-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-e266152.xml
241 lines (241 loc) · 16.7 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-e266152.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 4</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 4</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="322-v"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-e266152"><!-- l4d31q4 -->
<head xml:id="jsnvu6-e266152-Hd1e101">Quaestio 4</head>
<head xml:id="jsnvu6-e266152-Hd1e103" type="question-title">Utrum sine praedictis bonis possit actus
matrimonii a peccato totaliter excusari</head>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e106">
<lb ed="#L" n="119"/>QUAESTIO QVARTA.
<lb ed="#L" n="120"/>Vtrum sine praedictis bonis possit actus
matri<lb ed="#L" n="121" break="no"/>monij a peccato totaliter excusari.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e115">
<lb ed="#L" n="122"/>QVARTO quaeritur, vtrum sine praedictis bonis
<lb ed="#L" n="123"/>possit actus matrimonij a peccato totaliter
excu<lb ed="#L" n="124" break="no"/>sari. Et arguitur quod sic, quia vsus matrimonij,
<lb ed="#L" n="125"/>ad id ad quod matrimonium est concessum
vide<lb ed="#L" n="126" break="no"/>tur esse bonus & licitus, sed matrimonium est
con<lb ed="#L" n="127" break="no"/>cessum ad vitationem fornicationis, vt patet per Apostolum I
<lb ed="#L" n="128"/>Corin. 7. propter fornicationem vnusquisque suam habeat, ergo
<lb ed="#L" n="129"/>vsus matrimonij ad vitandum fornicationem est licitus: sed tunc
<lb ed="#L" n="130"/>non concurrit aliquod de praedictis bonis, ergo absque eis actus
<lb ed="#L" n="131"/>matrimonij est licitus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e139">
<lb ed="#L" n="132"/>
<!--2--> Item qui vtitur re sua ad libitum non facit contra iustitiam
<lb ed="#L" n="133"/>& sic non peccat, vt videtur: sed per matrimonium vxor
effici<lb ed="#L" n="134" break="no"/>tur res viri, & econuerso, ergo si se inuicem ad libitum vtantur
<lb ed="#L" n="135"/>etiam propter solam delectationem, non videtur esse peccatum,
<lb ed="#L" n="136"/>& sic idem quod prius.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e156">
<lb ed="#L" n="137"/>IN CONTRARIVM arguitur sic: quia secundum
<lb ed="#L" n="138"/>Dionysium bonum est ex tota causa, malum autem ex
particu<lb ed="#L" n="139" break="no"/>laribus defectibus, sed vbi desinunt praedicta bona fidei & prolis
<lb ed="#L" n="140"/>non est tota causa bonitatis, quum ex praedictis bonis
matrimo<lb ed="#L" n="141" break="no"/>nium sit bonum & licium, ergo sine eis actus matrimonij non
<lb ed="#L" n="142"/>potest a peccato totaliter excusari.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e172">
<lb ed="#L" n="143"/>
<!--4--> RESPONSIO. Aduertendum est quod coniuges
pos<lb ed="#L" n="144" break="no"/>sunt conuenire, aut causa solius delectationis, aut propter
vitan<lb ed="#L" n="145" break="no"/>dam fornicationem: si conueniant ratione solius delectationis,
<lb ed="#L" n="146"/>sic dicunt quidam quod quaerere in actu matrimoniali
dele<lb ed="#L" n="147" break="no"/>ctationem principaliter est peccatum mortale, sed
delectatio<lb ed="#L" n="148" break="no"/>nem concomitantem acceptare peccatum est veniale, eam
au<lb ed="#L" n="149" break="no"/>tem odire est perfectionis: sed istud non videtur, quia
quaere<lb ed="#L" n="150" break="no"/>re principaliter delectationem in actu quo conseruatur indiui
