis, & quod in eodem infinito sint plures
<lb ed="#L" n="61"/>binarij quaternariis, sic igitur patet primum scilicet quod non est
<lb ed="#L" n="62"/>possibile aliquid esse actu infinitum secundum multitudinem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e755">
<lb ed="#L" n="63"/>
<!--22--> QVANTVM ad secundum scilicet vtrum deus posset
fa<lb ed="#L" n="64" break="no"/>cere aliquid actu infinitum secundum magnitudinem, tenetur
con<lb ed="#L" n="65" break="no"/>muniter quod non. Hoc autem probant aliqui sic, corpus sumitur du
<lb ed="#L" n="66"/>pliciter haturaliter & mathematice. Naturaliter prout dicit ccn
<lb ed="#L" n="67"/>positum ex materia & forma naturali cum accidentibus
conco<lb ed="#L" n="68" break="no"/>mitamibus, mathematice prout dicit solam quantitatem
triplici<lb ed="#L" n="69" break="no"/>ter dimensionata, quod autem corpus sumptum naturaliter non possit
<lb ed="#L" n="70"/>esse actu infinitum probatur sic, omnis determinata forma
neces<lb ed="#L" n="71" break="no"/>sario requirit determinata accidentia, sed omne corpus natural
<lb ed="#L" n="72"/>habet necessario determinatam formam, ergo omne corpus
na<lb ed="#L" n="73" break="no"/>turale requirit necessario determinata accidentia, sed inter
acci<lb ed="#L" n="74" break="no"/>dentia numeratur quantitas, ergo omne corpus naturale
necessa<lb ed="#L" n="75" break="no"/>rio habet determinatam quantitatem, impossibile est ergo quod habea
<lb ed="#L" n="76"/>Pinfiniti. Idem probatur secundo de corpore mathe. quia in
cor<lb ed="#L" n="77" break="no"/>pore mathematico sunt idem penitus quantitas, & essentia, si
<lb ed="#L" n="78"/>ergo corpus mathematicum esset infinitum secundum quantita
<lb ed="#L" n="79"/>tem, sequeretur qued esset infinitum secundum essentiam. Hoc
au<lb ed="#L" n="80" break="no"/>tem est impossibile, quia nihil potest esse tale praeter deum, quare
<lb ed="#L" n="81"/>&c. Item impossibile est esse corpus mathematicum absque
fi<lb ed="#L" n="82" break="no"/>gura, quia figura forma est quantitatis, sed omne figuratum ne¬
<!--00260.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>cessario est finitum, quia figura est quae termino, vel terminis
<lb ed="#L" n="84"/>clauditur ergo omne quantum necessario est finitum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e812">
<lb ed="#L" n="85"/>
<!--23--> Quicquid sit de conclusione, rationes tamen istae non valent,
<lb ed="#L" n="86"/>quod enim primo dicitur, quod determinata forma necessario
re<lb ed="#L" n="87" break="no"/>quirit determinata accidentia, distinguendum est de
determi<lb ed="#L" n="88" break="no"/>natione, est enim quaedam determinatio ad certum genus & ad
<lb ed="#L" n="89"/>speciem, & hanc determinationem in accidentibus requirit
omni<lb ed="#L" n="90" break="no"/>forma naturalis, forma enim corui requirit nigredinem, & forma
<lb ed="#L" n="91"/>cygni albedinem, & hoc modo quantitas etiam infinita est
acci<lb ed="#L" n="92" break="no"/>dens determinatum ad certum genus, & ad certam speciem. Alia
<lb ed="#L" n="93"/>est determinatio intra genus & speciem quae attenditur
secun<lb ed="#L" n="94" break="no"/>dum intensum & remissum in qualitatibus, vel secundum
exten<lb ed="#L" n="95" break="no"/>sionem in quantitatibus, & hoc modo calor si esset infinite intensus
<lb ed="#L" n="96"/>non esset determinatus, & quantitas si esset infinite extensa ni
<lb ed="#L" n="97"/>esset determinata, & talis indeterminatio forte non est possibilis
<lb ed="#L" n="98"/>in qualitatibus propter rationem quae tacta fuit suprâ, dist. 17. in
<lb ed="#L" n="99"/>illa quaestione, vtrum charitas possit augeri in infinitum, imo
quae<lb ed="#L" n="100" break="no"/>libet qualitas determinata est ad supremum & infimum gradum
<lb ed="#L" n="101"/>intentionis & remissionis sibi possibilem, propter quod omni
<lb ed="#L" n="102"/>qualitas in quacunque re sit, habet hanc determinationem, sed
<lb ed="#L" n="103"/>quantitas non habet talem determinationem, neque in majus, neque
<lb ed="#L" n="104"/>in minus, vt ibidem dictum fuit, nec eam requirit omnis forma
na<lb ed="#L" n="105" break="no"/>turalis (maxime forma corporis simplicis & homogenei, vt
for<lb ed="#L" n="106" break="no"/>ma aeris) non enim videtur requirere tantam quantitate determ
<lb ed="#L" n="107"/>nate quin possit indifferenter esse sub quantacunque, etiam si esse
<lb ed="#L" n="108"/>infinita, nec video repugnantiam aliquam ex parte talis formae
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e869">
<lb ed="#L" n="109"/>
<!--24--> Secunda etiam ratio non valet, quia infinitas essentiae qua
<lb ed="#L" n="110"/>includit perfectiones omnium generum repugnat creaturae, &
<lb ed="#L" n="111"/>conuenit soli deo, & hanc infinitatem essentiae non habere
quan<lb ed="#L" n="112" break="no"/>titas infinita, sed solum haberet infinitatem extensionis intra
