-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2959.xml
258 lines (258 loc) · 17 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e2959.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 1</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 1</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="133-r"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e2959"><!-- l2d14q1 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e2959-Hd1e101">Quaestio 1</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e2959-Hd1e103" type="question-title">Utrum aliquae aquae sint super coelos</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e106">
<lb ed="#L" n="128"/>QVAIITIO TIIRA,
<lb ed="#L" n="129"/>Vtrum aliquae aquae sint super coelos.
<lb ed="#L" n="130"/>Thom. 1. q. 68. ar. 2.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e115">
<lb ed="#L" n="131"/>CIRCA distinctionem decimamquartam
quae<lb ed="#L" n="132" break="no"/>runtur primo, vtrum aliquae aquae sint super
coe<lb ed="#L" n="133" break="no"/>los. Et videtur qo non, quia secundum naturam
igni<lb ed="#L" n="134" break="no"/>& aer supereminent aquae, sed nullus ponit ignem
<lb ed="#L" n="135"/>vel aerem super coelos: ergo multominus aquam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e128">
<lb ed="#L" n="136"/>
<!--2--> IN CONTRARIVM arguitur, quia secundum Au
<lb ed="#L" n="137"/>gustinum Gen. 2. ad literam. Maior est sacrae scripturae auctori
<lb ed="#L" n="138"/>tas, quam omnis humani ingenij perspicacitas, sed sacra
scri<lb ed="#L" n="139" break="no"/>ptura dicit expresse aquas esse super coelos Genes. 1. diuisit
a<lb ed="#L" n="140" break="no"/>quas, quae erant sub firmamento ab aquis iis quae erant supra
<lb ed="#L" n="141"/>firmamentum, & sequitur quod vocauit Deus firmamentum
<lb ed="#L" n="142"/>coelum, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e149">
<lb ed="#L" n="143"/>RESPONSIO. Quidam attendentes ad potentiam
<lb ed="#L" n="144"/>diuinam, quae potest facere omne quod contradictionem non
<lb ed="#L" n="145"/>implicat, dixerunt quod verae aquae elementares sunt super
coe<lb ed="#L" n="146" break="no"/>lum, quum contradictionem non implicet. Sed hoc
rationali<lb ed="#L" n="147" break="no"/>ter refellit August. 2. super Gen. dicens quod in operibus sex
<lb ed="#L" n="148"/>dierum, quibus natura instituta est, non quaeritur quid Deus
<lb ed="#L" n="149"/>facere possit, sed quid rerum natura patiatur.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e167">
<lb ed="#L" n="150"/>Ideo alij dicunt, quod aquae elementares secundum naturam
<lb ed="#L" n="151"/>possunt esse, & sunt super coelum, quod declarant multipliciter
<lb ed="#L" n="152"/>Primo quia omnis qualitas corporum inferiorum habet reduci
<lb ed="#L" n="153"/>sicut in causam in aliquam virtutem corporum superiorum, sed
<lb ed="#L" n="154"/>frigiditas, quae ess qualitas quaedam corporum inferiorum, non
<lb ed="#L" n="155"/>potest reduci in aliquam virtutem corporum coelestium, nisi
<lb ed="#L" n="156"/>ponatur aliquod coelum aqueum, vel aquae super coelos, ergo
<lb ed="#L" n="157"/>&c. Minor patet, quia coelum non potest causare frigiditatem
<lb ed="#L" n="158"/>per motum suum localem, quia motus localis non habet
infri<lb ed="#L" n="159" break="no"/>gidare, sed magis ignire, vt dicitur secundo coeli. Item nec per
<lb ed="#L" n="160"/>lumen, per eandem rationem, ergo oportet quod hoc fiat, pe
<!--00334.xml-->
<pb ed="#L" n="133-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>hoc quod est aqueum. Aqua enim quum sit primo frigida,
