-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2324.xml
541 lines (541 loc) · 40.2 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2324.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="107-v"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e2324"><!-- l2d1q2 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e2324-Hd1e101">Quaestio 2</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e2324-Hd1e103" type="question-title">Utrum creatura habens esse fixum et permanens potuerit ab aeterno produci</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e106">
<lb ed="#L" n="118"/>QUAESTIO SECVNDA.
<lb ed="#L" n="119"/>Utrum creatura habens esse fixum &
perma<lb ed="#L" n="120" break="no"/>nens potuerit ab aeterno produci.
<lb ed="#L" n="121"/>Tb. I. 4. 46. ar. 2. Henm. quod. 1. 4.7. & quod. g. 4. 17. Holcot. a.
<lb ed="#L" n="122"/>q. . ar. 3. Side hic Scotum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e119">
<lb ed="#L" n="123"/>AD secundum sic proceditur, Et arguitur quod
<lb ed="#L" n="124"/>creatura habens esse fixum & permanens non
po<lb ed="#L" n="125" break="no"/>tuerit ab aeterno produci. Omnis duratio inclusa
<lb ed="#L" n="126"/>inter duo nunc, necessario est finita, sicut omnis
<lb ed="#L" n="127"/>Alinea quae est inter duo puncta, necessario est
fini<lb ed="#L" n="128" break="no"/>ta, sed omnis duratio creaturae necessario clauditur inter duo
<lb ed="#L" n="129"/>nunc, ergo &c. Minor probatur. Creatio enim cuiuslibet
crea<lb ed="#L" n="130" break="no"/>turae, necessario est in aliquo nunc. Non est enim in tempore,
<lb ed="#L" n="131"/>quum sit subita, modo etiam est accipere aliqua duo nunc
in<lb ed="#L" n="132" break="no"/>ter quae duo nunc tota duratio creaturae clauditur, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e143">
<lb ed="#L" n="133"/>
<!--2--> Item creatura aut simul fit & facta est, aut prius fit, &
poste<lb ed="#L" n="134" break="no"/>rius facta est. Si dicatur quod prius fit & posterius facta est, aeterna
<lb ed="#L" n="135"/>esse non potest, quia haberet aliquid prius se duratione. Si veri
<lb ed="#L" n="136"/>simul fit & facta est, aut hoc erit verum pro quolibet instanti, aut
<lb ed="#L" n="137"/>pro vno tantum. Non pro quolibet, quia nunc esset verum dicere
<lb ed="#L" n="138"/>quod mundus fit & factus est, creatur, & creatus est, quod
vide<lb ed="#L" n="139" break="no"/>tur inconueniens. Si pro vno nunc tantum, quum nullum nunc
<lb ed="#L" n="140"/>transiens, quemadmodum est nunc mensurans creationem, qua
<lb ed="#L" n="141"/>transit, sit aeternum, impossibile est creaturam esse ab aeterno
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e168">
<lb ed="#L" n="142"/>
<!--3--> Item secundum philosophum 1. peri hermenias. Omne quod
<lb ed="#L" n="143"/>est quando est necesse esse, sicut sortem sedere quando sedet, ita
<lb ed="#L" n="144"/>quod pro tempore illo quo est, non est potentia vt non sit, nec
<lb ed="#L" n="145"/>ex parte rei, nec ex parte alicuius agentis. Et similiter quod fuit
<lb ed="#L" n="146"/>quando fuit, necessario fuit. Quod autem est necessario isto
mo<lb ed="#L" n="147" break="no"/>do non est necessario absolute, quia erat potentia in tempore
<lb ed="#L" n="148"/>praecedenti, per quam ille actus potuit impediri. Ex hoc sic
ar<lb ed="#L" n="149" break="no"/>guitur quod aliquando fuit, nec crat potentia praecedens, per
<lb ed="#L" n="150"/>quam potuit impediri, tale necessario fuit necessitate absoluta
<lb ed="#L" n="151"/>ita quod nulla est potentia, nec ex parte dei, nec ex parte rei
<lb ed="#L" n="152"/>quod illud non esset. Sed si ponatur creatura fuisse ab aeterno
<lb ed="#L" n="153"/>nunquam fuit duratio praecedens, ratione cuius existentia eius
<lb ed="#L" n="154"/>posset impediri, ergo ipsa fuit necessario necessitate absoluta,
<lb ed="#L" n="155"/>ita quod nec ex parte Dei, nec ex parte rei fuit possibile eam
<lb ed="#L" n="156"/>non esse. hoc autem est haereticum, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e205">
<lb ed="#L" n="157"/>
<!--4--> Item omnis creatura habet de se non esse, si ergo ab alio habeat
<lb ed="#L" n="158"/>esse, aut simul habebit vtrunque, (s. esse & non esse) aut prius non
<lb ed="#L" n="159"/>esse, quam esse. Non simul, quia implicat contradictionem, ergo
<!--00281.xml-->
<pb ed="#L" n="108-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>prius habet non esse quam esse. Aut ergo natura aut
duratio<lb ed="#L" n="2" break="no"/>ne. Si duratione habetur propositum, scilicet quod non fuit al
<lb ed="#L" n="3"/>aeterno. Si natura solum, ergo simul duratione, & pro eodem
<lb ed="#L" n="4"/>instanti, habet esse & non esse, quod est impossibile.
