-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-e202800.xml
207 lines (207 loc) · 13.2 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-e202800.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 5</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 5</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="246-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-e202800"><!-- l3d39q5 -->
<head xml:id="jsnvu6-e202800-Hd1e101">Quaestio 5</head>
<head xml:id="jsnvu6-e202800-Hd1e103" type="question-title">Utrum periurium sit peccatum mortale</head>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e106">
<!--00566.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>QVAISTIO QUINTA.
<lb ed="#L" n="84"/>Vtrum periurium sit peccatum mortale
<lb ed="#L" n="85"/>Thom. 2. 2. q. 98. art. 2. & 3.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e119">
<lb ed="#L" n="86"/>DEINDE quaeritur de periurio, vtrum
periu<lb ed="#L" n="87" break="no"/>rium sit peccatum mortale. Et videtur quod non,
<lb ed="#L" n="88"/>quia sicut iurare falsum sine causa prohibetur,
<lb ed="#L" n="89"/>ita iurare sine causa, hoc enim videtur esse
se<lb ed="#L" n="90" break="no"/>ii cundum praeceptum decalogi, Non assumes
no<lb ed="#L" n="91" break="no"/>men dei tui in vanum, sed iurare sine causa non
<lb ed="#L" n="92"/>semper est peccatum mortale, ergo nec iurare falsum, & tamen
<lb ed="#L" n="93"/>istud est per periurium, ergo &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e139">
<lb ed="#L" n="94"/>
<!--2--> Item qui consentit peccanti mortaliter, peccat mortaliter:
<lb ed="#L" n="95"/>sed iudex exigens iuramentum ab eo quem credit falsum
iura<lb ed="#L" n="96" break="no"/>turum consentit vt periuret, sed nullus dicit quod iudex peccet
<lb ed="#L" n="97"/>mortaliter, ergo nec alius periurans.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e153">
<lb ed="#L" n="98"/>Item propter periurium incurrit aliquis infamiam
secun<lb ed="#L" n="99" break="no"/>dum iura, vt habetur 6. q. 1. cap. infames, sed propter periurium
<lb ed="#L" n="100"/>assertorium non incurritur infamia, ergo videtur quod illud
<lb ed="#L" n="101"/>non sit peccatum mortale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e164">
<lb ed="#L" n="102"/>IN CONTRARIVM est, quia illud quod
contraria<lb ed="#L" n="103" break="no"/>tur diuino praecepto est peccatum mortale, periurium est
huius<lb ed="#L" n="104" break="no"/>modi, dicitur enim Leuit. 19. non periurabis in nomine meo, &
<lb ed="#L" n="105"/>Aug. dicit in quodam sermone quod falsa iuratio perniciosa est, sed
<lb ed="#L" n="106"/>nihil perniciosum est, nisi peccatum mortale, igitur &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e177">
<lb ed="#L" n="107"/>RESPONSIO. Circa quaestionem istam videnda sunt
<lb ed="#L" n="108"/>duo. Primum est an omne periurium sit peccatum mortale.
