-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-e197515.xml
292 lines (292 loc) · 20.6 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-e197515.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 1</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 1</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="240-r"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-e197515"><!-- l3d36q1 -->
<head xml:id="jsnvu6-e197515-Hd1e101">Quaestio 1</head>
<head xml:id="jsnvu6-e197515-Hd1e103" type="question-title">
Utrum virtutes morales sint connexae
cum Theologicis
</head>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e106">
<lb ed="#L" n="121"/>QUAESTIO PRIMA.
<lb ed="#L" n="122"/>Vtrum virtutes morales sint connexae
<lb ed="#L" n="123"/>cum Theologicis.
<lb ed="#L" n="124"/>Ttam. . 2 4 65.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e117">
<lb ed="#L" n="125"/>CIRCA distinct. istam quaeritur de tribus in
genera<lb ed="#L" n="126" break="no"/>li. Primo de connexione virtutum, & secundon de
ea<lb ed="#L" n="127" break="no"/>rum aequalitate. Circa primum primo quaeritur de
com<lb ed="#L" n="128" break="no"/>nexione virtutum, & secundo de connexione vitiorum.
<lb ed="#L" n="129"/>Adhuc circa primum istorum quaeruntur tria. Primum est, vtrum
<lb ed="#L" n="130"/>virtutes morales acquisitae sint connexae cum theologicis.
Secun<lb ed="#L" n="131" break="no"/>dum est, vtrum virtutes morales sint connexae intellectualibus.
<lb ed="#L" n="132"/>Tertium est, vtrum virtutes morales sint connexae sibi inuicem.
<lb ed="#L" n="133"/>Ad primum sic proceditur. Et videtur quod virtutes morales
acqui<lb ed="#L" n="134" break="no"/>sitae sint connexae cum theologicis. Quia virtutes illae sunt
connex<lb ed="#L" n="135" break="no"/>quarum vna non potest esse sine alia. Sed virtutes morales acquesit,
<lb ed="#L" n="136"/>non possunt esse sine theologicis, nec theologicae sine illis: ergo
<lb ed="#L" n="137"/>omnes istae sunt ad inuicem connexae. Maior de se patet, sed
mi<lb ed="#L" n="138" break="no"/>nor probatur, quodo ad duas elus partes. Et primo quod
theologic<lb ed="#L" n="139" break="no"/>(& maxime charitas) non pessint hberi sine moralibus,
qui<lb ed="#L" n="140" break="no"/>tota lex per charitatem impletur, secundum illud Rom. 13. Pli
<lb ed="#L" n="141"/>nitudo legis est dilectio, sed lex non potest impleri sine actibus
<lb ed="#L" n="142"/>virtutum moralium. De illis enim dantur praecepta legis, actus
<lb ed="#L" n="143"/>autem praesupponunt habitus, ergo necesse est quod charitas
<lb ed="#L" n="144"/>coexigat habitus virtutum moralium.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e163">
<lb ed="#L" n="145"/>
<!--2--> Item patet quo ad secundum, scilicet quod virtutes morales
<lb ed="#L" n="146"/>coexigant charitatem, quia ea quae sunt ad finem habent
con<lb ed="#L" n="147" break="no"/>nexionem cum fine, cum ex eo sumant rationem. Sed virtutes
<lb ed="#L" n="148"/>morales, & actus, & obiecta, & fines earum ordinatur ad finem
<lb ed="#L" n="149"/>charitatis, ergo coexigunt charitatem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e180">
<lb ed="#L" n="150"/>CONTRARIVM arguitur, primo quod charitas
<lb ed="#L" n="151"/>possit haberi sine virtutibus moralibus. Et hoc sic, habens
ha<lb ed="#L" n="152" break="no"/>bitum virtutis moralis acquisitae operatur promptem, & faciliter
<lb ed="#L" n="153"/>secundum illum habitum, praesentato sibi obiecto. Sed habeni