<lb ed="#L" n="113"/>genus suum, quae non est infinitas essentiae quae soli deo
attri<lb ed="#L" n="114" break="no"/>buitur, & ab omni creatura negatur. propter quod itur in aequi
<lb ed="#L" n="115"/>uoco de infinitate essentiae intra genus & extra.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e889">
<lb ed="#L" n="116"/>
<!--25--> Tertia ratio minus valet, quia figura non est forma
essen<lb ed="#L" n="117" break="no"/>tialis & intrinseca quantitatis. Alioquin quantitas esset
compo<lb ed="#L" n="118" break="no"/>sita ex aliquo tanquam materia, & ex figura tanquam forma
<lb ed="#L" n="119"/>sed est forma accidentalis & extrinseca, pertinet enim ad aliud
<lb ed="#L" n="120"/>genus, scilicet ad genus qualitatis, quaelibet autem res potest
<lb ed="#L" n="121"/>priuari omni tali forma saltem virtute diuina.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e907">
<lb ed="#L" n="122"/>
<!--26--> Aliter potest probari eadem conclusio sic, in omni natura
<lb ed="#L" n="123"/>habente gradus, supremum & infimum sibi inuicem
correspon<lb ed="#L" n="124" break="no"/>dent, ita quod si esset possibile dare vnum & reliquum, si non
<lb ed="#L" n="125"/>non. sed in quantitate non est possibile dare infimum vel
mini<lb ed="#L" n="126" break="no"/>mum quo non possit minus dari, ergo in ea non est possibile
da<lb ed="#L" n="127" break="no"/>re supremum vel maximum, quo non possit majus dari, sed si
<lb ed="#L" n="128"/>esset possibile quod quantum esset actu infinitum non posset
<lb ed="#L" n="129"/>dari majus in illo: ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e930">
<lb ed="#L" n="130"/>
<!--27--> Et si dicatur quod in numeris est dare infimum, scilicet,
duali<lb ed="#L" n="131" break="no"/>tatem, & non supremum: & ita non videtur quod haec adinuicem sibi
<lb ed="#L" n="132"/>correspondeant. Dicendum quod non valet, primo, quia numerus
<lb ed="#L" n="133"/>secundum se non est aliqua natura, vt dictum fuit prius, dist. 27.
<lb ed="#L" n="134"/>Nos autem agimus de natura rei in se habente gradus. Secundo
<lb ed="#L" n="135"/>quia dato quod numerus esset secundum se aliqua natura, tamen
<lb ed="#L" n="136"/>gradus in numeris non attenduntur secundum eandem naturam
<lb ed="#L" n="137"/>specificam, sed secundum diuersas. Nos autem loquimur de
gra<lb ed="#L" n="138" break="no"/>dibus in eadem natura specifica: propter quod instantia non
<lb ed="#L" n="139"/>est ad propositum. Prima tamen responsio melior est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e956">
<lb ed="#L" n="140"/>
<!--28--> AD PRIMVM rationem in oppositum dicendum, quod
<lb ed="#L" n="141"/>sub qualibet specie figurarum diuisim accepta potest deus
pro<lb ed="#L" n="142" break="no"/>ducere aliquod indiuiduum, sed sub omnibus speciebus
coniun<lb ed="#L" n="143" break="no"/>ctim acceptis non, quia species figurarum procedunt sicut
spe<lb ed="#L" n="144" break="no"/>cies numerorum, vt trigonum, tetragonum, & sic de aliis: species
<lb ed="#L" n="145"/>autem numerorum non possunt simul omnes accipi, cum
cau<lb ed="#L" n="146" break="no"/>sentur ex diuisione continui quae procedit in infinitum
succes<lb ed="#L" n="147" break="no"/>siue & in potentia tantum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e978">
<lb ed="#L" n="148"/>
<!--29--> Ad aliud dicendum, quod rationi quantitatis non repugnat
<lb ed="#L" n="149"/>finitum, & infinitum appositione, & diuisione successiue, & in
<lb ed="#L" n="150"/>potentia modo quo determinat philos. 3. physic. sed infinitum
<lb ed="#L" n="151"/>actu repugnat, non quantitati, sed cuilibet entitati creatae,
pro<lb ed="#L" n="152" break="no"/>pter quod nullo modo est producibile.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e994">
<lb ed="#L" n="153"/>
<!--30--> RATIONES ante oppositum concedantur ratione
<lb ed="#L" n="154"/>conclusionis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2061-d1e1003">
<lb ed="#L" n="155"/>
<!--31--> Secunda tamen ratio quae videtur probare quod non possit
<lb ed="#L" n="156"/>esse aliquod corpus infinitum secundum magnitudinem non
con<lb ed="#L" n="157" break="no"/>cludit. Minor enim est falsa, infinitum enim secundum
magnitudi<lb ed="#L" n="158" break="no"/>nem non aequaretur deo secundum virtutem, tum quia in
magni<lb ed="#L" n="159" break="no"/>tudine infinita non oportet esse virtutem infinitam intensione, sed
<lb ed="#L" n="160"/>solum extensione, & hoc solum quantum ad illas formas quae
ex<lb ed="#L" n="161" break="no"/>tenduntur extensione subiecti, quamuis Aristoteles insufficiete
<lb ed="#L" n="162"/>sentiat contrarium 8. physi. tum etiam quia si esset infinita
intensio<lb ed="#L" n="163" break="no"/>ne hoc esset intra certum genus & non secundum perfectionem
<lb ed="#L" n="164"/>omnis generis, propter quod non aequaretur perfectioni diuinae.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>