-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-e144310.xml
273 lines (273 loc) · 18.7 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-e144310.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 6</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 6</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="175-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-e144310"><!-- l2d42q6 -->
<head xml:id="jsnvu6-e144310-Hd1e101">Quaestio 6</head>
<head xml:id="jsnvu6-e144310-Hd1e103" type="question-title">
Utrum peccatum conuenienter distinguatur
per veniale et mortale
</head>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e106">
<lb ed="#L" n="20"/>QVARSTIO. 21XTA.
<lb ed="#L" n="21"/>Vtrum peccatum conuenienter distinguatur
<lb ed="#L" n="22"/>per veniale & mortale.
<lb ed="#L" n="23"/>Thom. . . 4. 8. .1.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e117">
<lb ed="#L" n="24"/>QVARTO quaeritur, vtrum peccatum
conue<lb ed="#L" n="25" break="no"/>nienter distinguatur per veniale & mortale. E
<lb ed="#L" n="26"/>videtur quod non, quia peccatum est dictum
<lb ed="#L" n="27"/>vel factum, vel concupitum contra legem Dei
<lb ed="#L" n="28"/>vt dicit Aug. 23. contra Faustum. Sed omne quod
<lb ed="#L" n="29"/>est contra legem Dei est peccatum mortale, ergo omne pecca
<lb ed="#L" n="30"/>tum est mortale, & nullum veniale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e135">
<lb ed="#L" n="31"/>
<!--2--> Secundo quicquid tollit virtutem est peccatum mortale (vi
<lb ed="#L" n="32"/>videtur) sed omne peccatum tollit virtutem, declinat enima
<lb ed="#L" n="33"/>medio vir: utis per excessum, vel defectum, ergo omne pecca
<lb ed="#L" n="34"/>tum est mortale, & non veniale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e149">
<lb ed="#L" n="35"/>
<!--3.--> Tertio quicunque amore inhaeret alicui rei vel inhaeret
e<lb ed="#L" n="36" break="no"/>vel sicut fruens, vel sicut vtens, vt patet per Augustinum in pr
<lb ed="#L" n="37"/>mo de doctrina Christiana, sed nullus peccans inhaeret bono
<lb ed="#L" n="38"/>commutabili quasi vtens. Non enim refert ipsum ad bonum
<lb ed="#L" n="39"/>quod nos beatos facit quod proprie est vti (vt Augu. dicit
ibi<lb ed="#L" n="40" break="no"/>dem) ergo quicunque peccat, fruitur bono commutabili, sed
<lb ed="#L" n="41"/>frui rebus vtendis est humana peruersitas, vt August. dicit in
<lb ed="#L" n="42"/>lib. 83. quaestionum cum ergo peruersitas peccatum
mortal<lb ed="#L" n="43" break="no"/>nominet, videtur quod quicunque peccat, mortaliter peccer.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e173">
<lb ed="#L" n="44"/>IN CONTRARIVM est magister in litera, &
di<lb ed="#L" n="45" break="no"/>ctum communiter loquentium.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e180">
<lb ed="#L" n="46"/>RESPONSIO. Videnda sunt duo. Primum est qualis
<lb ed="#L" n="47"/>sit diuisio peccati per mortale & veniale. Secundum est quid
<lb ed="#L" n="48"/>sit peccatum mortale, & quid veniale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e189">
<lb ed="#L" n="49"/>
<!--6--> QUANTVM ad primum sciendum quod duplex est
mo<lb ed="#L" n="50" break="no"/>dus diuidendi aliquod commune in ea quae sub ipso sunt, sicu
<lb ed="#L" n="51"/>est duplex communitas. Est tamen quoddam commune vniuocum ac
<lb ed="#L" n="52"/>ea de quibus dicitur, & in quae diuiditur sicut animal, &
quod<lb ed="#L" n="53" break="no"/>libet genus diuiditur in suas species, & species in indiuidua
<lb ed="#L" n="54"/>aliud est commune analogicum quod non vniuoce dicitur de
hi<lb ed="#L" n="55" break="no"/>quae sub ipso sunt, sed de vno dicitur simpliciter & secundum
<lb ed="#L" n="56"/>perfectam rationem, de alio autem imperfecte & secundum quid,
si<lb ed="#L" n="57" break="no"/>cut ens de substantia & accidente, de ente in actu & de ente ir
