-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e400.xml
478 lines (478 loc) · 33.8 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-d1e400.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 5</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 5</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="22-v"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-d1e400"><!-- l1d3p2q5 -->
<head xml:id="jsnvu6-d1e400-Hd1e101">Quaestio 5</head>
<head xml:id="jsnvu6-d1e400-Hd1e103" type="question-title">Utrum necessarium sit ponere intellectum agentem esse aliquam potentiam animae nostrae</head>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e106">
<lb ed="#L" n="142"/>QVALSTIO QVINTA.
<lb ed="#L" n="143"/>Vtrum ponendus sit intellectus
<lb ed="#L" n="144"/>agens in anima.
<lb ed="#L" n="145"/>Tho. t. p. 4. 49. ar. 3.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e117">
<lb ed="#L" n="146"/>AD tertium sic proceditur. Et videtur quod
neces<lb ed="#L" n="147" break="no"/>sarium sit ponere intellectum agentem partem
<lb ed="#L" n="148"/>animae nostrae, quia operatio arguit formam
se<lb ed="#L" n="149" break="no"/>cundum commentatorem, sed nos experimur nos
<lb ed="#L" n="150"/>1 abstrahere formas vtiles quod est opus
intelle<lb ed="#L" n="151" break="no"/>ctus agentis, ergo in nobis est intelloctus agens.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e133">
<lb ed="#L" n="152"/>
<!--2--> Item obiectum praeexistit actui potentiae cuius est obiectim
<lb ed="#L" n="153"/>sed velle est obiectum intellectus possibilis, ergo praeexisti
<lb ed="#L" n="154"/>actioni intellectus possibilis, sed non poterit praeexistere nisi
<lb ed="#L" n="155"/>fiat per operationem alicuius potentiae animae, quia res de se
<lb ed="#L" n="156"/>non est vtilis, nulli autem potentiae attribuitur, quod faciat
vti<lb ed="#L" n="157" break="no"/>litatem in rebus nisi intellectui agenti cui commentator
attri<lb ed="#L" n="158" break="no"/>buit hanc operationem supra prooemium de anima.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e154">
<lb ed="#L" n="159"/>IN CONTRARIVM arguitur, quia si oportere
<lb ed="#L" n="160"/>ponere intellectum agentem, hoc esset vel vt esset principium
<lb ed="#L" n="161"/>passiuum & receptiuum actus intelligendi, vel vt esset
princi<lb ed="#L" n="162" break="no"/>pium actiuum, propter primum non oportet, quia ad illud ordinatu
<lb ed="#L" n="163"/>intellectus possibilis, nec propter secundum, quia intelligere es
<!--00111.xml-->
<pb ed="#L" n="23-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>operatio minens in agente, vt patet ex a Metaphysicae, ergo
<lb ed="#L" n="2"/>non est aliud actiuum a receptiuo, quia intellectus possibilis
<lb ed="#L" n="3"/>sufficit & omnis alius intellectus superfluit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e180">
<lb ed="#L" n="4"/>
<!--4.--> RESPONSIO, quia potentiae innotescunt per actus,
<lb ed="#L" n="5"/>operatio etiam fecit scire formam vt assumptum est in arguendo,
<lb ed="#L" n="6"/>ideo si necesiarium est ponere intellectum agentem hoc erit
pro<lb ed="#L" n="7" break="no"/>pter aliquam operationem eius necessariam ad actum intelligendi
<lb ed="#L" n="8"/>operatio autem intellectus agentis non potest intelligi nisi in
<lb ed="#L" n="9"/>fantasmata vel nisi in intellectum possibilem, sed nec in
fantas<lb ed="#L" n="10" break="no"/>mata nec in intellectum possibilem habet aliquam actionem vi
<lb ed="#L" n="11"/>declarabitur, ergo fictitium est poncre intellectum agentem
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e202">
<lb ed="#L" n="12"/>
<!--5--> Assumptum probatur quantum ad vtranque partem. Et primo g
<lb ed="#L" n="13"/>non agat in fantasmata, quia si intellectus ageret in
fantasma<lb ed="#L" n="14" break="no"/>ta hoc esset vel aliquid imprimendo vel aliquid abstrahendo
<lb ed="#L" n="15"/>sed intellectus agens nec imprimit aliquid in fantasmata, nec
<lb ed="#L" n="16"/>aliquid abstrahit ab eis, ergo nullo modo agit in fantasmata.