<lb ed="#L" n="154"/>charitatem praesentato sibi obiecto virtutum mortalium non
<lb ed="#L" n="155"/>operatur prompte & faciliter, vt patet in illis qui ex
conluentu<lb ed="#L" n="156" break="no"/>dine malorum actuum de nouo conuertuntur ad Denum, &
ta<lb ed="#L" n="157" break="no"/>men tales habent charitatem, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e200">
<lb ed="#L" n="158"/>
<!--4--> Item probatur quod aliae virtutes possint esse sine
charita<lb ed="#L" n="159" break="no"/>te, quia virtutes morales acquisitae non amittuntur per vnicum
<lb ed="#L" n="160"/>actum, sicut per vnicum actum non acquiruntur, sed habens cha¬
<!--00554.xml-->
<pb ed="#L" n="240-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>ritatem, amittit eam per vnum actum vitiosum: ergo ea amissa
<lb ed="#L" n="2"/>remanent virtutes morales. Et sic necessario non coexigunt
cha<lb ed="#L" n="3" break="no"/>ritatem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e224">
<lb ed="#L" n="4"/>
<!--5--> RESPONSIO. Ad euidentiam huius quaestionis &
se<lb ed="#L" n="5" break="no"/>quentium, videndum est primo quot modis virtutes sint
adin<lb ed="#L" n="6" break="no"/>uicem connexae. Postea deducendum est in singulis modis quo
<lb ed="#L" n="7"/>modo se habent virtutes theologicae ad morales, & econuerso
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e237">
<lb ed="#L" n="8"/>
<!--6.--> Quantum ad primum sciendum est quod duplex est modus
<lb ed="#L" n="9"/>connexionis in generali, scilicet essentialis, & dispositiuus. essen
<lb ed="#L" n="10"/>tialis adhuc duplex est. Primus est, secundum quem vna virtur
<lb ed="#L" n="11"/>dependet ex alia, quantum ad id quod est in sua quidditate &
<lb ed="#L" n="12"/>essentia, sicut omnis virtus moralis acquisita dependet a
pru<lb ed="#L" n="13" break="no"/>dentia, & econuerso. Secundus est quum aliqua connectuntur
<lb ed="#L" n="14"/>inter se, & non immediate, sed mediante tertio, quod est con
<lb ed="#L" n="15"/>nexum cum vtroque, & sic virtutes morales connectuntur inter
<lb ed="#L" n="16"/>se mediante tertio, scilicet prudentia, vt patebit inferius. Alio
<lb ed="#L" n="17"/>modo aliqua connectuntur dispositiue, quae quidem
dispositi<lb ed="#L" n="18" break="no"/>attenditur inquantum subiectum per vnum eorum disponitur
<lb ed="#L" n="19"/>ad melius se habendum in altero, vel in actu alterius. Et istud
<lb ed="#L" n="20"/>quantum ad virtutes contingit dupliciter. Vno modo, quia
sub<lb ed="#L" n="21" break="no"/>iectum dispositum per vnam virtutem potest magis perfecte &
<lb ed="#L" n="22"/>magis pure elicere actum alterius, quam posset facere sine ea
<lb ed="#L" n="23"/>Et sic virtutes morales disponunt ad virtures intellectuales,
qui<lb ed="#L" n="24" break="no"/>homo bene dispositus per virtutes morales quae sedant motus
<lb ed="#L" n="25"/>passionum purius, & perfectius possunt in actum virtutum
in<lb ed="#L" n="26" break="no"/>tellectualium. Alio modo attenditur ista dispositio; secundum
<lb ed="#L" n="27"/>quod vna virtus magis firmatur, & magis resistit actui sibi con
<lb ed="#L" n="28"/>trario per hoc quod coniungitur alij virtuti, sicut temperantia
<lb ed="#L" n="29"/>cum fortitudine magis firmatur ad resistendum actui intempe
<lb ed="#L" n="30"/>rato quam sine fortitudine. Temperatus enim & fortis magis
<lb ed="#L" n="31"/>disponitur vt pen timorem terribilium non committat dictum
<lb ed="#L" n="32"/>turpem intemperatum, quam si non haberet fortitudinem: 8
