-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e3430.xml
250 lines (250 loc) · 16.6 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e3430.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 5</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 5</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="148-v"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e3430"><!-- l2d24q5 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e3430-Hd1e101">Quaestio 5</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e3430-Hd1e103" type="question-title">Utrum aliquod peccatum mortale possit esse in sensualitate</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e106">
<lb ed="#L" n="141"/>QUAESTID QUINTA.
<lb ed="#L" n="142"/>Utrum aliquod peccatum mortale possit
<lb ed="#L" n="143"/>esse in sensualitate.
<lb ed="#L" n="144"/>Thom. 1. 2. q. 74. ar 3. & 4.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e117">
<lb ed="#L" n="145"/>CIRCA distinctionem istam quaeritur de duobus.
<lb ed="#L" n="146"/>Primum est, vtrum aliquod peccatum mortale
<lb ed="#L" n="147"/>possit esse in sensualitate. Secundum est, vtrum
<lb ed="#L" n="148"/>morosa delectatio quam quis habet cogitando
<lb ed="#L" n="149"/>de peccato mortali sit peccatum mortale. Ad
<lb ed="#L" n="150"/>primum sic proceditur. Et videtur quod peccatum mortale
<lb ed="#L" n="151"/>possit esse in sensualitate, quia opposita nata sunt fieri circa idem
<lb ed="#L" n="152"/>Sed virtus quae opponitur vicio habet esse in sensualitate, vt
<lb ed="#L" n="153"/>temperantia, & fortitudo (sicut apparet ex 3. Ethic.) ergo in
<lb ed="#L" n="154"/>sensualitate potest esse peccatum mortale eis oppositum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e141">
<lb ed="#L" n="155"/>
<!--2--> Item actus cognoscitur ex obiecto, sed circa obiecta sensualita¬
<!--00365.xml-->
<pb ed="#L" n="149-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>tis contingit peccare mortaliter, sicut circa delectabilia carnis,
<lb ed="#L" n="2"/>gergo actus sensualitatis potest esse peccatum mortale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e160">
<lb ed="#L" n="3"/>
<!--3--> IN CONTRARIVM arguitur quia virtus &
vi<lb ed="#L" n="4" break="no"/>tium sunt in his quae sunt propria homini cum non
inuenian<lb ed="#L" n="5" break="no"/>tur in brutis. Sed quod est proprium hominis supra bruta
per<lb ed="#L" n="6" break="no"/>tinet ad rationem, & non ad sensualitatem, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e173">
<lb ed="#L" n="7"/>
<!--4.--> Item August. dicit contra Faustum quod peccatum est di
<lb ed="#L" n="8"/>ctum, vel factum, vel concupitum contra legem aeternam. Sec
<lb ed="#L" n="9"/>attendere ad legem aeternam pertinet solum ad rationem su
<lb ed="#L" n="10"/>periorem, ergo solum in ratione superiori potest esse peccatum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e186">
<lb ed="#L" n="11"/>
<!--5--> RESPONSIO. Circa quaestionem istam sunt due
<lb ed="#L" n="12"/>praeintelligenda. Primum est quid vocatur sensualitas.
Secun<lb ed="#L" n="13" break="no"/>dum est quid vocatur peccatum mortale, & quid veniale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e197">
<lb ed="#L" n="14"/>
<!--6--> QUANTVM ad primum sciendum est o sicut lib. ar.