<lb ed="#L" n="17"/>minor probatur secundum duas partes quas habet. Et prime
<lb ed="#L" n="18"/>quantum ad primam partem scilicet, quod no agat in fantasmata
<lb ed="#L" n="19"/>eis aliquid imprimendo primo sic, ois virtus quae recipitur ir
<lb ed="#L" n="20"/>corpore & nec infra nec eadem secundum speciem potest esse nisi
<lb ed="#L" n="21"/>in corpore est mere corporea non obstante quod ipsa sit effecti
<lb ed="#L" n="22"/>ue a spiritu creata, vel increata, sed quaecunque virt? impressa fan
<lb ed="#L" n="23"/>tasmatibus ab intellectu agente est in corpore, vt de se patet, &
<lb ed="#L" n="24"/>ipsa nec eadem secundum speciem potest esse nisi in corpore, &
<lb ed="#L" n="25"/>spiritu nulla est communis proprietas recipiendi aliquid vnum &
<lb ed="#L" n="26"/>vniuocum, ergo illa virtus si qua esset mere est corporea, sed
<lb ed="#L" n="27"/>per talem virtutem non potest mouere fantasia intellectum pos
<lb ed="#L" n="28"/>sibilem cum sit pure corporea ea ratione qua non potest secun
<lb ed="#L" n="29"/>dum se, ergo talis virtus frustra ponitur, cum tota ratio ponendi
<lb ed="#L" n="30"/>ipsam sit, vt ipsa fit fantasmatibus ratio mouendi intellectum
<lb ed="#L" n="31"/>possibilem. maior patet quia de re est iudicandum potius quod sit
cor<lb ed="#L" n="32" break="no"/>porea vel incorporea ex hoc quod natura rei requirit quam ex agen
<lb ed="#L" n="33"/>te extrinseco. Id est aequiuoco a qua quandoque potest produci
<lb ed="#L" n="34"/>tam corporeum quam incorporeum, minor declarata est, quare &c
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e257">
<lb ed="#L" n="35"/>
<!--6.--> SECVNDO quia si angelus non potest in materia
co<lb ed="#L" n="36" break="no"/>poralibus imprimere formam immediate, videretur quod multo
<lb ed="#L" n="37"/>minus hoc posset intellectus agens, fantasma autem est quid
<lb ed="#L" n="38"/>corporeum, ergo intellectus agens nullam formam potest
fan<lb ed="#L" n="39" break="no"/>tasmatibus imprimere, & sic patet primum membrum
mino<lb ed="#L" n="40" break="no"/>ris propositionis, scilicet quod intellectus agens non agit in
<lb ed="#L" n="41"/>fantasmata aliquid imprimendo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e277">
<lb ed="#L" n="42"/>
<!--7--> SECVNDA pars probatur, scilicet quod intellectus
agen<lb ed="#L" n="43" break="no"/>non agit in fantasmata aliquid abstrahendo, vel remouendo,
qui<lb ed="#L" n="44" break="no"/>illa abstractio vel esset realis, vel secundum rationem, non
re<lb ed="#L" n="45" break="no"/>lis quia talis realis abstractio, vel esset realiter separatio
alicu<lb ed="#L" n="46" break="no"/>ius praeexistentis actu in fantasmatibus, sicut abstrahitur ve
<lb ed="#L" n="47"/>separatur lapis ab altero lapide, vel sicut separatur accidens;
<lb ed="#L" n="48"/>subiecto per corruptionem accidentis, vel alio modo virtuti
<lb ed="#L" n="49"/>diuina, vel talis abstractio vocaretur eductio alicuius de poten
<lb ed="#L" n="50"/>tia ad actum sicut forma dicitur educi, vel abstrahi de
poten<lb ed="#L" n="51" break="no"/>tia subiecti. Primum non potest dici, quia nihil est actu in
fantas<lb ed="#L" n="52" break="no"/>matibus quod desinat in cis esse ad praesentis intellectus agen
<lb ed="#L" n="53"/>tis, neque per corruptionem neque per translationem ad intellectum
<lb ed="#L" n="54"/>possibilem tanquam prius esset in fantasmatibus & postea in