<lb ed="#L" n="151"/>duum, scilicet in comestione non est semper mortale pecca
<lb ed="#L" n="152"/>tum, ergo similiter quaerere principaliter delectationem in
<lb ed="#L" n="153"/>actu matrimonij quo conseruatur species, non semper est
mor<lb ed="#L" n="154" break="no"/>tale peccatum. Item secundum Philosophum 10. Ethicorum,
<lb ed="#L" n="155"/>idem est iudicium de delectatione & operatione: quia
opera<lb ed="#L" n="156" break="no"/>tionis bonae est delectatio bona & malae mala, igitur ex
bonita<lb ed="#L" n="157" break="no"/>te vel malitia operationis, est bonitas vel malitia delectationis &
<lb ed="#L" n="158"/>econuerso. Cum ergo actus matrimonialis non sit per se
pecca<lb ed="#L" n="159" break="no"/>tum mortale, quaerere delectationem in ipso non faciet quod sit
<lb ed="#L" n="160"/>peccatum mortale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e216">
<!--00719.xml-->
<pb ed="#L" n="323-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>5. Ideo dicitur aliter & melius quod delectatio quae quaeritur in
<lb ed="#L" n="2"/>actu matrimonij aut excedit fines eius, vt cum quis vult
dele<lb ed="#L" n="3" break="no"/>ctari in coniuge attendens solum quod mulier est (id est
para<lb ed="#L" n="4" break="no"/>tus facere cum ea etiam si non esset coniunx) & tunc est pecca
<lb ed="#L" n="5"/>tum mortale, quia omnis actus carnalis extra limites matrimo
<lb ed="#L" n="6"/>nij est mortale peccatum: talis autem est actus in quo
quaeri<lb ed="#L" n="7" break="no"/>tur delectatio in coniuge, non quia coniunx, sed quia mulier,
<lb ed="#L" n="8"/>ergo &c. Et in hoc casu loquitur Hieronymus, & habetur in
li<lb ed="#L" n="9" break="no"/>tera quod voluptates quae de meretricum amplexibus
capiun<lb ed="#L" n="10" break="no"/>tur in coniuge damnandae sunt. Si autem quaeratur delectatio
<lb ed="#L" n="11"/>intra limites matrimonij quae non quaereretur in alia quam ir
<lb ed="#L" n="12"/>coniuge sic est peccatum, sed veniale tantum. Cuius ratio est,
<lb ed="#L" n="13"/>quia abusus rei non est sine peccato saltem veniali, sed quaerere
<lb ed="#L" n="14"/>actum propter delectationem coniunctam actui est abusus, cum
<lb ed="#L" n="15"/>delectatio sit propter actum & non actus propter
delectatio<lb ed="#L" n="16" break="no"/>nem, ergo est ibi peccatum saltem veniale. De mortali autem
<lb ed="#L" n="17"/>non video quod sit ibi, cum non contrarietur alicui praecepto
<lb ed="#L" n="18"/>quod ordinet nos in Deum vel in proximum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e264">
<lb ed="#L" n="19"/>
<!--6--> Si autem coniuges conueniant propter fornicationem
vitan<lb ed="#L" n="20" break="no"/>dam, & sic dicitur communiter quod aliquis potest per actum
ma<lb ed="#L" n="21" break="no"/>trimonij intendere vitationem fornicationis in altero vel in
se<lb ed="#L" n="22" break="no"/>ipso: si in altero sic non peccat, quia hic est quaedam
redditi<lb ed="#L" n="23" break="no"/>debiti quae pertinet ad bonum fidei, & tunc est ibi vnum de
bo<lb ed="#L" n="24" break="no"/>nis matrimonij. Si autem intendat vitare fornicationem in
se<lb ed="#L" n="25" break="no"/>ipso, sic est peccatum veniale: quia hoc non prouenit nisi ex
su<lb ed="#L" n="26" break="no"/>perabundantia passionis. Superabundantia autem & defectus sunt
<lb ed="#L" n="27"/>peccata in moribus. Sed ista sunt dubia. Primum scilicet quia plus
te<lb ed="#L" n="28" break="no"/>neretur sibi quilibet quam alij: si igitur actus matrimonij