vi<lb ed="#L" n="2" break="no"/>detur esse causa frigiditatis in aliis, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e204">
<lb ed="#L" n="3"/>Secundo quia eidem rei competit diuersus motus in
diuer<lb ed="#L" n="4" break="no"/>sis, sicut oleum quod ascendit in aqua, descendit in aere,
erg<lb ed="#L" n="5" break="no"/>eodem modo possibile est quod aqua quae respectu aeris habet
<lb ed="#L" n="6"/>descendere, habeat respectu coeli ascendere vel stare: & ideo
<lb ed="#L" n="7"/>non est timendum quod cadat.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e217">
<lb ed="#L" n="8"/>
<!--6--> Tertio, quia velocitas motus circuli impedit ne scutella ple
<lb ed="#L" n="9"/>na aquae posita intra circulum cadat, vel aqua in ea contenta:
<lb ed="#L" n="10"/>sed motus coeli est velocior, quam motus cuiuscunque apud nos,
<lb ed="#L" n="11"/>ergo potest prohibere casum aquae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e230">
<lb ed="#L" n="12"/>
<!--7.--> Quarto, quia distantia corporis naturalis a loco suo
natu<lb ed="#L" n="13" break="no"/>rali minuit eius inclinationem ad locum & motum: & ideo
mo<lb ed="#L" n="14" break="no"/>tus naturalis intensior est in fine, quam in principio. Sed aqua
<lb ed="#L" n="15"/>super coelum maxime distant a loco suo naturali, ergo minime
<lb ed="#L" n="16"/>inclinantur ad ipsum, & sic idem quod prius.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e246">
<lb ed="#L" n="17"/>
<!--8--> Quicquid sit de conclusione, rationes tamen istae non valent,
<lb ed="#L" n="18"/>Quod enim primo dicitur quod corpus coeleste non potest
causa<lb ed="#L" n="19" break="no"/>re frigiditatem, nisi sit aqueum, est falsum. Et cum dicitur quod non
<lb ed="#L" n="20"/>per motum fit, ita nec per lumen falsum est, lumen enim de si
<lb ed="#L" n="21"/>non habet nisi illuminare, sed in virtute corporis cuius est,
ha<lb ed="#L" n="22" break="no"/>bet calefacere, si sit corpus calidum virtualiter, vt Sol, Mars, &
<lb ed="#L" n="23"/>huiusmodi, vel frigefacere si sit planeta virtualiter frigidus, vi
<lb ed="#L" n="24"/>Saturnus. Neque oportet quod omnia sint frigida per primum
fri<lb ed="#L" n="25" break="no"/>gidum formaliter, puta per aquam, vel per coelum aqueum, sec
<lb ed="#L" n="26"/>per primum frigidum virtualiter.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e273">
<lb ed="#L" n="27"/>
<!--9--> Ratio etiam magis procedit contra eos, quia si esset coelum
<lb ed="#L" n="28"/>aqueum non causaret frigiditatem per motum vt dicunt,
ne<lb ed="#L" n="29" break="no"/>per lumen, quia non esset luminosum, sed solum diaphanum, &
<lb ed="#L" n="30"/>si esset per lumen tamen calefaceret, & non infrigidaret vt
di<lb ed="#L" n="31" break="no"/>cunt, nec per suam frigiditatem formalem, quia corpus non agi
<lb ed="#L" n="32"/>in distans, nisi agendo in propinquum, sed illa frigiditas non re
<lb ed="#L" n="33"/>ciperetur in orbibus mediis, qui non sunt capaces peregrina
<lb ed="#L" n="34"/>impressionis, vt dicitur in primo metheororum, ergo
impossi<lb ed="#L" n="35" break="no"/>bile est, quod coelum dato quod esset aqueum, immediate
cau<lb ed="#L" n="36" break="no"/>saret frigiditatem quae esset in ipso.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e299">
<lb ed="#L" n="37"/>
<!--10--> Sequentes etiam rationes non probant, quod aquae sint
<lb ed="#L" n="38"/>ibi, vel possint esse per naturam, sed solum quod si ibi essent
<lb ed="#L" n="39"/>non caderent, quod certe timere non oportet, neque probare.
