-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2705.xml
262 lines (262 loc) · 17.9 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2705.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="124-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e2705"><!-- l2d7q2 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e2705-Hd1e101">Quaestio 2</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e2705-Hd1e103" type="question-title">Utrum angeli mali possint aliquod bonum facere</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e106">
<lb ed="#L" n="47"/>QUAESTIO SECVNDA.
<lb ed="#L" n="48"/>Vtrum angeli mali possint aliquod bonum facere.
<lb ed="#L" n="49"/>Thom. 1. p. q. 64. ar. 2. De Gand. in quodl. 8. q. 11.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e115">
<lb ed="#L" n="50"/>SECVNDO quaeritur vtrum angeli mali possint ali
<lb ed="#L" n="51"/>quod bonum facere, & videtur quod non, quia sicut boni
<lb ed="#L" n="52"/>Jangeli sunt confirmati in bono, ita mali sunt
obsti<lb ed="#L" n="53" break="no"/>alnati in malo, sed boni non possunt peccare (vt dictum
<lb ed="#L" n="54"/>est) ergo nec mali benefacere.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e128">
<lb ed="#L" n="55"/>
<!--2--> Item ex mala voluntate non potest egredi nisi malus actus,
<lb ed="#L" n="56"/>sed Daemones mala voluntate carere non possunt, vt ait Aug
<lb ed="#L" n="57"/>de fide ad Petrum, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e140">
<lb ed="#L" n="58"/>Item si daemones possent benefacere, possent se ad gratiam pra
<lb ed="#L" n="59"/>parare, & eam recuperare: consequens est falsum, ergo& antecedens
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e147">
<lb ed="#L" n="60"/>CONTRA. si daemones non possent aliquod bonum
<lb ed="#L" n="61"/>facere, hoc inesset eis vel a natura, vel a culpa commissa, vel ab
<lb ed="#L" n="62"/>ordinatione diuina, non a natura, quia natura bona est,
peccas<lb ed="#L" n="63" break="no"/>sent etiam omnes, statim cum habuissent naturam. Nec a
cul<lb ed="#L" n="64" break="no"/>pa quam primo commiserunt: quia illa non manet in eis actu
<lb ed="#L" n="65"/>sed reatu. Nec ab ordinatione diuina. Deus enim non ordina
<lb ed="#L" n="66"/>aut vult mala fieri, sed facta punit, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e165">
<lb ed="#L" n="67"/>RESPONSIO. Cum sit triplex bonum sicut ad
prae<lb ed="#L" n="68" break="no"/>sens loquimur, scilicet bonum naturae moris & gratiae.
Manife<lb ed="#L" n="69" break="no"/>stum est omnes actus daemonum habere primam bonitatem
<lb ed="#L" n="70"/>quia illa bonitas est rei entitas, tertia autem bonitate quae esta
<lb ed="#L" n="71"/>gratia carent, quia gratiam irrecuperabiliter amiserunt, &
caus<lb ed="#L" n="72" break="no"/>postmodum reddetur. Restat ergo videre de secunda bonitate
<lb ed="#L" n="73"/>quae est moralis, quae proprie est bonitas debita inesse actibus
<lb ed="#L" n="74"/>creaturae agentis ex lib. arbit. & sumitur ex obiecto &
circun<lb ed="#L" n="75" break="no"/>stantiis, vtrum daemones possint hoc modo bonum facere, quod
<lb ed="#L" n="76"/>sit bonum ex genere & ex circunstantiis. Et dicitur communiter
<lb ed="#L" n="77"/>quod non, imo quicquid volunt, aut faciunt, est malum totum
<lb ed="#L" n="78"/>vel ex genere actus cadentis super indebitam materiam, vel si sit
<lb ed="#L" n="79"/>bonum ex genere (vt confiteri Christum vel credere) depra
<!--00315.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="80"/>uatur tamen per aliquam circunstantiam malam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e202">
<lb ed="#L" n="81"/>
<!--6--> Huius autem assignantur variae rationes, quidam dicunt quod sicut
<lb ed="#L" n="82"/>impossibile est a voluntate immutabiliter adhaerente bono fini
<lb ed="#L" n="83"/>procedere opus prauum: Ita econtrario impossibile est a
volun<lb ed="#L" n="84" break="no"/>tate immutabiliter adhaerente prauo fini procedere opus
bo<lb ed="#L" n="85" break="no"/>num. Cum finis sit mensura & regula eorum quae fiunt
propte<lb ed="#L" n="86" break="no"/>finem. Voluntas autem daemonis immutabiliter adhaeret prauo
