-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2453.xml
421 lines (420 loc) · 31.3 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2453.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 6</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 6</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="114-v"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e2453"><!-- l2d2q6 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e2453-Hd1e101">Quaestio 6</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e2453-Hd1e103" type="question-title">Utrum esse rei generabilis et corruptibilis mensuretur tempore</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e106">
<lb ed="#L" n="87"/>QUAESTIO SEXTA.
<lb ed="#L" n="88"/>Vtrum esse rei generabilis & corruptibilis
<lb ed="#L" n="89"/>mensuretur tempore.
<lb ed="#L" n="90"/>Thom. 1. 9. 10. art. 4. ad tertium.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e117">
<lb ed="#L" n="91"/>CCASIONE praedictorum quaeritur vtrum esse
<lb ed="#L" n="92"/>rei generabilis & corruptibilis mensuretur
tempo<lb ed="#L" n="93" break="no"/>re. Et arguitur quod non, quia tempus est mensura
<lb ed="#L" n="94"/>successiuorum, sed in esse rei generabilis &
cor<lb ed="#L" n="95" break="no"/>aruptibilis non est successio, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e130">
<lb ed="#L" n="96"/>
<!--2--> IN CONTRARIVM arguitur, quia esse rei
corru<lb ed="#L" n="97" break="no"/>ptibilis non mensuratur aeternitate (cum illa soli deo conueniat)
<lb ed="#L" n="98"/>nec aeuo cum sit corruptibile, ergo per locum a sufficienti
di<lb ed="#L" n="99" break="no"/>uisione vt videtur, mensuratur tempore.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e144">
<lb ed="#L" n="100"/>
<!--3--> RESPONSIO. Ad euidentiam huius quaestionis sciendum
<lb ed="#L" n="101"/>quod illa quae dicuntur mensurari, respiciunt duplicem quantitatem
<lb ed="#L" n="102"/>vnam qua sunt quanta formaliter in se: Aliam extrinsecam per
<lb ed="#L" n="103"/>quam mensuratur extrinsece, & denominantur denominationi
<lb ed="#L" n="104"/>extrinseca: verbi gratia, pannus qui mensuratur ad vlnam, resp
<lb ed="#L" n="105"/>cit quantitate qua formaliter est quantus. Item respicit
quanti<lb ed="#L" n="106" break="no"/>tatem vlnae qua mensuratur extrinsece. Et similiter est de
dura<lb ed="#L" n="107" break="no"/>tione in re prout duratio accipitur in ratione quanti. Verbi
gra<lb ed="#L" n="108" break="no"/>tia, calefactio vel frigefactio, quae sunt quaedam alterationes
infe<lb ed="#L" n="109" break="no"/>riorum corporum, habent quandam quantitatem intrinsecam quae
for<lb ed="#L" n="110" break="no"/>maliter dicitur duratio earum tanta circunscripto quocunque alio
<lb ed="#L" n="111"/>extrinseco, & praeter hanc respiciunt quantitatem extrinsecam,
<lb ed="#L" n="112"/>scilicet quantitatem motus primi mobilis secundum quam
mensu<lb ed="#L" n="113" break="no"/>rantur mensuratione extrinseca, & secundum hanc
denominatio<lb ed="#L" n="114" break="no"/>nem dicuntur diurnae vel mensales vel annuales, & sic de aliis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e181">
<lb ed="#L" n="115"/>
<!--4--> Hoc ergo praemisso circa hanc quaestionem sunt facienda
<lb ed="#L" n="116"/>duo principaliter. Primum est videre de quantitate intrinseca
<lb ed="#L" n="117"/>talis esse substantiae corporalis, vtrum scilicet quantitas eius sit
<lb ed="#L" n="118"/>successiua an non, & quae sit illa siue sit successiua siue non.
