-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e305.xml
264 lines (264 loc) · 17.6 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e305.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="18-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e305"><!-- l1d3p1q2 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e305-Hd1e101">Quaestio 2</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e305-Hd1e103" type="question-title">Utrum possumus cognoscere de Deo quid est</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e106">
<lb ed="#L" n="63"/>QUAESTIO SECVNDA
<lb ed="#L" n="64"/>Vtrum de Deo possimus cognoscere quid est.
<lb ed="#L" n="65"/>Thom. 1. p. 4.11. art 3.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e115">
<lb ed="#L" n="66"/>AD secundum sic proceditur. Et arguitur quod
di<lb ed="#L" n="67" break="no"/>Deo possimus cognoscere quid est, quia ille qu
<lb ed="#L" n="68"/>cognosciu rem aliquam quantum ad ea quae sunt
<lb ed="#L" n="69"/>rei propria, habent de illa re perfectam &
pro<lb ed="#L" n="70" break="no"/>priam cognitionem quid sit, sed ex creaturis
co<lb ed="#L" n="71" break="no"/>oscimus quaedam de Deo quae sunt ei propria & nulli alij
<lb ed="#L" n="72"/>conueniunt, sicut Deus est creator, omnipotens, insinitus, aete
<lb ed="#L" n="73"/>nus, & similia, quae nulli alij conueniunt, haec etiam vt videtur
<lb ed="#L" n="74"/>dicunt ipsammet essentiam diuinam, ergo per creaturagpotest
<lb ed="#L" n="75"/>cognosci de Deo quid sit in speciali.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e139">
<lb ed="#L" n="76"/>
<!--2.--> Item vbi sunt idem si est & quid est, cognito vno
cognosc<lb ed="#L" n="77" break="no"/>tur & reliquum, sed in Deo sunt idem, si est, & quid est, quia
<lb ed="#L" n="78"/>esse, et essentia in eo sunt vnum, ergo si cognoscamus de Dec
<lb ed="#L" n="79"/>si est, cognoscimus de Deo quid est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e153">
<lb ed="#L" n="80"/>
<!--3--> Item illud quod omnino est simplex totaliter cognoscitur
<lb ed="#L" n="81"/>rel totaliter ignoratur, non enim potest partim cognosci &
<!--00101.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="82"/>partim ignorari, cum sit simplex, & impertibile, sed Deus est
<lb ed="#L" n="83"/>omnino simplex: ergo totaliter cognoscitur vel totaliter
igno<lb ed="#L" n="84" break="no"/>ratur, sed non totaliter ignoramus quid est Deus. Scimus enim
<lb ed="#L" n="85"/>quod Deus est substantia vel essentia quod pertinet ad quid est,
<lb ed="#L" n="86"/>ergo totaliter cognoscimus quid Deus est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e177">
<lb ed="#L" n="87"/>
<!--4--> In contrarium arguitur, quia cognitio rei quantum ad quod
<lb ed="#L" n="88"/>quid est, est cognitio perfecta, sed de Deo non possumus
habe<lb ed="#L" n="89" break="no"/>re perfectam cognitionem in via, ergo. &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e188">
<lb ed="#L" n="90"/>
<!--5--> Item si de Deo possimus cognoscere quid est, aut hoc esset
<lb ed="#L" n="91"/>in se in habitudine ad alia. Non in se, quia sic videremus nude
<lb ed="#L" n="92"/>essentiam diuinam, quod non possumus pro statu viae, non in
<lb ed="#L" n="93"/>habitudine ad alia, quia prior est cognitio absoluti quam
rela<lb ed="#L" n="94" break="no"/>ti, & ab ea supponitur. Cum ergo de Deo non possimus
cogno<lb ed="#L" n="95" break="no"/>scere quid est absolute& in se, videtur quod hoc non possimus
<lb ed="#L" n="96"/>ex habitudine quam habet alia, ergo nullo modo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e208">
<lb ed="#L" n="97"/>
<!--6--> RESPONSIO, circa quaestionem istam. Primo
prae<lb ed="#L" n="98" break="no"/>mittenda est quaedam distinctio necessaria ad propositum.
