-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e316.xml
287 lines (287 loc) · 19.8 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e316.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 3</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 3</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="18-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e316"><!-- l1d3p1q3 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e316-Hd1e101">Quaestio 3</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e316-Hd1e103" type="question-title">Utrum Deum esse sit per se notum</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e106">
<lb ed="#L" n="52"/>QVAESTIO TERTIA.
<lb ed="#L" n="53"/>vtrum Deum esse sit per se notum.
<lb ed="#L" n="54"/>Tho. 1. p. 4. 2. ar. 1.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e115">
<lb ed="#L" n="55"/>AD tertium sic proceditur. Et videtur quod Dei
<lb ed="#L" n="56"/>esse sit per se notum. Quia illa propositio est per
<lb ed="#L" n="57"/>se nota in qua praedicatum includitur in ratione
<lb ed="#L" n="58"/>subiecti. Tunc enim impossibile est intelligere
<lb ed="#L" n="59"/>a subiectum quin intelligatur praedicatum. Sed in
<lb ed="#L" n="60"/>hac propositione Deus est, praedicatum est de ratione subiecti,
<lb ed="#L" n="61"/>imo sunt omnino idem, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e133">
<lb ed="#L" n="62"/>
<!--2--> Item illud est per se notu esse quod non potest cogitari non
<lb ed="#L" n="63"/>esse, sed nullus potest cogitare Deum non esse, ergo per se
no<lb ed="#L" n="64" break="no"/>tum est Deum esse. maior patet, quia illa propositio est per se
no<lb ed="#L" n="65" break="no"/>ta quam nullus potest mente negare, & quam auditam statim
<lb ed="#L" n="66"/>approbat, minor probatur tripliciter, scilicet quod nullus
pos<lb ed="#L" n="67" break="no"/>sit cogitare Deum non esse, primo quia nulla res potest
intel<lb ed="#L" n="68" break="no"/>ligi cum opposito eius quod est de sua quidditate. Esse autem
<lb ed="#L" n="69"/>est de quidditate Dei. Secundo quia nullus potest negare Deum
<lb ed="#L" n="70"/>esse nisi ignoret significatum vocabuli scilicet quid
inporte<lb ed="#L" n="71" break="no"/>tur per hoc nomen Deus, dicit enim Anselmus proso. 4. quod
<lb ed="#L" n="72"/>nullus potest cogitare quod Deus non est, licet haec verba Deui
<lb ed="#L" n="73"/>non est dicere potest aliquis in corde, aut sine vlla
significatio<lb ed="#L" n="74" break="no"/>nem ut cum extranea. Ex quo patet secundum eum quod haec
<lb ed="#L" n="75"/>proponsitio Deus est negari non potest, si accipiatur in
propri<lb ed="#L" n="76" break="no"/>significatione, ignorando autem proprium significatum
voca<lb ed="#L" n="77" break="no"/>bulorum potest quaelibet propositio negari. Tertio, quia
Deu<lb ed="#L" n="78" break="no"/>est quo majus cogitari non potest secundum Anselmum, sed
<lb ed="#L" n="79"/>illud est majus quod non potest cogitari non esse quam illud
<lb ed="#L" n="80"/>quod potest cogitari non esse, ergo Deus non potest cogitari
<lb ed="#L" n="81"/>non esse, & haec fuit minor, sequitur ergo conclusio.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e182">
<!--00102.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="82"/>2 IN CONTRARIUM aeguitur conuertendo
ratio<lb ed="#L" n="83" break="no"/>nem factam sic. Illa propositio non est per se nota quam potes
<lb ed="#L" n="84"/>aliquis negare, sed Deum esse multi negauerunt etiam
philo<lb ed="#L" n="85" break="no"/>sophi quidam qui negauerunt omnem causam agentem: & in
<lb ed="#L" n="86"/>Psalmo dicitur quod dicit insipiens in corde suo non est Deus
<lb ed="#L" n="87"/>ergo, &c. maior patet ex 4. Metaphysicae: minor declarata est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e202">
<lb ed="#L" n="88"/>
<!--4--> RESPONSIO, ad euidentiam huius quaestionis
prae<lb ed="#L" n="89" break="no"/>mittenda sunt duo. Primum est quid sit propositionem esse pe
<lb ed="#L" n="90"/>se notam. Circa quod aduertendum est, quod per se & per aliud
<lb ed="#L" n="91"/>opponuntur. Et ideo propositio quae est nota per aliud, non est
<lb ed="#L" n="92"/>nota per se: dico autem per aliud complexum, & non per aliud
<lb ed="#L" n="93"/>incomplexum, quia omnis propositio fit nota ex notitia
ter<lb ed="#L" n="94" break="no"/>minorum suorum: etiam principia prima, quia principia
co<lb ed="#L" n="95" break="no"/>gnoscimus inquantum terminos cognoscimus, propter quod