<lb ed="#L" n="33"/>sic patet primum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e298">
<lb ed="#L" n="34"/>
<!--7.--> Quantum ad secundum dicendum est quod virtutes mora
<lb ed="#L" n="35"/>les nou dependent a theologicis primo modo, scilicet, quantum
<lb ed="#L" n="36"/>ad essentiam suam & quidditatem, quia sine eis vere possint
ha<lb ed="#L" n="37" break="no"/>beri. Et hoc patet dupliciter. Primo sicut se habent status
adin<lb ed="#L" n="38" break="no"/>uicem, ita & perfectiones illis statibus conuenientes. Sed statu
<lb ed="#L" n="39"/>naturae potest esse sine statu gratiae, & status gratiae sinae statu
<lb ed="#L" n="40"/>gloriae, ergo perfectiones istis statibus conuenientes possunt essi
<lb ed="#L" n="41"/>sine inuicem, sed perfectio naturalis ad quam potest homo
at<lb ed="#L" n="42" break="no"/>tingere ex naturalibus est virtus moralis acquisita, ergo homo
<lb ed="#L" n="43"/>potest habere virtutes morales acquisitas sine theologicis per
<lb ed="#L" n="44"/>tinentibus ad statum vitae, vitae seu patriae. Et confirmatur, quia
<lb ed="#L" n="45"/>secundum doctores primus homo potuit creari sine gratia in
<lb ed="#L" n="46"/>puris naturalibus, in quo statu potuit habere virtutes
morale<lb ed="#L" n="47" break="no"/>per eas, quamuis non posset in actum meritorium vitae aeterna
<lb ed="#L" n="48"/>Secundo patet idem sic ratione, homo qui potest prompte &
<lb ed="#L" n="49"/>faciliter tendere in obiectum conueniens potentiae tam intelle
<lb ed="#L" n="50"/>ctiuae quam appetitiuae est vere virtuosus secundum virtutes, tan
<lb ed="#L" n="51"/>intellectuales quam morales. Sed sine charitate ex puris natura
<lb ed="#L" n="52"/>libus potest hic homo tendere perfecte & prompte in obiectum
<lb ed="#L" n="53"/>conueniens potentiae intellectiuae & appetitiuae, ergo talis es
<lb ed="#L" n="54"/>vere virtuosus quantum ad virtutes acquisitas. Maior patet
e<lb ed="#L" n="55" break="no"/>secundo Ethic. vbi dicitur quod virtus habentem perficit, &
quo<lb ed="#L" n="56" break="no"/>signum habitus generati est fieri in opere delectationem,
pe<lb ed="#L" n="57" break="no"/>quam homo prompte & faciliter operatur. Minor probatur
<lb ed="#L" n="58"/>quia obiectum conueniens intellectui humano secundum praesen
<lb ed="#L" n="59"/>tem statum est veritas rerum sensibilium, & quae ex sensibilibus
<lb ed="#L" n="60"/>potest concludi. In hanc autem vel in eius cognitionem potes
<lb ed="#L" n="61"/>homo sine charitate, vt de se patet, quia habens talem
cognitio<lb ed="#L" n="62" break="no"/>nem non amittit eam per culpam per quam tantum amittit
cha<lb ed="#L" n="63" break="no"/>ritatem. Obiectum vero virtutis moralis est bonum ex genere,
<lb ed="#L" n="64"/>& circunstantiis ordinatum ad debitum finem, & constat quod
<lb ed="#L" n="65"/>in tale bonum potest appetitus tendere sine charitate, vt si
ali<lb ed="#L" n="66" break="no"/>quis det sustentationem alicui indigenti studenti inquisitioni
<lb ed="#L" n="67"/>veritatis, ergo sine virtutibus theologicis, & maxime sine
cha<lb ed="#L" n="68" break="no"/>ritate potest homo tendere prompte & perfecte in obiectum
<lb ed="#L" n="69"/>conueniens virtuti intellectiuae & appetitiuae, hoc autem non
es<lb ed="#L" n="70" break="no"/>set nisi virtutes acquisitae, tam intellectuales quam morales
pos<lb ed="#L" n="71" break="no"/>sent sine theologicis, & maxime sine charitate, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e385">
<lb ed="#L" n="72"/>
<!--8--> Sed dicet aliquis quod nullus actus appetitiuae partis est bonu.