<lb ed="#L" n="5"/>Item versio in nihilum opponitur creationi quae est ex
ni<lb ed="#L" n="6" break="no"/>hilo, sed omne annihilatum habet non esse post esse duratione,
<lb ed="#L" n="7"/>ergo omne creatum habet esse post non esse duratione, sed tale
<lb ed="#L" n="8"/>non potest esse aeternum, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e240">
<lb ed="#L" n="9"/>
<!--65--> Item natura & duratio sunt idem in deo, sed deus
necessa<lb ed="#L" n="10" break="no"/>rio praecedit res naturaliter, ergo duratione. Sed nihil habens
<lb ed="#L" n="11"/>aliquid prius duratione potest esse aeternum, ergo &c.
<lb ed="#L" n="12"/>Ad idem est Damasc. lib. 4. cap. 9. qui dicit, non aptum natum
<lb ed="#L" n="13"/>est, quod ex non esse ad esse deducitur, coaeternum esse ei quod
<lb ed="#L" n="14"/>est sine principio & semper est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e258">
<lb ed="#L" n="15"/>
<!--8--> Et Hugo. de S. Vict. lib. I. de sa. dicit quod ineffabilis potentia
<lb ed="#L" n="16"/>virtus non potest aliquid praeter se habere coaeternum.
<lb ed="#L" n="17"/>IN CONTRARIVM arguitur, quia non minus
<lb ed="#L" n="18"/>est potens essentia diuina, quam persona. Sed persona diuin:
<lb ed="#L" n="19"/>potest aliam personam diuinam coaeternam producere, sicut &
<lb ed="#L" n="20"/>produxit, ergo essentia diuina potest aliam essentiam sibi
coae<lb ed="#L" n="21" break="no"/>ternam producere, non nisi creando, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e278">
<lb ed="#L" n="22"/>
<!--10--> Item creatura potest statim cum est, effectum suum
pro<lb ed="#L" n="23" break="no"/>ducere sicut statim cum est ignis, est splendor eius, ergo multe
<lb ed="#L" n="24"/>fortius hoc potest facere deus, qui est potentior omni creatura.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e289">
<lb ed="#L" n="25"/>
<!--11--> RESPONSIO. Quaestio ista habere potest
duplic<lb ed="#L" n="26" break="no"/>sensum, secundum quod ly ab aeterno potest duo determinare,
sci<lb ed="#L" n="27" break="no"/>licet hoc quod est potuit, vel hoc quod est creare. Primo modo
<lb ed="#L" n="28"/>quaeritur de possibilitate creationis absolute. Est enim sensus
<lb ed="#L" n="29"/>vtrum des potuit ab aeterno creare (id est, vtrum ab aeterno
habue<lb ed="#L" n="30" break="no"/>rit potentiam creandi aliquid.) Et cum constet quod deus habuerit ab aeter
<lb ed="#L" n="31"/>no potentiam ad omne quod est possibile (nulla enim potentia
ad<lb ed="#L" n="32" break="no"/>uenit ei ex tempore) ideo hoc modo non quaeritur de possibilitate
<lb ed="#L" n="33"/>creationis absolute, de qua in praeced. quie dictum est. Sed secunde
<lb ed="#L" n="34"/>modo quaeritur de possibilitate creationis non absolute, sed
respi<lb ed="#L" n="35" break="no"/>ctu aeternitatis, an, scilicet actus creandi potuit esse ab aeterno
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e319">
<lb ed="#L" n="36"/>
<!--12--> Circa quod est intelligendum quod creaturam fuisse ab aeterno
po<lb ed="#L" n="37" break="no"/>test intelligi dupliciter, vno modo quod semper fuerit, nec habue
<lb ed="#L" n="38"/>rit suae aeternitatis causam, seu pricipium, & isto modo est impos
<lb ed="#L" n="39"/>sibile secundum philosophiam, & haereticum secundum fidem aliquod praete
<lb ed="#L" n="40"/>deum fuisse vel posse fuisse ab aeterno. Alio modo quod creatura sen
<lb ed="#L" n="41"/>per fuerit, non habens suae durationis initium, habens tamen suae
aeterni<lb ed="#L" n="42" break="no"/>tatis causam & principium. Et hoc modo negari non potest nisi pro
<lb ed="#L" n="43"/>pter defectum diuinae potentiae, vel ppter repugnantiam creaturae
<lb ed="#L" n="44"/>Primum nullus dicit, quia potentia diuina ad omne possibile se extendit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e343">
<lb ed="#L" n="45"/>
<!--13--> Nec secundum potest dici, qa repugnantia ex parte
creatu<lb ed="#L" n="46" break="no"/>rae, ne ab aeterno posset fieri, aut esset propter defectum potentia
<lb ed="#L" n="47"/>passiuae ab aeterno, aut quia esset repugnantia intellectuum. Primum
<lb ed="#L" n="48"/>non potest dici, quia pari ratione nihil posset omnino creari, nec
<lb ed="#L" n="49"/>ab aeterno, nec de nouo. Cum creatio nihil omnino supponat ex
<lb ed="#L" n="50"/>parte facti. Solum ergo restat videre si ex repugnantia intellectuum
<lb ed="#L" n="51"/>id est, si contradictionem implicat creaturam ab aeterno fuisse
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e363">
<lb ed="#L" n="52"/>
<!--14--> Et dicendum ad hoc, quod res permanens, cuius esse non
