-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-e267590.xml
398 lines (398 loc) · 29.4 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-e267590.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 1</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 1</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="324-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-e267590"><!-- l4d33q1 -->
<head xml:id="jsnvu6-e267590-Hd1e101">Quaestio 1</head>
<head xml:id="jsnvu6-e267590-Hd1e103" type="question-title">Utrum sit licitum vel aliquando fuerit
simul habere plures vxores</head>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e106">
<lb ed="#L" n="47"/>QUAESTIO PRIMA.
<lb ed="#L" n="48"/>Vtrum sit licitum vel aliquando fuerit
si<lb ed="#L" n="49" break="no"/>mul habere plures vxores.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e115">
<lb ed="#L" n="50"/>CIRCA distinctionem istam primo quaeritur vtrum
<lb ed="#L" n="51"/>qi sit licitum vel aliquando fuerit simul habere
plu<lb ed="#L" n="52" break="no"/>res vxores. Et videtur quod non: quia vir & vxor ac
<lb ed="#L" n="53"/>paria iudicantur, sed nunquam fuit licitum quod
<lb ed="#L" n="54"/>gi vnius vxoris simul essent plures viri, ergo nunquam
<lb ed="#L" n="55"/>fuit licitum quod vnius viri essent plures vxores.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e131">
<lb ed="#L" n="56"/>
<!--2--> Item illicitum est dare alicui quod iam datum est alteri, sed
<lb ed="#L" n="57"/>vir contrahens cum vna vxore dat ei potestatem sui corporis
<lb ed="#L" n="58"/>ergo non est licitum quod eam postmodum det alteri, quod
fie<lb ed="#L" n="59" break="no"/>ret si viuente prima secundam duceret, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e145">
<lb ed="#L" n="60"/>IN CONTRARIVM arguitur, quia matrimonium
<lb ed="#L" n="61"/>ordinatur principaliter ad procreationem & educationem
pro<lb ed="#L" n="62" break="no"/>lis, sed habere simul plures vxores non repugnat huic fini, sed
<lb ed="#L" n="63"/>potius conuenit, eo quod vnus vir foecundare potest plures
<lb ed="#L" n="64"/>vxores, ergo pluralitas vxorum videtur licita.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e158">
<lb ed="#L" n="65"/>
<!--4.--> Item August. de bono coniugali dicit, quod est cibus ad salute
<lb ed="#L" n="66"/>hominis, hoc est, concubitus ad salutem humani generis, sed
li<lb ed="#L" n="67" break="no"/>citum est diuersis cibis vti propter salutem hominis, ergo licitum
<lb ed="#L" n="68"/>est vti diuersis vxoribus ad conseruationem humani generis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e171">
<lb ed="#L" n="69"/>RESPONSIO. Videnda sunt duo. Primum est, vtrum
<lb ed="#L" n="70"/>quandoque licitum fuerit habere duas vxores absque omni
di<lb ed="#L" n="71" break="no"/>spensatione. Secundum est, vtrum modo possit esse licitum ex
<lb ed="#L" n="72"/>dispensatione ecclesiae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e182">
<lb ed="#L" n="73"/>
<!--6--> QVANTVM ad primum aduertendum est quod illud
<lb ed="#L" n="74"/>est licitum absque quacunque dispensatione, quod non est
pro<lb ed="#L" n="75" break="no"/>hibicum liquo iure naturali, diuino, vel humano recte posito
