-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e294.xml
285 lines (285 loc) · 20.2 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e294.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 1</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 1</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="17-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e294"><!-- l1d3p1q1 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e294-Hd1e101">Quaestio 1</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e294-Hd1e103" type="question-title">Utrum possumus ex his quae sunt in creaturis probare Deum esse</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e106">
<lb ed="#L" n="43"/>QUAESTIO PRIMA.
<lb ed="#L" n="44"/>Vtrum possimus probare Deum esse, ex
<lb ed="#L" n="45"/>his quae sunt in creaturis.
<lb ed="#L" n="46"/>Tho. 1. p. q. 2. ar. 3.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e117">
<lb ed="#L" n="47"/>AD primum sic proceditur & arguitur quod non
<lb ed="#L" n="48"/>possumus probare Deum esse ex his quae
vide<lb ed="#L" n="49" break="no"/>mus in creaturis, quia sicut dicitur 8.
metaphy<lb ed="#L" n="50" break="no"/>sicae species rerum sunt sicut numeri, sed in
nume<lb ed="#L" n="51" break="no"/>ris non est dare supremum, ergo nec in entibus, sed
<lb ed="#L" n="52"/>supremum in entibus vocamus Deum, ergo nullus est Deus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e133">
<lb ed="#L" n="53"/>
<!--2.--> Item plus distat Deus ab intellectu nostro quam res
spiri<lb ed="#L" n="54" break="no"/>tualis a sensu, sed sensus nullo modo potest cognoscere rem
<lb ed="#L" n="55"/>spiritualem, ergo nec intellectus noster Deum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e145">
<lb ed="#L" n="56"/>
<!--3.--> IN CONTRARIVM est quod dicit Apost. Rom.
<lb ed="#L" n="57"/>1. quod inuisibilia Dei a creatura mundi id est ab homine per
<lb ed="#L" n="58"/>quae facta sunt hoc est per creaturas intellecta conspiciuntur,
<lb ed="#L" n="59"/>sempiterna quoque virtus eius & diuinitas.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e158">
<lb ed="#L" n="60"/>
<!--4--> RESPONSIO, dicendum quod per creaturas
possu<lb ed="#L" n="61" break="no"/>mus deuenire in cognitionem Dei tripliciter, secundum tria quae
<lb ed="#L" n="62"/>possunt considerari circa creaturas. Creatura enim est ens
pro<lb ed="#L" n="63" break="no"/>ductum ab alio de nihilo, quia ens aliquam perfectionem
im<lb ed="#L" n="64" break="no"/>portat, quia producta ab alio causam efficientem habet, quia
<lb ed="#L" n="65"/>de nihilo vertibile est in nihil substracta influentia
conseruan<lb ed="#L" n="66" break="no"/>tis, & secundum ista tria triplex est via inuestigandi Deum ex
<lb ed="#L" n="67"/>creaturis, scilicet via eminentiae quantum ad primum, via
causali<lb ed="#L" n="68" break="no"/>tatis, quantum ad secundum, via remotionis, quantum ad tertium.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e182">
<lb ed="#L" n="69"/>Prima via patet sic, in perfectionibus specificis aut est dare
<lb ed="#L" n="70"/>supremum in quo est status, aut non, sed est processus in infinitum.