Se<lb ed="#L" n="119" break="no"/>cundum est videre de quantitate extrinseca & de mensura
ex<lb ed="#L" n="120" break="no"/>trinseca talis esse.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e199">
<lb ed="#L" n="121"/>Quantum ad primum sciendum quod in generabili est
du<lb ed="#L" n="122" break="no"/>plex duratio quaedam successiua, & quaedam non, sicut motus. Non
<lb ed="#L" n="123"/>successiua autem sunt quattuor, scilicet aeternitas, aeuum, nunc
<lb ed="#L" n="124"/>temporis discreti, & nunc temporis continui. Duratio autem
suc<lb ed="#L" n="125" break="no"/>cessiua diuiditur in duas, scilicet continuam & discretam, differenti,
<lb ed="#L" n="126"/>autem inter durationem successiuam & non successiuam satis
pa<lb ed="#L" n="127" break="no"/>tet de se, quia ex hoc ipso differunt, quod vna ex natura sua habet
<lb ed="#L" n="128"/>successionem intrinsece, alia vero non. Dico autem ex natura sua
<lb ed="#L" n="129"/>quia si aliquid succedit alteri per accidens & non ex natura sua
<lb ed="#L" n="130"/>tali non conuenit per se duratio successiua, vt si (verbi gratia)
exi<lb ed="#L" n="131" break="no"/>stente aliquo quanto superueniat albedo inter quantitatem &
al<lb ed="#L" n="132" break="no"/>bedinem non est per se successio, quia quantum est de se simul possum
<lb ed="#L" n="133"/>stare secundum esse & fieri. Dico autem intrinsece, quia successic
<lb ed="#L" n="134"/>indiuisibilis quae in se nulla habet successionem intrinsece potest
<lb ed="#L" n="135"/>coexistere alicui durationi successiuae, sicut aeternitas coexistis
<lb ed="#L" n="136"/>toti tempori, & nunc temporis discreti potest coexistere tempori
<lb ed="#L" n="137"/>continuo. Differentia vero inter successionem continuam & discre
<lb ed="#L" n="138"/>tam est, quod successio continua consistit in successione eiusdem
<lb ed="#L" n="139"/>actus numero. Et hoc vocatur proprie loquendo motus cuius
<lb ed="#L" n="140"/>duratio est successiua & continua quae pertinent ad tempus
conti<lb ed="#L" n="141" break="no"/>nuum. Duratio autem successiua discreta consistit in receptione
<lb ed="#L" n="142"/>successiua diuersorum actuum in compositione circaidem
subie<lb ed="#L" n="143" break="no"/>ctum quorum vnusquisque est indiuisibilis (sicut patet in actibus
<lb ed="#L" n="144"/>intelligendi quorum vnus succedit alteri) quaelibet tamen in se est
<lb ed="#L" n="145"/>indiuisibilis. Et ista duratio pertinet ad tempus discretum solum
<lb ed="#L" n="146"/>nec est ibi ponenda quantitas solum discreta quaeust numeruss
<lb ed="#L" n="147"/>talis quantitas sit in talibus actibus, sed etiam ibi ponenda est
<lb ed="#L" n="148"/>quantitas discreta quae est tempus, quia non solummodo est ib
<lb ed="#L" n="149"/>dare plura, quia duo actus sunt plures quam vnus, & tres quam
<lb ed="#L" n="150"/>duo. Sed est etiam ibi dare plus & minus durare, quod pertinet
<lb ed="#L" n="151"/>ad tempus. Durationes autem non successiuae cuiusmodi sunt
<lb ed="#L" n="152"/>aeternitas & aeuum (de quorum differentia ab inuicem non