<lb ed="#L" n="76"/>Et istud maxime locum habet in matrimonio, cuius edictum est
<lb ed="#L" n="77"/>prohibitorium. Et ideo ad videndum an habere plures vxores
<lb ed="#L" n="78"/>simul sit licitum de se, an non, oportet videre si sit prohibitum
<lb ed="#L" n="79"/>aliquo iure. Manifestum est autem quod ante euangelium non fuit
<lb ed="#L" n="80"/>prohibitum per ius diuinum habere plures vxores, quin potius
<!--00722.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="81"/>videtur fuisse concessum: vnde dicitur Deuter. 21. Si habuerit
<lb ed="#L" n="82"/>homo vxores duas, vnam dilectam & alteram odiosam, &c. Et
<lb ed="#L" n="83"/>in pluribus locis sacrae scripturae fit mentio de pluralitate
vxo<lb ed="#L" n="84" break="no"/>rum, nec reprobatur. Nullum etiam ius humanum eis traditum
<lb ed="#L" n="85"/>fuit quod pluralitatem vxorum reprobaret. Restat ergo solum vi
<lb ed="#L" n="86"/>dere vtrum pluralitas vxorum sit contra ius naturale. Est aut
<lb ed="#L" n="87"/>naturale prout distinguitur contra ius posiriuum, diuinum, ve
<lb ed="#L" n="88"/>humanum, instinctus rationis naturalis quo dirigitur homo and
<lb ed="#L" n="89"/>operandum conuenienter prout congruit fini operis, qui est
prin<lb ed="#L" n="90" break="no"/>cipium in agendis, & sic definit Tullius: Ius naturale est quod non
<lb ed="#L" n="91"/>opinio genuit, sed vis innata inseruit: vnde illud opus est contra
<lb ed="#L" n="92"/>ius naturale quod tollit debitum finem operis vel notabiliter im
<lb ed="#L" n="93"/>pedit, & sic sodomia est contra lus naturale, quia totaliter tollit
<lb ed="#L" n="94"/>finem generationis quae est procreatio & educatio prolis, & plu
<lb ed="#L" n="95"/>ralitas virorum respectu vnius vxoris, quia notabiliter impedii
<lb ed="#L" n="96"/>procreationem & educationem conuenientem proli, vt postea
<lb ed="#L" n="97"/>patebit. Ex hoc ad propositum. Matrimonium habet pro fine
<lb ed="#L" n="98"/>principali procreationem & educationem prolis, sed pro fine
<lb ed="#L" n="99"/>secundario habet communicationem operum quae sunt
necessa<lb ed="#L" n="100" break="no"/>ria in vita humana, vt habetur 6. Ethic. Primum finem nec
tol<lb ed="#L" n="101" break="no"/>lit nec impedit pluralitas vxorum, quum vnus vir sufficiat
plu<lb ed="#L" n="102" break="no"/>ribus vxoribus foecundandis, & educandis filiis ex eis natis, sed
<lb ed="#L" n="103"/>secundum finem impedit, & si non totaliter tollit, tamen multum
<lb ed="#L" n="104"/>impedit, eo quod non facile posset esse pax in familia, vbi vni virc
<lb ed="#L" n="105"/>plures vxores iungerentur, quum non possit vnus vir sufficere
<lb ed="#L" n="106"/>ad satisfaciendum pluribus vxoribus ad votum. Et quia
com<lb ed="#L" n="107" break="no"/>municatio plurium in aliquo vno officio causat litem, sicut
fi<lb ed="#L" n="108" break="no"/>guli corrixantur ad inuicem, & similiter plures vxores vnius viri.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e269">
<lb ed="#L" n="109"/>
<!--7--> Propter quod videtur quibusdam quod pluralitas vxorum
<lb ed="#L" n="110"/>sit contra ius naturale quatenus notabiliter impedit
secunda<lb ed="#L" n="111" break="no"/>rium finem matrimonij, & ideo nunquam fuit licita sine dispen
