-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-e289015.xml
247 lines (247 loc) · 17.4 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-e289015.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 1</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 1</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="351-r"/>
<cb ed="#L" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-e289015"><!-- l4d46q1 -->
<head xml:id="jsnvu6-e289015-Hd1e101">Quaestio 1</head>
<head xml:id="jsnvu6-e289015-Hd1e103" type="question-title">Utrum iustitia sit in deo</head>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e106">
<lb ed="#L" n="91"/>QVAESTIO PRIMA.
<lb ed="#L" n="92"/>Vtrum iustitia sit in deo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e113">
<lb ed="#L" n="93"/>CIRCA distinctionem istam primo quaeritur.
<lb ed="#L" n="94"/>vtrum iustitia sit in duo. Et videtur quod non,
qui<lb ed="#L" n="95" break="no"/>sillud quod non est bonum, nisi vt medicina non
<lb ed="#L" n="96"/>jest bonum simpliciter, nec in deo ponendum, sed
<lb ed="#L" n="97"/>liustitia saltem vindicatiua non est bona, nisi vt
<lb ed="#L" n="98"/>Imedicina, ergo talis non est in deo ponenda.
Ma<lb ed="#L" n="99" break="no"/>ior patet, qui a quicquid est in deo formaliter videtur dicere
bo<lb ed="#L" n="100" break="no"/>num & perfectionem simpliciter, quod autem est bonum solum, vit
<lb ed="#L" n="101"/>medicina non est bonum, nisi secundum quid & propter aliud.
<lb ed="#L" n="102"/>Minor probatur quod poenae quas infligit iustitia vindicatius
<lb ed="#L" n="103"/>sunt medicinae respectu peccatorum, sicut dicitur 2. Ethicorum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e139">
<lb ed="#L" n="104"/>
<!--2--> Item ridiculum est laudare deum secundum aliquam
virtu<lb ed="#L" n="105" break="no"/>tem moralem, siue secundum actus virtutum moralium, vt
dici<lb ed="#L" n="106" break="no"/>tur 10. Ethicorum, sed iustitia est virtus moralis, ergo non est deo
<lb ed="#L" n="107"/>attribuenda. Et confirmatur, quia temperantia quae diuiditur
<lb ed="#L" n="108"/>contra iustitiam non est attribuenda deo.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e156">
<lb ed="#L" n="109"/>Item domini ad seruum non est proprie iustitia, vt dicitur
<lb ed="#L" n="110"/>5. Ethicorum, sed deus comparatur ad creaturam, sicut dominus
<lb ed="#L" n="111"/>ad seruum, ergo dei ad creaturam non est aliqua iustitia. constal
<lb ed="#L" n="112"/>autem quod non est aliqua iustitia dei ad seipsum cum iustitia
<lb ed="#L" n="113"/>semper fit ad alterum, ergo, &c
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e169">
<lb ed="#L" n="114"/>IN CONTRARIVM est scriptura in quam
pluri<lb ed="#L" n="115" break="no"/>mis locis, quae deo iustitiam attribuit. Et arguitur per
ratio<lb ed="#L" n="116" break="no"/>nem, quia illud quod est nobilissimum est deo attribuendum, sed
<lb ed="#L" n="117"/>iustiria est nobilissima & praeclatissima omnium virtutum, vt
<lb ed="#L" n="118"/>dicitur 5. Ethicorum, ergo est deo attribuenda.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e182">
<lb ed="#L" n="119"/>RESPONSIO. Circa quaestionem istam primo
viden<lb ed="#L" n="120" break="no"/>dum est in quo consistit ratio iustitiae, & quot modis dicitur. Et
<lb ed="#L" n="121"/>secundo apparebit quod quaeritur, scilicet per quem modum
iu<lb ed="#L" n="122" break="no"/>stitia sit deo attribuenda.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e193">
<lb ed="#L" n="123"/>QUANTVM ad primum sciendum est (vt dicitur 5. Ethi
<lb ed="#L" n="124"/>corum) qued iustitia proprie dicta constituit aequalitatem in accepta