consi<lb ed="#L" n="53" break="no"/>stit in successione, vt coelum, homo, angelus potuit a deo
pro<lb ed="#L" n="54" break="no"/>duci ab aeterno. Quod patet tripliciter, secundum tria quae sun
<lb ed="#L" n="55"/>de ratione creaturae. Est enim creatura ens productum ab alio, de
<lb ed="#L" n="56"/>nihilo. Iam ratione qua creatura est ens non potest sibi repugna
<lb ed="#L" n="57"/>re, fuisse ab aeterno, qa potissime repugnaret deo, in quo
veris<lb ed="#L" n="58" break="no"/>sime saluatur ratio entis, ergo si repugnat ei hoc erit vel
ratio<lb ed="#L" n="59" break="no"/>ne causae producentis, quia est ab alio, vel ratione productionis
<lb ed="#L" n="60"/>quia est ens productum, vel ratione termini, quia de nihilo. Et de
<lb ed="#L" n="61"/>his omnibus tactae sunt difficultates in argumentis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e389">
<lb ed="#L" n="62"/>
<!--12--> Quod autem ei non repugnat ratione causae producentis, quia
<lb ed="#L" n="63"/>est ab alio patet. Quia non est necesse causam agentem
praeceder<lb ed="#L" n="64" break="no"/>duratione suum effectum, quia si illud esset de ratione agentis, aut
<lb ed="#L" n="65"/>ergo inquantum est agens absolute, aut inquantum tale agens,
sci<lb ed="#L" n="66" break="no"/>licet per voluntatem. Primum non potest dici, qa inueniuntur multa
<lb ed="#L" n="67"/>agentia, quorum effectus sunt statim cum suis causis. Statim enim
<lb ed="#L" n="68"/>cum est ignis lumen enius est in domo, & sol in eodem instanti, in quo
<lb ed="#L" n="69"/>creatus est hemispherium illuminauit. Item nec de ratione
agenti<lb ed="#L" n="70" break="no"/>pervoluntatem est, quod praecedat duratione suum effectum, nisi voluntas
<lb ed="#L" n="71"/>fit de nouo accedens, ita vt de no volente fiat volens, aut voluntas
<lb ed="#L" n="72"/>sit deliberationem sequens, neutrum autem istorum est in deo, quare &c
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e418">
<lb ed="#L" n="73"/>
<!--13--> Item voluntas diuina non minuit eius potentiam, sed secundum
<lb ed="#L" n="74"/>J. omnes, si deus ageret ex necessitate naturae, res fuissent ab
aeter<lb ed="#L" n="75" break="no"/>no, ergo non obstante quod deus agat per voluntatem res poterum
<lb ed="#L" n="76"/>esse ab aeterno. Non est ergo repugnantia intellectuum, si
dica<lb ed="#L" n="77" break="no"/>mus causam agentem non praecedere suum effectum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e434">
<lb ed="#L" n="78"/>
<!--14--> Quod autem non sit repugnantia ex parte productionis, quin
<lb ed="#L" n="79"/>creatura potuerit esse ab aeterno, inquirendum est nunc, quia in
<lb ed="#L" n="80"/>hoc dependet maior pars quaestionis. Quicquid enim detur de
<lb ed="#L" n="81"/>productione creaturae, siue quod sit in instanti, siue in tempore, sem
<lb ed="#L" n="82"/>videtur sequi quod creatura fit de nouo. Si enim creatio sit successi
<!--00281.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>ua, & in tempore, ipsa duratione praecedet creaturam. Si autem fit in
<lb ed="#L" n="84"/>instanti inter illud instans, & inter aliud quod nunc accipitur,
in<lb ed="#L" n="85" break="no"/>cludetur tota duratio creaturae, & in illis finitur tanquam in suis
<lb ed="#L" n="86"/>terminis. Et ideo licet ad probandum quod agens creatum non
praece<lb ed="#L" n="87" break="no"/>dat duratione suum effectum sufficiat probare quod agat ex necessitate
<lb ed="#L" n="88"/>naturae, & actione subita, tamen non sufficit hoc circa agens
increa<lb ed="#L" n="89" break="no"/>tum. Quamuis enim non repugnet actioni momentaneae quod sit in
eo<lb ed="#L" n="90" break="no"/>dem instanti, in quo est causa agens, quae etiam in instanti incipit
<lb ed="#L" n="91"/>esse, tamen repugnat actioni momentaneae, quod sit aeterna vt videtur
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e474">
<lb ed="#L" n="92"/>
<!--15--> Ad tollendum igitur hanc difficultatem distinguendi sunt modi
<lb ed="#L" n="93"/>quibus aliquid habet fieri, qui sunt quatuor in vniuerso. quidam
<lb ed="#L" n="94"/>enim fiunt per modum solum, sicut aqua fit calida per motum
ca<lb ed="#L" n="95" break="no"/>lefactionis. Alia fiunt per mutationem sequentem motum de
necessita<lb ed="#L" n="96" break="no"/>te, sicut forma substantialis introducitur in materia per
genera<lb ed="#L" n="97" break="no"/>tionem sequentem alterationem praeuiam, cuius ipsa est terminus
sal<lb ed="#L" n="98" break="no"/>tem extrinsecus. Tertio modo aliqua fiunt per mutationem quidem
<lb ed="#L" n="99"/>sequentem motum, sed non per se, nec ex necessitate, sicut
illumina<lb ed="#L" n="100" break="no"/>tur hemispherium nostrum a sole, quam illuminationem praecedit mo