<lb ed="#L" n="112"/>satione. Dispensatio autem duo requirit, auctoritatem ex
par<lb ed="#L" n="113" break="no"/>te dispensantis, & causam recompensantem ex parte negotij
<lb ed="#L" n="114"/>super ius autem naturale nullus habet auctoritatem nisi Deus, &
<lb ed="#L" n="115"/>ideo solus Deus dispensare potuit: causa vero dispensationis fuit
<lb ed="#L" n="116"/>multiplicatio fidelium ad cultum Dei, & ideo dicit
Innocen<lb ed="#L" n="117" break="no"/>tius, & habetur extra de diuortiis. cap. Gaudemus. quod nulli
<lb ed="#L" n="118"/>vnquam licuit plures vxores habere, nisi cui fuit diuina
reuela<lb ed="#L" n="119" break="no"/>tione concessum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e298">
<lb ed="#L" n="120"/>
<!--8--> Quicquid sit de conclusione, ratio tamen praedicta patitur
ca<lb ed="#L" n="121" break="no"/>lumnia: quod enim primo dicitur, scilicet quod pluralitas
vxo<lb ed="#L" n="122" break="no"/>rum impedit secundarium finem matrimonij, qui est pax in
fa<lb ed="#L" n="123" break="no"/>milia non valet, quia hunc finem non impedit per se vxorum
plu<lb ed="#L" n="124" break="no"/>ralitas, sed malitia vel proteruia, vna enim existente muliere
li<lb ed="#L" n="125" break="no"/>tigiosa pax impeditur, pluribus autem existentibus pacificis
ni<lb ed="#L" n="126" break="no"/>impeditur per accidens, ergo impeditur secundarius finis
ma<lb ed="#L" n="127" break="no"/>trimonij, vna vel pluribus existentibus vxoribus, & non per se,
<lb ed="#L" n="128"/>licet facilius posset impediri ex pluralitate vxorum: quae autem
<lb ed="#L" n="129"/>per accidens contingunt sub arte non cadunt, & ideo sicut licitum
<lb ed="#L" n="130"/>est contrahere cum vnica existente litigiosa non obstante quod finis
<lb ed="#L" n="131"/>secundarius aliqualiter impediatur, sic vt videtur, licitum est
<lb ed="#L" n="132"/>quantum est de iure naturali contrahere cum pluribus, licet ex hoc
<lb ed="#L" n="133"/>sequatur quandoque turbatio pacis. Item communicatio operum
<lb ed="#L" n="134"/>quae sunt necessaria in vita humana non est secundarius finis
ma<lb ed="#L" n="135" break="no"/>trimonij per se, sed solum per accidens: quia praeter procreatione
<lb ed="#L" n="136"/>prolis & eius educationem omnia alia opera domus possunt me
<lb ed="#L" n="137"/>lius fieri per virum quam per mulierem, sicut Augustinus dicit
<lb ed="#L" n="138"/>tractans illud verbum, quod habetur Gene. 2. de formatione
mu<lb ed="#L" n="139" break="no"/>lieris, quod dixit dominus: Non est bonum hominem esse solum,
<lb ed="#L" n="140"/>faciamus ei adiutorium simile sibi. dicens, quod illud adiutorium
<lb ed="#L" n="141"/>fuit propter procreationem prolis, & eius educationem, ad quae
<lb ed="#L" n="142"/>necessaria est mulier, quia omnia alia opera possunt melius fieri
<lb ed="#L" n="143"/>per virum quam per mulierem. Item quando secundarius finis
<lb ed="#L" n="144"/>praeiudicat principali, negligendus est secundarius finis propter
<lb ed="#L" n="145"/>principalem, sed fini principali matrimonij, qui est generatio &
<lb ed="#L" n="146"/>educatio prolis, quandoque potest praeiudicare ille finis
secun<lb ed="#L" n="147" break="no"/>darius, qui est pacifica habitatio cum vnica vxore, quia forsitan