<lb ed="#L" n="40"/>quia cum sphera vndique circunstet medium, nec sit diuisibili
<lb ed="#L" n="41"/>absque vlla dubitatione, si super aliquam spheram essent aqua
<lb ed="#L" n="42"/>nullo modo possent cadere. Nihilominus nec istud proban
<lb ed="#L" n="43"/>illae rationes sufficienter, quod enim oleum in aere descendat
<lb ed="#L" n="44"/>in aqua vero ascendat, causa est, quia oleum corpus mixtum
<lb ed="#L" n="45"/>est, in quo est multum de humido aereo, ratione cuius ascendi
<lb ed="#L" n="46"/>positum in aqua, & est in eo siccum terrestre, ratione cuius
<lb ed="#L" n="47"/>descendit in aere: hoc autem dici non potest de aqua
elemen<lb ed="#L" n="48" break="no"/>tari, quum sit corpus simplex, & iterum quod descendit in ratione
<lb ed="#L" n="49"/>nihil prohibet ascendere in grossiori, & densiori vt ponitur de
<lb ed="#L" n="50"/>oleo respectu aeris & aquae. Sed contra rationem est, quod illud
<lb ed="#L" n="51"/>quod descendit in densiori ascendat in rariori vel subtiliori.
Coe<lb ed="#L" n="52" break="no"/>lum autem est naturae subtilioris, quam corpus quodcunque
ele<lb ed="#L" n="53" break="no"/>mentare, & ideo nulla probabilitas est, quod aqua quae
natu<lb ed="#L" n="54" break="no"/>raliter descendit in aere ascendat, vel stet in coelo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e343">
<lb ed="#L" n="55"/>
<!--11.--> Quod etiam tertio dicitur quod velocissimus motus
pro<lb ed="#L" n="56" break="no"/>hibet calum grauis deorsum in nullo est ad propositum, quia
<lb ed="#L" n="57"/>istud locum habet in graui posito intra circulum vel spheram,
<lb ed="#L" n="58"/>non autem in graui posito super circulum vel spheram: de
<lb ed="#L" n="59"/>scensum enim eius ad medium spherae vel circuli prohibet
so<lb ed="#L" n="60" break="no"/>liditas spherae vel circuli. Et ideo ratio eorum posset aliquid
<lb ed="#L" n="61"/>valere, si ponerentur aquae infra concauum orbis lunae: sed pr
<lb ed="#L" n="62"/>nendo eas super coelum, nihil valet ad propositum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e365">
<lb ed="#L" n="63"/>
<!--12.--> Quod vero vltimo dicitur quod distantia a loco naturali
<lb ed="#L" n="64"/>minuit inclinationem mobilis, falsum est. Cum enim inclinatio
<lb ed="#L" n="65"/>grauis, & leuis ad loca sua sequatur formam grauitatis &
le<lb ed="#L" n="66" break="no"/>uitatis, manentibus eisdem formis manet eadem inclinatio
<lb ed="#L" n="67"/>nec propinquitas vel distantia a loco per se facit aliquid, ad
<lb ed="#L" n="68"/>hoc ergo quod motus naturalis sit intensior in fine, quam in
<lb ed="#L" n="69"/>principio, causa est minor resistentia medij supposita eadem
in<lb ed="#L" n="70" break="no"/>clinatione mobilis, quanto enim aer est terrae propinquior, tar
<lb ed="#L" n="71"/>to est minus leuis, & minus nititur contra motum grauis. Idem
<lb ed="#L" n="72"/>intelligendum est circa leue.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e391">
<lb ed="#L" n="73"/>
<!--13--> Dicendum ergo aliter ad quaestionem, quod si coelum
accipia<lb ed="#L" n="74" break="no"/>tur pro corpore quintae essentiae, tunc super coelos non sunt aqua
<lb ed="#L" n="75"/>elementares, sed aquae dictae metaphorice. Si vero coelum acci
<lb ed="#L" n="76"/>piatur metaphorice pro parte aeris in qua condensantur
nu<lb ed="#L" n="77" break="no"/>bes, quae coelum & firmamentum aliqualiter dici potest, sic su
<lb ed="#L" n="78"/>per coelum sunt verae aquae elementares. Primum patet, quia