<lb ed="#L" n="73"/>& virtuosus nisi ordinetur in fiuem vltimum quem respicit chari
<lb ed="#L" n="74"/>tas, & sic nullus poterit tendere virtuose in bonum morales
sin<lb ed="#L" n="75" break="no"/>charitate. Sed istud non valet, quia si istud totum scilicet bonun
<lb ed="#L" n="76"/>opus ex genere cum fine proximo non esset opus virtuosum, nis
<lb ed="#L" n="77"/>includendo charitatis finem, puta quod hoc totum faciat
pro<lb ed="#L" n="78" break="no"/>pter vitam aeternam. Tunc sic se haberet actus ex genere cum
<lb ed="#L" n="79"/>suo sine proximo ad finem quem principaliter intendit charitas
<lb ed="#L" n="80"/>sicut bonum opus ex genere, puta dare pauperi se habet ad finem
<lb ed="#L" n="81"/>proximum. Sed ita est quod bonum opus ex genere non habet
ali<lb ed="#L" n="82" break="no"/>quam specialem virtutem a qua eliciatur praeter illam quae re¬
<!--00554.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>spicit finem proximum ergo, similiter totum opus ex genere cum
<lb ed="#L" n="84"/>fine suo proximo non haberet aliquam aliam virtutem a
charita<lb ed="#L" n="85" break="no"/>te a qua eliceretur, quod falsum est, quia tunc sequeretur quod non
<lb ed="#L" n="86"/>esset aliqua virtus alia quam charitas, ergo opus bonum ex
ge<lb ed="#L" n="87" break="no"/>nere includens finem conuenientem proximum ex hoc est
vir<lb ed="#L" n="88" break="no"/>tuosum. Et hoc vt dictum est, potest esse fine charitate, quare &c.
<lb ed="#L" n="89"/>Item virtuosum est attingere ad bonum sibi conueniens
secun<lb ed="#L" n="90" break="no"/>dum suam naturam. Sed bonum conueniens homini secundum
<lb ed="#L" n="91"/>quod est homo, est operari secundum rectam rationem, cuius
re<lb ed="#L" n="92" break="no"/>ctitudo potest esse sine charitate, quantum ad cognoscibilia &
<lb ed="#L" n="93"/>agibilia naturaliter, ergo vera virtus acquisita potest esse in
ho<lb ed="#L" n="94" break="no"/>mine sine charitate. Sic ergo patet quod virtutes acquisitae non
<lb ed="#L" n="95"/>sunt connexae cum theologicis primo modo sic, scilicet quod
<lb ed="#L" n="96"/>essentia vnius dependeat necessario ex essentia aliterius.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e449">
<lb ed="#L" n="97"/>
<!--9--> Item nec secundo modo, scilicet per connexionem earum in
<lb ed="#L" n="98"/>vno tertio, quia praeter virtutes acquisitas & theologicas no
<lb ed="#L" n="99"/>sunt alij habitus nisi dona. Sed ratione donorum non potest esse
<lb ed="#L" n="100"/>connexio virtutum acquisitarum cum theologicis, hec econuerso
<lb ed="#L" n="101"/>ergo virtutes acquisitae non connectuntur cum theologicis
me<lb ed="#L" n="102" break="no"/>diante tertio. Quod autem per dona non possint connecti virtu
<lb ed="#L" n="103"/>tes acquisitae custheologicis patet, quia per easdem rationes, pe
<lb ed="#L" n="104"/>quas probatum est quod virtutes acquisitae non necessario
de<lb ed="#L" n="105" break="no"/>pendent a theologicis potest probari quod non dependent a
do<lb ed="#L" n="106" break="no"/>nis, ergo ratione donorum non habent cum aliquo connexionem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e475">
<lb ed="#L" n="107"/>
<!--10--> Quantum vero ad tertium modum principalem, scilicet que
<lb ed="#L" n="108"/>virtutes aliquae connectuntur seu exigunt se dispositine.