<lb ed="#L" n="125"/>tionibus & dationibus, hoc autem fit dupliciter. Vno modo
se<lb ed="#L" n="126" break="no"/>cundum quod constituitur aequalitas inter dantem &
accipien<lb ed="#L" n="127" break="no"/>tem, vt scilicet accipiens tantum accipiat a dante, quantum e
con<lb ed="#L" n="128" break="no"/>uerso, & in tali aequalitate consistit iustitia commutatiua quae
po<lb ed="#L" n="129" break="no"/>nit medium aequalitatis in emptionibus & venditionibus, & in
<lb ed="#L" n="130"/>omnibus retributionibus. Alio modo constituitur aequalitas in
<lb ed="#L" n="131"/>ter duos recipientes, ex hoc quod vterque aequaliter recipit a rer
<lb ed="#L" n="132"/>tio secundum quod dignus est, & in hoc consistit iustitia
distribu<lb ed="#L" n="133" break="no"/>tiua. In prima ergo iustitia, scilicet commutatiua requiritur aequ
<lb ed="#L" n="134"/>litas quantitatis, vt scilicet tantum quisque accipiat secundum valorem
<lb ed="#L" n="135"/>quamntum deditur, & ideo inter illos inter quos non potest esse aequali
<lb ed="#L" n="136"/>tas quantitatis in datis & acceptis non potest esse iustitia
propri<lb ed="#L" n="137" break="no"/>dicta, sicut est inter illos, quorum vnus non potest reddere aliquid
<lb ed="#L" n="138"/>aequiualens beneficiis acceptis ab alio, sicut filius non potest red
<lb ed="#L" n="139"/>dere aliquid aequiualens beneficiis patris a quo accepit esse
nu<lb ed="#L" n="140" break="no"/>tiuum & eruditionem, propter quod quantuncunque filius retribua
<lb ed="#L" n="141"/>patri in obsequiis nunquam est ibi perfecta aequalitas, propter quod
<lb ed="#L" n="142"/>non saluatur ibi proprie ratio commutatiuae iustitiae, sed tantum ali
<lb ed="#L" n="143"/>quis modus inquantum filius retribuit quod potest secundum modum
<lb ed="#L" n="144"/>suum, sicut pater dedit secundum modum suum, vt loco aequalio
se<lb ed="#L" n="145" break="no"/>cundum quantitatem sumatur possibile & proportionale.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e245">
<lb ed="#L" n="146"/>Sed iustitia distributiua non requirit aequalitatem quantitatis
<lb ed="#L" n="147"/>sed promportionis, non enim oportet quod distribuens bona
commu<lb ed="#L" n="148" break="no"/>nitatis distribuat aequaliter omnibus, sed vnicuique proportio
<lb ed="#L" n="149"/>nabiliter secundum quod est dignus, ex quo apparet quod iustitia
<lb ed="#L" n="150"/>distributiua per quam bona communia distribuuntur primo atten
<lb ed="#L" n="151"/>dit ad proportionem personarum, ex qua concludit proportionem re
<lb ed="#L" n="152"/>rum distribuendarum. Sed commutatiua iustitia econtrario primo
<lb ed="#L" n="153"/>respicit ad habitudinem rei ad rem, sicut patet in commutatiori
<lb ed="#L" n="154"/>bus, puta in emptione & venditione, vel ad habitudinem actioni
<lb ed="#L" n="155"/>ad passionem, vt in iniuriis vindicandis et puniendis, ad conditionem
<lb ed="#L" n="156"/>autem personae nunquam principaliter respicit. non enim bos debet
<lb ed="#L" n="157"/>magis vel minus vendi vni quam alij, si autem respicie
conditio<lb ed="#L" n="158" break="no"/>nem personae, hoc non est nisi ex consequenti inquantum conditio
<lb ed="#L" n="159"/>personae facit aliquid ad quantitatem rei vel iniuriae, sicut maior
<lb ed="#L" n="160"/>est iniuria si percutiatur princeps quam aliqua alia priuata per¬
<!--00776.xml-->
<pb ed="#L" n="351-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>sona. Et videtur saluo meliori iudicio quod iustitia distributiua
<lb ed="#L" n="2"/>magis dependeat ex commutatiua quam econuerso, quia iustitia
<lb ed="#L" n="3"/>distributiua est in distribuente per quam tenetur bona
commu<lb ed="#L" n="4" break="no"/>nitatis distribuere proportionabiliter personis communitatis se