<lb ed="#L" n="55"/>intellectu possibili, quia forma non migrat de subiecto in
sub<lb ed="#L" n="56" break="no"/>jectum, nec secundum potest dici. quia cum aliqua forma
educi<lb ed="#L" n="57" break="no"/>tur de potentia in actum, ipsa educta est in illo tanquam in sub
<lb ed="#L" n="58"/>jecto de cuius potentia educitur. Si ergo intellectus agens
de<lb ed="#L" n="59" break="no"/>potentia passiua fantasmatum educeret aliquam formâ siue esse
<lb ed="#L" n="60"/>specres intelligibilis siue quaecunque alia forma ipsa educta esset
<lb ed="#L" n="61"/>in fantasmatibus sicut in subiecto, & ita intellectus agens
ago<lb ed="#L" n="62" break="no"/>ret in fantasmata aliquid imprimendo scilicet formam illam quam
<lb ed="#L" n="63"/>educeret, & sic rediret primum membrum immediate
priu<lb ed="#L" n="64" break="no"/>reprobatum. Talis ergo abstractio non potest esse realis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e332">
<lb ed="#L" n="65"/>
<!--8.--> Item nec talis abstractio potest esse secundum racionem solum, quia
<lb ed="#L" n="66"/>omnis actio rationis est cognoscentis circa cognitum obiectius
<lb ed="#L" n="67"/>intellectus, sed agens non agit circa fantasmata sicut cognoscens
<lb ed="#L" n="68"/>circa cognita, quia nec intellectus agens fantasmata cognoscit,
<lb ed="#L" n="69"/>nec sua actio est cognitio, immo praesupponitur omni
cogni<lb ed="#L" n="70" break="no"/>tioni intellectuali secundum ponentes ipsam, ergo sua actio
<lb ed="#L" n="71"/>circa fantasmata non est abstractio secundum rationem nullo
<lb ed="#L" n="72"/>ergo modo agit in ea nec aliquid imprimendo nec aliquid
ab<lb ed="#L" n="73" break="no"/>strahendo, neque secundum rem, noque secundum rationem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e357">
<lb ed="#L" n="74"/>
<!--9.--> Item ad quid fieret talis abstractio, non vt repraesentaretur
<lb ed="#L" n="75"/>quidditas intellectui absque conditionibus indiuiduatibus quod dicunt
<lb ed="#L" n="76"/>ponentes intellectum agentem agere circa fantasmata abstrahendo
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e368">
<lb ed="#L" n="77"/>
<!--10--> Dicunt enim quod illud facit intellectus agens circa
quid<lb ed="#L" n="78" break="no"/>ditatem & fantasmata separando, & abstrahendo ea secundum
<lb ed="#L" n="79"/>rationem quod dicebat Plato fieri circa ideas secundum rem. Ei
<lb ed="#L" n="80"/>ideo sicut ideae separatae secundum rem ab indiuiduis materiali.
<lb ed="#L" n="81"/>bus essent secundum se intelligibiles vt ponebat Plato, sic
quid<lb ed="#L" n="82" break="no"/>ditas secundum rationem a fantasmatibus & conditionibus in¬
<!--00111.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>diuiduantibus efficitur secundum se intelligibilis vt isti dicunt
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e392">
<lb ed="#L" n="84"/>
<!--11.--> Sed istud nihil valet: primo quia nullo modo ostendunt
quo<lb ed="#L" n="85" break="no"/>modo intellectus agens separaret secundum rationem
quiddi<lb ed="#L" n="86" break="no"/>tatem a conditionibus indiuiduantibus sub quibus
repraesen<lb ed="#L" n="87" break="no"/>tatur in fantasinatibus. Et ideo illa facilitate qua hoc dicunt
<lb ed="#L" n="88"/>potest etiam negari, maxime cum probatum sit quod talis
ab<lb ed="#L" n="89" break="no"/>stractio non potest fieri per intellectum agentem cum actio