Se<lb ed="#L" n="99" break="no"/>cundo respondebitur ad quaestionem. Distinctio est ista quae
<lb ed="#L" n="100"/>communiter ponitur scilicet quod est dare quid nominis & quid
<lb ed="#L" n="101"/>rei, quae distinctio potest accipi ex parte rei, rel ex parte
no<lb ed="#L" n="102" break="no"/>stra. Ex parte rei dupliciter. Vno modo quod quid rei dicatur,
<lb ed="#L" n="103"/>quando res notificatur per principia essentialia. Sed quid
no<lb ed="#L" n="104" break="no"/>minis dicatur, quando res notificatur per aliqua eius
acciden<lb ed="#L" n="105" break="no"/>tia, quia & si accidentia ducant in cognitionem quod quid est,
<lb ed="#L" n="106"/>tamen quia non sunt principia quidditatis & essentiae, ideo no
<lb ed="#L" n="107"/>tificatio rei per ea dicitur pertinere ad quid nominis. Alio mo
<lb ed="#L" n="108"/>do potest intelligi ista distinctio sic quod quid nominis dicantur
<lb ed="#L" n="109"/>habere tam entia quam non entia, entia vt homo, asinus. Nof
<lb ed="#L" n="110"/>entia, vt chimera, vacuum. Quid vero rei dicantur habere illa
<lb ed="#L" n="111"/>solum quae important veras res extra existentes. Et iste modus
<lb ed="#L" n="112"/>dicitur magis proprius quam primus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e247">
<lb ed="#L" n="113"/>
<!--7--> Quoad nos tamen potest similiter haec distinctio duplicite
<lb ed="#L" n="114"/>accipi. Vno modo vt cognitio alicuius quoad quid nominis ve
<lb ed="#L" n="115"/>cetur communis & confusa. Quoad quid autem rei cognitio
spe<lb ed="#L" n="116" break="no"/>cialis & determinata. Alio modo sic quod quid nominis
voce<lb ed="#L" n="117" break="no"/>tur quando significationem nominis nouimus, sed vtrum res
ex<lb ed="#L" n="118" break="no"/>tra sit actu ignoramus. Sicut si aliquis dicat quod Des est quo
<lb ed="#L" n="119"/>maius togitari non potest quantum ad illum qui nesciret an
ra<lb ed="#L" n="120" break="no"/>tio nominis alicui rei extra conueniret, esset quid nominis
tan<lb ed="#L" n="121" break="no"/>tum, sed quantum ad illum cui demonstratum esset, quod ratio huius
<lb ed="#L" n="122"/>nominis alicui rei extra conueniret, esset quid rei, & hoc mondo
<lb ed="#L" n="123"/>rationabiliter satis distinguntur quid noninis & quid rei, quia
<lb ed="#L" n="124"/>habito quid nominis inquiritur vtrum sit in rerum natura vel
<lb ed="#L" n="125"/>non, quod non esset nisi quid rei esset indifferens ad vtrunque
<lb ed="#L" n="126"/>quae indifferentia est quoad cognitionem nostram.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e282">
<lb ed="#L" n="127"/>
<!--8--> HOC SVPPOSITO dicendum est quod de aliquo
<lb ed="#L" n="128"/>possumus habere cognitionem dupliciter, scilicet quia est & quid
<lb ed="#L" n="129"/>est. Et fursus quid est dupliciter. Vno modo in generali & in
<lb ed="#L" n="130"/>potentia, sicut cornoscimus hominem cognoscendo animal,
<lb ed="#L" n="131"/>vel in speciali & sub propria forma ficut res cognoscitur per
<lb ed="#L" n="132"/>propriam diffinitionem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e301">
<lb ed="#L" n="133"/>
<!--9--> Dicendum ergo quod per creaturas possumus deuenire in
<lb ed="#L" n="134"/>cognitionem Dei quia est & quid est in generali non autem in
<lb ed="#L" n="135"/>speciali. Primum patet sic. Tantum potest de Deo per
creatura<lb ed="#L" n="136" break="no"/>cognosci quantum potest de Deo ex creaturis concludi quia est.