<lb ed="#L" n="71"/>Si est dare supremum in quo sit status habetur propositum, quia
<lb ed="#L" n="72"/>dicimus Deum scilicet illud quod est supremum &
perfectissi<lb ed="#L" n="73" break="no"/>mum in entibus. Si vero dicatur, quod sit processus in infinitum:
<lb ed="#L" n="74"/>auth hoc erit in actu permixto potentiae, ita videlicet quod
quo<lb ed="#L" n="75" break="no"/>cunque dato poterit dari perfectius, nunquam tamen data erunt
<lb ed="#L" n="76"/>actu infinital aut ita quod data sint actu infinita. Si primum
di<lb ed="#L" n="77" break="no"/>catur adhuc habetur propositum, quia si data sint finita, uecesse
<lb ed="#L" n="78"/>est, quod inter illa sit aliquid primum & perfectissimum quo
<lb ed="#L" n="79"/>non est possibile dare perfectius. Cuius ratio est, quia cum illud
<lb ed="#L" n="80"/>nondum sit, aut produceretur ex se aut ex alio, non ex se, quia
<lb ed="#L" n="81"/>nihil est impossibilius quam quod aliquid producat seipsum,
<!--00100.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="82"/>vt dicitur primo de Trinita. nec ab alio, quia nihil eorum quae
<lb ed="#L" n="83"/>sunt possunt producere aliquid perfectius se, ergo &c. Nec
se<lb ed="#L" n="84" break="no"/>cundum potest dici, scilicet quod data sint actu infinita, quia
<lb ed="#L" n="85"/>infinitas actualis repugnat enti, maxime in per se ordinatis, vt
<lb ed="#L" n="86"/>infra patebit. Et iterum quia inter data vel est aliquid infinitae,
<lb ed="#L" n="87"/>perfectionis & tunc illud erit primum & perfectissimum, quia
<lb ed="#L" n="88"/>infinito in perfectione non est dare majus, nec aequale, & sic
ha<lb ed="#L" n="89" break="no"/>betur propositum, aut non est dare ibi aliquid infinitae
perfe<lb ed="#L" n="90" break="no"/>ctionis. Et tunc iterum sequitur quod non sunt infinita actu, quia
<lb ed="#L" n="91"/>procedendo augeretur perfectio, igitur. Si non est inter data
ali<lb ed="#L" n="92" break="no"/>quid infinitum actu, non est processus in infinitum actu, & sic
<lb ed="#L" n="93"/>patet quod secundum quancunque potentiam de processu in
per<lb ed="#L" n="94" break="no"/>fectionibus rerum nocesse est deuenire ad aliquid supremum
<lb ed="#L" n="95"/>perfectissimum quod dicimus Deum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e247">
<lb ed="#L" n="96"/>
<!--6.--> Secunda est via causalitatis, circa quam primo probatui
<lb ed="#L" n="97"/>quod inter causas efficientes per se ordinatas est dare primam
<lb ed="#L" n="98"/>vel supremam, & secundo probabitur quod primum efficiens est
<lb ed="#L" n="99"/>primum ens simpliciter, & sic est Deus. Primum patet sic, in cau
<lb ed="#L" n="100"/>sis finitis in quibus non est circulatio, necesse est daro primam
<lb ed="#L" n="101"/>causam: sed causae efficientes per se ordinatae finitae sunt nec in
<lb ed="#L" n="102"/>eis potest esse circulatio, ergo inter causas efficientes per si
<lb ed="#L" n="103"/>ordinatas necesse est dare primam. Maior patet, sola enim
cir<lb ed="#L" n="104" break="no"/>culatio impedit vbi sunt aliqua finita quod non sit inter ea dare
<lb ed="#L" n="105"/>primam. Maior patet, sola enim circulatio impedit vbi sunt
ali<lb ed="#L" n="106" break="no"/>qua finita quod non sit inter ea dare primum sicut si factum esset.
<lb ed="#L" n="107"/>a. a. b. &. b. esset a. c. & c. esset a. d. & rursus d. esset ab 2. non esset
<lb ed="#L" n="108"/>signare primum sicut nec in circulo. Minor probatur quantum
<lb ed="#L" n="109"/>ad vtrumque membrum. Et primo quod inter causas efficientes
<lb ed="#L" n="110"/>per se ordinaras non sit circulatio, quia causae efficientes per se
<lb ed="#L" n="111"/>ordinatae se habent vt effectus & causa, semper enim posterius
<lb ed="#L" n="112"/>est effectus prioris & ab eo dependervt a causa. In hoc enim
com<lb ed="#L" n="113" break="no"/>sistit talis ordo quod vnum est ab alio effectiue, & illud ab alio,
<lb ed="#L" n="114"/>& sic semper. Si ergo esset aliqua circulatio, causa esset ab
effe<lb ed="#L" n="115" break="no"/>ctu & idem a scipso mediate, quorum vtrunque est
impossibi<lb ed="#L" n="116" break="no"/>le, ergo inter causas non est circulatio.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e297">
<lb ed="#L" n="117"/>
<!--7.--> Quod etiam sint finitae patet, quia in hoc differunt causae per
<lb ed="#L" n="118"/>se ordinatae ab ordinatis per accidens, quia ordinatae per
acci<lb ed="#L" n="119" break="no"/>dens non sunt simul in productione cuiuslibet effectus, causae
<lb ed="#L" n="120"/>autem per se ordinatae simul concurrunt, vt ad generationem
ho<lb ed="#L" n="121" break="no"/>minis concurrunt homo & sol, & si quid est aliud superius agens.