<lb ed="#L" n="90"/>eius circa quidditatem & fantasinata non sit intellectio.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e412">
<lb ed="#L" n="91"/>
<!--12.--> Quod etiam patet secundo ex alio, quia stante reali
impedi<lb ed="#L" n="92" break="no"/>mento alicuius actionis impossibile est sequi actionem vt patet
<lb ed="#L" n="93"/>in trabe impediente descensum lapidis, & tenebris
impedienti<lb ed="#L" n="94" break="no"/>bus visum. Quandiu enim trabs manet sub lapide, & tenebrae
<lb ed="#L" n="95"/>sunt in medio, nec lapis potest descendere, nec oculus videre,
<lb ed="#L" n="96"/>sed illud quod impedit repraesentationem quidditatis
vniuersa<lb ed="#L" n="97" break="no"/>liter est materialis & indiuidualis conditio fantasmatum vt
ipsi<lb ed="#L" n="98" break="no"/>met dicunt. Cum ergo illud nunquam amoucatur a fantasmatibus
<lb ed="#L" n="99"/>per quancunque actionem intellectus agentis, nec per illam
abstra<lb ed="#L" n="100" break="no"/>ctionem rationis quam ponunt, sequitur quod fantasmata per talem
<lb ed="#L" n="101"/>abstractionem nunquam poterunt repraesentare quidditatem
<lb ed="#L" n="102"/>vniuersalem sed super conditionibus singularibus. Aliter autem non
<lb ed="#L" n="103"/>repraesentaretur quidditas intellectui nisi per fantasmata
secun<lb ed="#L" n="104" break="no"/>dum istos, quia non ponunt quod a fantasmatibus abstrahatur
ali<lb ed="#L" n="105" break="no"/>qua species quae sit ropraesentatiua quidditatis, ergo talis
ab<lb ed="#L" n="106" break="no"/>stractio non sufficit ad repraesentandum quidditatem vniuersalem
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e451">
<lb ed="#L" n="107"/>
<!--13--> TERTIO, quia consequentia quam faciunt nulla est
<lb ed="#L" n="108"/>Non enim sequitur separatio realis quam ponebat Plato suffi
<lb ed="#L" n="109"/>ciebat secundum ipsum ad fingendum ideas per se
intelligibi<lb ed="#L" n="110" break="no"/>les, ergo separatio rationis quam tu ponis sufficit ad faciendum
<lb ed="#L" n="111"/>quidditatem per se intelligibilem, sicut non sequitur realis amo
<lb ed="#L" n="112"/>tio trabis sufficit ad hoc vt lapis descendat. ergo amotio eiu
<lb ed="#L" n="113"/>secundum rationem sufficit ad illud idem. Sic ergo patet quod
<lb ed="#L" n="114"/>intellectus agens non agit in fantasinata aliquid imprimendo
<lb ed="#L" n="115"/>nec aliquid abstrahendo. ergo nullo modo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e475">
<lb ed="#L" n="116"/>
<!--14.--> Sed diceret aliquis quod haec diuisio sit insufficiens quia
in<lb ed="#L" n="117" break="no"/>tellectus agens agit in fantasmata dando eis virtutem mouendi
<lb ed="#L" n="118"/>intellectum possibilem non quidem aliquid imprimendo nec
abstra<lb ed="#L" n="119" break="no"/>hendo, sed solum asiistendo & ponitur simile, quia lumen dat co
<lb ed="#L" n="120"/>lori virtutem mouendi visum, & tamen nihil imprimit colori nec
<lb ed="#L" n="121"/>a colore aliquid abstrahit sed tantum assistit, & eodem modo
<lb ed="#L" n="122"/>potest esse circa intellectum agentem & fantasmata vt videtur.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e496">
<lb ed="#L" n="123"/>
<!--15--> Istud autem est mirabile quod aliquid det alteri virtutem, &
<lb ed="#L" n="124"/>tamen non influat, nec impedimentum tollat sed solum assistat.