pro<lb ed="#L" n="29" break="no"/>pter vitandam fornicationem in alio caret omni peccato, fortiori
<lb ed="#L" n="30"/>ratione (vt videtur) carebit culpa quando fit propter vitandam
<lb ed="#L" n="31"/>fornicationem in seipso. Nec obstat quod dicitur quod tunc es
<lb ed="#L" n="32"/>redditio debiti quae pertinet ad bonum fidei, quia redditio
de<lb ed="#L" n="33" break="no"/>biti non habet locum nisi quando debitum petitur expresse vel
<lb ed="#L" n="34"/>interpretaaiue, sed si vir sciat conjugem tentari de alio quam
<lb ed="#L" n="35"/>de viro suo & ad vitandam fornicationem in ea accedat ad ipsam,
<lb ed="#L" n="36"/>accedens cum ipsa non peccat, & tamen ipsa debitum non petit
<lb ed="#L" n="37"/>nec directe nec interpretatiue sed solum tentatur de altero, er
<lb ed="#L" n="38"/>go tunc non habet locum redditio debiti. Quod secundo dicitu
<lb ed="#L" n="39"/>quod actus matrimonij peccatum est quando ordinatur ad viram
<lb ed="#L" n="40"/>dam fornicationem in seipso propter superabundantiam
pas<lb ed="#L" n="41" break="no"/>sionis non cogit, quia passio non est superabundans, ita vt sit vi
<lb ed="#L" n="42"/>tiosa nisi subuertat iudicium rationis: sic autem non est in
pro<lb ed="#L" n="43" break="no"/>posito, quia passio praeter praeiudicium rationis non inclinat ac
<lb ed="#L" n="44"/>actum sic vt ex ea sine ratione sequatur actus, sed potius ratio
<lb ed="#L" n="45"/>importat ipsum circa materiam debitam ad reprimendam
pas<lb ed="#L" n="46" break="no"/>sionem, ne passio tantum praeualeat vt inclinet ad aliquod
illici<lb ed="#L" n="47" break="no"/>tum circa materiam indebitam. Dato etiam quod passio esset
<lb ed="#L" n="48"/>vitiosa, quia forte insurrexit praeter iudicium rationis, tamen
<lb ed="#L" n="49"/>non sequitur quod actus sequens sit vitiosus qui non
impera<lb ed="#L" n="50" break="no"/>tur a passione, sed a ratione volente corrigere quod omisit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e338">
<lb ed="#L" n="51"/>Et ideo videtur aliis quod probabiliter posset teneri quod
<lb ed="#L" n="52"/>actus matrimonij quando fit causa vitandae fornicationis in se
<lb ed="#L" n="53"/>ipso non sit peccatum: quia actus qui non est de se malus, & or
<lb ed="#L" n="54"/>dinatur in finem bonum nullum est peccatum, sed actus
matri<lb ed="#L" n="55" break="no"/>monij de se non est malus, ordinatur autem in finem bonum
<lb ed="#L" n="56"/>quando fit propter vitandam fornicationem, ergo tunc nullum
<lb ed="#L" n="57"/>est peccatum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e356">
<lb ed="#L" n="58"/>
<!--8--> Si dicatur quod ad bonitatem actus non sufficit bonitas
fi<lb ed="#L" n="59" break="no"/>nis nisi concurrat bonitas aliarum circunstantiarum quae
de<lb ed="#L" n="60" break="no"/>bent actui inesse: & hae respectu actus matrimonij sunt
inten<lb ed="#L" n="61" break="no"/>tio prolis vel redditio debiti, quae non concurrunt quando actus
<lb ed="#L" n="62"/>matrimonij fit propter vitandam solam fornicationem. Item vi
<lb ed="#L" n="63"/>tatio fornicationis non est principalis finis matrimonij sed
gene<lb ed="#L" n="64" break="no"/>ratio prolis, & ideo intentio ejus non videtur sufficere ad
boni<lb ed="#L" n="65" break="no"/>tatem actus. Dicendum ad hoc quod ad bonitatem actus matrimo
<lb ed="#L" n="66"/>nij uon semper requiritur reddito debiti, quia sine hoc licitum
<lb ed="#L" n="67"/>est conuenire intentione prolis nec semper requiritur intentio