<lb ed="#L" n="137"/>quod enim non est nullius est causa. Et ideo cum ex creaturis
<lb ed="#L" n="138"/>consurgamus in cognitionem Dei sicut in cognitionem eausae
<lb ed="#L" n="139"/>per suos effectus, patet quod entitas creaturarum arguit Deum
<lb ed="#L" n="140"/>esse, aut enim esse substantiam est quod pertinet ad quod quid
<lb ed="#L" n="141"/>est, saltem in generali quia causa prior est effectu saltem
ordi<lb ed="#L" n="142" break="no"/>ne naturae, accidens autem non potest esse prius omni
substan<lb ed="#L" n="143" break="no"/>tia. Et ideo quod est prima causa non est accidens sed
substan<lb ed="#L" n="144" break="no"/>tia, & sic patet quod ex creaturis cognoscimus de Deo quia est
<lb ed="#L" n="145"/>& quod est in gencrali. Et istud quia est quid rei iuxta secundam
<lb ed="#L" n="146"/>& quartam acceptionem prius positam. Sed quid est in
gene<lb ed="#L" n="147" break="no"/>rali est quid nominis iuxta tertiam acceptionem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e338">
<lb ed="#L" n="148"/>
<!--10--> Si etiam quid nominis accipiatur primo pro descriptione
<lb ed="#L" n="149"/>rei per accidentia, sic ex creaturis cognoscimus de Deo quid no
<lb ed="#L" n="150"/>minis, vt si quasi accidentia, accipiamus eius habitudines ad crea
<lb ed="#L" n="151"/>turas vtpote quod est creator & gubernator & huiusmodi.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e351">
<lb ed="#L" n="152"/>
<!--11--> Secundum patet scilicet quod per creaturas non possimus co
<lb ed="#L" n="153"/>gnoscere de Deo quid est in speciali, quod est quid rei
simpli<lb ed="#L" n="154" break="no"/>citer & hoc sic, ex effectu nunquam possumus deuenire in
per<lb ed="#L" n="155" break="no"/>fectam cognitionem causae quantum ad suum quod quid est in
<lb ed="#L" n="156"/>speciali uisi dupliciter. Vno modo ratione similitudinis
qvuo<lb ed="#L" n="157" break="no"/>do effectus est eiusdem speciei cum sua causa. Alio modo
ratio<lb ed="#L" n="158" break="no"/>ne virturis. quando scilicet effectus demonstrant totam virtutem
<lb ed="#L" n="159"/>causae. Tunc enim per virtutem causae cognoscimus essentiam.
<lb ed="#L" n="160"/>Nunc est ita quod creaturae non sunt eiusdem speciei cum Deo, nec
de<lb ed="#L" n="161" break="no"/>monstrant totam virtutem Dei, ergo impossibile est quod per
creatu<lb ed="#L" n="162" break="no"/>ras deueniamus in perfecta cognitionem Dei quid fit in speciali.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e380">
<lb ed="#L" n="163"/>
<!--12--> Ad rationes vtriusque partis, dicendum est. Ad primam con¬
<!--00102.xml-->
<pb ed="#L" n="18-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>cendendo quod maior propositio est vera si propria vocentur illa,
<lb ed="#L" n="2"/>quae soli rei conueniunt positiue & dicunt essentiam rei
absolu<lb ed="#L" n="3" break="no"/>te, & non habitudinem rei ad extra. Sola enim intrinseca dicunt
<lb ed="#L" n="4"/>quid est res, nec sine eis potest dici quid rei. Et ideo si illa qua
<lb ed="#L" n="5"/>sunt Deo propria non dicunt essentiam Dei absolute, sed potius.