<lb ed="#L" n="125"/>Hoc enim videtur implicare contradictionem scilicet quod det
vir<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tutem nihil dando, sed & exemplum procedit ex ignorantia, lumen
<lb ed="#L" n="127"/>enim non requiritur ad videndum propter colorem vt det ei virtutem,
<lb ed="#L" n="128"/>mouendi visum cum color ex se habeat virtutem, sed propter
me<lb ed="#L" n="129" break="no"/>dium & organum quae non sunt susceptiua actionis coloris nisi sini
<lb ed="#L" n="130"/>illuminata, vel ex alia causa. Et ideo non est mirum si ex falso
<lb ed="#L" n="131"/>assumpto conclusum est aliud falsum. Non ergo oportet ponere
<lb ed="#L" n="132"/>intellectum agentem ex actione eius circa fantasmata, quia nulla
<lb ed="#L" n="133"/>estvt probatum est, & haec est prima pars principalis deductionis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e525">
<lb ed="#L" n="134"/>
<!--16.--> Secunda pars principalis videlicet quod non sit necesse po
<lb ed="#L" n="135"/>nere intellectum agentem propter aliquam actionem eius in
<lb ed="#L" n="136"/>intellectum possibilem, patet sic quod actio eius in intellectum
<lb ed="#L" n="137"/>possibilem non potest intelligi nisi duobus modis. Primo sic qui
<lb ed="#L" n="138"/>intellectus agens solus agat in possibilem, fantasma autem
ni<lb ed="#L" n="139" break="no"/>hil agat nec coagat sed solum se habeat obiectiue. Secundo sit
<lb ed="#L" n="140"/>quod tam intellectus agens quam fantasma agant in
intelle<lb ed="#L" n="141" break="no"/>ctum possibilem tanquam duo imperfecta agentia supplentia
<lb ed="#L" n="142"/>vicem vnius perfecti agentis, eodem modo quo duo homines
<lb ed="#L" n="143"/>trahunt nauem quorum neuter por se sufficeret.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e551">
<lb ed="#L" n="144"/>
<!--17--> Primum non potest dici scilicet quod solus intellectus agens
<lb ed="#L" n="145"/>agat in possibilem & fantasmata nihil omnino agant sed solum
<lb ed="#L" n="146"/>se habeant obiectiue vel terminatiue, quia si ad cognitionem
<lb ed="#L" n="147"/>non requiritur quod obiectiuum vel repraesentans ipsum aliquid
<lb ed="#L" n="148"/>agat in potentia, sed solum quod ei repraesentetur cum sensus
<lb ed="#L" n="149"/>sufficiat ad apprehendendum obiectum sibi propositum sine
<lb ed="#L" n="150"/>alio mouente, non video quare intellectus non sufficiat ad
il<lb ed="#L" n="151" break="no"/>lud idem absque hoc quod praecer obiectum sibi propositum
<lb ed="#L" n="152"/>ponatur intellectus agens mouens ipsum; nisi redeatur ad
il<lb ed="#L" n="153" break="no"/>lud quod fantasmata non sufficienter repraesentant obiectum
in<lb ed="#L" n="154" break="no"/>tellectui possibili nisi per actionem intellectus agentis circa ip
<lb ed="#L" n="155"/>sum, sed de hoc non agitur nunc quia actum est supra, sed
so<lb ed="#L" n="156" break="no"/>lum nunc quaeritur de operatione intellectus agentis in
possi<lb ed="#L" n="157" break="no"/>bilem an sit necessaria ad actum intelligendi supposita
prasa<lb ed="#L" n="158" break="no"/>ria obiecti, & patet quod non, sicut ad sentiendum non
requi<lb ed="#L" n="159" break="no"/>ritur aliud agens sed tantum praesentia obiecti
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e590">
<lb ed="#L" n="160"/>
<!--18--> ITEM, IDEM manens idem & respectu eiusdem
sem<lb ed="#L" n="161" break="no"/>pet natum est facere idem, potissime si agat ex necessitato
na<lb ed="#L" n="162" break="no"/>turae vt patet ex secundo de generatione, sed intellectus agen
<lb ed="#L" n="163"/>agit ex necessitate naturae & manet semper idem secundum
<lb ed="#L" n="164"/>se & in habitudine ad possibilem quantumcunque fantasina,
<!--00112.xml-->
<pb ed="#L" n="23-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>quod est obiectum intellectus, varietur, ergo ab initio creationis
<lb ed="#L" n="2"/>animae semper fecit idem in intellectu possibili non obstante
<lb ed="#L" n="3"/>diuersitate fanrasmatu quae ei obiiciuntur. quia illa non agunt
<lb ed="#L" n="4"/>nec coagunt secundum hanc opinionem. Igitur per vnum
in<lb ed="#L" n="5" break="no"/>telligere numero tantum ab intellectu agente intellexit