<lb ed="#L" n="101"/>tus localis solis, per quem fit nobis praesens. In primo autem instanti,
<lb ed="#L" n="102"/>quando factus est sol, fuit aer illuminatus a sole, sed non per
prae<lb ed="#L" n="103" break="no"/>cedentem motum. Quarto modo fiunt aliqua, non per motum aut mu
<lb ed="#L" n="104"/>tationem, sed per simplicem emanationem, sicut illa quae creantur
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e507">
<lb ed="#L" n="105"/>
<!--16--> In his autem quatuor modis fieri & factum esse, non eodem modo
<lb ed="#L" n="106"/>se habent. Nam in illis quae fiunt per motum, factum esse se habet ad
<lb ed="#L" n="107"/>fieri, sicut eius terminus. Et simili modo mensura ipsius facti esse
<lb ed="#L" n="108"/>se habet ad mensuram fieri, sicut eius terminus. Propter quod sicut
<lb ed="#L" n="109"/>motus vel fieri mensuratur tempore, sic factum esse mensuratur nun
<lb ed="#L" n="110"/>temporis, quod est nunc fluens. Et sicut verum est dicere de tali re, c
<lb ed="#L" n="111"/>fit, solum pro tempore mensurante motum. Sic verum est dicereq
<lb ed="#L" n="112"/>factum est solum pro illo instanti, in quo terminatus est motus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e529">
<lb ed="#L" n="113"/>
<!--17--> In illis vero quae fiunt per mutationem sequentem motum
<lb ed="#L" n="114"/>per se, idem est iudicium, quia enim vnum est propter alterum,
<lb ed="#L" n="115"/>(scilicet motus praecedens propter sequentem mutationem)
iu<lb ed="#L" n="116" break="no"/>dicandum est quod vtrobique est vnum tantum quoad mensuram, ita scilicet
<lb ed="#L" n="117"/>vt talis res dicatur solum fieri pro tempore mensurante motum, fact:
<lb ed="#L" n="118"/>autem pro nunc quod est terminus illius temporis, quamuis factum esse ve
<lb ed="#L" n="119"/>fieri secundum ipsam mutationem praecise simul sint & vnum & idem
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e549">
<lb ed="#L" n="120"/>
<!--18--> In his vero quae fiunt per mutationem sequentem motum
loca<lb ed="#L" n="121" break="no"/>lem, sed non ex necessitate vt dictum est de illuminatione est aliter
<lb ed="#L" n="122"/>quia propter motum praecedentem non dicitur res fieri, quia per moti
<lb ed="#L" n="123"/>localem nec forma acquiritur subjecto, nec aliqua dispositio ad
<lb ed="#L" n="124"/>formam. Et ideo factum esse per sequentem mutationem non est termi
<lb ed="#L" n="125"/>nus praecedentis motus, nisi per accidens, qa est quando terminu:
<lb ed="#L" n="126"/>praecedentis motus est. Nec mensura eius est eadem cum mensura
<lb ed="#L" n="127"/>termini motus, nisi secundum accidens. Inquantum ei coexistit pri
<lb ed="#L" n="128"/>mo. Alio enim nunc mensuratur terminus motus localis, quia nunc
<lb ed="#L" n="129"/>temporis fluente, alio mensuratur illuminatio, quia nunc stante, &
<lb ed="#L" n="130"/>non fluente. Quod patet sic, idem manens idem secundum idem, &
<lb ed="#L" n="131"/>respectu eiusdem semper natum facere idem, si agat ex
necessi<lb ed="#L" n="132" break="no"/>tate naturae. Sed si sol accedens ad primum punctum hemispherij
<lb ed="#L" n="133"/>nostri staret ibi ita, quod ibi terminaretur motus localis praeceden
<lb ed="#L" n="134"/>& inciperet illuminare nostrum aerem, tunc sol maneret idem
<lb ed="#L" n="135"/>respectu aeris, & secundum idem ageret, & id ex necessitate
na<lb ed="#L" n="136" break="no"/>tutae. Aer etiam maneret in eadem dispositione, vt suppono,
erge<lb ed="#L" n="137" break="no"/>sol sic manens semper faceret idem. Sicut igitur in primo instanti
<lb ed="#L" n="138"/>verum fuit dicere de eodem lumine quod fit; & factum est, ita in
<lb ed="#L" n="139"/>quolibet alio verum est dicere de eodem lumine quod fit & factum
<lb ed="#L" n="140"/>est. Propria ergo mensura talis fieri non est nunc fluens, quod
<lb ed="#L" n="141"/>non contingit bis accipere, sed nunc stans, quod potest pluribus
<lb ed="#L" n="142"/>partibus temporis coexistere. Veruntamen, quia motus
praece<lb ed="#L" n="143" break="no"/>dit est dare aliquod nunc temporis, cui primo coexistit nunc
men<lb ed="#L" n="144" break="no"/>sura illuminationis, quod non esset, nisi motus praecederet.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e608">
<lb ed="#L" n="145"/>
<!--19--> In his vero quae fiunt per simplicem emanationem absque motu
<lb ed="#L" n="146"/>praecedente (sicut illa quae creantur) fieri & factum esse simul sunt
<lb ed="#L" n="147"/>& vnum, & mensurantur nunc stante, quod non necessario
coexi<lb ed="#L" n="148" break="no"/>stit primo alicui nunc temporis, quod patet, quia actio & passic