opor<lb ed="#L" n="153" break="no"/>tet modo loqui) differunt a nunc temporis discreti vel continui
<lb ed="#L" n="154"/>quia in aeternitate & aeuo non solummodo non est intrinsece
ali<lb ed="#L" n="155" break="no"/>qua successio continua vel discreta, sed neque etiam ibi est ali
<lb ed="#L" n="156"/>quod indiuisibile succedens alteri, nec aliquod indiuisibile
ter<lb ed="#L" n="157" break="no"/>minans successionem, quia talia non sunt nisi in illis quae circa
<lb ed="#L" n="158"/>idem subiectum habent esse, & sunt incompossibilia simul esi
<lb ed="#L" n="159"/>in illo, vel saltem aliquod vnum continuum successiuum cuius
in<lb ed="#L" n="160" break="no"/>diuisibile est terminus illius continui successiui. Dico autem in
<lb ed="#L" n="161"/>illis quae habent fieri circa idem, quia illa quae fiunt in
diuersi<lb ed="#L" n="162" break="no"/>subiectis non habent successionem per se loquendo, quia simul
<lb ed="#L" n="163"/>possunt esse & fieri. Dico autem incompossibilia circa idem, quia
<!--00295.xml-->
<pb ed="#L" n="115-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>illa quae sunt compossibilia circa idem subiectum non habent per
<lb ed="#L" n="2"/>se successionem cum se compatiantur simul in esse & in fieri, sicut
<lb ed="#L" n="3"/>dictum est de quantitate & albedine, quantum ad nunc temporis con
<lb ed="#L" n="4"/>tinui satis patet quod se habet vt terminus continui successiui, in
<lb ed="#L" n="5"/>aeternitate vero & aeuo nihil tale potest esse, qa actus cuius du
<lb ed="#L" n="6"/>ratio est aeternitas vel aeuum, aut non est in subiecto, aut non ess
<lb ed="#L" n="7"/>possibile quod in eodem subiecto actus oppositus succedat, nec ibi
<lb ed="#L" n="8"/>est aliquid indiuisibile, quod sit terminus continui successiui.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e319">
<lb ed="#L" n="9"/>
<!--6.--> Ex quo patet quod esse substantiae generabilis & corruptibilis
<lb ed="#L" n="10"/>siue quantum ad esse formae in materia, siue quantum ad esse con
<lb ed="#L" n="11"/>positi quod habet a forma habet duratione nunc temporis
di<lb ed="#L" n="12" break="no"/>screti. Quod patet dupliciter. Primo per locum a diuisione sic
<lb ed="#L" n="13"/>quia oportet quod tali esse correspondeat, vel aeternitas, vel aeuum
<lb ed="#L" n="14"/>vel successio continua, vel discreta, vel nunc temporis continu
<lb ed="#L" n="15"/>successiui, vel nunc successiui discreti. Non aeternitas nec aeuum
<lb ed="#L" n="16"/>(vt de se patet) nec etiam duratio successiua continua vel discreta
<lb ed="#L" n="17"/>quia in tali actu vno est aliqua successio, nec etiam potest
cor<lb ed="#L" n="18" break="no"/>respondere nunc temporis continui, quia illud cui per se
corre<lb ed="#L" n="19" break="no"/>spondet nunc temporis continui non potest coexistere continus
<lb ed="#L" n="20"/>successiuo, sed esse substantiae corruptibilis coexistit alicui
conti<lb ed="#L" n="21" break="no"/>nuo successiuo sicut tempori (vt de se patet) relinquitur ergo?
