-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-e139124.xml
220 lines (220 loc) · 15.2 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-e139124.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="168-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-e139124"><!-- l2d39q2 -->
<head xml:id="jsnvu6-e139124-Hd1e101">Quaestio 2</head>
<head xml:id="jsnvu6-e139124-Hd1e103" type="question-title">
Utrum considerare mala sit malum
ut eligere mala est
malum
</head>
<p xml:id="jsnvu6-e139124-d1e106">
<lb ed="#L" n="75"/>QVAESTIO SECVNDA.
<lb ed="#L" n="76"/>Vtrum considerare mala sit malum
<lb ed="#L" n="77"/>ut eligere mala est
ma<lb ed="#L" n="78" break="no"/>lum.
<lb ed="#L" n="79"/>Thom. vbi supra.
<!--00404.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e139124-d1e124">
<lb ed="#L" n="80"/>10TIA quaeritur, verum considerare mala sit
<lb ed="#L" n="81"/>malum, sicut eligere mala est malum. Et videtur qui
<lb ed="#L" n="82"/>sic, quia forma denominat suum subiectum, sed
ra<lb ed="#L" n="83" break="no"/>tio mali verius est, in intellectu considerante
ma<lb ed="#L" n="84" break="no"/>lum quam in voluntate eligente, quia intellectus intelligit
re<lb ed="#L" n="85" break="no"/>cipiendo, voluntas autem nihil recipit, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e139124-d1e140">
<lb ed="#L" n="86"/>
<!--2--> INCONTRARIVM est quia non euitatur malum ni
<lb ed="#L" n="87"/>si cognitum, si ergo considerare mala sit malum impossibile esse
<lb ed="#L" n="88"/>euitare malum: quia dum consideraretur, incurreretur: si non consi
<lb ed="#L" n="89"/>deraretur non euitaretur, hoc autem est inconueniens, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e139124-d1e154">
<lb ed="#L" n="90"/>
<!--3--> RESPONSIO. dicendum quod scire malum non est malum,
<lb ed="#L" n="91"/>cuius rationem quidam assignant sic, obiectum voluntatis est bonum,
<lb ed="#L" n="92"/>sed obiectum intellectus est verum, bonum autem & malum sunt in
<lb ed="#L" n="93"/>rebus (vt dicitur 6. Metaphy.) verum autem & falsum sunt in
ani<lb ed="#L" n="94" break="no"/>ma, cum ergo voluntas per actum suum tendat in obiectum suum
<lb ed="#L" n="95"/>secundum quod est in re, ideo ex bonitate, vel malitia rei volitae
<lb ed="#L" n="96"/>actus voluntatis est bonus vel malus, sed intellectus tendit in rem
<lb ed="#L" n="97"/>secundum quod est in anima, ratio autem tam boni quam mali in anima
<lb ed="#L" n="98"/>bonum est, & ideo cognoscere malum non est malum sed bonum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e139124-d1e178">
<lb ed="#L" n="99"/>
<!--4--> Sed illud non videtur sufficere, quia sicut obiectum volun
<lb ed="#L" n="100"/>tatis est res extra animam, sic ipsamet vt est extra animam est
<lb ed="#L" n="101"/>obiectum intellectus vt est practicus, & sicut ratio rei intellecta
<lb ed="#L" n="102"/>est in anima quae ratio non est illud quod intelligitur sed
tan<lb ed="#L" n="103" break="no"/>tum quo aliquid intelligitur, sic ratio rei volitae est in anima
<lb ed="#L" n="104"/>practici secundum opinionem in primo libro positam scilicet
<lb ed="#L" n="105"/>quod intellectus & voluntas sunt vna & eadem natura
absolu<lb ed="#L" n="106" break="no"/>ta quae vocatur mens ab Aug. cui menti oportet praesentem
<lb ed="#L" n="107"/>esse rationem rei quantum ad cognoscere & velle, licet ordine
<lb ed="#L" n="108"/>quodam. Ex hoc sic arguitur, illi actus qui aequaliter tendunt
<lb ed="#L" n="109"/>in obiecta sua vt sunt in re, aequaliter sortiuntur rationem
bo<lb ed="#L" n="110" break="no"/>ni vel mali ex bonitate vel malitia obiecti, sed actus intellectus
<lb ed="#L" n="111"/>practici & voluntatis aequaliter tendunt in sua obiecta vt sunt
<lb ed="#L" n="112"/>in re. Sicut enim quod est volitum, est volitum secundum esse
<lb ed="#L" n="113"/>quod habet in re & non secundum esse quod habet in anima, sic
<lb ed="#L" n="114"/>illud idem est cognitum secundum esse quod est in re & non
se<lb ed="#L" n="115" break="no"/>cundum esse quod habet in anima, imo si non esset cognitum
secun<lb ed="#L" n="116" break="no"/>dum esse quod habet in re non esset volitum secundum illud esse,
<lb ed="#L" n="117"/>cum voluntas non possit ferri nisi in cognitum, ergo si actus vo
<lb ed="#L" n="118"/>luntatis sortitur propter hanc causam bonitatem vel malitiam ex
<lb ed="#L" n="119"/>bonitate vel malitia rei volitae, per eandem rationem actus
in<lb ed="#L" n="120" break="no"/>tellectus sortitur bonitatem & malitiam ex bonitate vel malitia
<lb ed="#L" n="121"/>rei intellectae quod est contra rationem assignatam. Qualiter
<lb ed="#L" n="122"/>autem intelligatur illud 6. metaphilicae bonum & malum sunt
<lb ed="#L" n="123"/>in rebus, verum autem & falsum in anima. dictum est in primo lib.