Se<lb ed="#L" n="109" break="no"/>cundum est de comparatione eius ad quaedam alia peccata quo
<lb ed="#L" n="110"/>ad grauitatem.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e188">
<lb ed="#L" n="111"/>
<!--6--> QUANTVM ad primum dicendum est quod duplex est
<lb ed="#L" n="112"/>iuramentum, vt prius dictum fuit. s. assertorium & promissorium, &
<lb ed="#L" n="113"/>secundum hoc duplex est periurium, vnum quo asseritur falsum,
<lb ed="#L" n="114"/>aliud quod promittitur aliquid quod postea non redditur. De
<lb ed="#L" n="115"/>primo periurio dicendum est quod si iurans aduertit se falsum
iu<lb ed="#L" n="116" break="no"/>rare siue serio, siue ioco peieret & peccat mortaliter. Cuius
ra<lb ed="#L" n="117" break="no"/>tio est quia omne illud in quo directe dei contemptus includitur
<lb ed="#L" n="118"/>est peccatum mortale, sed periurium quo scienter falsum iuratur
<lb ed="#L" n="119"/>siue serio, siue ioco est directe in contemptum dei quantum est ex
<lb ed="#L" n="120"/>genere dicti eo quod deus qui est veritas assumitur in
testimo<lb ed="#L" n="121" break="no"/>nium falsitatis, ergo tale periurium est peccatum mortale, nec
excu<lb ed="#L" n="122" break="no"/>sat consuetudo quae magis est dicenda illicita corruptela, nec
<lb ed="#L" n="123"/>locus plusquam serium. Si autem iurans non aduertat se iurare, sed
<lb ed="#L" n="124"/>ex lubrico linguae iurat falsum, potest excusari a periurio vt a
<lb ed="#L" n="125"/>peccato mortali, quia nihil imputatur homini ad peccatum
mor<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tale nisi quod facit sciens & volens, ergo &c. & sic patet primum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e227">
<lb ed="#L" n="127"/>
<!--7--> QUANTVM ad secundum de grauitate periurij per
con<lb ed="#L" n="128" break="no"/>parationem ad alia peccata puta ad homicidium, est duplex
mo<lb ed="#L" n="129" break="no"/>dus dicendi. Vnus est quod periurium est grauius ex suo genere
<lb ed="#L" n="130"/>quam sit homicidium quod probatur sic, tanto peccatum est grauius
<lb ed="#L" n="131"/>per se & ex suo genere quanto cadit super materiam magis
inde<lb ed="#L" n="132" break="no"/>bitam, quamuis enim grauitas per accidens attendatur in peccatis ex
<lb ed="#L" n="133"/>motiuo ad peccandum, grauius enim peccat in eodem genere peccati
<lb ed="#L" n="134"/>peccans ex electione quam peccans ex ignorantia vel infirmitate
<lb ed="#L" n="135"/>tamen grauitas peccatorum per se attenditur ex proportione ad
<lb ed="#L" n="136"/>materiam siue ad obiectum, sed actus periurij magis cadit super
<lb ed="#L" n="137"/>materiam indebitam quam actus homicidij, ergo periurium est
ma<lb ed="#L" n="138" break="no"/>ius peccatum quam homicidium. Maior iam patet, sed minor
pro<lb ed="#L" n="139" break="no"/>batur quia cum plus teneamur deo quam proximo, periurium
<lb ed="#L" n="140"/>quod est contra reuerentiam dei magis cadit super indebitam
<lb ed="#L" n="141"/>materiam quam homicidium quod est contra iniuriam proximi.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e264">
<lb ed="#L" n="142"/>
<!--8--> Alius est modus dicendi totaliter huic contrarius scilicet
<lb ed="#L" n="143"/>quod homicidium est grauius peccatum quam periurium. Quod
<lb ed="#L" n="144"/>probatur sic, illud est grauius peccatum quod opponitur
maio<lb ed="#L" n="145" break="no"/>ri bono, sed homicidium opponitur maiori bono quam
periu<lb ed="#L" n="146" break="no"/>rium, opponitur enim homicidium dilectioni dei & proximi,
<lb ed="#L" n="147"/>periurium autem opponitur latriae quae est minor charitate,
er<lb ed="#L" n="148" break="no"/>go homicidium est grauius quam periurium.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e285">
<lb ed="#L" n="149"/>
<!--9--> Et respondent isti ad rationem alterius partis dicentes quod