<lb ed="#L" n="58"/>potentia. modo dicunt quidam quod diuisio peccati per veniale S
<lb ed="#L" n="59"/>mortale non sit primo modo, sed secundo quia ratio peccati
<lb ed="#L" n="60"/>perfecte & simpliciter inuenitur in peccato mortali. In venial
<lb ed="#L" n="61"/>vero non, nisi secundum quid, & imperfecte, quia minimum quod
<lb ed="#L" n="62"/>potest esse de ratione peccati inuenitur in veniali, sicut
mini<lb ed="#L" n="63" break="no"/>mum quod potest esse de natura entis inuenitur in accidente, ve
<lb ed="#L" n="64"/>in ente in potentia. Et hoc ipsum nomen ostendit, quia venia non
<lb ed="#L" n="65"/>debetur peccato, nisi secundum quandam imperfectionem peccati.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e231">
<lb ed="#L" n="66"/>Istud autem nullam haberet calumniam si omne peccatum
<lb ed="#L" n="67"/>veniale consisteret in subitis motibus qui praeueniunt
delibera<lb ed="#L" n="68" break="no"/>tionem etiam circa materiam peccati mortalis, sicut est subita
con<lb ed="#L" n="69" break="no"/>placentia mulieris occurrentis, quia omnes tales motus habent
<lb ed="#L" n="70"/>rationem peccati secundum quid & imperfecte. Cuius ratio est
<lb ed="#L" n="71"/>quia illud est peccatum solum secundum quid, quod est in
potesta<lb ed="#L" n="72" break="no"/>te nostra solum secundum quid, sed motus praeuenientes
delibera<lb ed="#L" n="73" break="no"/>tionem, non sunt in potestate nostra simpliciter, sed solum
secun<lb ed="#L" n="74" break="no"/>dum quid, nihil enim est perfecte, & simpliciter in potestate
<lb ed="#L" n="75"/>nostra, nisi illud quod sequitur deliberationem per quam
habe<lb ed="#L" n="76" break="no"/>mus plenum dominium actuum nostrorum, ergo &c. Sed quia
<lb ed="#L" n="77"/>peccatum veniale inuenitur non solum in subiectis motibus,
<lb ed="#L" n="78"/>sed etiam in actu deliberato cadente super indebita materiam
<lb ed="#L" n="79"/>siue in debitam, sicut cum aliquis sciens & deliberans profert
<!--00417.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="80"/>mendacium iocosum, ideo in talibus non videtur verum quod
<lb ed="#L" n="81"/>dictum est, scilicet quod peccatum diuidatur in mortale & venia
<lb ed="#L" n="82"/>le per modum analogi dicti de vno simpliciter, & perfecte, &
<lb ed="#L" n="83"/>de alio secundum quid, quod patet primo, quia actus
volunta<lb ed="#L" n="84" break="no"/>rius simpliciter cadens supra materiam simpliciter indebitam
<lb ed="#L" n="85"/>est peccatum simpliciter, sed multa venialia sunt huiusmodi vi
<lb ed="#L" n="86"/>patet in exemplo adducto & consimilibus, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e283">
<lb ed="#L" n="87"/>
<!--8--> Secundo quia in omnibus quae analogice dicuntur secundum
<lb ed="#L" n="88"/>prius & posterius, perfectum & imperfectu, simpliciter &
secun<lb ed="#L" n="89" break="no"/>dum quid ratio nominis nulli competit nisi per attributionem
<lb ed="#L" n="90"/>ad vnum quod per prius & simpliciter dicitur tale. (Verbi gra
<lb ed="#L" n="91"/>tia in ente respectu substantiae & accidentis, entis in actu &
en<lb ed="#L" n="92" break="no"/>tis in potentia) sed peccatum veniale non dicitur peccatum per
<lb ed="#L" n="93"/>attributionem ad peccatum mortale, quia si non esset aliquod
<lb ed="#L" n="94"/>peccatum mortale nihilominus esset dare peccatu veniale, quod
<lb ed="#L" n="95"/>non contingit in his quae analogice dicuntur, quia si non esset
sub<lb ed="#L" n="96" break="no"/>stantia accidens non esset, & si non esset sanitas animalis nihil di
<lb ed="#L" n="97"/>ceretur sanum, ergo ratio peccati non conuenit analogice
pecca<lb ed="#L" n="98" break="no"/>to mortali & veniali, nisi solum accipiendo veniale quod
consi<lb ed="#L" n="99" break="no"/>stit in subiecto motu circa materiam peccati mortalis, tale enim
<lb ed="#L" n="100"/>dicitur peccatum solum secundum quid & in habitudine ad actum