<lb ed="#L" n="15"/>non nominat aliquam potentiam absolute, sed potentiam sul
<lb ed="#L" n="16"/>proprietate (vt dictum fuit prius) Sic sensualitas non nomina
<lb ed="#L" n="17"/>aliquam potentiam absolute, sed nominat proprietatem
po<lb ed="#L" n="18" break="no"/>tentiae, vel potentiam sub proprietate. Cum enim appetitus
<lb ed="#L" n="19"/>sensitiuus propter sui corruptionem non plene subiiciatur
ra<lb ed="#L" n="20" break="no"/>tioni, sed plerunque deliberationem rationis praeueniat &
ite<lb ed="#L" n="21" break="no"/>rum motus eius deliberationem sequentes plene subiiciuntur
<lb ed="#L" n="22"/>imperio rationis propter quod respectu horum potest esse
vir<lb ed="#L" n="23" break="no"/>tus & vitium quae sine electione non sunt. Sensualitas
nomi<lb ed="#L" n="24" break="no"/>nat appetitum sensitiuum, non absolute, sed secundum quod
<lb ed="#L" n="25"/>depressus non expectans in motu suo deliberationem rationis,
<lb ed="#L" n="26"/>sed eam praeuenmens. Et ideo dicitur esse perpetuae corruptionis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e230">
<lb ed="#L" n="27"/>
<!--7--> QUANTVM ad secundum aduertendum est quod omnie
<lb ed="#L" n="28"/>peccatum est deuiatio ab aliqua lege naturali, vel diuina, ve
<lb ed="#L" n="29"/>quamcunque alia lege recte posita. Et quia omnis lex habet vim
<lb ed="#L" n="30"/>coactiuam per poenas (Alioquin frustra ferrentur leges si eas
<lb ed="#L" n="31"/>liceret impune transgredi,) Ideo secundum vnamquanque
le<lb ed="#L" n="32" break="no"/>gem peccatum dicitur mortale, quod poena mortis damnatur,
<lb ed="#L" n="33"/>veniale vero dicitur quod leuiori poena punitur. vnde August
<lb ed="#L" n="34"/>Homel. 7. super Ioan. dicit quod crimen est quod
damnatio<lb ed="#L" n="35" break="no"/>nem meretur, crimen vocans peccatum mortale. Veniale
au<lb ed="#L" n="36" break="no"/>tem (vt dicit) est quod non meretur damnationem, licet autem
<lb ed="#L" n="37"/>proprie mors sit priuatio vitae corporalis, tamen per quandam
<lb ed="#L" n="38"/>similitudinem priuari finaliter visione diuina & incurrere
poe<lb ed="#L" n="39" break="no"/>nam gehennae mors dicitur sicut & ipsa visio dicitur vita, Ioan.
<lb ed="#L" n="40"/>17. Haec est inquit vita aeterna vt cognoscant te solum verum
<lb ed="#L" n="41"/>Deum &c. vnusquisque autem vitam suam dicit in eo
consi<lb ed="#L" n="42" break="no"/>stere in quo delectatur. Et ideo propter summam
delectatio<lb ed="#L" n="43" break="no"/>nem quae est in visione diuina in ipsa dicitur consistere vita
<lb ed="#L" n="44"/>nostra. Et in eius priuatione cum afflictione gehennae, mors
<lb ed="#L" n="45"/>Sic ergo quo ad theologos quorum est considerare opera
hu<lb ed="#L" n="46" break="no"/>mana, quatenus regulantur lege diuina, peccatum mortale
di<lb ed="#L" n="47" break="no"/>citur quo quis meretur finaliter priuari visione diuina,
venia<lb ed="#L" n="48" break="no"/>le vero quod non meretur hanc poenam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e282">
<lb ed="#L" n="49"/>
<!--8--> Hoc supposito dicendum est primo quod in sensualitate
nul<lb ed="#L" n="50" break="no"/>lum potest esse peccatum secundum se, nec veniale nec
morta<lb ed="#L" n="51" break="no"/>le, sed est solum in ea peccatum veniale tantum ex
negligen<lb ed="#L" n="52" break="no"/>tia rationis. Secundum est quod in ratione inferiori nunquam
<lb ed="#L" n="53"/>potest esse peccatum mortale, nisi ex consensu, vel negligentia
<lb ed="#L" n="54"/>rationis superioris. Primum patet, quia ibi primo inuenitur
<lb ed="#L" n="55"/>ratio peccati vbi inuenitur dominium voluntatis (loquimu
<lb ed="#L" n="56"/>enim nunc de peccato in moribus, genus autem moris primo
<lb ed="#L" n="57"/>incipit vbi dominium voluntatis reperitur, secundum quod aliquid
<lb ed="#L" n="58"/>imputatur nobis ad culpam, vel meritum) sed voluntas non
ha<lb ed="#L" n="59" break="no"/>bet dominium super motus sensualitatis nisi quia a rationi
<lb ed="#L" n="60"/>praeueniri poterant (Non enim potest ferri imperium
volun<lb ed="#L" n="61" break="no"/>tatis nisi vbi potest praeueniri iudicium rationis) ergo motu
<lb ed="#L" n="62"/>sensualitatis nullum est peccatum secundum se, sed solum ex
ne<lb ed="#L" n="63" break="no"/>gligentia rationis, vel voluntatis non praeuenientis. Tale autem
<lb ed="#L" n="64"/>solum potest esse veniale peccatum & leuissimum, quia vbi non
<lb ed="#L" n="65"/>potest esse completum voluntatis dominium ibi non potest
<lb ed="#L" n="66"/>esse perfectum peccatum, sed respectu motuum sensualitatis
<lb ed="#L" n="67"/>voluntas non potest habere completum dominium, quare &c.