<lb ed="#L" n="87"/>finis, ideo &c. Minorem probant, quia peccatum voluntatis circa
<lb ed="#L" n="88"/>finem contingit dupliciter, quandoque ex passione abducente ra
<lb ed="#L" n="89"/>tionem ab actuali consideratione recti finis, sicut in
ifscotinen<lb ed="#L" n="90" break="no"/>tibus, & talis peccator est poenitens passione cessante. Aliquande
<lb ed="#L" n="91"/>autem ex malitia, quae secundum Philos. 7. Ethic. est corruptiu:
<lb ed="#L" n="92"/>finis, eo quod qualis vnusquisque est secundum habitum, talis ei fini
<lb ed="#L" n="93"/>videtur, & qui sic peccant, peccant ex habitu & electione, nec est
<lb ed="#L" n="94"/>poenitens, vt intemperatus: propter quod talis non est curabilis
<lb ed="#L" n="95"/>nisi habitu remoto. Peccatum autem angeli non fuit ex passione
<lb ed="#L" n="96"/>sed ex electione & habitu, & ideo stante tali habitu non potest no
<lb ed="#L" n="97"/>adhaerere malo fini, habitus autem ab eo remoueri non est possibile
<lb ed="#L" n="98"/>cum non sit in statu viae post casu, sicut nec homines post mortem,
<lb ed="#L" n="99"/>quia quod hominibus est mors, hoc est angelis casus, ideo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e248">
<lb ed="#L" n="100"/>
<!--7--> Istud non videtur sufficienter dictum. Primo quia finis cui im
<lb ed="#L" n="101"/>mutabiliter adhaeret voluntas mali angeli est ille cui adhaesit
pri<lb ed="#L" n="102" break="no"/>mo peccando. Sed ille finis non est malus, quia non peccauit appe
<lb ed="#L" n="103"/>tendo aliquod malum de se: Sed appetendo bonum ex genere absque
<lb ed="#L" n="104"/>debitis circunstantiis, vt dictum fuit prius, ergo voluntas angeli
<lb ed="#L" n="105"/>non adhaeret malo fini, sed bono. Ex voluntate autem boni finis ex
<lb ed="#L" n="106"/>genere non est necesse procedere opus malum, quare &c. Item dato
<lb ed="#L" n="107"/>quod voluntas angeli adhaeret malo fini de se, non est necesse quod a tali
<lb ed="#L" n="108"/>voluntate procedat opus malum, quia a voluntate adhaerent?
<lb ed="#L" n="109"/>recto fini potest procedere opus prauum, cum non sit actuali
<lb ed="#L" n="110"/>deductio in vniuersali & partuiculari eorum quae sunt propter
fin<lb ed="#L" n="111" break="no"/>in vniuersali & particulari eligenda, sicut dictum fuit in praeced.
<lb ed="#L" n="112"/>quaest. Et simile est de voluntate adhaerente prauo fini, quia es
<lb ed="#L" n="113"/>ipsa potest bonum opus procedere, si non deducatur ex illo fine
<lb ed="#L" n="114"/>sicut praestituens sibi adulterium tanquam finem potest dare eleemosinam
<lb ed="#L" n="115"/>non propter finem illum & bene facit, non autem est necesse quod
vo<lb ed="#L" n="116" break="no"/>luntas daemonis malo fini adhaerens omnia quae agit ex illo
fini<lb ed="#L" n="117" break="no"/>deducat, non enim angelus malus in malo fine cui adhaeret,
vide<lb ed="#L" n="118" break="no"/>omnia quae ad ipsum pertinent, sicut angelus bonus in suo fine
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e294">
<lb ed="#L" n="119"/>
<!--8--> Item sicut angelus non peccauit ex passione, sic nec ex
ha<lb ed="#L" n="120" break="no"/>bitu, quia antequam peccaret, malum habitum non habebat
<lb ed="#L" n="121"/>nec ex electione, sed magis ex nescientia, vel inconsideratione,
<lb ed="#L" n="122"/>vt dictum fuit supra, distinct. 5. Sicut ergo peccans ex passione,
<lb ed="#L" n="123"/>cessante passione poenitet, sic vt videtur daemon cessante (vi
<lb ed="#L" n="124"/>dixi) dicta consideratione qua peccauit, poenitere poterit, &
<lb ed="#L" n="125"/>cui adhaerebat, poterit non adhaerere.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e315">
<lb ed="#L" n="126"/>
<!--9--> Ad hoc quod dicitur quod angelus post casum suum in termino
<lb ed="#L" n="127"/>certum est, quod non fuit in termino suae durationis, cum sit
incor<lb ed="#L" n="128" break="no"/>ruptibilis, nec in termino electionis. Aliqua enim volunt &
eli<lb ed="#L" n="129" break="no"/>gunt angeli mali & boni quae prius nec volebant, & nec
elige<lb ed="#L" n="130" break="no"/>bant: & econtrario prius aliqua volebant quae modo nolunt.