<lb ed="#L" n="96"/>nulla propositio potest esse per se nota, hisi per aliud prius
no<lb ed="#L" n="97" break="no"/>tum quod est incomplexum: non excluditur ergo a
propositio<lb ed="#L" n="98" break="no"/>ne per se nota necessaria praecognitio incomplexit, sed complexi,
<lb ed="#L" n="99"/>quia illa est per se nota cui assentitur absque hoc quod probi
<lb ed="#L" n="100"/>tur per aliam propositionem prius & magis notam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e235">
<lb ed="#L" n="101"/>
<!--5--> Secundo notandum quod sicut communiter dicitur aliqua
<lb ed="#L" n="102"/>propositio potest dicit per se nota dupliciter. Vno modo
secun<lb ed="#L" n="103" break="no"/>dum se & secundum naturam rei: alio modo quoad nos. Secun
<lb ed="#L" n="104"/>dum se & secundum naturam rei dicitur propositio per se nota
<lb ed="#L" n="105"/>quando praedicatum est de ratione subiecti secundum rei
vori<lb ed="#L" n="106" break="no"/>tatem, quia natura rei hoc habet vt nihil ei conueniat per prius,
<lb ed="#L" n="107"/>aut verius quam id quod est ei essentialiter intrinsecum: vnde
<lb ed="#L" n="108"/>quod hoc non statim appareat non est ex defectu rei, sed ex
de<lb ed="#L" n="109" break="no"/>fectu intellectus non potentis immediate & perfecte talem rem
<lb ed="#L" n="110"/>cogitare, quoad nos autem dicitur propositio per se nota,
quan<lb ed="#L" n="111" break="no"/>do statim apparet connexio terminorum cognitis terminis
quan<lb ed="#L" n="112" break="no"/>tum ad id quod primo occurrit intellectui de significato eorum
<lb ed="#L" n="113"/>ita quod eam prolatam statim quilibet approbat, nec potest
<lb ed="#L" n="114"/>mente contradicere. Et hoc prouenit ex go quod talis
proposi<lb ed="#L" n="115" break="no"/>tio formatur in terminis notis omnibus, sicut de quolibet
es<lb ed="#L" n="116" break="no"/>se, vel non esse, & omne totum est majus sua parte.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e274">
<lb ed="#L" n="117"/>
<!--6--> His visis dicendum est ad quaestionem quod Deum esse est
<lb ed="#L" n="118"/>per se notum secundum se & secundum naturam rei, sed non est
<lb ed="#L" n="119"/>per se notum nobis. Primum patet, quia illa propositio est per
<lb ed="#L" n="120"/>se nota secundum se & secundum naturam rei, in qua
praedica<lb ed="#L" n="121" break="no"/>tum est de natura subiecti, & visa natura subiecti, statim
appa<lb ed="#L" n="122" break="no"/>ret inhaerentia praedicati cum subiecto, sod talis est haec
pro<lb ed="#L" n="123" break="no"/>positio Deus est: ergo, &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e294">
<lb ed="#L" n="124"/>
<!--7.--> Secundum patet primo sic, illa propositio non est per se
no<lb ed="#L" n="125" break="no"/>ta nobis quae non formatur in terminis per se notis nobis, sed
<lb ed="#L" n="126"/>ista Deus est, est huiusmodi: ergo, &c. vtraque praemissarum
ap<lb ed="#L" n="127" break="no"/>paret ex praecedentibus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e307">
<lb ed="#L" n="128"/>
<!--8--> Secundo sic, sicut de ratione Dei est suum esse, ita sua
scien<lb ed="#L" n="129" break="no"/>tia & sua immaterialitas & omnia quae dicunt aliquid
absolu<lb ed="#L" n="130" break="no"/>tum, sed non est per se notum nobis Deum esse scientem &
im<lb ed="#L" n="131" break="no"/>materialem & huiusmodi, cum multi hoc negauerint: ergo, &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e321">
<lb ed="#L" n="132"/>
<!--9.--> Tertio, quia illa propositio non est per se nota quo ad nos
<lb ed="#L" n="133"/>in qua non statim apparet connexio terminorum cognitis
ter<lb ed="#L" n="134" break="no"/>minis quantum ad illud quod primo occurrit intellectui de
si<lb ed="#L" n="135" break="no"/>gnificatis eorum, licet forte appareat cognita plene natura
re<lb ed="#L" n="136" break="no"/>rum significatarum per terminos. Si enim hoc secundum
suf<lb ed="#L" n="137" break="no"/>ficeret ad hoc quod propositio esset per se nota nobis, tunc
ea<lb ed="#L" n="138" break="no"/>dem propositio esset per se nota nobis & per aliud nota nobis,
<lb ed="#L" n="139"/>cum non cognoscamus plene & perfecte res significatas per
ter<lb ed="#L" n="140" break="no"/>minos aliquarum propositionum, nisi cum multa
inuestiga<lb ed="#L" n="141" break="no"/>tione & multo discursu rationis: & sic talia cognoscimus per
<lb ed="#L" n="142"/>aliud prius notum nobis. Hoc autem est inconuenions (scilicet
<lb ed="#L" n="143"/>quod illa propositio sit per se nota nobis quae & cuius termini
<lb ed="#L" n="144"/>fhiunt nobis noti per aliud).