<lb ed="#L" n="124"/>dist. 19. quod verum & falsum non sunt obiectum intellectus, vt isti
<lb ed="#L" n="125"/>accipiunt, sed sunt conditiones seu denominationes obiecti
in<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tellecti conformiter vel difformiter ad entitatem rei. Item si
ra<lb ed="#L" n="127" break="no"/>tio tam boni quam mali in anima est bonum & propter hoc
co<lb ed="#L" n="128" break="no"/>gnoscere malum est bonum cum illa ratio aequaliter se habea
<lb ed="#L" n="129"/>ad cognitionem veram & falsam sequeretur quod cognitio
fal<lb ed="#L" n="130" break="no"/>sa sit aeque bona sicut vera quod est inconueniens. Item quae est,
<lb ed="#L" n="131"/>illa ratio mali apud intellectum, non species, tum quia nulla estI
<lb ed="#L" n="132"/>vt ostensum fuit supra, tum quia malum cum sit priuatio
pro<lb ed="#L" n="133" break="no"/>priam speciem habere non potest, tum quia species si qua sit non
<lb ed="#L" n="134"/>est illud quod cognoscitur. Et ideo ex ea cognitio non potest
<lb ed="#L" n="135"/>habere bonitatem vel malitiam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e139124-d1e263">
<lb ed="#L" n="136"/>
<!--5--> Et ideo dicendum est aliter resumendo breuiter quod supra
posi<lb ed="#L" n="137" break="no"/>tum est scilicet quod malum siue defectus in operatione generaliter
<lb ed="#L" n="138"/>dicitur culpa. Ex hoc arguitur sic ad propositum quando nullus
<lb ed="#L" n="139"/>est defectus in operatione aliqua ibi nec est peccatum, nec culpa
<lb ed="#L" n="140"/>vt nec ibi est ratio mali quae consistit formaliter in defectu, sed
<lb ed="#L" n="141"/>in sciendo malum nullus est defectus in operatione intellectus,
er<lb ed="#L" n="142" break="no"/>go &c. Minor probatur, quia cum obiectum intellectus sit ens,
<lb ed="#L" n="143"/>perfectio operationis intellectus consistit in attingendo rem sicui
<lb ed="#L" n="144"/>est. Et ideo in omni materia intellectus sic attingens ad rei
enti<lb ed="#L" n="145" break="no"/>tatem quod dicit esse quod est, vel non esse quod non est, perfectus est
<lb ed="#L" n="146"/>in sua operatione, nec est ibi malum, neque defectus, in sciendo erge
<lb ed="#L" n="147"/>malum esse malum nullum est peccatum, nec culpa quamuis etiam de
<lb ed="#L" n="148"/>culpa posset esse ibi specialis ratio quia quandoque non est in
po<lb ed="#L" n="149" break="no"/>testate vel libertate nostra scire mala, sed necessario scimus,
si<lb ed="#L" n="150" break="no"/>cut cum occurrit factum homicidij vel dicitur verbum
blasphe<lb ed="#L" n="151" break="no"/>miae, vel horum fantasmata obiiciuntur intellectui, & per
opposi<lb ed="#L" n="152" break="no"/>tum nescire aliquod malum esse malum, vel existimare ponum esse
<lb ed="#L" n="153"/>malum, vel malum bonum quod est errare circa cognitionem mali
<lb ed="#L" n="154"/>est peccatum vel culpa in his praesertim quae possumus & tenemui
<lb ed="#L" n="155"/>Escire. Cuius ratio est quia defectus voluntarius debitae
opera<lb ed="#L" n="156" break="no"/>tionis, vel perfectionis in operatione habet rationem peccati &
<lb ed="#L" n="157"/>culpae. Sed ignorantia eorum quae aliquis tenetur scire, &
incon<lb ed="#L" n="158" break="no"/>sideratio eorum quae tenemur considerare sunt vel proueniunt ex
<lb ed="#L" n="159"/>defectu voluntario operationis debitae. Error vero est defectu
<lb ed="#L" n="160"/>perfectionis in operatione intellectus, ergo haec omnia habent ra
<lb ed="#L" n="161"/>tionem culpae, velle autem seu eligere malum semper est malum, quia
<!--00405.xml-->
<pb ed="#L" n="169-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>sicut bonitas actus intelligendi consistit in hoc quod
confor<lb ed="#L" n="2" break="no"/>matur cum entitate rei intelligendo esse quod est, vel non esse