<lb ed="#L" n="122"/>Et hoc patet ex septimo physicorum. Si ergo causae efficientes
<lb ed="#L" n="123"/>per se ordinatae essent infinitae, oporteret ad productionem
cu<lb ed="#L" n="124" break="no"/>iuslibet effectus infinitas causas actu concurrere quod est impos
<lb ed="#L" n="125"/>sibile. Item inter causas infinitas aut est aliqua infinita
perfectio<lb ed="#L" n="126" break="no"/>ne aut non. Si esset infinita perfectione illa esset prima, quia
in<lb ed="#L" n="127" break="no"/>finitum perfectione a nullo dependet. Omne autem quod
ha<lb ed="#L" n="128" break="no"/>bet causam priorem se, dependet ab ea. Si autem esset prima iam
<lb ed="#L" n="129"/>non essent infinitae, quia in infinitis iam non est dare primum.
<lb ed="#L" n="130"/>Et ideo ex ipsa positione infinitatis in causis sequitur oppositum
<lb ed="#L" n="131"/>positionis. Si autem nulla esset infinita perfectione non osset
<lb ed="#L" n="132"/>processus in infinitum actu in causis, & sic semper sequitur
op<lb ed="#L" n="133" break="no"/>positum positionis, ergo necesse est quod in causis
efficienti<lb ed="#L" n="134" break="no"/>bus per se ordinatis sit status in aliqua quae sit simpliciter
pri<lb ed="#L" n="135" break="no"/>ma, quam vocamus Deum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e343">
<lb ed="#L" n="136"/>
<!--8--> Quod autem primum efficiens sit primum ens simpliciter
<lb ed="#L" n="137"/>probatur sic, perfectissimo simpliciter non potest deesse
ali<lb ed="#L" n="138" break="no"/>qua perfectio simpliciter quem melius sit habere quam non
<lb ed="#L" n="139"/>habere, alioquin si talis perfectio deesset ei, non esset
perfe<lb ed="#L" n="140" break="no"/>ctissimum simpliciter, sed potentia actiua per quam comperit
<lb ed="#L" n="141"/>alicui producere aliquid effectiue est talis perfectio quam
me<lb ed="#L" n="142" break="no"/>lius est habere quam non habere, perfecti enim est agere, ergo
<lb ed="#L" n="143"/>primo enti quod est simpliciter perfectum non doest potentia
<lb ed="#L" n="144"/>actiua per quam alia pessit effectiuo producere, & sic primum
<lb ed="#L" n="145"/>ens est primum efficiens cum non possit esse secundarium,
<lb ed="#L" n="146"/>cum a nullo sit factum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e373">
<lb ed="#L" n="147"/>
<!--9.--> Et per hoc excluditur instantia quae fit ab aliquibus contra
<lb ed="#L" n="148"/>praecedentem rationem. Dicunt enim quod probare quod in
<lb ed="#L" n="149"/>causis efficientibus sit dare primam, non est probare Deum esse,
<lb ed="#L" n="150"/>quia Deus est id quod est simpliciter supremum in entibus,
pri<lb ed="#L" n="151" break="no"/>mum autem efficiens quamuis sit primum in entibus in
gene<lb ed="#L" n="152" break="no"/>re illius causalitatis, non est tamen vt dicunt simpliciter primum,
<lb ed="#L" n="153"/>quia inter intelligentias secundum eos, aut nullus est ordo