<lb ed="#L" n="149"/>sunt vnus motus sub diuersis respectibus, a quo & ad quem, ergo
<lb ed="#L" n="150"/>circunscripto motu actio & passio dicunt solos respectus inter
<lb ed="#L" n="151"/>producens & productum. Cum ergo creatio sit sine motu, creare &
<lb ed="#L" n="152"/>creari dicunt solos respectus inter deum & creaturam, ita quod creare
<lb ed="#L" n="153"/>nihil aliud est quam dare esse alteri nullo supposito, & creari,
<lb ed="#L" n="154"/>quam sic habere esse a deo. Et ideo quum pro quolibet instanti sit
<lb ed="#L" n="155"/>verum dicere quod creatura habet esse a deo, pro quolibet est etiam
<lb ed="#L" n="156"/>verum dicere, quod creatur & creata est. Nec oportet mensuram
crea<lb ed="#L" n="157" break="no"/>tionis coexistere primo alicui nunc temporis, quia non oportet
ali<lb ed="#L" n="158" break="no"/>quem motum praecedere creationem, sicut fit in illuminatione
no<lb ed="#L" n="159" break="no"/>, ua, ratione nouitatis. Sed si cut in diuinis semper est verum dicere
<lb ed="#L" n="160"/>filius gignitur & genitus est a patre ex necessitate naturae, & in
<lb ed="#L" n="161"/>identitate essentiae, sic verum est dicere de creatura (quandiu est)
<lb ed="#L" n="162"/>quod creatur a deo, & creata est ex libera tamen voluntate diuina,
<lb ed="#L" n="163"/>& in diuersitate essentiae, vt sit eadem actio creationis rerum, &
<lb ed="#L" n="164"/>conseruationis earum. Et licet sit sentiendum sic, tamen aliter est
<!--00282.xml-->
<pb ed="#L" n="108-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>loquendum, secundum quod plures loquuntur, quia enim
actio<lb ed="#L" n="2" break="no"/>nes notiores nobis sunt illae quae sunt cum motu, aut quae
sequu<lb ed="#L" n="3" break="no"/>tur motum, vt generationes rerum naturalium: & in his res non
<lb ed="#L" n="4"/>dicitur fieri post primum instans, in quo accepit esse. Ideo
secun<lb ed="#L" n="5" break="no"/>dum hanc similitudinem, nec nos dicimus quod coelum nunc cree
<lb ed="#L" n="6"/>tur, aut angelus, quum tamen secundum rei veritate sit
sentien<lb ed="#L" n="7" break="no"/>dum sic. Mensura igitur creationis est nunc stans, quod potes
<lb ed="#L" n="8"/>pluribus nunc temporis coexistere. Nec est necesse dare aliquod
<lb ed="#L" n="9"/>nunc temporis, cui primo coexistat, quum nullus motus
crea<lb ed="#L" n="10" break="no"/>tionem praecedat, sicut non est necesse dare a parte post vltimum
<lb ed="#L" n="11"/>nunc temporis, cui duratio creaturae vltimo coexistat.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e686">
<lb ed="#L" n="12"/>
<!--20--> Ex his formatur talis ratio, Actio quae non est successiua,
<lb ed="#L" n="13"/>nec mensuratur nunc fluente, quod non contingit pluries
acci<lb ed="#L" n="14" break="no"/>pere, sed nunc stante, talis actio non impedit quin productum per
<lb ed="#L" n="15"/>eam possit coexistere producenti. Et hoc manifestum est ex
prae<lb ed="#L" n="16" break="no"/>cedentibus. Si enim esset successiua, impediret coexistentiam
re<lb ed="#L" n="17" break="no"/>spectu cuiuslibet agentis. Rursus si esset subita, & mensuraretu
<lb ed="#L" n="18"/>nunc fluente non impediret coeexistentiam respectu agentis tem
<lb ed="#L" n="19"/>poralis, impediret tamen respectu aeterni, quia tale nunc non
<lb ed="#L" n="20"/>contingit pluries accipere. Et ideo cum semel acceptum sit, prius
<lb ed="#L" n="21"/>accipi non potuit, & sic ab aeterno non fuit. Sed his amotis nihil
<lb ed="#L" n="22"/>impedit ex parte actionis coexistentiam effectus cum agente aeter
<lb ed="#L" n="23"/>no. Sed ci eatio est talis actio quae non est successiua, sed subita
<lb ed="#L" n="24"/>nec mensuratur nunc fluente, sed stante, vt deductum fuit, ergo
<lb ed="#L" n="25"/>non repugnat creaturae ratione suae productionis, quin possit al
<lb ed="#L" n="26"/>aeterno coexistere deo producenti, quod fuit secundum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e724">
<lb ed="#L" n="27"/>
<!--21--> Quod item non sit repugnantia ratione termini (quod erat
<lb ed="#L" n="28"/>tertium) ex eo scilicet quod creatura dicitur esse ex nihilo (Ex
<lb ed="#L" n="29"/>hoc enim forte videretur quod creatura haberet esse post nihil
<lb ed="#L" n="30"/>duratione) hoc sic ostenditur, Illud quod non praecedit creaturam
<lb ed="#L" n="31"/>duratione vel natura, non impedit eam quin possit esse aeterna
<lb ed="#L" n="32"/>sed esse nihil vel ex nihilo non praecedit esse creaturae durationi
<lb ed="#L" n="33"/>vel natura, igitur &c. Maior patet, etiam si poneretur solum
<lb ed="#L" n="34"/>quod non piaecederet duratione. Minor probatur, quia creatur.