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e354">
<lb ed="#L" n="145"/>
<!--10--> Relinquitur ergo quod propositio non est per se nota quoad
<lb ed="#L" n="146"/>nos, quando non statim apparet connexio terminorum
cogni<lb ed="#L" n="147" break="no"/>tis terminis quantum ad illud quod primo occurrit intellectu
<lb ed="#L" n="148"/>de significatis eorum, sed cognito eo quod primo occurrit
no<lb ed="#L" n="149" break="no"/>bis de significato huius termini Deus, & de significato
huiu<lb ed="#L" n="150" break="no"/>termini qui est esse, non statim apparet connexio terminorum
<lb ed="#L" n="151"/>Si enim per hoc nomen Deus primo occurrat intellectui
pri<lb ed="#L" n="152" break="no"/>ma causa vel primum principium, non statim apparet cuilibe
<lb ed="#L" n="153"/>quod talis res sit in rerum natura, quia si esset processus in
infi<lb ed="#L" n="154" break="no"/>nitum in causis, aut circulatio in causis & effectibus, non esse.
<lb ed="#L" n="155"/>dare primam causam, non est autem per se notum cuilibet quod
<lb ed="#L" n="156"/>non sit processus in infinitum in causis aut circulatio, sed cum
<lb ed="#L" n="157"/>multa deductione probatum est a philosopho, quod non
opor<lb ed="#L" n="158" break="no"/>tet si fuisset per se notum: ergo nec est per so notum esse aliquam
<lb ed="#L" n="159"/>primam causam vel primum principium. Idem est
intelligen<lb ed="#L" n="160" break="no"/>dum si per hoc nomen Deus primo occurrat intellectui illud
<lb ed="#L" n="161"/>quo majus excogitari non potest (vt accipit Anselmus.) Et hoc
<lb ed="#L" n="162"/>magis patebit in solutione cuiusdam argumenti.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e398">
<lb ed="#L" n="163"/>
<!--11--> Ad primum argumentum in contrarnum patet solutio ex
<!--00103.xml-->
<pb ed="#L" n="19-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>praedictis, licet enim sufficiat ad hoc quod propositio sit per si
<lb ed="#L" n="2"/>nota ex natura rei quod praedicatum sit de ratione subiecti
<lb ed="#L" n="3"/>ramen non sufficit ad hoc quod sit per se nota nobis, alioquin
<lb ed="#L" n="4"/>nulla esset distinctio qua distinguimus inter propositionem
se<lb ed="#L" n="5" break="no"/>cundum se notam & notam nobis, quia omnis propositio nota
<lb ed="#L" n="6"/>secundum se esset nota nobis & econuerso, sed requiritur cum
<lb ed="#L" n="7"/>hoc quod formetur in terminis per se notis nobis, sicut sunt
<lb ed="#L" n="8"/>communissimi termini, vt ens totum & pars, quibus prolati:
<lb ed="#L" n="9"/>statim apparet eorum habitudo & connexio, vt de quolibet esse
<lb ed="#L" n="10"/>vel non esse, & omne totum est majus sua parte, talis autem non
<lb ed="#L" n="11"/>est ista Deus est, vt patet ex prius dictis, ideo dicit Auic. I.