<lb ed="#L" n="101"/>deliber atum circa eandem materiam quae est peccatum mortale
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e321">
<lb ed="#L" n="102"/>
<!--9--> Tertio quia si vnum oppositorum dicitur multipliciter &
re<lb ed="#L" n="103" break="no"/>liquum, sed actus virtuosus & peccatum opponuntur, ergo si in per
<lb ed="#L" n="104"/>catis est multiplicitas analogice in participando rationem pecca
<lb ed="#L" n="105"/>ti, in actibus virtuosis erit similis multiplicitas in participando
<lb ed="#L" n="106"/>rationem virtutis, quod non dicimus comparando actu interiorem
<lb ed="#L" n="107"/>interiori, & exteriorem exteriori, licet hoc dictum fuerit sicut in
<lb ed="#L" n="108"/>praecedente distinctione, comparando actus aliarum potentiarum actu
<lb ed="#L" n="109"/>voluntatis, quo etiam modo posuimus analogiam in peccatis, sed
<lb ed="#L" n="110"/>talis analogia non est inter veniale & mortale imo inuenitur tam
<lb ed="#L" n="111"/>in mortali quam in veniali comparando actum interiorem
exte<lb ed="#L" n="112" break="no"/>riori. patet ergo quod diuisio peccati per mortale & veniale non est
<lb ed="#L" n="113"/>diuisio analogi, sed est diuisio vniuoci, quia ratio peccati
sim<lb ed="#L" n="114" break="no"/>pliciter & vniuoce saluatur in vtroque licet vnum sit grauius
alte<lb ed="#L" n="115" break="no"/>ro grauitate alterius rationis specialis, nam & species sub genere
<lb ed="#L" n="116"/>naturam generis simpliciter participant, vna tamen non est
perfe<lb ed="#L" n="117" break="no"/>ctior altera perfectione differente specifice, & sic patet primum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e360">
<lb ed="#L" n="118"/>
<!--10--> CIRCA SECVNDVM notandum est quod
pecca<lb ed="#L" n="119" break="no"/>tum veniale dicitur illud de quo de facili venia habetur, quod
<lb ed="#L" n="120"/>contingit tripliciter, vno modo quia causa peccati quandam
ratio<lb ed="#L" n="121" break="no"/>nem veniae habet sicut cum peccatur per ignorantiam, vel per infir
<lb ed="#L" n="122"/>mitatem ex vehementia passionis. Secundo modo ex euentu, quia
<lb ed="#L" n="123"/>scilicet per aliquid peccato superueniens efficitur poena eius cito
<lb ed="#L" n="124"/>solubilis sicut contritio & confessio superueniens peccato facit
<lb ed="#L" n="125"/>poenam eius cito solubilem, quia commutat aeternam in
tempora<lb ed="#L" n="126" break="no"/>lem, veniale autem acceptum his duobus modis non distinguitur
<lb ed="#L" n="127"/>contra mortale, quia mortale potest per ignorantiam fieri. Et sic
<lb ed="#L" n="128"/>est veniale ex causa quantum ad primum, & iterum illud quod est
<lb ed="#L" n="129"/>mortale fit veniale per contritionem, & confessionem, & sic
dici<lb ed="#L" n="130" break="no"/>tur veniale ex euentu quantum ad secundum. Tertio modo
dici<lb ed="#L" n="131" break="no"/>tur veniale ex genere actus, vocando genus actus rationem quan
<lb ed="#L" n="132"/>sortitur act? ex materia, vel obiecto, & sic veniale distinguitur
<lb ed="#L" n="133"/>contra mortale iuxta distinctionem materiae in qua peccatur.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e399">
<lb ed="#L" n="134"/>
<!--11.--> Hoc modo peccatum est quaedam infirmitas animae, & ideo
<lb ed="#L" n="135"/>sicut in morbis morbus ille dicitur mortalis qui infallibilite
<lb ed="#L" n="136"/>inducit priuationem principij vitae corporalis, sic in peccatis
il<lb ed="#L" n="137" break="no"/>lud dicitur mortale quod inducit priuationem principij vitae spi
<lb ed="#L" n="138"/>ritualis, veniale dicitur illud quod talem priuationem non inducit,
<lb ed="#L" n="139"/>principium autem quo viuimus spiritualiter est charitas per quam
<lb ed="#L" n="140"/>homo bene ordinatur ad Deum & ad proximum & ideo illud est
<lb ed="#L" n="141"/>peccatum mortale ex genere suo quod repugnat dilectioni Dei
<lb ed="#L" n="142"/>vt blasphemia, periurium & huiusmodi, vel dilectioni proximi