<lb ed="#L" n="22"/>ei correspondeat nunc temporis discreti siue successionis discretae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e354">
<lb ed="#L" n="23"/>Secundo hoc idem probatur ex ratione nunc temporis discreti
<lb ed="#L" n="24"/>siue successionis discretae, quia illud nunc respicit illud quod in si
<lb ed="#L" n="25"/>est indiuisibile, & eius susceptio cum natum est aliud succedere in
<lb ed="#L" n="26"/>eodem, & ipsum etiam natum est succedere alteri, sed talis actu:
<lb ed="#L" n="27"/>est actus substantiae generabilis & corruptibilis, ergo &c. Maior
<lb ed="#L" n="28"/>patet ex ratione nuc temporis discreti. Minor etiam patet
quan<lb ed="#L" n="29" break="no"/>tum ad suas tres partes. Et primo quantum ad hanc, scilicet quod in
<lb ed="#L" n="30"/>ipso esse substantiae generabilis & corruptibilis non est successio
<lb ed="#L" n="31"/>aliqua, quia hoc nullus ponit, nec etiam in eius susceptione,
qui<lb ed="#L" n="32" break="no"/>introductio formae substantialis est in instanti, ei etiam potest suc
<lb ed="#L" n="33"/>cedere aliud indiuisibile incompossibile cum eo circa idem,
qui<lb ed="#L" n="34" break="no"/>vna forma substantialis in eadem materia succedit alteri, & ei esse
<lb ed="#L" n="35"/>incompossibilis, ergo &c. Et sic patet primum, horum autem aliqui
<lb ed="#L" n="36"/>dicta sunt assertiue, aliqua autem tantum recitatiue secundum
<lb ed="#L" n="37"/>opinionem quae communiter currere consueuit, videlicet quod
<lb ed="#L" n="38"/>nunc temporis vel mutatum esse in motu sit aliquod indiuisibile
<lb ed="#L" n="39"/>positiuum in motu vel tempore, hoc enim non est verum sicut in
<lb ed="#L" n="40"/>praecedentibus probatum est, sed est sola fictio imaginationis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e396">
<lb ed="#L" n="41"/>
<!--8--> Quantum ad secundum principale, scilicet quantum ad
men<lb ed="#L" n="42" break="no"/>suram extrinsecam talis esse. Dicunt quidam quod respectu
dura<lb ed="#L" n="43" break="no"/>tionis rerum corruptibilium est dare mensuram extrinsecam vni
<lb ed="#L" n="44"/>geneam. Quod probatur primo sic, cui conuenit per se durare
con<lb ed="#L" n="45" break="no"/>uenit passio durationis, sed omnibus talibus actibus conueni
<lb ed="#L" n="46"/>per se durare, ergo eis conuenit passio durationis. Sed vna
pas<lb ed="#L" n="47" break="no"/>sio durationis est durare tantum vel quantum, ergo istud
com<lb ed="#L" n="48" break="no"/>petit omnibus talibus actibus, sed cui competit tantum vel quantum
<lb ed="#L" n="49"/>ei competit commensuratio quae est passio quantitatis, ergo &c.
Se<lb ed="#L" n="50" break="no"/>cundo sic, tempus discretum est quantitas successiua, sed omnia
<lb ed="#L" n="51"/>quanta habent commensurationem cum ipsa sit passio quantitatis
<lb ed="#L" n="52"/>ergo &c. Et confirmatur, quia quantitates permanentes omne
<lb ed="#L" n="53"/>habent inter se commensurationem secundum quam dicitur vna
<lb ed="#L" n="54"/>maior altera, vel minor vel aequalis, ergo & quantitates
succes<lb ed="#L" n="55" break="no"/>siuae, vt illae quae pertinent ad tempus continuum vel discretum
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e434">
<lb ed="#L" n="56"/>
<!--9--> Propter quod dicunt isti quod in praedictis de quibus est quaestio
<lb ed="#L" n="57"/>est dare vnam mensurâ vnigeneam respectu omnium aliorum,
ad<lb ed="#L" n="58" break="no"/>dunt tamen quod in istis est triplex comparatio. Vna est vnius indiui
<lb ed="#L" n="59"/>sibilis ad aliud indiuisibile. Alia ipsius quanti discreti ad parte
<lb ed="#L" n="60"/>suas, id est, ad nunc ex quibus componitur. Tertia est vnius succes
<lb ed="#L" n="61"/>sibnis discretae ad aliam successionem discretam. In prima comparatione
<lb ed="#L" n="62"/>est talis commensuratio, sicut est inter aeuiterna inquantum eori
<lb ed="#L" n="63"/>durationes sunt indiuisibiles. In secunda vero comparatione es
<lb ed="#L" n="64"/>talis commensuratio quodammodo sicut mensuratur numerus per