<lb ed="#L" n="148"/>ipsa est sterilis, ergo in hoc casu licitum fuit praemittere
secun<lb ed="#L" n="149" break="no"/>darium finem propter primarium, quod fit accipiendo cum
pri<lb ed="#L" n="150" break="no"/>ma vxore sterili aliam foecundam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e371">
<lb ed="#L" n="151"/>
<!--9.--> Quod autem secundario dicitur quod ex diuina
dispensatio<lb ed="#L" n="152" break="no"/>ne licuit habere plures vxores propter multiplicationem
fide<lb ed="#L" n="153" break="no"/>lium, hoc non videtur: quia dispensatio illa quae facta fuisse
dici<lb ed="#L" n="154" break="no"/>tur primo Abrahae, in cuius domo primo refulsit fides aut fuit
<lb ed="#L" n="155"/>facta pro eo tantum, aut pro omnibus posteris: non pro eo
tan<lb ed="#L" n="156" break="no"/>tum, quia alij non fuissent excusati accipiendo plures vxores. Et
<lb ed="#L" n="157"/>si pro omnibus aliis posteris, aut ergo eis innotuit, aut non. Si non
<lb ed="#L" n="158"/>innotuit eis dispensatio, non fuerunt excusati a transgressione
<lb ed="#L" n="159"/>Si innotuit, quum non innotuerit eis verbo, innotuit exemple
<lb ed="#L" n="160"/>solum, sed hoc modo aeque innotuit infidelibus, sicut fidelibus,
er<lb ed="#L" n="161" break="no"/>go aeque licuit infidelibus habere plures vxores, sicut fidelibus
<lb ed="#L" n="162"/>quod est contra illud quod dicunt, quod causa dispensandi fuit
<!--00723.xml-->
<pb ed="#L" n="325-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>multip licatio fidelium ad cultum Dei, & sine dubio satis est
du<lb ed="#L" n="2" break="no"/>rum, quod omnes infideles peccauerunt ducendo plures vxores,
<lb ed="#L" n="3"/>praecipue quum de Agar quam accepit Abraham post Saram
<lb ed="#L" n="4"/>natus fuerit Hismael, cuius successores oes fuerunt infideles
<lb ed="#L" n="5"/>& habuerunt plures vxores. Irrationabile etiam videtur quod apuc
<lb ed="#L" n="6"/>omnes infideles ratio naturalis adeo fuerit obumbrata quod iudi
<lb ed="#L" n="7"/>cauerint pluralitatem vxorum licitam, si ipsa esset contra ius naturale
<lb ed="#L" n="8"/>nec ipsa esset licita nisi ex dispensatione diuina, si dispensatio talis
<lb ed="#L" n="9"/>rocet diuina reuelatio spaliter facta, sicut facta fuit prophetis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e428">
<lb ed="#L" n="10"/>
<!--10.--> Et ideo alij dicunt aliter quod primi qui habuerunt vxores
<lb ed="#L" n="11"/>plures non potuerunt licite contrahere cum secunda viuente
pri<lb ed="#L" n="12" break="no"/>ma, cum qua simpliciter primo contraxerunt nisi de consensu eius
<lb ed="#L" n="13"/>Cuius ratio est tacta in arguendo ad quaestionom, quia duobus
<lb ed="#L" n="14"/>contrahentibus inter se simpliciter quilibet transfert totam
pote<lb ed="#L" n="15" break="no"/>statem corporis sui in alterum, & ideo sine consensu eius ex
cau<lb ed="#L" n="16" break="no"/>sa, scilicet si vxor sit sterilis, vel propter paucitae humani
ge<lb ed="#L" n="17" break="no"/>neris, & sic fuit in Abraham, vt habetur Genes 16. & recitatur
<lb ed="#L" n="18"/>32. q. cap. 3. Dixit Sara ad Abraham, ecce conclusit, me dominus
<lb ed="#L" n="19"/>ne parerem, ingredere ad ancillam meam, si saltem ex illa fusci