<lb ed="#L" n="35"/>non dicitur fieri ex nihilo materialiter, tanquam nihil sit
mate<lb ed="#L" n="36" break="no"/>ria facti, nec ordinabiliter, ita vt maneat ordo affirmatiue ad
<lb ed="#L" n="37"/>nihil sub hoc sensu, quod fiat ex nihilo, id est, post nihil, sed dici
<lb ed="#L" n="38"/>tur fieri ex nihilo pure negatiue, id est, non ex aliquo, & isto mo
<lb ed="#L" n="39"/>do nulla antecessio durationis, aut naturae intelligitur ipsiu
<lb ed="#L" n="40"/>nihil ad esse creaturae. Vnde non est necesse creaturam
priu<lb ed="#L" n="41" break="no"/>tempore vel natura fuisse nihil quam aliquid.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e761">
<lb ed="#L" n="42"/>
<!--22.--> Quod autem consueuit dici quod creatura prius est naturaliter
<lb ed="#L" n="43"/>non ens quam ens, quia de se habet quod sit non ens, ab alio autem
<lb ed="#L" n="44"/>habet quod sit eis, prius autem est quod inest alicui ex se, quam
<lb ed="#L" n="45"/>quod inest ab alio. Non intelligo qualiter possit esse verum,
qui<lb ed="#L" n="46" break="no"/>quod inest alicui ex se, vel ex natura sua, naturam non destruit, sed
<lb ed="#L" n="47"/>ponit vel supponit, non ens autem vel nihil naturam destruit: ergo
<lb ed="#L" n="48"/>impossibile est, quod aliqua res ex natura sua sit non ens vel nihil.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e781">
<lb ed="#L" n="49"/>
<!--23--> Nec obstat si dicatur quod res de natura sua non est ens, &
<lb ed="#L" n="50"/>proinde est non ens, quia aliud est dicere naturam rei non habe
<lb ed="#L" n="51"/>re esse de se, & habere de se non esse. Primum enim istorum es
<lb ed="#L" n="52"/>verum, secundum autem falsum & impossibile. Et ita patet quod
<lb ed="#L" n="53"/>non repugnat creaturae (quia est ex nihilo) quin sit vel esse po
<lb ed="#L" n="54"/>sit ab aeterno, quia per hoc quod creatura est ex nihilo, nullu
<lb ed="#L" n="55"/>ordo naturae aut durationis importatur ad nihil. Sic igitur appa
<lb ed="#L" n="56"/>ret, quod creaturae permanenti non repugnat fuisse ab aeterno
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e803">
<lb ed="#L" n="57"/>
<!--24.--> Sed contra arguitur sic, Creatura habet causam priorem
<lb ed="#L" n="58"/>se, saltem ordine naturae, in illo ergo priori creatura non fuit
<lb ed="#L" n="59"/>ens, ergo non ens, vel nihil & sic inter creaturam & nihil, est
sal<lb ed="#L" n="60" break="no"/>tem ordo naturae. Et dicendum ad hoc quod ponendo ordinem
<lb ed="#L" n="61"/>prioris & posterioris secundum naturam inter creaturam & nihil
<lb ed="#L" n="62"/>non propter hoc sequitur quin creatura possit esse aeterna, nis
<lb ed="#L" n="63"/>poneretur inter ipsa ordo durationis, sicut prius dictum fuit. Ei
<lb ed="#L" n="64"/>nihilominus nec ordo naturae est inter ipsa, quamuis sit inter
<lb ed="#L" n="65"/>creaturam & suam causam: Et quum dicitur quod in illo prior
<lb ed="#L" n="66"/>causae creatura non fuit ens, non est verum, quia prius & poste
<lb ed="#L" n="67"/>rius secundum naturam non attenduntur secundum entitatem, &
<lb ed="#L" n="68"/>non entitatem, vt verum sit dicere quod vnum sit alio non existente
<lb ed="#L" n="69"/>quia nunquam est verum dicere quod sol sit lumine non exissente, &
<lb ed="#L" n="70"/>tamen sol est prior serundum naturam, quam suum lumen, sed
<lb ed="#L" n="71"/>attenduntur secundum entitatem dependentem, &
independen<lb ed="#L" n="72" break="no"/>tem, quia illud est prius secundum naturam, cuius entitas est
<lb ed="#L" n="73"/>independens, & illud posterius, cuius entitas est dependens, &
<lb ed="#L" n="74"/>tamen istae duae entitates sunt semper simul. Sed prioritas caus
<lb ed="#L" n="75"/>non competit effectui, sicut nec independentia. Non est
crgi<lb ed="#L" n="76" break="no"/>verum quod in illo priori causae suae creatura non sit ens:imo est
<lb ed="#L" n="77"/>ens, sed quia est dependens, ideo non attribuitur ei illa prioritas.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e853">
<lb ed="#L" n="78"/>
<!--25--> AD. PRIMVM argumentum principale dicendum
<lb ed="#L" n="79"/>quod duratio creature inclusa inter duo nunc fluentia, vel quae