<lb ed="#L" n="68"/>Minor probatur quia voluntas solum habet completum
do<lb ed="#L" n="69" break="no"/>minium in illis actibus qui ex imperio volutatis procedunt, & h
<lb ed="#L" n="70"/>sunt actus deliberationem sequentes, qui nullo modo sunt actu
<lb ed="#L" n="71"/>sensualitatis quae est perpetuae corruptionis (vt dictum est)
li<lb ed="#L" n="72" break="no"/>cet possit esse actus appetitus sensitiui prout natus est obedire
<lb ed="#L" n="73"/>rationi. Incompletum autem dominium habet voluntas in
il<lb ed="#L" n="74" break="no"/>lis actibus qui non per imperium rationis, aut voluntatis
pro<lb ed="#L" n="75" break="no"/>cedunt, sed tamen voluntas eos impedire poterat, si ratio in
pr<lb ed="#L" n="76" break="no"/>ueniendo eos peruigil fuisset. Et hi dicuntur motus sensualita
<lb ed="#L" n="77"/>tis qui ideo peccata sunt, quia quodlibet eorum praeueniendo
<lb ed="#L" n="78"/>impedire possumus, non autem omnes simul, quia dum vni
ob<lb ed="#L" n="79" break="no"/>uiare nitimur ex altera parte potest insurgere motus illicitus
<lb ed="#L" n="80"/>quia non potest ratio simul, & actu semper esse intenta ad
reni<lb ed="#L" n="81" break="no"/>tendum omnibus quae insurgere possunt. Et sic patet primum
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e359">
<lb ed="#L" n="82"/>
<!--9--> Secundum sic patet, non meretur quis poenam legis nisi pe
<!--00365.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>peccatum commissionis, siue commissum in legem, Rom. 2. qu
<lb ed="#L" n="84"/>in lege peccauerunt per legem iudicabuntur. Sed mors, aeterni
<lb ed="#L" n="85"/>quae est carentia visionis diuinae: & poena gehennae est poena so
<lb ed="#L" n="86"/>lius legis aeternae, vel fidei per reuelationem habitae: poena enim
<lb ed="#L" n="87"/>legis non excedit cognitionem legis. De beatitudine autem vel
<lb ed="#L" n="88"/>gehenna nulla lex cognitionem tradit, nisi lex fidei, ergo nullus
<lb ed="#L" n="89"/>peccando meretur mortem gehennae, nisi quatenus peccat
con<lb ed="#L" n="90" break="no"/>tra legem aeternam, vel legem fidei, sed omne tale peccatum
con<lb ed="#L" n="91" break="no"/>tingit ex consensu vel negligentia rationis superioris, cuius
so<lb ed="#L" n="92" break="no"/>lius est attendere ad legem fidei: ergo &C. Et confirmatur,
qui<lb ed="#L" n="93" break="no"/>lex non solum attendit poenas ad cohercendum malos; sed
<lb ed="#L" n="94"/>etiam praemia ad conuocandum bonos. Sed nullus bene agen
<lb ed="#L" n="95"/>meretur vitam aeternam, nisi directus a lege fidei: ergo nullu:
<lb ed="#L" n="96"/>quantumcunque male agens meretur mortem aeternam, qua
<lb ed="#L" n="97"/>est mors gehennae, nisi sub lege fidei: voco autem esse sub
legi<lb ed="#L" n="98" break="no"/>fidei non solum assensu, sicut est in his qui credunt, sed
obliga<lb ed="#L" n="99" break="no"/>tione quomodo omnes sunt sub lege fidei etiam Iudaei, &