intel<lb ed="#L" n="6" break="no"/>lectus ab initio. & semper intelliget omnia sibi repraesentata
<lb ed="#L" n="7"/>quod est inconueniens.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e627">
<lb ed="#L" n="8"/>
<!--19--> Item illud quod semper praeexigitur ad effectum est causa
<lb ed="#L" n="9"/>eius propinqua vel remota. sed fantasma praeexigitur sempe
<lb ed="#L" n="10"/>intellectioni, ergo est causa eius propinqua vel remota. Pate
<lb ed="#L" n="11"/>ergo quod primus modus non est possibilis scilicet quod intellectus a
<lb ed="#L" n="12"/>gens agat in intellectum possibilis fantasmate nihil coagente.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e643">
<lb ed="#L" n="13"/>
<!--20--> Et ideo quidam ponunt secundum modum scilicet quod
<lb ed="#L" n="14"/>tam intellectus agens quam fantasmata agunt in intellectum
<lb ed="#L" n="15"/>possibilem tanquam duo imperfecta agentia supplentia vicem
<lb ed="#L" n="16"/>vnius perfecti agentis, ad cuius declarationem dicunt quod duc
<lb ed="#L" n="17"/>agentia possunt tripliciter concurrere ad aliquid faciendum
<lb ed="#L" n="18"/>Primo quando vnum influit in alterum & illud alterum agit
per<lb ed="#L" n="19" break="no"/>illud quod est sibi influxum, sicut sol illuminat lunam, & luna
<lb ed="#L" n="20"/>per lumen receptum a sole illuminat aerem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e666">
<lb ed="#L" n="21"/>
<!--21--> Secundo modo quando vnum nihil influit in alterum, nec
<lb ed="#L" n="22"/>econuerso sed vnum causat dispositionem & reliquum formam
<lb ed="#L" n="23"/>principalem, sicut mollificans ceram disponit materia &
im<lb ed="#L" n="24" break="no"/>primens sigillum vel ipsum sigillum impressum introducit
prin<lb ed="#L" n="25" break="no"/>cipalem formam scilicet figuram. & sic concurrunt haec duo ac
<lb ed="#L" n="26"/>figurandum ceram. Tertio modo quando nec vnum influit in
<lb ed="#L" n="27"/>alterum, nec vnum causat dispositionem, & reliquum formam
<lb ed="#L" n="28"/>sed sicut duo imperfecta agentia quorum quodlibet habet de
<lb ed="#L" n="29"/>se virtutem agendi sed imperfecta, iuncta autem simul supplent
<lb ed="#L" n="30"/>vicem vnius perfecti agentis, sicut est de duobus trahentibus
<lb ed="#L" n="31"/>nauem quoru neuter per se sufficeret. Et isto modo concurrun
<lb ed="#L" n="32"/>intellectus agens & fantasmata ad causandu in intellectu possi
<lb ed="#L" n="33"/>bili vnam speciem numero, vel vnum actum intelligendi, quia nec
<lb ed="#L" n="34"/>intellectus influit aliquid fantasmati, nec econtra circa primum
<lb ed="#L" n="35"/>modum, nec vnum causat dispositionem & reliquum formam prin
<lb ed="#L" n="36"/>cipalem circa secundum modum, sed vtrunque habet de se
virtu<lb ed="#L" n="37" break="no"/>tem mouendi intellectum possibilem quodlibet tamen habe
<lb ed="#L" n="38"/>per se imperfectam. Ambo autem simul aequipollent vni perfecto
<lb ed="#L" n="39"/>agenti, quod enim intellectus agens habeat de se virtutem mouend
<lb ed="#L" n="40"/>possibilem omnes concedunt, de fantasinate autem quod similiter se
<lb ed="#L" n="41"/>habeat, patet per illud quod dicit Philosophus 3. de anima,
<lb ed="#L" n="42"/>sicut se habent colores ad visum, sic fantasmata ad intellectum,
<lb ed="#L" n="43"/>quod non esset nisi fantasinata de se haberent aliquam
virtu<lb ed="#L" n="44" break="no"/>tem mouendi intellectum saltem imperfectam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e723">
<lb ed="#L" n="45"/>
<!--22.--> Haec autem non videntur bene dicta. Primo, quia nihil
pro<lb ed="#L" n="46" break="no"/>batur, sed assumitur illud quod quaeritur. Supponitur enim in
<lb ed="#L" n="47"/>hac responsione que sit dare intellectum agentem qui in se
ha<lb ed="#L" n="48" break="no"/>beat virrutem mouendi intellectum possibilem, nos autem
hi<lb ed="#L" n="49" break="no"/>quaerimus vtrum videlicet ex aliqua operatione possit conuinci
<lb ed="#L" n="50"/>intellectum agentem esse partem animae nostrae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e741">
<lb ed="#L" n="51"/>
<!--23--> Secundo, quia per omnem modum & omnem rationem