<lb ed="#L" n="65"/>vnitatem, quia illud nunc aliquotiens sumptum reddit totum discretum
<lb ed="#L" n="66"/>in hoc tamen differt inter numerum absolute acceptum & tempus
<lb ed="#L" n="67"/>discretum, quia quantum ad numerum pertinet, attenditur quod sint plu
<lb ed="#L" n="68"/>res vel pauciores vnitates, quantum vero pertinet ad tempus
discre<lb ed="#L" n="69" break="no"/>tum non solum attenditur quod sint plura vel pauciora nuc, sed etiam
<lb ed="#L" n="70"/>que secundum ea contingat plus vel minus durare. Secundum autem
<lb ed="#L" n="71"/>tertiam comparationem est ibi similis commensuratio sicut est inter
<lb ed="#L" n="72"/>successiones diuersorum motuum, nisi quia in hoc differt quod in
<lb ed="#L" n="73"/>motibus est successio continua, in istis vero est successio discreta
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e478">
<lb ed="#L" n="74"/>
<!--10.--> Istud autem non videtur sufficienter dictum, quia si est vna
<lb ed="#L" n="75"/>mensura extrinseca & vnigenea omnium generabilium &
corru<lb ed="#L" n="76" break="no"/>ptibilium (vt isti dicunt) rationabile esset quod illa nominaretur vt
<lb ed="#L" n="77"/>sciretur quae est, sicut philosoph. 4. Physi. nominat primum
mo<lb ed="#L" n="78" break="no"/>tum esse mensuram omnium aliorum motuum. Cum quo primo
<lb ed="#L" n="79"/>motu tempus continuum quod est mensura omnium inferiorum
<lb ed="#L" n="80"/>motuum est idem realiter, hoc autem ipsi non faciunt.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e498">
<lb ed="#L" n="81"/>Item si est vna, aut est vna numero, aut solum vna secundum
<lb ed="#L" n="82"/>speciem. Si est vna numero, puta duratio vnis rei numero, sequi¬
<!--00295.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>tur quod mensura frequenter mutabitur, quia omne corruptibile
<lb ed="#L" n="84"/>cito deficit, & per consequens definit esse mensura, propter o
<lb ed="#L" n="85"/>alia carebunt mensura, quod est contra eos. Aut de nouo habebun
<lb ed="#L" n="86"/>aliam rem corruptibilem pro mensura. Et illa corrupta aliam, &
<lb ed="#L" n="87"/>sic semper: quod est absurdum, tum quia non omnia corruptibilia
<lb ed="#L" n="88"/>eiusdem speciei sunt aequalis durationis, & sic mensura erit incerta
<lb ed="#L" n="89"/>quod est contra rationem mensurae quae debet esse certa, & per ipsam
<lb ed="#L" n="90"/>debent alia certificari, tum quia iam non erit vna mensura
nu<lb ed="#L" n="91" break="no"/>mero sed plures saltem successiue. Si vero mensura non sit vna
<lb ed="#L" n="92"/>numero, sed solum secundum speciem, & plures secundum numeri
<lb ed="#L" n="93"/>simul cum species non habeat esse reale, nisi per indiuidua, nec
<lb ed="#L" n="94"/>per consequens realiter mensurare, tunc omnia indiuidua specie
<lb ed="#L" n="95"/>eiusdem erunt mensura aliorum corruptibilium. Non enim apparet
<lb ed="#L" n="96"/>quare quaedam sint mensura, & quaedam non, sed ratione speciei
con<lb ed="#L" n="97" break="no"/>petit eis esse mensuram, hoc autem est manifestum inconueniens.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e542">
<lb ed="#L" n="98"/>
<!--12.--> Primo, quia contra rationem mensurae est pluralitas. Secundo,
<lb ed="#L" n="99"/>quia non omnia indiuidua eiusdem speciei sunt aequalis
duratio<lb ed="#L" n="100" break="no"/>nis, & ita si quodlibet esset mensura, sequeretur quod mensura est
<lb ed="#L" n="101"/>varia, & per consequens incerta, quod est contra rationem
mensu<lb ed="#L" n="102" break="no"/>rae. Tertio, quia duratio cuiussibet indiuidui corruptibilis est
<lb ed="#L" n="103"/>ignota & incerta, & ideo siue omnia indiuidua ponantur esse
<lb ed="#L" n="104"/>mensura, siue plura, siue vnum, totum est incertum & contra
<lb ed="#L" n="105"/>rationem mensurae. Item si per vnum corruptibile mensuratur
<lb ed="#L" n="106"/>esse omnium aliorum corruptibilium, aut illud est supremae
spe<lb ed="#L" n="107" break="no"/>ciei quae est humana, aut infimae sicut est elementalis. Et