Me<lb ed="#L" n="12" break="no"/>taphysi. suae quod Deum esse non est per se notum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e437">
<lb ed="#L" n="13"/>
<!--12--> Ad secundum dicendum per interemptionem minoris, po
<lb ed="#L" n="14"/>test enim cogitari quod Deus non sit & mente opinari. Et quod
<lb ed="#L" n="15"/>contra hoc primo dicitur, quia nihil potest cogitari cum
oppo<lb ed="#L" n="16" break="no"/>sito eius quod est de sua quidditate, dicendum ost quod
suppo<lb ed="#L" n="17" break="no"/>sito que per se notum sit hoc nomen Deus significare
quiddita<lb ed="#L" n="18" break="no"/>tem entem, vel possibilem, impossibile est quod cogitetur non esse
<lb ed="#L" n="19"/>subiectiue hoc est, quod illa quidditas cogitetur, vt quaedam res
<lb ed="#L" n="20"/>quae sit actu subiectum ipsius non esse, siue esse sit de
quiddi<lb ed="#L" n="21" break="no"/>tate rei, siue non, quia si cogitatur esse actu subiectum,
cogita<lb ed="#L" n="22" break="no"/>tur esse actu aliquid in so. Et si cogitatur subiici ipsi non esse co
<lb ed="#L" n="23"/>gitatur non esse. Et ideo simul cogitaretur non esse & esse. quod
<lb ed="#L" n="24"/>est impossibile. Sed si non est per se notum nomen illud
signi<lb ed="#L" n="25" break="no"/>ficare quidditatem entem vel possibilem, per consequens non
<lb ed="#L" n="26"/>est per se notum quod esse sit de eius quidditate, propter quod
po<lb ed="#L" n="27" break="no"/>test cogitari non esse, non quidem subiectiue modo prius dicto
<lb ed="#L" n="28"/>(scilicet quod cogitetur esse subiectum ipsius non esse) sed quasi
ob<lb ed="#L" n="29" break="no"/>iectiue, vt cogitetur non esse actu res aliqua vel quidditas.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e479">
<lb ed="#L" n="30"/>
<!--13--> Adhuc supposito quod sit notum nomen significare
quiddita<lb ed="#L" n="31" break="no"/>tem entem vel possibilem, vt hoc nomen rosa, & quod esse sit de
<lb ed="#L" n="32"/>quidditate rosae vel floris: adhuc potest cogitari rosa non essi
<lb ed="#L" n="33"/>actu vel non esse flos: non quidem que rosa maneat quantum ad
<lb ed="#L" n="34"/>suam quidditatem extra animam, & non habeat actu esse, vel no
<lb ed="#L" n="35"/>sit actu flos, sed cogiturando quod huic nomini non subest actu
ali<lb ed="#L" n="36" break="no"/>qua quidditas. Ex hoc ad propositum dicendum quod non est pe
<lb ed="#L" n="37"/>se notum quod hoc nomen Deus significet quidditatem intem vel
<lb ed="#L" n="38"/>possibilem, sed cum multa deductione probatum est a
Philo<lb ed="#L" n="39" break="no"/>sopho (vt dictum fuit.) Et si esset per se notum (vt de rosa)
ad<lb ed="#L" n="40" break="no"/>huc posset cogitari non esse actu modo quo dictum est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e508">
<lb ed="#L" n="41"/>
<!--14--> Quia autem subditur de Anselmo, qui dicit, quod nullus potest
<lb ed="#L" n="42"/>cogitare quod Deus non est, licet haec verba dicat in corde, aut
sini<lb ed="#L" n="43" break="no"/>vlla aut cum aliqua extranea significatione, dicendum quod Ansel.
<lb ed="#L" n="44"/>non dicit hoc absolute, vt ibidem patet: sed supposito quod
hae<lb ed="#L" n="45" break="no"/>fit ratio huius nominis Deus: Deus est quo maius cogitar
<lb ed="#L" n="46"/>non potest. Et supposita illa deductione quod illud cogitetur esse
<lb ed="#L" n="47"/>majus quod non potest cogitari non esse quam illud quod po
<lb ed="#L" n="48"/>test cogitari non esse. His enim duobus concessis, & facta
de<lb ed="#L" n="49" break="no"/>ductione, sequitur quod Deus non potest cogitari non esse, non
<lb ed="#L" n="50"/>autem absolute, quia non concedens alteram praemissarum aui
<lb ed="#L" n="51"/>non deducens conclusionem ex praemissis potest secundum se
<lb ed="#L" n="52"/>cogitare, & mente concipere Deum non esse: propter quod
op<lb ed="#L" n="53" break="no"/>positum eius, scilicet Deum esse non est per se notum nobis, sed fit
<lb ed="#L" n="54"/>notum deductione facta ex notioribus quo ad nos.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e316-d1e544">
<lb ed="#L" n="55"/>
<!--15--> Ad illud quod tertio subditur dicendum quod non est per se
<lb ed="#L" n="56"/>notum quod haec sit ratio nominis quod est Deus: Deus est quo
<lb ed="#L" n="57"/>nihil majus excogitari potest, nec Anselmus accipit hoc vt
pe<lb ed="#L" n="58" break="no"/>se notum, sed tantum vt creditum, dicens, credimus te esse aliquid
<lb ed="#L" n="59"/>quo nihil majus cogitari potest, nec de omni cogitatione
veri<lb ed="#L" n="60" break="no"/>tatem habet, quia licet Deus fit quo nihil majus esse possit &
<lb ed="#L" n="61"/>quo nihil majus vere cogitari possit, potest tamen (quamui
<lb ed="#L" n="62"/>falso) cogitari aliquid majus Deo. Ex quo sequitur quod licet Deum
<lb ed="#L" n="63"/>esse sit verum, non tamen est per se notum, quia oppositum per
<lb ed="#L" n="64"/>se noti quoad nos non potest, nec vere nec false opinari.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>