<lb ed="#L" n="143"/>sicut homicidium, adulterium & similia. Haec enim & similia
per<lb ed="#L" n="144" break="no"/>uertunt debitum ordinem subiectionis ad Deum & foedus
huma<lb ed="#L" n="145" break="no"/>nae societatis ad proximum ppter quod ex genere suo sunt
pec<lb ed="#L" n="146" break="no"/>cata mortalia. Cum etiam homo teneatur diligere plus
seip<lb ed="#L" n="147" break="no"/>sum quam proximum, sicut illa quae sunt in iniuriam proximi sunt
<lb ed="#L" n="148"/>contra charitatem & peccata mortalia sic ea quae homo commit
<lb ed="#L" n="149"/>tit contra seipsum, & contra naturam proprij subiecti sicut occi
<lb ed="#L" n="150"/>dere seipsum, vel peccare contra naturam, sunt contra
chari<lb ed="#L" n="151" break="no"/>tatem & peccata mortalia, quando vero voluntas peccantis
fer<lb ed="#L" n="152" break="no"/>tur in illud quod in se quide continet quandam inordinationem,
<lb ed="#L" n="153"/>non tamen contrariatur dilectioni Dei, aut proximi, nec tollit
<lb ed="#L" n="154"/>ordinem debitae subiectionis ad Deum, nec foedus humanae
so<lb ed="#L" n="155" break="no"/>cietatis ad proximum, sicut verbum ociosum, risus superfluus, &
<lb ed="#L" n="156"/>similia, talia dicuntur venialia ex genere, & hoc fuit secundum
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e454">
<lb ed="#L" n="157"/>
<!--12--> AD PRIMVM argumentum dicendum quod omne pec
<lb ed="#L" n="158"/>catum est contra legem Dei naturalem vel inspirata, vel ab ei:
<lb ed="#L" n="159"/>deriuatam, nec tamen omne peccatu est mortale, quia in
qua<lb ed="#L" n="160" break="no"/>libet lege sunt aliqua praecepta & prohibitiones de his quae
ne<lb ed="#L" n="161" break="no"/>cessaria sunt ad custodiam ciuitatis, & sine quibus dissiparetu
<!--00418.xml-->
<pb ed="#L" n="175-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>riuilitas, & faceie contra haec est peccatum mortale. Alia veri
<lb ed="#L" n="2"/>sunt quae inducuntur a lege, non tanquam necessaria simpliciter
<lb ed="#L" n="3"/>quasi sine eis non staret bonum ciuilitatis, sed tanquam
facienti<lb ed="#L" n="4" break="no"/>ad perfectionem & decorum ciuilitatis, & quorum opposita
ha<lb ed="#L" n="5" break="no"/>bent aliquam inordinationem, sed non subuertentem ciuilitatem
<lb ed="#L" n="6"/>& facere contra talia non est peccatum mortale in aliqua lege
<lb ed="#L" n="7"/>Quod autem dicunt quidam quod dictum Aug. solum intelligitur
<lb ed="#L" n="8"/>de peccato mortali quod est simpliciter peccatum. Non video
<lb ed="#L" n="9"/>quia mentiri iocose est directe contra dictamen legis naturalis,
<lb ed="#L" n="10"/>& non solum praeter, & idem est de omnibus quae ex genere suc
<lb ed="#L" n="11"/>sunt peccata venialia. Propter quod tenenda est prior solutio.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e500">
<lb ed="#L" n="12"/>
<!--13--> Ad secundum dicendum, quod non omne quod tollit
virtu<lb ed="#L" n="13" break="no"/>tem quamcunque vel contrariatur actui virtutis moralis est
pec<lb ed="#L" n="14" break="no"/>catum mortale, quia sicut sunt multae virtutes morales quae non
<lb ed="#L" n="15"/>sunt de necessitate salutis vt eutrapelia, mansuetudo &
quae<lb ed="#L" n="16" break="no"/>dam aliae, sed sunt de decentia & honestate, sic actus opposit.
<lb ed="#L" n="17"/>non sunt peccata mortalia, sed venialia.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e144310-d1e518">
<lb ed="#L" n="18"/>
<!--14--> Ad tertium dicendum, quod non omnis qui inhaeret alicui rei
<lb ed="#L" n="19"/>inhaeret ei sicut fruens vel sicut bene vtens sed potest ei
inhae<lb ed="#L" n="20" break="no"/>rere, vt abutens, vel male vtens eo quod non refert ad debitum,
<lb ed="#L" n="21"/>finem, & quia non omnis abusus est peccatum mortale, idec
<lb ed="#L" n="22"/>non oportet omnem peccantem peccare mortaliter.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>