maxi<lb ed="#L" n="108" break="no"/>me terra vel alicuius ex mediis speciebus. Et quicquid istorum
<lb ed="#L" n="109"/>detur non poterit ostendi qualiter per quodcunque istorum
pos<lb ed="#L" n="110" break="no"/>sit notificari duratio & quantitas durationis aliorum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e575">
<lb ed="#L" n="111"/>
<!--13--> Comparatio etiam quam faciunt non est bona. Quod enim
<lb ed="#L" n="112"/>primo dicunt quod comparatio est vnius rei corruptibilis, ad
<lb ed="#L" n="113"/>esse alterius, est sicut comparatio vnius aeuiterni ad aliud
aeui<lb ed="#L" n="114" break="no"/>ternum, contra eos est, quia vnum aeulternum non
mensura<lb ed="#L" n="115" break="no"/>tur per aliud, vt patet ex praecedente quaestione. Et dato quod
<lb ed="#L" n="116"/>mensuraretur adhuc non est simile, quia omnium aeuiternorum
<lb ed="#L" n="117"/>secundum naturam est eadem duratio. Et ideo quodlibet
du<lb ed="#L" n="118" break="no"/>rat quantum aliud, sed inter corruptibilia non est sic.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e597">
<lb ed="#L" n="119"/>
<!--14--> Quod etiam dicunt secundo quod esse vnius rei corruptibilis,
<lb ed="#L" n="120"/>vel nunc temporis discreti est mensura successionis corruptibilium,
<lb ed="#L" n="121"/>vel nunc temporis discreti sicut mensuratur numerus per
vnita<lb ed="#L" n="122" break="no"/>tem: non valet, quia vnitas aliquotiens sumpta reddit praecise
<lb ed="#L" n="123"/>totum numerum, & sic mensurat ipsum. Sed vnius rei
corrupti<lb ed="#L" n="124" break="no"/>bilis duratio quotienscunque sumpta non reddit praecise
duratio<lb ed="#L" n="125" break="no"/>nes aliorum, nisi quantum ad numerum, nec hoc facit aliqua
dura<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tio ratione rei cuius est, sed ratione quia vna est. Et ibi vnitas
re<lb ed="#L" n="127" break="no"/>plicata reddit numerum durationum, sed quantum ad
quantita<lb ed="#L" n="128" break="no"/>tem durationum nihil tale est ibi, quia non tantum durat esse vnius
<lb ed="#L" n="129"/>rei corruptibilis quantum esse alterius. Et ideo replicatio vnius
<lb ed="#L" n="130"/>praecise non reddit omnes durationes aliarum, sed vel excedit vel
<lb ed="#L" n="131"/>deficit. Et talis excessus vel defectus non potest mensurari ex
<lb ed="#L" n="132"/>ratione durationis vnius rei corruptibilis, nec secundum se, nec
<lb ed="#L" n="133"/>secundum aliquam partem sui. Non secundum se, ex quo est ibi
ex<lb ed="#L" n="134" break="no"/>cessus vel defectus ex eius replicatione. Nec secudum partem
<lb ed="#L" n="135"/>sui, quia esse talis rei non habet secundum se partem & partem, sed est
<lb ed="#L" n="136"/>totum simul duratione, propter quod oportet, quod mesura talium
<lb ed="#L" n="137"/>aliunde accipiatur. Tertia comparatio est clare falsa quantum ad
<lb ed="#L" n="138"/>rationem mensurae & mensurati, quia inter motus continuos est
<lb ed="#L" n="139"/>dare vnum motum diurnum, cuius duratio est notior &
cer<lb ed="#L" n="140" break="no"/>tior, & per eam vel aliquam eius partem certificamur de
dura<lb ed="#L" n="141" break="no"/>tione aliorum. Non sic autem est in successione discreta, nec
<lb ed="#L" n="142"/>aliquis hoc hactenus assignauit, nec assignare potest.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e655">
<lb ed="#L" n="143"/>
<!--15--> Dicendum ergo quod duratio rei corruptibilis, vel
successio<lb ed="#L" n="144" break="no"/>nis formarum corporalium circa eandem materiam non habet
<lb ed="#L" n="145"/>mensuram extrinsecam vnigeneam. Cuius ratio est, quia illud
<lb ed="#L" n="146"/>quod non est realiter quantum, sed solum secundum rationem
<lb ed="#L" n="147"/>prout coexistit alicui realiter quanto habet mensurâ suae
quan<lb ed="#L" n="148" break="no"/>titatis secundum rationem ab eo quod est quantum secundum rem
<lb ed="#L" n="149"/>vel eandem cum ipso, quia cum quantitas rationis sumatur
to<lb ed="#L" n="150" break="no"/>taliter a quantitate reali cui coexistit, videtur quod mensuretur.