cau<lb ed="#L" n="154" break="no"/>salitatis, aut illa causalitas est solum finalis, inquantum
inferio<lb ed="#L" n="155" break="no"/>res intelligentiae tanquam minus perfectae ordinantur ad
su<lb ed="#L" n="156" break="no"/>premam perfectissimam vt ad fidem propter quem sunt, & non
<lb ed="#L" n="157"/>vt ad causam agentem a qua sunt. Hoc autem est haereticum, &
<lb ed="#L" n="158"/>contra veram philosophiam per quam potest efficaciter
pro<lb ed="#L" n="159" break="no"/>bari quod omne quod habet causam finalem habet efficiente,
<lb ed="#L" n="160"/>sed quia illud est aliquantulum longum & alibi tractatum, idco
<lb ed="#L" n="161"/>ad praesens sufficit praedicta ratio, quod primum agens est
sim<lb ed="#L" n="162" break="no"/>pliciter primum ens.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e412">
<lb ed="#L" n="163"/>
<!--10--> Tertia via per quam possumus in creaturis probare Deum
<!--00101.xml-->
<pb ed="#L" n="18-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>esse est via remotionis. Et potest sic argui. Omne quod est al
<lb ed="#L" n="2"/>alio quantum est de se potest non esse per subtractionem
cuiussi<lb ed="#L" n="3" break="no"/>bet influentiae, sed non omne quod est potest non esse per
sub<lb ed="#L" n="4" break="no"/>tractionem cuiuslibet influentiae: ergo non omne quod est, est
<lb ed="#L" n="5"/>ab alio, sed est aliquid quod non est ab alio, nec potest non esse,
<lb ed="#L" n="6"/>sed est de se necesse esse, & hoc dicimus Deum: ergo, &c. Maior
<lb ed="#L" n="7"/>patet, quia omne quod est ab alio sicut a causa subtracta
influen<lb ed="#L" n="8" break="no"/>ua causae suae potest non esse qualiscunque causa fit illa siue in
<lb ed="#L" n="9"/>fieri siue in esse, quia si est causa tantum in fieri subtracta eius
<lb ed="#L" n="10"/>influentia effectus non fieret. Si autem in esse non maneret in
<lb ed="#L" n="11"/>esse subtracta influentia illius causae. Minor probatur scilicet
<lb ed="#L" n="12"/>quod non omne ens potest non esse, quia illud impossibile est
<lb ed="#L" n="13"/>quo posito in esse sequitur impossibile, sed posito m esse quod
<lb ed="#L" n="14"/>nihil sit sequitur impossibile, scilicet quod nihil possit esse, nec
<lb ed="#L" n="15"/>Deus nec aliquid aliud, quare, &c. Quod autem illud sequere
<lb ed="#L" n="16"/>tur patet, quia si nihil esset, tunc si aliquid fieret, aut fieret:
<lb ed="#L" n="17"/>seipso aut ab alio. Non a scipso, quia nihil est impossibilius qui
<lb ed="#L" n="18"/>quod aliquid producat seipsum, vt habetnr primo de Trinit., cap. 1.
<lb ed="#L" n="19"/>nec ab alio quia nihil esset aliud. Omne enim quod fit, sit ab
<lb ed="#L" n="20"/>ente actu, quare, &c. Patet ergo que Deum esse possumus
con<lb ed="#L" n="21" break="no"/>nincere ex creaturis triplici via, scilicet eminentiae,
causalita<lb ed="#L" n="22" break="no"/>tis & remotionis, quam triplicem viam tangit beatus Dionys.