su<lb ed="#L" n="79" break="no"/>pra lunam non est locus generationis & corruptionis: vnde dici
<lb ed="#L" n="80"/>quod supra lunam non est malum sed si supra coelum proprie dictum
es<lb ed="#L" n="81" break="no"/>sent verae aquae elementares, ibi esset locus generationis, &
cor<lb ed="#L" n="82" break="no"/>ruptionis, & quandoque ibi aliquid generaretur & corrumpere¬
<!--00334.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>tur, ergo &c. Probatio minoris, quia si aquae essent inter duas
<lb ed="#L" n="84"/>spheras, & per motum & lumen corporum coelestium possem
<lb ed="#L" n="85"/>calefieri & rarefieri vltra quam congruat formae aquae, & sic
<lb ed="#L" n="86"/>eis corruptis aliquid aliud generaretur, puta aer vel ignis: non
<lb ed="#L" n="87"/>sunt ergo supra coelum aquae elementares, sunt tamen ibi aquae
<lb ed="#L" n="88"/>dictae metaphorice ratione similitudinis cum aqua in
quibus<lb ed="#L" n="89" break="no"/>dam proprietatibus: est enim diaphana aqua, & non lucida,
<lb ed="#L" n="90"/>quae duo etiam conueniunt aeri, sed vltra hoc, aqua quandam
<lb ed="#L" n="91"/>maiorem terminabilitatem habet quam aer, hae autem
pro<lb ed="#L" n="92" break="no"/>prietates conueniunt nonae spherae, quam nos coelum
cristali<lb ed="#L" n="93" break="no"/>num vocamus, & eadem ratione potest dici aqueum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e445">
<lb ed="#L" n="94"/>
<!--14--> Secundum patet, si enim coelum vocetur pars aeris, in qua
<lb ed="#L" n="95"/>condensantur nubes, sic est clarum qued aquae elementares sunt
<lb ed="#L" n="96"/>super illud coelum, quae ibi vaporabiliter trahuntur virtute
so<lb ed="#L" n="97" break="no"/>lis et stellarum: eadem etiam pars potest dici firmamentum
<lb ed="#L" n="98"/>propter spissitudinem & aliqualem soliditatem. Vnde Augusti
<lb ed="#L" n="99"/>nus 2. super Gen. ad literam hanc expositionem commendans
<lb ed="#L" n="100"/>dicit: hanc considerationem laude dignissimam iudico, vnde
<lb ed="#L" n="101"/>firmamentum aequiuoce vel anagogice sumitur quum dicitu
<lb ed="#L" n="102"/>Gen. I. diuisit aquas, quae erant sub firmamento, &c. Et quum
<lb ed="#L" n="103"/>dicitur in opere quarti diei, quod posuit in firmamento coeli
stel<lb ed="#L" n="104" break="no"/>las, quia firmamentum primo modo sumptum est coelum
so<lb ed="#L" n="105" break="no"/>lum nuncupatiue, ad quod designandum dicitur ibidem quod
vo<lb ed="#L" n="106" break="no"/>cauit Deus firmamentum coelum. Sed secundo modo sumptum
<lb ed="#L" n="107"/>est coelum vere & proprie, ad quod designandum dicitur ibi
<lb ed="#L" n="108"/>quod posuit stellas in firmamento coeli, id est, quod est coelum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e2959-d1e483">
<lb ed="#L" n="109"/>
<!--15--> PER HOC patet responsio ad argumenta. Ponimus
<lb ed="#L" n="110"/>enim non solum aquam, sed ignem & aerem super coelum
me<lb ed="#L" n="111" break="no"/>taphorice dictum hoc est super partem aeris, in qua nubes
con<lb ed="#L" n="112" break="no"/>densantur, sed nullum istorum ponimus super coelum
propri<lb ed="#L" n="113" break="no"/>sumptum, nisi ipsa metaphorice sumantur. Aqua enim & ignis
<lb ed="#L" n="114"/>metaphorice sumpta, sunt supra coelos proprie dictos, quia coe
<lb ed="#L" n="115"/>lum empyreum dicitur igneum metaphorice, sicut nona
sphe<lb ed="#L" n="116" break="no"/>ra dicitur coelum aqueum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>