Re<lb ed="#L" n="131" break="no"/>stat ergo quod solum sint in termino merendi & demerendi, vt iam
<lb ed="#L" n="132"/>per actum quantumcunque bonum ex genere & circunstantiis non
<lb ed="#L" n="133"/>mereantur, nec de congruo gratiam, nec de condigno gloriam,
<lb ed="#L" n="134"/>nec per actum quantumcunque malum merentur ampliorem po
<lb ed="#L" n="135"/>nam essentialem, licet forte aliquam accidentalem poenam amplio
<lb ed="#L" n="136"/>rem mereantur ex multitudine damnatorum, sicut beati angel
<lb ed="#L" n="137"/>ampliorem gloriam accidentalem habent ex salute iustorum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e346">
<lb ed="#L" n="138"/>
<!--10.--> Ex hoc autem quod daemones sic sunt in termino, non sequitu
<lb ed="#L" n="139"/>quin possint aliquod bonum facere, quamuis non esset meritorium:
<lb ed="#L" n="140"/>Ideo alia assignatur ratio, quae sumitur ex conditione naturae
an<lb ed="#L" n="141" break="no"/>gelicae. Vis enim appetitiua proportionatur apprehensioni, dif
<lb ed="#L" n="142"/>fert autem apprehensio angeli ab apprehensione hominis, quia
<lb ed="#L" n="143"/>angelus apprehendit immobiliter & sine discursu, homo vero
<lb ed="#L" n="144"/>mobiliter & cum discursu, & propter hoc voluntas hominis
ad<lb ed="#L" n="145" break="no"/>haeret mobiliter quasi potens discedere& contrario adhaerere,
<lb ed="#L" n="146"/>voluntas autem angeli fixe adhaeret & immobiliter. vnde ante
ad<lb ed="#L" n="147" break="no"/>haesionem potest libere adherere huic & opposito, in his duntaxat
<lb ed="#L" n="148"/>quae non naturaliter vult, sed postquam adhaesit immobiliter
ad<lb ed="#L" n="149" break="no"/>haeret. Et ideo consueuit dici quod lib. arb. hominis flexibile est ad
<lb ed="#L" n="150"/>opposita ante electionem & post, lib. arb. angeli flexibile est ante,
<lb ed="#L" n="151"/>sed non post, propter quod angeli mali post electionem suam malam
<lb ed="#L" n="152"/>in peccato obstinati sunt, ita quod bene agere non possunt.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e383">
<lb ed="#L" n="153"/>
<!--11--> Sed nec istud videtur sufficere. Primo quia effectus
commu<lb ed="#L" n="154" break="no"/>nis requirit causam communem: obstinatio autem in malo est quid
<lb ed="#L" n="155"/>commune angelis malis, & hominibus damnatis, ergo causa
ob<lb ed="#L" n="156" break="no"/>stinationis debet in eis assignari secundum aliquid comune, &
<lb ed="#L" n="157"/>non secundum illud in quo differunt lib. arbi. angeli, & lib. arbi.
<lb ed="#L" n="158"/>hominis, quod est immobiliter adhaereret, & mobiliter. Secundo
<lb ed="#L" n="159"/>quia non videtur verum quod angelus immobiliter adhaerea
<lb ed="#L" n="160"/>his quibus semel adhaesit, quia secudum illos qui ponunt istam
<lb ed="#L" n="161"/>positionem, omnes angeli a principio adhaeserunt bono, quia
<!--00316.xml-->
<pb ed="#L" n="124-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>omnes meruerunt, sicut ipsi dicunt: sed mali post meritum
prae<lb ed="#L" n="2" break="no"/>stiterunt impedimentum peccando, & ita diuerterunt se a bono
<lb ed="#L" n="3"/>cui primo adhaeserant: Et sic haec duo dicta sibi contradicunt. It.