Dicen<lb ed="#L" n="109" break="no"/>dum est quod virtutes morales acquisitae & virtutes theologicae
<lb ed="#L" n="110"/>sunt adinuicem connexae, sed differenter, quia virtutes
theolo<lb ed="#L" n="111" break="no"/>gicae exigunt morales acquisitas vt purius & feruentius eliciant
<lb ed="#L" n="112"/>actum suum, quia illi in quibus non sunt sedatae passiones
appe<lb ed="#L" n="113" break="no"/>titus sensitiui (quod fit per virtutes morales) non possunt ita pu
<lb ed="#L" n="114"/>re tendere in cognitionem diuinae veritatis, nec ita feruenter
ten<lb ed="#L" n="115" break="no"/>dere in dilectionem diuinae bonitatis sicut si in eis essent
passio<lb ed="#L" n="116" break="no"/>nes sedatae, quia quanto vna potentia est intensius intenta circa
<lb ed="#L" n="117"/>operationem suam, tanto magis alia potentia retrahitur a sua
<lb ed="#L" n="118"/>operatione nisi vna operatio tendat in idem cum alia, vel iuuet
<lb ed="#L" n="119"/>dispositiue ad aliam, sed quantum ad firmitatem in operando &
<lb ed="#L" n="120"/>ad perfectius resistendum omni actui vitioso virtutes morales
<lb ed="#L" n="121"/>exigunt charitatem. Charitas enim quamdiu manet, excludit
<lb ed="#L" n="122"/>omne peccatum mortale & per consequens omnem actum
vi<lb ed="#L" n="123" break="no"/>tiosum in quo posset tale peccatum contingere. De ratione
au<lb ed="#L" n="124" break="no"/>tem virtutis acquisitae non est excludere omnem actum
vitio<lb ed="#L" n="125" break="no"/>sum etiam manente virtute. Sed solum facere quod homo
re<lb ed="#L" n="126" break="no"/>gulariter & communiter resistat actui vitioso. Et ideo aliquis qui
<lb ed="#L" n="127"/>per grauem motum timoris, vel alterius passionis caderet in
<lb ed="#L" n="128"/>peccatum intemperantiae vel alterius generis non obstante
vir<lb ed="#L" n="129" break="no"/>tute morali, per charitatem firmiter stat & repellit omne
pec<lb ed="#L" n="130" break="no"/>catum. Et sic patet quomodo virtutes morales acquisitae, &
theo<lb ed="#L" n="131" break="no"/>logicae coexigunt se dispositiue.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e534">
<lb ed="#L" n="132"/>
<!--11.--> Ad primum argumentum dicendum quod quamuis
chari<lb ed="#L" n="133" break="no"/>tas imperet actus omnium virtutum moralium, non oportet
ta<lb ed="#L" n="134" break="no"/>men quod illi actus procedant ab habitibus acquisitis, &
nihi<lb ed="#L" n="135" break="no"/>lominus per actus tales lex impletur quae solum praecepit actus
<lb ed="#L" n="136"/>quoad essentiam actus & non quoad modum qui est faciliter &
<lb ed="#L" n="137"/>delectabiliter operari quemadmodum ponunt habitus acquisiti.
<lb ed="#L" n="138"/>Quod dicitur postea quod ea quae sunt ad finem dependent a
<lb ed="#L" n="139"/>fine verum est, sed obiectum charitatis non est finis proximus
<lb ed="#L" n="140"/>virtutum moralium, sed solum remotus, & ideo actus virtutum
<lb ed="#L" n="141"/>moralium potest esse bonus bonitate morali ex ordine ad finem
<lb ed="#L" n="142"/>proximum dato quod actu non ordinetur ad finem vltimum
<lb ed="#L" n="143"/>quamuis non possit habere bonitatem meritoriam ad quam
re<lb ed="#L" n="144" break="no"/>quiritur ordinatio eius in finem charitatis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e197515-d1e567">
<lb ed="#L" n="145"/>
<!--12--> Aliud argumentum probat quod virtutes morales non
de<lb ed="#L" n="146" break="no"/>pendent quoad essentiam suam a theologicis, nec econuerso,
<lb ed="#L" n="147"/>quod est concessum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>