<lb ed="#L" n="6"/>habitudinem essentiae ad creaturas per talia quantuncunque sini
<lb ed="#L" n="7"/>propria, nescitur in speciali quid est Deus, sed solum quid non
<lb ed="#L" n="8"/>est. Si sint nomina remouentia a Deo imperfectionem
creatu<lb ed="#L" n="9" break="no"/>rarum, vt esse infinitum per quod a Deo remouetur limitatio
<lb ed="#L" n="10"/>quae inuenitur in creaturis, vel esse aeternum per quod
remoue<lb ed="#L" n="11" break="no"/>tur ab ipso possibilitas deficiendi aut per talia scitur quod
ha<lb ed="#L" n="12" break="no"/>bitudo eius ad creaturas est eminentior quam habitudo
crea<lb ed="#L" n="13" break="no"/>turarum ad suos effectus, vt cum dicitur creator vel omnipoten
<lb ed="#L" n="14"/>summe bonus, summe sciens: nullam autem perfectionem
ab<lb ed="#L" n="15" break="no"/>solutam quae sit Deo propria nouimus de Deo ex creaturis. Et
<lb ed="#L" n="16"/>ideo sequitur idem quod prius scilicet quod per creaturas non
<lb ed="#L" n="17"/>possumus de Deo cognoscere quid sit in speciali.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e430">
<lb ed="#L" n="18"/>
<!--13--> Ad secundam dicendum quod cognoscunus de Deo
qui<lb ed="#L" n="19" break="no"/>est, ita cognoscimus de Deo quid est, vtrunque enim ignoramus
<lb ed="#L" n="20"/>in particulari, & cognitione completa, & vtrunque scimus in
<lb ed="#L" n="21"/>vniuersali & cognitione confusa. Scimus enim Deum esse, sec
<lb ed="#L" n="22"/>quale sit illud esse in speciali ignoramus, & simili modo
cogno<lb ed="#L" n="23" break="no"/>scimus & ignoramus quid est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e448">
<lb ed="#L" n="24"/>
<!--14--> Ad tertiam dicendum quod Deus totaliter cognoscitur ve
<lb ed="#L" n="25"/>totaliter ignoratur secundum gradum cognitionis, Totaliter
<lb ed="#L" n="26"/>enim ignoramus quid sit in speciali & sub propria forma, &
to<lb ed="#L" n="27" break="no"/>taliter cognoscimus eum in vniuersali scilicet quod est
substan<lb ed="#L" n="28" break="no"/>tia vel tale quid, vel totum potius cognoscimus in vniuersali, &
<lb ed="#L" n="29"/>totum ignoramus in particulari, cum sit simplex & indiuisibilis
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e305-d1e467">
<lb ed="#L" n="30"/>
<!--15.--> Primum argumentum in oppositum bene procedit, sed
se<lb ed="#L" n="31" break="no"/>cundum deficit. Cum enim dicitur quod Deus non
cognosci<lb ed="#L" n="32" break="no"/>tur a nobis in seipso, verum est pro statu viae de quo nunc
loqui<lb ed="#L" n="33" break="no"/>mur, sed cognoscitur alio praecognito propter habitudinem
al<lb ed="#L" n="34" break="no"/>terius ad ipsum. Et quod arguitur in contrarium quod cognitio
<lb ed="#L" n="35"/>Dei praecedit cognitionem eius in habitudine ad alia, sicut
co<lb ed="#L" n="36" break="no"/>gnitio absoluti. praecedit cognitionem relati. Dicendum quod
<lb ed="#L" n="37"/>non est verum vniuersaliter, licet enim res absoluta prius
secun<lb ed="#L" n="38" break="no"/>dum ordinem naturae sit aliquid in se quae habeat habitudinem
<lb ed="#L" n="39"/>ad aliud quia respectus vel habitudo ex natura rei aliquo
mo<lb ed="#L" n="40" break="no"/>do oritur, tamen intellectus noster in cognoscendo non
sequi<lb ed="#L" n="41" break="no"/>tur necessario & semper hunc ordinem, sed solum in primo
co<lb ed="#L" n="42" break="no"/>gnito, primum cognitum, cuin cognoscitur intuitiue
cogno<lb ed="#L" n="43" break="no"/>icitur secundum se & absolute, deinde cognoscitur habitud
<lb ed="#L" n="44"/>eius ad alia. In aliis autem quae non cognoscuntur simplici
in<lb ed="#L" n="45" break="no"/>tuitu sed discursu rationis ex aliquo praecoguito non est sic, sed
<lb ed="#L" n="46"/>simul & actu vnico cognoscitur res cum sua habitudine, quia
<lb ed="#L" n="47"/>cum talis res solum cognoscitur propter habitudinem alterius
<lb ed="#L" n="48"/>praecogniti ad ipsum, habitudini autem relatiue per se &
diro<lb ed="#L" n="49" break="no"/>cte correspondet res alia cum habitudine correlatiua, ideo
ta<lb ed="#L" n="50" break="no"/>lia non prius cognoscuntur in se possea sub sua habitudine, sed
<lb ed="#L" n="51"/>simul vt dictum est.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>