<lb ed="#L" n="80"/>imaginamur in motu fluente, est necessario finita, sed duratio
<lb ed="#L" n="81"/>creaturae permanentis, non accipientis esse per motum, nec per
<lb ed="#L" n="82"/>mutationem sequentem motu, non necessario includitur inter
<!--00282.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>talia duo nunc, sed mensuratur nunc stante quod potest pluri
<lb ed="#L" n="84"/>bus temporis coexistere, imo quod plus est, potest toti tempori
<lb ed="#L" n="85"/>coexistere & ideo non oportet talem durationem esse finitam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e879">
<lb ed="#L" n="86"/>
<!--26--> Ad secundum dicendum est quod creatura dum creatur
si<lb ed="#L" n="87" break="no"/>mul sit, & facta est. Et hoc non solum verum est pro vno nunc
<lb ed="#L" n="88"/>fluente, sed pro nunc stante quod potest toti tempori
coexiste<lb ed="#L" n="89" break="no"/>re, & praeexistere.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e893">
<lb ed="#L" n="90"/>
<!--27--> Ad tertium dicendum quod cum dicitur illud quod aliquando
<lb ed="#L" n="91"/>fuit nec erat tempus praecedens pro quo potuit impediri illud
<lb ed="#L" n="92"/>est necessarium necessitate absoluta. Dicendum quod falsum est.
<lb ed="#L" n="93"/>Siue enim creatura sit ab aeterno producta, siue ex tempore
sem<lb ed="#L" n="94" break="no"/>per est a deo libere producta; & non ex necessitate absoluta
<lb ed="#L" n="95"/>Quod patet quia illud quod non est necessario volitum a deo no
<lb ed="#L" n="96"/>est necessario a deo productum (cum deus agat per voluntatem
<lb ed="#L" n="97"/>sed deus nihil aliud a se vult ex necessitate. Non enim
necessita<lb ed="#L" n="98" break="no"/>tur voluntas nisi respectu finis, vel eorum sine quibus finis haber
<lb ed="#L" n="99"/>non potest, vel conseruari, nihil autem tale inuenitur in creaturis
<lb ed="#L" n="100"/>respectu diuinae bonitatis quae est finis omnium, & ideo nihil crea
<lb ed="#L" n="101"/>tum est a deo necessario volitum vel productum, quod enim
tem<lb ed="#L" n="102" break="no"/>pus praecedat nihil vel non praecedat facit ad hoc quod aliquid
<lb ed="#L" n="103"/>procedat a deo libere, vel necessario. Tota enim ratio libertati
<lb ed="#L" n="104"/>vel necessitatis sumenda est ex habitudine potentiae ad obiectum.
<lb ed="#L" n="105"/>Quod patet: quia omnis praedestinatus est ab aeterno
praedesti<lb ed="#L" n="106" break="no"/>natus, & tamen quilibet praedestinatus libere est praedestinarus,
<lb ed="#L" n="107"/>ita quod ab aeterno potuit non praedestinari; & similiter est in
<lb ed="#L" n="108"/>proposito. Et si aliquis dicat quod non est simile, quia
praede<lb ed="#L" n="109" break="no"/>stinatio ratione eius quod est prae, importat antecessionem ad
<lb ed="#L" n="110"/>effectum praedeflinationis, & ideo quod praedestinatum est, non
<lb ed="#L" n="111"/>necessario est, quia respicit determinatum tempus, non sic
au<lb ed="#L" n="112" break="no"/>tem est illud quod est ab aeterno. Non valet, quia non solum
effe<lb ed="#L" n="113" break="no"/>ctus praedestinationis qui euenit in tempore contingenter
eue<lb ed="#L" n="114" break="no"/>nit & non ex necessitate puta sortem saluari, sed ipsum esse
prae<lb ed="#L" n="115" break="no"/>destinatum saluari, quod est aeternum & non respicit
deter<lb ed="#L" n="116" break="no"/>minatum tempus, liberum fuit, & non necessarium nisi ex
sup<lb ed="#L" n="117" break="no"/>positione, sicut sortem currere supposito quod currat.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e958">
<lb ed="#L" n="118"/>
<!--28--> Ad quartum patet ex iam dictis. falsum enim est illud quod
<lb ed="#L" n="119"/>assumitur videlicet quod creatura habet de se non esse
quam<lb ed="#L" n="120" break="no"/>uis de se non sit ens eo modo quo deus de se estens.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e969">
<lb ed="#L" n="121"/>
<!--29--> Ad quintum dicendum que non est simile de creatione & de
<lb ed="#L" n="122"/>versione, quia versio supponit creationem, non enim est vertibile
<lb ed="#L" n="123"/>in nihil nisi quod est creatum ex nihilo, propter quod omnis