<lb ed="#L" n="68"/>prolis, quia vbi proles non speratur, puta in vxore sterili vel qu
<lb ed="#L" n="69"/>iam concepit actus licitus est si debitum petatur, igitur haec ci
<lb ed="#L" n="70"/>runstantiae non sunt simul necessariae ad boniratem actus, nec etiam
<lb ed="#L" n="71"/>sub distinctione, vt semper sit necessarium alteram inesse, quia
<lb ed="#L" n="72"/>quando aliquis actus ordinatur ad plures quorum vnus est
prin<lb ed="#L" n="73" break="no"/>cipalior altero, si finis principalis non est possibilis sufficit ac
<lb ed="#L" n="74"/>bonitatem actus quod ordinetur ad fine secundarium, sed actui
<lb ed="#L" n="75"/>matrimonij ordinatur ad generationem prolis vt ad finem
prin<lb ed="#L" n="76" break="no"/>cipalem, & ad vitationem fornicationis vt ad finem secundarium
<lb ed="#L" n="77"/>& ideo si finis principalis non sit possibilis, vt in supradictis
casi<lb ed="#L" n="78" break="no"/>bus vel consimilibus, sufficit (vt videtur) quod coactus ordinetu
<lb ed="#L" n="79"/>ad finem secundarium scilicet ad vitationem fornicationis, &
<lb ed="#L" n="80"/>ficut actus est licitus quando ordinatur ad generationem
pro<lb ed="#L" n="81" break="no"/>lis puam si debitum non petatur, ita videtur esse licitus
quand<lb ed="#L" n="82" break="no"/>ordinatur ad secundarium quando principalis finis non est pos
<!--00719.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>sibilis, etiam si debitum non peratur, si autem finis principalis
<lb ed="#L" n="84"/>esset possibilis & ad ipsum actus non ordinaretur, videretur?
<lb ed="#L" n="85"/>actui deesset circunstantia ei principaliter debita, & sic esset vi
<lb ed="#L" n="86"/>tiosus. Quod autem dicit Augustinus in litera, quod
incontinen<lb ed="#L" n="87" break="no"/>tiae malum est, quod vir cognoscit vxorem vltra necessitatem
<lb ed="#L" n="88"/>procreandi filios, intelligendum est quando hoc facit non
inten<lb ed="#L" n="89" break="no"/>tione vitandi incontinentiam, sed satisfaciendi voluptati.
Si<lb ed="#L" n="90" break="no"/>cut ipse Augustinus postea dicit: qui vltra necessitatem
progre<lb ed="#L" n="91" break="no"/>ditur non rationi, sed libidini obsequitur. & infra, quod
secun<lb ed="#L" n="92" break="no"/>dum veniam concedit Apostolus, nisi quod coniuges debitum
<lb ed="#L" n="93"/>carnis exposcunt, non propagationis voluntate, sed libidinis
<lb ed="#L" n="94"/>voluptate, & hoc quidem peccatum est, licet veniale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e446">
<lb ed="#L" n="95"/>
<!--9--> AD PRIMVM argumentum dicendum quod
quan<lb ed="#L" n="96" break="no"/>do vir accedit ad vxorem suam propter fornicationem
vitan<lb ed="#L" n="97" break="no"/>dam in ea vel in seipso, est ibi bonum fidei, quia non accedit ad
<lb ed="#L" n="98"/>aliam quam ad suam vxorem, & sic seruatur fidei thori: bonum
<lb ed="#L" n="99"/>enim fidei ad plus se extendit quam redditio debiti.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e266152-d1e462">
<lb ed="#L" n="100"/>
<!--10--> Ad secundum dicendum est quod quum vna circunstantia
<lb ed="#L" n="101"/>non sufficiat ad bonitatem actus, non oportet quod
qualitercun<lb ed="#L" n="102" break="no"/>que quis vtatur re sua, quod vsus semper sit bonus, nisi concur
<lb ed="#L" n="103"/>rant omnes circunstantiae quae debent inesse, hoc autem non est
<lb ed="#L" n="104"/>quando quis vtitur vxore sua solum ad delectationem suam.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>