<lb ed="#L" n="151"/>per eam, vel saltem habet eandem mensuram cum ea, quia vna
<lb ed="#L" n="152"/>dicitur tanta secundum rationem quanta est alia secundum rem,
<lb ed="#L" n="153"/>vnde vel vna est mensura alterius vel ambae habent eandem men
<lb ed="#L" n="154"/>suram. Sed esset rei corruptibilis & duratio eius non sunt quanta,
<lb ed="#L" n="155"/>seu extensa secundum rem, sed solum secundum rationem prout
<lb ed="#L" n="156"/>coexistunt alicui durationi, quantae & extensae (puta motui) ergo
<lb ed="#L" n="157"/>habet ipsum* pro mensura vel eandem mensuram cum ipsa, puta ,
<lb ed="#L" n="158"/>tempus. Et huic consentit expresse Arist. 4. Physic. vbi dicit sic,
<lb ed="#L" n="159"/>quaecunque generabilia & corruptibilia sunt & omnino quae
ali<lb ed="#L" n="160" break="no"/>quando sunt, aliquando autem non sunt, necesse est in tempore
<lb ed="#L" n="161"/>esse. Est enim quoddam tempus plus quod excellit esse ipsorum
<lb ed="#L" n="162"/>& mensurat substantiam, huic etiam alludit communis modus
<lb ed="#L" n="163"/>loquendi concors modo loquendi sacrae scripturae, vtrobique enim
<lb ed="#L" n="164"/>dicitur & scribitur quod talis, puta Adam vel quicunque alius
<!-- repeat pages 296 and 297 are repeats of 115v and 116r-->
<!--00298.xml-->
<pb ed="#L" n="115-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>vixit tot annis, & mortuus est, ita quod viuere quod est esse vi
<lb ed="#L" n="2"/>uentium generabilium & corruptibilium mensuratur diebus,
men<lb ed="#L" n="3" break="no"/>sibus & annis quae sunt partes temporis continui. Et sic pate
<lb ed="#L" n="4"/>quod mensura extrinseca durationis esse rerum generabilium
<lb ed="#L" n="5"/>& corruptibilium non est tempus discretum nec nunc eius: sed
<lb ed="#L" n="6"/>tempus continuum cui coexistit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e729">
<lb ed="#L" n="7"/>
<!--16--> Ad rationes alterius opinionis, Respondendum est ad
pri<lb ed="#L" n="8" break="no"/>mam, quia passio durationis realiter quantae & extensae qualis est
<lb ed="#L" n="9"/>duratio successiua & continua est durare tantum vel quantum,
<lb ed="#L" n="10"/>Et omnia talia habent mensurâ vnigeneam quae est motus
pri<lb ed="#L" n="11" break="no"/>mus seu tempus, durationi autem quae non est secundum rem
<lb ed="#L" n="12"/>quanta vel extensa, sed solum secundum rationem, quia
coexi<lb ed="#L" n="13" break="no"/>stit durationi quantae & extensae non conuenit secundum se nec
<lb ed="#L" n="14"/>per se durare tantum vel quantum, nec per consequens habe
<lb ed="#L" n="15"/>mensuram sibi vnigeneam per quam mensuretur esse tanta ve
<lb ed="#L" n="16"/>maior vel minor, quia nihil horum conuenit ei secundum se, sed
<lb ed="#L" n="17"/>solum secundum coexistentiam ad motum vel ad tempus, & tunc
<lb ed="#L" n="18"/>illud est mensura eius, vel habet eandem mensuram cum illo. Quod
<lb ed="#L" n="19"/>etiam additur quod illud cui competit esse tantum quantum est aliuc