<lb ed="#L" n="20"/>piam filios, Ecce quod de voluntate vxoris propter sterilitatem
<lb ed="#L" n="21"/>eius Abraham accepit secundam hoc modo, & hac de causa habuii
<lb ed="#L" n="22"/>Iacob plures vxores, quia de voluntate Rachel creditur quod
<lb ed="#L" n="23"/>Lia supposuerit se eivoluit enim Rachel parcere verecundia
<lb ed="#L" n="24"/>sororis antiquioris, cum esset consuerudo apud eos vt antiquio
<lb ed="#L" n="25"/>res primo traderentur ad nuptias, de voluntate etiam earum
dua<lb ed="#L" n="26" break="no"/>rum ingressus est ad ancillas earum. Ad ancillam quidem Rachel
<lb ed="#L" n="27"/>propter eius sterilitatem, vt habetur Gen. 3. Ad ancillam vero Liaz
<lb ed="#L" n="28"/>postquam Lia credidit se desiisse parere, vt habetur ibidem: pro
<lb ed="#L" n="29"/>cessu vero temporis mos inoleuit apud alios plures habere vxo
<lb ed="#L" n="30"/>res de voluntate primae tacita vel expressa, vel consuetudine si
<lb ed="#L" n="31"/>per hoc obtenta, nec in hoc videntur peccasse: vnde Augustin
<lb ed="#L" n="32"/>dicit, & habetur in litera, & recitatur 32. quaest. 3. obiiciuntur.
<lb ed="#L" n="33"/>quod quando mos erat peccatum non erat, & ideo antiquis lusti
<lb ed="#L" n="34"/>non fuit peccatum quod pluribus foeminis vtebantur, neque con
<lb ed="#L" n="35"/>tra naturam hoc faciebant, quum non lasciuiendi causa, sed gignen
<lb ed="#L" n="36"/>di hoc facerent, nec contra morem, quia eo tempore ea fiebant.
<lb ed="#L" n="37"/>nec contra praeceptum, quia nulla lege erat probibitum. Quod
<lb ed="#L" n="38"/>autem dicit Innocentius quod nunquam licuit habere plures vxo
<lb ed="#L" n="39"/>res simul, nisi cui fuerit diuina reuelatione concessum, exponen
<lb ed="#L" n="40"/>dum est non de reuelatione quae est specialis inspiratio, sed de
<lb ed="#L" n="41"/>interiori dictamine rationis, quo sciuerunt antiqui pattes quod pro
<lb ed="#L" n="42"/>multiplicatione generis humani licuerit habere plures vxores
<lb ed="#L" n="43"/>de voluntate principalis, vel de consuetudine supr hoc obtenta:
<lb ed="#L" n="44"/>sicut enim lex naturalis non est scripta in codice, sed impressa
<lb ed="#L" n="45"/>in mente, sic dictame rationis quo scitur, in quo casu lex non
ad<lb ed="#L" n="46" break="no"/>stringit, quum sit quaedam legis interpretatio portest dici dispensa
<lb ed="#L" n="47"/>tio, & quia est menti impressa a Deo, ideo vocatur dispensatio
<lb ed="#L" n="48"/>diuina, & sic exponit ipsemet Innocentius dictum suum, scilicet
<lb ed="#L" n="49"/>quid intelligitur per reuelationem, dicens quod ille quandoque
<lb ed="#L" n="50"/>mos interdum etiam fas censetur, vt fas referatur ad causam
<lb ed="#L" n="51"/>propter quam licuit, mos vero ad consueludinem obtentam sup
<lb ed="#L" n="52"/>posita causa: & sic patet primum, videlicet quod ante legem &
<lb ed="#L" n="53"/>sub lege Moysi licuit habere plures vxores.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e528">
<lb ed="#L" n="54"/>
<!--11--> QUANTVM ad secundum, scilicet an modo sub lege
<lb ed="#L" n="55"/>euangelij posset esse licitum habere plures vxores ex
dispensati<lb ed="#L" n="56" break="no"/>ne ecclesiae, tenetur communiter quod no: quia nullus potest dis