<lb ed="#L" n="4"/>si natura angeli est talis, quod semel adhaerens alicui non potest al
<lb ed="#L" n="5"/>illo deflecti. Et ex hoc sic fuit obstinatio daemonum, quod non
pos<lb ed="#L" n="6" break="no"/>sunt velle aliquod bonum, ex quo primo peccauerunt, per
ean<lb ed="#L" n="7" break="no"/>dem rationem boni angeli essent confirmati in bono, ita quod
pec<lb ed="#L" n="8" break="no"/>care non possunt, ex hoc solo quod meruerunt: Sed hoc est falsum.
<lb ed="#L" n="9"/>Per meritum non sunt confirmati, sed per praemium; ergo &
<lb ed="#L" n="10"/>illud ex quo sequitur, scilicet quod naturalis modus adhaesioni
<lb ed="#L" n="11"/>angeli sit causa obstinationis. Item dato quod daemones
immobili<lb ed="#L" n="12" break="no"/>ter adhaerent eis quibus semel adhaeserunt. Ex hoc tamen non se
<lb ed="#L" n="13"/>quitur quod non possint aliquod bonum velle vel facere, sed solum
<lb ed="#L" n="14"/>quod non possunt velle honum oppositum malo quod
elege<lb ed="#L" n="15" break="no"/>runt: de alio autem bono illi malo non opposito, non sequitur
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e446">
<lb ed="#L" n="16"/>
<!--12--> Dicendum ergo quod quamuis angeli mali non possint merer
<lb ed="#L" n="17"/>de condigno vel congruo remissionem culpae pro eo quod secundun
<lb ed="#L" n="18"/>ordinationem diuinam tempus merendi tam angelis quam
ho<lb ed="#L" n="19" break="no"/>minibus praefixum est: hominibus quidem mors, angelis quiden
<lb ed="#L" n="20"/>casus: hominibus quidem prolixius, quia magis distant a deo, &
<lb ed="#L" n="21"/>in cognitionem diuinorum etiam imperfectam multo tempore deueniunt
<lb ed="#L" n="22"/>Angelis autem breuius tanquam habentibus deiformen intellectum
<lb ed="#L" n="23"/>Quamuis etiam angeli mali non possint nolle quod semel
vo<lb ed="#L" n="24" break="no"/>luerunt, quod tamen non est asserendum, nihilominus quod non
pos<lb ed="#L" n="25" break="no"/>sint aliquod bonum velle quod sit bonum ex genere &
circunstan<lb ed="#L" n="26" break="no"/>tiis, nec ratio aliqua perfecta conuincit, nec authoritas.
Attri<lb ed="#L" n="27" break="no"/>buere autem hoc deo omnino inconueniens est, qui nec potes
<lb ed="#L" n="28"/>esse causat vt aliquis male velit, aut in malo volito perseueret
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e479">
<lb ed="#L" n="29"/>
<!--13.--> Ad primum argumentum patet responsio ex iam dictis, c
<lb ed="#L" n="30"/>angeli boni non possunt peccare, pro tanto est, quia in essentis
<lb ed="#L" n="31"/>diuina, quam videndo beatificantur, vident quicquid ad eos pertinet
<lb ed="#L" n="32"/>vel aliqua visione beatifica. Non sic autem est de angelis malis
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e492">
<lb ed="#L" n="33"/>
<!--14.--> Ad secundum dicendum quod a voluntate mala
inquan<lb ed="#L" n="34" break="no"/>tum huiusmodi non potest egredi actus bonus, non est tamer
<lb ed="#L" n="35"/>necesse quod quicquid egreditur a voluntate daemonis,
egredia<lb ed="#L" n="36" break="no"/>tur ab ea inquantum mala.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2705-d1e506">
<lb ed="#L" n="37"/>
<!--15 --> Ad tertium dicendum quo bene facere no esi ie praeparare ad
<lb ed="#L" n="38"/>gratiam, nisi in eo qui est in statu viae, qualis non est angelus malus
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>