<lb ed="#L" n="150"/>non oportet quod sicut se habet obiectum ad obiectum, ita se
<lb ed="#L" n="151"/>habeat actus ad actum quando actus sunt diuersarum
ratio<lb ed="#L" n="152" break="no"/>num, verbi gratia grauius est iniuriari principi verbo quam
<lb ed="#L" n="153"/>ciui, sed si quis iniurietur principi verbo dicendo conuicium, Ciui
<lb ed="#L" n="154"/>autem facto occidendo eum, grauius est peccatum commissum
<lb ed="#L" n="155"/>in ciuem quam in principem, & similiter potest dici quod
simi<lb ed="#L" n="156" break="no"/>lis irreuerentia facta contra deum grauior est quam facta
con<lb ed="#L" n="157" break="no"/>tra proximum sicut cum dicitur irreuerentiae verbum contra
<lb ed="#L" n="158"/>vtrumque, sed si verbum irreuerentiae dicitur contra deum
si<lb ed="#L" n="159" break="no"/>cut fit in periurio, factum autem extremae iniuriae contra
proxi<lb ed="#L" n="160" break="no"/>mum vt fit in homicidio non est inconueniens quod hoc sit
ma<lb ed="#L" n="161" break="no"/>ius quam illud, quamuis alia illi de opinione possent dicere quod
<lb ed="#L" n="162"/>hoc esset verum, vbi ciuis & princeps habent aliquam pro¬
<!--00567.xml-->
<pb ed="#L" n="247-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>tionem, sed Deus improportionabiliter excedit hominem
om<lb ed="#L" n="2" break="no"/>nem, & ideor omnis iniuria facta contra Deum excedit omnem
<lb ed="#L" n="3"/>injuriam factam contra proximum: sed si istud esset verum
tun<lb ed="#L" n="4" break="no"/>pesset dici quod omnia peccata quaecunque possunt committi
<lb ed="#L" n="5"/>contra proximum in homicidiis, adulteriis, furtis, & rapinis
<lb ed="#L" n="6"/>etiam si possibile esset o vnus homo occideret totum mundum
<lb ed="#L" n="7"/>non aequaretur vnico periurio, quod est satis improbabile,
pro<lb ed="#L" n="8" break="no"/>pter quod secundus modus videtur rationabilior.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e344">
<lb ed="#L" n="9"/>
<!--10.--> Ad primum argumentum dicendum que iurare sine causa non
<lb ed="#L" n="10"/>directe prohibetur praecepto decalogi, quia vana iniuriatio est
<lb ed="#L" n="11"/>quae realiter confirmari non potest: quod autem iuratur sine
cau<lb ed="#L" n="12" break="no"/>sa porest confirmari vere, sed non quod false iuratur.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e357">
<lb ed="#L" n="13"/>
<!--11--> Ad secundum dicendum quod iudex exigens iuramentum ad
<lb ed="#L" n="14"/>partis petitionem & secundum quod ordo iuris exigit non
consen<lb ed="#L" n="15" break="no"/>ut pereranti otiam si probabiliter credat ipsum peieraturum,
qui<lb ed="#L" n="16" break="no"/>haec exactio non est iudicis, sed partis, & legis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e202800-d1e370">
<lb ed="#L" n="17"/>
<!--12--> Ad tertium dicendum quod non propter quodlibet mortale
<lb ed="#L" n="18"/>peccatum efficitur quis infamis ipso iure, vt patet de fornicatio
<lb ed="#L" n="19"/>ne & multis aliis peccatis mortalibus: vnde nullum argumentum
<lb ed="#L" n="20"/>est o non omne periurium sit peccatum mortale, quia ex
quo<lb ed="#L" n="21" break="no"/>libet periurio non redditur homo infamis: veruntamen causa
<lb ed="#L" n="22"/>quare ex periurio assertorio non redditur aliquis infamis ipse
<lb ed="#L" n="23"/>iure, sed solum post diffinitiuam sententiam latam eotra ipsum
<lb ed="#L" n="24"/>in causa assertionis (reputatur autem infamis ipso iure qui frangit
<lb ed="#L" n="25"/>iuramentum promislorium solenniter factum) est, quia in
pote<lb ed="#L" n="26" break="no"/>state promittentis remanet postquam iurauit vt det suo
iura<lb ed="#L" n="27" break="no"/>mento veritatem, quod non contingit in iuramento assertorio.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>