<lb ed="#L" n="57"/>pensare in statuto Christi, sed Christ? inhibuit pluralitaret VXO
<lb ed="#L" n="58"/>rum ergo &c. Quod autem inhibuerit pluralitatem vxorum al
<lb ed="#L" n="59"/>paret per illud quod dicitur Matt. 19. Quicunque dimiserit
vxo<lb ed="#L" n="60" break="no"/>rem suam nisi ob fornicationem, & aliam duxerit, moechatur. Si
<lb ed="#L" n="61"/>ergo dimissa vxore non licuerit aliam ducere, fortiori rationi
<lb ed="#L" n="62"/>non licebit aliam ducere obtenta prima: virtus autem rationis
<lb ed="#L" n="63"/>haec est, vxor dimissa non propter fornicationem, sed ex aliis
<lb ed="#L" n="64"/>causis per Christum reprobatis vere erat vxor vt prius. Si
er<lb ed="#L" n="65" break="no"/>go licuisset extunc habere plures vxores, non apparet qualiter
<lb ed="#L" n="66"/>repudians sic vxorem non posset aliam ducere, non obstante quod repi
<lb ed="#L" n="67"/>diata remaneret vera vxor, ergo pluralitas vxorum fuit per hoc
<lb ed="#L" n="68"/>sic reprobata. De repudio autem facto ex causa fornicationis
<lb ed="#L" n="69"/>dicetur inferius. Item Christus reduxit statum matrimonij ad
<lb ed="#L" n="70"/>modum luae primae institutionis, sed contra primam institutionem
<lb ed="#L" n="71"/>est pluralitas vxorum, quum a principio vna costa viri in
foemi<lb ed="#L" n="72" break="no"/>nam fit conuersa, & scriptura diuina testetur, quod propter hoc
re<lb ed="#L" n="73" break="no"/>linquet homo patre & matrem, & adhaerebit vxori suae, non dicit
<lb ed="#L" n="74"/>vxoribus, & erut duo in carne vna, non tres vel plures, ergo
con<lb ed="#L" n="75" break="no"/>tra legem matrimonij, & vt primitus fuit institutum, ad quem
sta<lb ed="#L" n="76" break="no"/>tum per Christum fuit reductu, est pluralitas vxorum, & sic non
<lb ed="#L" n="77"/>licet ecelesiae in hoc dispensare & hae rationes tanguntur extra
<lb ed="#L" n="78"/>de diuortiis, cap. Gaudemus. & illud tenetur communiter.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e587">
<lb ed="#L" n="79"/>
<!--12--> Ad istas tamen rationes quidam respondent sic: quum enim
<lb ed="#L" n="80"/>dicitur primo quod Christus inhibuit pluralitatem vxorum,
di<lb ed="#L" n="81" break="no"/>cunt quod non in omni casu: & quum dicitur quod imo quia inhi
<lb ed="#L" n="82"/>buit quod vxore dimissa altera non ducatur, ergo fortiori ra¬
<!--00723.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>tione, nec vxore retenta, non sequitur: quia quae ducitur vxore
<lb ed="#L" n="84"/>dimissa ducitur sine consensu vxoris legitimae & in eius praei
<lb ed="#L" n="85"/>dicium, non sic illa quae ducitur de consensu vxoris retentem?,
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e611">
<lb ed="#L" n="86"/>
<!--13:--> Quod vero dicitur secundo quod conua primam institutionem
<lb ed="#L" n="87"/>matrimonij est pluralitas vxorum, dicunt quod natura
huma<lb ed="#L" n="88" break="no"/>na fuit primitus instituta non solum quantum ad ea quae sunt
ne<lb ed="#L" n="89" break="no"/>cessitatis, sed quantum ad illa quae sunt perfectionis, & sic
matri<lb ed="#L" n="90" break="no"/>monium institutum fuit tunc secundu statum suum eprimum, a
<lb ed="#L" n="91"/>quo tamen si deficeret, non propter hoc esset malum & ellicitum:
<lb ed="#L" n="92"/>non enim quod deficit ab. optimo est malum: estem utin
bo<lb ed="#L" n="93" break="no"/>nis dare bonum & melius; ficut in malis malum & peius. Opti
<lb ed="#L" n="94"/>mus ergo status matrimonij escvnius cum vna, sed noc estmatus
<lb ed="#L" n="95"/>quando est vnius cum pluribus si subsit causa, non esset ergo(vi
<lb ed="#L" n="96"/>dicunt) omnino contra rationem si quis diceret quod sicut. Papadis
<lb ed="#L" n="97"/>pensat in solenni voto continentiae propter bonum comune,
fi<lb ed="#L" n="98" break="no"/>eut dispensatum fuit cum quodam monacho de genere regis
Ara<lb ed="#L" n="99" break="no"/>ganum vo contraherer propter defectum haeredum, sic dispensare
pos<lb ed="#L" n="100" break="no"/>set, vt princeps habens vxorem starilem, de qua non posset suscipere
<lb ed="#L" n="101"/>prolem ea vinem ee consentiente acciperet aliam: nec minus est
contra<lb ed="#L" n="102" break="no"/>ius naturale & diuinum non soluere votum quam pluralitas vxorum,
<lb ed="#L" n="103"/>quia essi vtrumque eadat sub praecepto, non tamen indispensabiluer.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e655">
<lb ed="#L" n="104"/>
<!--14.--> Praedictae autem responsioner no videtur sufficere prima
<lb ed="#L" n="105"/>non, quia ficut dictum fuit supra, quamuis a principio forte fuerit
<lb ed="#L" n="106"/>debitum, quod non duceretur secunda vxor nisi de consensu primae, ta
<lb ed="#L" n="107"/>mem processu tem poris postquam inoleuit mos habendi plores vxo
<lb ed="#L" n="108"/>res, non fuit hoc necesse propter obtentam consuetudinem de com
<lb ed="#L" n="109"/>trario, nec legitur requisitus fuisse consensus primaerxoris, vt du
<lb ed="#L" n="110"/>ceretur secunda postquam lex fuid data a domino per Moysen
<lb ed="#L" n="111"/>& ideo aeque licuit ducere secundam vxorem nolente prima sicut
vo<lb ed="#L" n="112" break="no"/>lente: propter quod quum Christus inhibust quod repudiata vxore
<lb ed="#L" n="113"/>alia ducatur, non potest dici quod hoc inhibuerit, quia illa ducebatur
<lb ed="#L" n="114"/>sine consensu vxoris legitimae, quae per repudium non desinit el
<lb ed="#L" n="115"/>se vxor, & ideo non licuit, quando autem ducebatur secunda non
<lb ed="#L" n="116"/>repudiata prima, tunc ducebatur secunda de consensu primae & sit
<lb ed="#L" n="117"/>licuit, quia sicut dictum fuit consensus vel dissensus primae vxoris
<lb ed="#L" n="118"/>nihil faciebat ad hoc quod secunda duceretur vel non duceretur,
<lb ed="#L" n="119"/>postquam abtenta fuit consuetudo de contrario, & lex Mosaica
<lb ed="#L" n="120"/>hoc permisit. Inhibuit ergo hoc Christus simul reuocant repu
<lb ed="#L" n="121"/>dium, & pluralitatem vxorum, quorum vtrunque permitteba
<lb ed="#L" n="122"/>tur in lege sed extune neutrum fuit licitum. muri.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e702">
<lb ed="#L" n="123"/>
<!--15--> Secunda etiam ratio non videtur suffirere, quiae quamuls non
<lb ed="#L" n="124"/>oporreat illud esse malum quod deficit ab optimo ramen one
<lb ed="#L" n="125"/>illud est malum quod deficit a debito, pluralitas ergo vxorum in
<lb ed="#L" n="126"/>antiquis patribus ante legem & sub lege non fuit mala, quamuis