<lb ed="#L" n="3"/>quod non est, & malum eius est in deficiendo vel errando, sic
<lb ed="#L" n="4"/>bonitas actus voluntatis, vel eius malitia consistit in
confor<lb ed="#L" n="5" break="no"/>mitate vel difformitate eius ad rationem rectam; quae deber
<lb ed="#L" n="6"/>esse regula voluntatis, vt dictum fuit prius. Et quia voluntas
<lb ed="#L" n="7"/>eligens malum sequitur rationem erroneam, & deuiat a
ratio<lb ed="#L" n="8" break="no"/>ne recta, idcirco est mala. Vel dicendum quod si electio est ma
<lb ed="#L" n="9"/>la, consideratio intellectus practici ei correspondens est mala,
<lb ed="#L" n="10"/>quia falsa. Quod patet: electio enim & fuga voluntatis
cor<lb ed="#L" n="11" break="no"/>respondent affirmationi & negationi intellectus practici:
ele<lb ed="#L" n="12" break="no"/>ctio quidem seu prosequutio respondet affirmationi, fuga vere
<lb ed="#L" n="13"/>negationi, vt dicitur 6. Ethic. Et ideo si electio seu prosequutic
<lb ed="#L" n="14"/>est mala, affirmatio intellectus practici ei correspondens est
<lb ed="#L" n="15"/>I. mala, quia est falsa, nam sicut ostensum fuit in praecedentibus,
<lb ed="#L" n="16"/>omnem malitiam voluntatis praecedit aliquis defectus
ratio<lb ed="#L" n="17" break="no"/>nis: quum enim voluntas non feratur nisi in cognitum sub
ra<lb ed="#L" n="18" break="no"/>tione boni, si cognitio est vera, ita quod cognitum sit vere bo
<lb ed="#L" n="19"/>num & ex tota causa, electio est bona, & a destructione
conse<lb ed="#L" n="20" break="no"/>quentis, si electio non est bona, cognitio praeuia non fuit
ve<lb ed="#L" n="21" break="no"/>ra quia iudicauit illud esse bonum, quod non fuit bonum ex
<lb ed="#L" n="22"/>rota causa. Sic igitur sicut electio est mala, sic
considerati<lb ed="#L" n="23" break="no"/>malo correspondens est mala, quia falsa: nulla autem alia
con<lb ed="#L" n="24" break="no"/>sideratio mali est mala, nisi sit falsa, quia sola falsitas est malum
<lb ed="#L" n="25"/>in operatione intellectus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e139124-d1e385">
<lb ed="#L" n="26"/>
<!--6.--> Ad argumentum dicendum quod ratio mali potest accipi
du<lb ed="#L" n="27" break="no"/>pliciter. Vno modo illud quo malum est malum formaliter, &
<lb ed="#L" n="28"/>hic est defectus aliquis, & sic illud est malum, in quo est ratio
<lb ed="#L" n="29"/>mali. Sed tunc minor est falsa, scilicet quod in intellectu
consi<lb ed="#L" n="30" break="no"/>derante malum verius sit ratio mali, quam in voluntate
eligen<lb ed="#L" n="31" break="no"/>te malum, quia vt visum est, nullus defectus est in operationi
<lb ed="#L" n="32"/>intellectus, per hoc quod intelligit malum, quia non deuiat a vero
<lb ed="#L" n="33"/>quod est bonum & perfectio eius, sed in actu voluntatis
eli<lb ed="#L" n="34" break="no"/>gentis malum est defectus, quia deficit ab eo in quod tendere
<lb ed="#L" n="35"/>debet, nec conformatur cui debet, vt dictum est. Alio modo po
<lb ed="#L" n="36"/>test accipi ratio mali id quo malum intelligitur, sicut species la
<lb ed="#L" n="37"/>pidis dicitur eius ratio in anima, & sic vbi est ratio mali non
<lb ed="#L" n="38"/>oportet id esse malum, sicut id in quo est ratio lapidis non opor.
<lb ed="#L" n="39"/>tet esse lapideum, nec illud in quo est species vel ratio coloris,
<lb ed="#L" n="40"/>oportet esse coloratum, & nihilominus etiam minor est falsa
<lb ed="#L" n="41"/>Ratio enim mali sic accepta non est in intellectu considerante
<lb ed="#L" n="42"/>malum, quia malum cum sit priuatio, non intelligitur per
spe<lb ed="#L" n="43" break="no"/>ciem propriam, sed per speciem habitus. Si tamen aliquid
in<lb ed="#L" n="44" break="no"/>telligat per speciem in intellectu existentem.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>