Gen<lb ed="#L" n="100" break="no"/>tiles: nec excusatur quis, si non credit ex quo praedicationem
<lb ed="#L" n="101"/>fidei audiuit, vel audire potuit, & contemplit. Nullus enim est,
<lb ed="#L" n="102"/>qui si fecerit quod in se est, quin Deus ei reuelet ea quae sunt
<lb ed="#L" n="103"/>fidei, sine quibus non est salus, vel per seipsum aspiciendo, ve
<lb ed="#L" n="104"/>per humanum mysterium exterius docendo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e418">
<lb ed="#L" n="105"/>
<!--10--> AD PRIMVM argumentum dicendum quod virtus
<lb ed="#L" n="106"/>non habet esse in sensualitate, stricte accipiendo sensualitatem,
<lb ed="#L" n="107"/>vt supra dictum est, quia virtus non est sine electione (vt
dici<lb ed="#L" n="108" break="no"/>tur secundo Ethic.) motus autem sensualitatis sunt illi qui
prae<lb ed="#L" n="109" break="no"/>ueniunt electionem, & deliberationem rationis. Vnde
tempe<lb ed="#L" n="110" break="no"/>antia & fortitudo, licet sint in appetitu sensitiuo, vt obedit ra
<lb ed="#L" n="111"/>tioni, non tamen sunt in sensualitate proprie loquendo. Et per
<lb ed="#L" n="112"/>eandem rationem, nec vitium secundum completam rationem
<lb ed="#L" n="113"/>peccati, quod est peccatum mortale, sed solum peccatum
ve<lb ed="#L" n="114" break="no"/>niale ex negligentia rationis non praeuenientis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e444">
<lb ed="#L" n="115"/>
<!--11--> Ad secudum dicendum quod illud quod ex genere suo est
pec<lb ed="#L" n="116" break="no"/>catum mortale, efficitur veniale propter imperfectionem
actu<lb ed="#L" n="117" break="no"/>moralis, vt magis patebit inferius. Et ideo licet circa obiecta
<lb ed="#L" n="118"/>sensualitatis contingat peccare mortaliter ex genere actus:
ta<lb ed="#L" n="119" break="no"/>men motus sensualitatis in hoc non potest esse peccatum mortale
<lb ed="#L" n="120"/>propter suam imperfectionem, quia deliberationem praeuenit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e462">
<lb ed="#L" n="121"/>
<!--12--> AD PRIMVM argumentum alterius partis
dicen<lb ed="#L" n="122" break="no"/>dum quod illud quod est nobis proprium pertinet ad rationem
<lb ed="#L" n="123"/>essentialiter vel participatiue. Appetitus autem sensitiuus ir
<lb ed="#L" n="124"/>nobis licet non pertineat ad rationem essentialiter, tamen
<lb ed="#L" n="125"/>participat aliqualiter de ratione inquantum est natus obedire
<lb ed="#L" n="126"/>rationi. Et hoc modo potest esse subiectum virtutis & vitij,
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e3430-d1e480">
<lb ed="#L" n="127"/>
<!--13--> Ad aliud dicendum quod Augustinus diffiniuit peccatum
<lb ed="#L" n="128"/>mortale solum, quod nunquam committitur nisi ex consensu
<lb ed="#L" n="129"/>vel negligentia rationis superioris, vt deductum est.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>