<lb ed="#L" n="127"/>deficeret ab optimo statu quo matrimonium fuit primitus infii
<lb ed="#L" n="128"/>tutum vt esset solum vnavnius, quia talis conditio non debuit esse in
<lb ed="#L" n="129"/>eorum matrimonio propiet necessitudinem multitudinis generis
<lb ed="#L" n="130"/>hamani quae plus potest fieri cum pluribus vxoribus, quam cum vna sed
<lb ed="#L" n="131"/>postquam pluralitas talis reuocata est per Christum, &
matrimo<lb ed="#L" n="132" break="no"/>nium reductum ad primum statum va sit vna vnius, ex tunc defect
<lb ed="#L" n="133"/>huius conditionis debitae reddit matrimonium illicitum, imo nul
<lb ed="#L" n="134"/>lum, quia secundum sententiam dhi est moethiavel adulterium:
<lb ed="#L" n="135"/>nec est simile de voto continentiae & de non conmahendo cum pluri
<lb ed="#L" n="136"/>bus vxoribus simul quia spontanea obligatio voti culuscumque ho
<lb ed="#L" n="137"/>minis non absoluit eum ab obligatione qua tenetur ecclesiae cui
<lb ed="#L" n="138"/>est membrum. Et ideo si vniuersalis necessitas et vtilitas ecclesiae
<lb ed="#L" n="139"/>requirat quod ille qui vouit sponse continentiam contrabat, in tali ca
<lb ed="#L" n="140"/>su votum suum non adstringit eum quin ad praeceptum Papae
de<lb ed="#L" n="141" break="no"/>beat contrahere, non habere auiem plures vxores est praeceptum
<lb ed="#L" n="142"/>Christi in quo nullus porest dispensare, cum Papa & caeteri
<lb ed="#L" n="143"/>praelati sint solum vicarij & ministii Christi, & non domini vel
<lb ed="#L" n="144"/>legissatores, seu mutatores legis per Christum editae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e754">
<lb ed="#L" n="145"/>
<!--16.--> Ad pri. arg. dicendum quod non est simile de pluralitate vxorum
<lb ed="#L" n="146"/>respectu vnius vxoris, quia vnum virum habere plures vxores non
<lb ed="#L" n="147"/>est contra principalem finem matrimonij nec contra
secunda<lb ed="#L" n="148" break="no"/>rium, nisi per accidens, vt dictum fuit, sed pluralitas virorum re
<lb ed="#L" n="149"/>spectu vniP vxoris esset contra principalem finem, qui est
educa<lb ed="#L" n="150" break="no"/>tio prolis: quia ex hoc quod vna mulier haberet plures
mari<lb ed="#L" n="151" break="no"/>tos, sequeretur incertitudo prolis respectu patris, cuius tamen
<lb ed="#L" n="152"/>cura necessaria est in educatione prolis. Et ideo nulla lege aut
<lb ed="#L" n="153"/>consuetudine fuit vnquam permissum vnam vxorem habere
<lb ed="#L" n="154"/>plures viros, sicut econuerso vnum virum habere plures vxores.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e780">
<lb ed="#L" n="155"/>
<!--17--> Ad secundum paret ex dictis in corpore solutionis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e267590-d1e787">
<lb ed="#L" n="156"/>
<!--18--> ARGVME NTA in oppositum probant quod
habe<lb ed="#L" n="157" break="no"/>re plures vxores non est illicitum de se, sed potuit esse licicum
<lb ed="#L" n="158"/>propter multiplicationem humani generis tempore
necessita<lb ed="#L" n="159" break="no"/>tis, propter paucitatem hominum adhibitis aliis
circanstantis<lb ed="#L" n="160" break="no"/>est tamen illicitum in noua lege ex prohibitione Christi.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>