<lb ed="#L" n="20"/>competit commensuratio. Si intelligimus sic quod vnum istorum sit
<lb ed="#L" n="21"/>mensura alterius, falsum est, quia duorum pandorum aequalium
<lb ed="#L" n="22"/>vnus non est mensura alterius. Ad rationem enim mensurae non
<lb ed="#L" n="23"/>sufficit quod aequetur quantitati alterius, sed requiritur quod sit
ali<lb ed="#L" n="24" break="no"/>quid certius & notius, & quod per ipsum certificemur de
quanti<lb ed="#L" n="25" break="no"/>tate mensurati: vnde dato quod esse duorum corruptibilium
aequa<lb ed="#L" n="26" break="no"/>retur in duratione, non tamen propter hoc vnum esset mensura
<lb ed="#L" n="27"/>alterius vel econuerso nisi per vnum eorum tanquam per aliud
<lb ed="#L" n="28"/>notius certificaremur de duratione alterius quod non contingi
<lb ed="#L" n="29"/>inuenire inter corruptibilia (vt prius deductum fuit.)
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e784">
<lb ed="#L" n="30"/>
<!--17.--> Ad secundum dicendum quod tempus discretum est
quan<lb ed="#L" n="31" break="no"/>titas, & habet mensuram ad modum numeri, quia plures sunt
<lb ed="#L" n="32"/>durationes plurium corruptibilium quam vnius, & haec
pluralita<lb ed="#L" n="33" break="no"/>mensuratur vnitate sicut & numero, sed non habet aliam
men<lb ed="#L" n="34" break="no"/>suram durationis secundum se, nec ratione suarum partium nisi
<lb ed="#L" n="35"/>secundum coexistentiam ad aliquam durationem quantam &
<lb ed="#L" n="36"/>extensam. Et tunc habet eandem mesuram cum ipsa puta
tem<lb ed="#L" n="37" break="no"/>pus continuum, vt dictum fuit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e806">
<lb ed="#L" n="38"/>
<!--18--> Confirmatio autem quae additur est magis ad oppositum
<lb ed="#L" n="39"/>quam ad propositum: quia quantitas discreta permanens non
<lb ed="#L" n="40"/>habet mensura nisi vnitatem cuius replicatione mesuratur totur
<lb ed="#L" n="41"/>numerus, & idem est de quantitate discreta successiua, quia
per<lb ed="#L" n="42" break="no"/>manens & successiuum in discretis vt discreta sunt non habeni
<lb ed="#L" n="43"/>diuersas mesuras, sicut enim mensuratur vnitate centenarius
la<lb ed="#L" n="44" break="no"/>pidum, sic centenarius intellectionum sibi inuicem succedentium.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e826">
<lb ed="#L" n="45"/>
<!--19.--> Ad rationem principalem dicendum quod tempus continuum
<lb ed="#L" n="46"/>est per se mensura successiuorum continuorum, per acciden:
<lb ed="#L" n="47"/>autem mensurat ea quae successiuis coexistunt, quorum initium
<lb ed="#L" n="48"/>& finis extenduntur tempore, & sic esse generabilium &
corru<lb ed="#L" n="49" break="no"/>ptibilium mensuratur tempore, vt patet quarto physicorum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2453-d1e842">
<lb ed="#L" n="50"/>
<!--20.--> Argumentum in oppositum concedatur propter
conclu<lb ed="#L" n="51" break="no"/>sionem, quamuis ex forma arguendi procedat ab insufficienti.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>