qui<lb ed="#L" n="52" break="no"/>bus isti ponunt intellectum agentem esse & vna cum fantasinate
<lb ed="#L" n="53"/>agere in intellectum possibilem potest esse quod sit dare
sen<lb ed="#L" n="54" break="no"/>sum agentem qui vna cum obiecto sensibili agat in sensum
pas<lb ed="#L" n="55" break="no"/>siuum quod non ponitur communiter ergo nec illud debet poni,
<lb ed="#L" n="56"/>aut eadem sit ratio quod vtrobique patet sic que sola fantasmat:
<lb ed="#L" n="57"/>sine intellectu agente non sufficiant ad mouedum intellectum
<lb ed="#L" n="58"/>possibilem ad actum intelligendi hoc est vel propter excessun
<lb ed="#L" n="59"/>perfectionis actus intelligendi respectu fantasmatum, vel
qui<lb ed="#L" n="60" break="no"/>fantasmata cum sint corporalia non possunt secundum se age
<lb ed="#L" n="61"/>re in intellectum qui est potentia pure spiritualis, vel quia
se<lb ed="#L" n="62" break="no"/>cundum se non possunt repraesentare vniuersale quod prime
<lb ed="#L" n="63"/>apprehenditur ab intellectu. Si primum dotur; eadem ratio est
<lb ed="#L" n="64"/>de sensibili respectu sensus, quia sicut intelligere est quaedam
<lb ed="#L" n="65"/>forma altioris gradus quam sit quodcunque fantasma, sic
sen<lb ed="#L" n="66" break="no"/>tire est altioris gradus quam sit quaecunque qualitas sensibilis
<lb ed="#L" n="67"/>propter quod similiter, necessitas est quod si praeter fantasma
<lb ed="#L" n="68"/>ta requiratur aliud ad mouendum intellectum possibilem, &
<lb ed="#L" n="69"/>quod praeter qualitatem sensibilem requiratur aliud ad
mo<lb ed="#L" n="70" break="no"/>nendum sensum ad actum sentiendi, & si illud aliud sit ibi
in<lb ed="#L" n="71" break="no"/>tellectus agens, pari ratione & hic sensus agens.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e791">
<lb ed="#L" n="72"/>
<!--24.--> Secundum autem non possunt ipsi differentiae quia ponum
<lb ed="#L" n="73"/>quod fantasma agit in intellectum possibilem, non per
virtu<lb ed="#L" n="74" break="no"/>tem receptam ab intellectu agente, sed per propriam virtuten
<lb ed="#L" n="75"/>mamuis imperfectam. Et idem dicunt de intellectu agente
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e804">
<lb ed="#L" n="76"/>
<!--25--> Nec tertia potest dici, quia fantasmata secundum se
no<lb ed="#L" n="77" break="no"/>repraesentant nisi singularia. Nec secundum hanc opinionem
<lb ed="#L" n="78"/>intellectus agens aliquid influit fantasinatibus, nec aliquid au
<lb ed="#L" n="79"/>fert ab eis sed solum coassistit. ergo fantasmata ratione
intelle<lb ed="#L" n="80" break="no"/>ctus agentis non plus repraesentant vniuersale quam sine eo, nisi ip
<lb ed="#L" n="81"/>semet intellectus agens ipsum repraesentaret quod nullus
di<lb ed="#L" n="82" break="no"/>. cit. Illud autem quod innuitur videlicet quod primum intelle
<!--00112.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>ctum a nobis est vniuersale siue sit verum siue falsum,
contra<lb ed="#L" n="84" break="no"/>dicit cuidam dicto istorum, dicunt enim alibi quod conceptus.
<lb ed="#L" n="85"/>vniuersalis sumitur ex hoc quod intellectus noster
apprehen<lb ed="#L" n="86" break="no"/>dit conformitatem vnius singularis ad alterum, & sic secundum
<lb ed="#L" n="87"/>eos prius concipiuntur singularia & conformitas eorum ad
<lb ed="#L" n="88"/>inuicem quam habeatur conceptus vniuersalis, non ergo
con<lb ed="#L" n="89" break="no"/>cipitur primo vniuersale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e843">
<lb ed="#L" n="90"/>
<!--26--> Patet ergo ex praecedentibus, quod sicut non ponitur sensus
<lb ed="#L" n="91"/>agens qui cum obiecto causet actum sentiendi, sic non
opor<lb ed="#L" n="92" break="no"/>tet ponere intellectum agentem ad hoc vt cuin fantasmate
mo<lb ed="#L" n="93" break="no"/>ueat intellectu possibilem ad actum intelligendi tanquam duc
<lb ed="#L" n="94"/>imperfecta agentia supolentia vicem vnius perfecti agentis
<lb ed="#L" n="95"/>Cum ergo intellectus agens non agat in fantasmata aliquid
<lb ed="#L" n="96"/>imprimendo vel aliquid abstrahendo, neque secundum rem
<lb ed="#L" n="97"/>neque secudum rationem, nec agat in intellectum possibilem.