<lb ed="#L" n="23"/>7. cap. de di. no. Licet autem praedictis viis possumus deuenire
<lb ed="#L" n="24"/>ex creaturis in cognitionem Dei quantum ad ea quae pertinen
<lb ed="#L" n="25"/>ad vnitatem essentiae, non tamen quantum ad ea quae pertinent
<lb ed="#L" n="26"/>ad distinctionem personarum sicut videre possumus in
ratio<lb ed="#L" n="27" break="no"/>nibus nunc adductis. Per prima enim quae sumitur ex via emi
<lb ed="#L" n="28"/>nentiae concluditur in Deo esse omnem perfectionem, per
se<lb ed="#L" n="29" break="no"/>cundam primam causalitatem, per tertiam remouemus ab ec
<lb ed="#L" n="30"/>imperfectionem & possibilitatem deficiendi. Constat autem
<lb ed="#L" n="31"/>quicquid causalitatis perfectionis vel est in vna persona, totu
<lb ed="#L" n="32"/>est in alia, & quicquid imperfectionis remouetur ab vna & al
<lb ed="#L" n="33"/>alia, quare & manifestum est quod ex creaturis non deuenimu:
<lb ed="#L" n="34"/>in cognitionem Dei quantum ad ea quibus personae distingur
<lb ed="#L" n="35"/>tur, sed quantum ad illa in quibus conueniunt.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e501">
<lb ed="#L" n="36"/>
<!--11--> Ad primum argumentum in oppositum dicendum, quod orde
<lb ed="#L" n="37"/>rerum naturalium est secundum species numerorum quantum
<lb ed="#L" n="38"/>ad gradus earum, & quantum ad habitudinem ad vnum
prin<lb ed="#L" n="39" break="no"/>cipium. Sicut enim omnes numeri deriuantur ab vnitate, sic
<lb ed="#L" n="40"/>omnes res ab vno primo principio. Et ideo processus
numero<lb ed="#L" n="41" break="no"/>rum ab vnitate in infinitum non est ad negandum primum prin
<lb ed="#L" n="42"/>cipium numerorum, sed ad negandum terminum, quod est per ac
<lb ed="#L" n="43"/>cidens eo, quod additio in numeris sequitur diuisionem continui
<lb ed="#L" n="44"/>quae procedit in infinitum. Iste autem processus non est in
spe<lb ed="#L" n="45" break="no"/>ciebus rerum versus primum principium, quia nec in numeris
ne<lb ed="#L" n="46" break="no"/>in descensu rerum, & primo principio, quia ille per se est quo ad
<lb ed="#L" n="47"/>species & non secundum diuisiones ad modum continui.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e294-d1e532">
<lb ed="#L" n="48"/>
<!--12--> Ad secundam rationem, dicendum quod cognitio non fit
<lb ed="#L" n="49"/>per realem assimilationem in natura sicut quidam dixerunt quod
<lb ed="#L" n="50"/>ignem igne cognoscimus, sed fit per proportionem inter
po<lb ed="#L" n="51" break="no"/>tentiam cognitiuam, & rem cognitam. Per talem quidem pro
<lb ed="#L" n="52"/>portionem vt res cognita cadat sub formali ratione obiecti
po<lb ed="#L" n="53" break="no"/>tentiae cognitiuae. Nunc est ita quod res spiritualis non cadat
<lb ed="#L" n="54"/>nec cadere potest sub formali ratione obiecti cuiuscunque
sen<lb ed="#L" n="55" break="no"/>sus, quia qualitates sensibiles quae sunt propria obiecta sensuum
<lb ed="#L" n="56"/>in re spirituali inueniri non possunt, propter quod sensus non
<lb ed="#L" n="57"/>est perceptiuus rei spiritualis. Deus autem non cadit sub rationi
<lb ed="#L" n="58"/>entis quae est formalis ratio obiecti intellectus. Et ideo ab
in<lb ed="#L" n="59" break="no"/>tellectu appraehendi potest non obstante maiori distantia quo
<lb ed="#L" n="60"/>ad gradum naturae inter Deum & intellectum nostrum quan
<lb ed="#L" n="61"/>inter sensum & Angelum, quia talis distantia aut
propinqui<lb ed="#L" n="62" break="no"/>tas nec remouet nec impedit per se
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>