ver<lb ed="#L" n="124" break="no"/>sio ex tempore est cum ipsam praecedat creatio duratione. Creatio
<lb ed="#L" n="125"/>autem nihil supponit nec subiectum, nec terminum ratione cuius
<lb ed="#L" n="126"/>oporteat in ea ponere nouitatem. Si vero argueretur sic,
versio<lb ed="#L" n="127" break="no"/>nem in nihil, sequitur aliqua duratio, ergo creationem ex nihilo
<lb ed="#L" n="128"/>praecedit aliqua duratio, quia sic se habere videtur versio ad ni
<lb ed="#L" n="129"/>hil in ratione termini ad quem est, sicut creatio ad nihil in
ratio<lb ed="#L" n="130" break="no"/>ne termini a quo. Dicendum quod nihil non est terminus a quo
<lb ed="#L" n="131"/>creationis, nec terminus ad quem versionis vt supra probatum
<lb ed="#L" n="132"/>fuit. Item quod assumitur non est verum scilicet que versionem in
<lb ed="#L" n="133"/>nihil necessario sequatur aliqua duratio. Est enim versio
aliqui<lb ed="#L" n="134" break="no"/>non habere esse a deo postquam habuit esse ab ipso. Sicut enim
<lb ed="#L" n="135"/>creare est alicui dare totum suum esse, ita vertere in nihil est
<lb ed="#L" n="136"/>non dare esse cui prius dabatur. Istud autem verificatur
tot<lb ed="#L" n="137" break="no"/>tempore quo res non est postquam fuit, & ideo versio potest
coexi<lb ed="#L" n="138" break="no"/>stere infinitae durationi a parte post, sicut creatio a parte ante
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e1013">
<lb ed="#L" n="139"/>
<!--30--> Ad sextum negatur consequentia. Et ratio est quia licet es
<lb ed="#L" n="140"/>sentia diuina & eius duratio sint idem, tamen esse simul
natu<lb ed="#L" n="141" break="no"/>ra cum deo & esse simul cum eo duratione differunt realiter
pro<lb ed="#L" n="142" break="no"/>pter respectum connotatum in hoc quod dico simul. Aliqua enin
<lb ed="#L" n="143"/>simul esse duratione est vnum esse dum aliud est quod quidem
<lb ed="#L" n="144"/>potest conuenire creaturae respectu dei, vt ostensum est. Esse
<lb ed="#L" n="145"/>autem simul natura est vnum non praeintelligi alteri, nec suppon
<lb ed="#L" n="146"/>ab altero, sed esse simul naturali intelligentia absque
dependen<lb ed="#L" n="147" break="no"/>tia vel praesuppositione vnius ab altero quod non potest
com<lb ed="#L" n="148" break="no"/>petere creaturae respectu dei, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2324-d1e1039">
<lb ed="#L" n="149"/>
<!--31--> Ad septimum quod vltimo adducitur de Damas. & Hug.
dicen<lb ed="#L" n="150" break="no"/>dum est quod licet creatura ab aeterno fuisset, tamen non esset
dicen<lb ed="#L" n="151" break="no"/>dum eam aequari deo in aeternitate quod imporat nomen coaeterni
<lb ed="#L" n="152"/>quasi coaequatum aeternitati, quia aeternitas creatoris est sempe
<lb ed="#L" n="153"/>simul tota vniformiter se habens, nec potest aliquam variationem
<lb ed="#L" n="154"/>suscipere, quaelibet autem creatura mutabilis est aliqualiter, etia
<lb ed="#L" n="155"/>si ab aeterno esset, propter quod aeternitas creaturae non potest
<lb ed="#L" n="156"/>aequari aeternitati creatoris, & hoc modo intelligendum est
crea<lb ed="#L" n="157" break="no"/>turam non posse esse cogternam creatori, non quin creatura ab
aeter<lb ed="#L" n="158" break="no"/>no esse potuerit, sed qa aeternitas eius deficit a perfectione aete
<lb ed="#L" n="159"/>nitatis diuinae, nec duratio eius esset proprie aeterna, quia non me
<lb ed="#L" n="160"/>suraretur aeternitate, sed aeuo, coexisteret tamen semper aeternita
<lb ed="#L" n="161"/>tis, & sic exponendae sunt auctoritates Damasceni & Hug.
Han<lb ed="#L" n="162" break="no"/>responsionem tangit Boetius vltimo de consol. dicens sic, non recte
<lb ed="#L" n="163"/>inquit, cum audiunt visum Platoni mundum hunc nec
habuis<lb ed="#L" n="164" break="no"/>se nitium temporis, nec habiturum esse defectum, hoc modo
<!--00283.xml-->
<pb ed="#L" n="109-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>conditori mundum fieri coaeternum putant. Aliud enim est per
<lb ed="#L" n="2"/>interminabilem vitam duci quod mundo Plato tribuit. Aliud
in<lb ed="#L" n="3" break="no"/>terminabilis vitae totam pariter complexam esse praesentiam
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>