<lb ed="#L" n="98"/>nec sine fantasmate nec cum fantasmate vt deductum est,
vi<lb ed="#L" n="99" break="no"/>detur quu non debeat ipsum ponere, nec Augustinus magnus
<lb ed="#L" n="100"/>philosophus vnquam posuit ipsum vt prius dictum fuit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e873">
<lb ed="#L" n="101"/>
<!--27--> Ad primum argumentum in oppositum dicendum quod
<lb ed="#L" n="102"/>abstrahere vniuersale a singularibus non est operatio
intelle<lb ed="#L" n="103" break="no"/>ctus agentis, licet commentator hoc dicat errans, quia talis
<lb ed="#L" n="104"/>abstractio est solum secundum considerationem. Et ideo opus
<lb ed="#L" n="105"/>illius potentiae est cuius est considerare, quod non
conuenis<lb ed="#L" n="106" break="no"/>intellectui agenti sed possibili. Si tamen possibilis debet dici
<lb ed="#L" n="107"/>vbi aliud agens non est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e893">
<lb ed="#L" n="108"/>
<!--28--> Ad secundum dicendum per interemptionem mi, quia
vmi<lb ed="#L" n="109" break="no"/>uersale, id est, ratio vel intentio vniuersalitatis aut res sub
iis<lb ed="#L" n="110" break="no"/>tentione vniuersalitatis non est primum obiectum intellectus
<lb ed="#L" n="111"/>nec praeexistit intellectioni, sed est aliquid formatum per
ope<lb ed="#L" n="112" break="no"/>rationem intelligendi per quam res secundum considerationem
<lb ed="#L" n="113"/>absti ahitur a conditionibus indiuiduantibus, in qua
operatio<lb ed="#L" n="114" break="no"/>ne intellectus abstrahens habet pro termino a quo singularia
<lb ed="#L" n="115"/>a quibus abstrahit, & pro termino ad quem ipsum vniuersale
<lb ed="#L" n="116"/>abstractum, & quia terminus a quo praecedit terminum ad
<lb ed="#L" n="117"/>quem, ideo consideratio singularium praecedit vniuersale
ab<lb ed="#L" n="118" break="no"/>stractum ab ipsis iuxta illud, primo de anima. Vniuersale
au<lb ed="#L" n="119" break="no"/>tem nihil est, aut posterius est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-d1e400-d1e924">
<lb ed="#L" n="120"/>
<!--29--> Istud autem magis declarabitur alibi, quod postea dicitui
<lb ed="#L" n="121"/>de intentione Aristotelis, dicendum quod quicquid ipse
intende<lb ed="#L" n="122" break="no"/>rit, de quo non est tantum curandum sicut de veritate, tamen ratio
<lb ed="#L" n="123"/>quam ad hoc adduxit parum valet. Non enim oportet quod in
<lb ed="#L" n="124"/>omni natura quae quandoque est in potentia & quandoque in
<lb ed="#L" n="125"/>actu sint principium actiuum & principium passiuum tanquam
<lb ed="#L" n="126"/>duae potentiae eiusdem suppositi radicatae in eadem essentia si
<lb ed="#L" n="127"/>cundum numerum, ita quod per talem potentiam actiuam &
<lb ed="#L" n="128"/>passiua reducatur in actum per aliquam potentiam actiuam
<lb ed="#L" n="129"/>siue sit eiusdem suppositi siue alterius. Illa etiam ratio aeque con
<lb ed="#L" n="130"/>cludit quod sit dare sensum agentem sicut intellectum
agen<lb ed="#L" n="131" break="no"/>tem, quia sensus quandoque est in potentia ad sentiondum, &
<lb ed="#L" n="132"/>quandoque in actu sicut intellectus ad intelligendum.
<lb ed="#L" n="133"/>Sententia quartae distinctionis tam in
<lb ed="#L" n="134"/>generali quam in speciali.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>