<lb ed="#L" n="5"/>cundum vniuscuiusque dignitatem. Haec autem tentio ortum
ha<lb ed="#L" n="6" break="no"/>bet ex hoc quod ipse obligatus est communitati habens ex
com<lb ed="#L" n="7" break="no"/>munitate & honorem regiminis & stipendia laboris ratione quo
<lb ed="#L" n="8"/>rum ipse tenetur communitati quasi per quandam commutationi
<lb ed="#L" n="9"/>ad recompensandum bona quae recipit pro ipso quod facit, vt quand
<lb ed="#L" n="10"/>honores & officia communitatis dat vnicuique secundum quod est
<lb ed="#L" n="11"/>dignior & vulior pro communitati alioquin est vere iustus in non
<lb ed="#L" n="12"/>reddendo communitati id quod debet pro eo quod accepit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e313">
<lb ed="#L" n="13"/>
<!--8--> Ex his ad propositum respondetur quando quaeritur est ne in
<lb ed="#L" n="14"/>deo iustitia. Dicendum est quod commutatiua iustitia non
pro<lb ed="#L" n="15" break="no"/>prie est in deo, quia illa consistit in aequalitate rei datae & acce
<lb ed="#L" n="16"/>ptae, sed beneficius diuinis non potest a creatura retribui aliquic
<lb ed="#L" n="17"/>aequale, multominus quam beneficiis patris carnalis. Et iterum
<lb ed="#L" n="18"/>per commutationem proprie dictam res vnius fit alterius qua
<lb ed="#L" n="19"/>prius non erat eius, sed nihil est in creatura quod non sit ipsius dei
<lb ed="#L" n="20"/>magis quam ipsius creaturae, ergo nulla iustitia commutatiua po
<lb ed="#L" n="21"/>test proprie esse inter deum & creaturam, potest tamen ibi esse
<lb ed="#L" n="22"/>quidam modus iustitiae commutatiue accipiendo pro aequali pos
<lb ed="#L" n="23"/>sibile vel proportionale inquantum creatura deo retribuit quod
<lb ed="#L" n="24"/>potest secundum suam paruitatem sicut deus dat superabundan
<lb ed="#L" n="25"/>ter secundum suam excellentiam & hoc in bonis. In malis autem at
<lb ed="#L" n="26"/>tenditur iustitia commutatiua inter deum & creaturam inquantum
<lb ed="#L" n="27"/>creatura peccans tantum vel tantum contra deum ex sua
maliti<lb ed="#L" n="28" break="no"/>punitur a deo tantum vel tantum secundum condecentiam diuini
<lb ed="#L" n="29"/>& non praecise secundum quantitatem culpae, quia sicut in bonis
<lb ed="#L" n="30"/>decet quod ex parte dei sit excessus & ex parte creaturae sit defe
<lb ed="#L" n="31"/>ctus, sic in malis decet vt sicut ex parte creaturae est excessus:c
<lb ed="#L" n="32"/>peccando, sic ex parte dei sit defectus in puniendo vel in affligen
<lb ed="#L" n="33"/>do malum poenae quod idem est, quando autem dicimus nunc ex
<lb ed="#L" n="34"/>parte dei esse excessum vel defectum non intelligitur hoc prout
<lb ed="#L" n="35"/>illa sonant in vitium, sed prout dicunt eminentiam ex parte dei re
<lb ed="#L" n="36"/>spectu creaturae in plus conferendo de bonis quam creatura di
<lb ed="#L" n="37"/>gna sit vel in minus inferendo mala quam creatura peccans me
<lb ed="#L" n="38"/>reatur quod totum prouenit ex condecentia bonitatis diuinae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e375">
<lb ed="#L" n="39"/>
<!--9--> Iustitia autem distributiua ponitur in deo respectu creaturari
<lb ed="#L" n="40"/>inquantum omnibus creaturis dat secundum vniuscuiusquisque di
<lb ed="#L" n="41"/>gnitatem. Nam secundum quod creaturae tenent secundum suam naturam altio
<lb ed="#L" n="42"/>rem gradum in vniuersitate rerum sic deus eis confert nobiliores pro
<lb ed="#L" n="43"/>prietates & nobiliores operationes quasi quaedam officia
communi<lb ed="#L" n="44" break="no"/>tatis, vnde Dion. 8. cap. de diuinis nominibus dicit quod iustitia lau
<lb ed="#L" n="45"/>datur in deo inquantum omnibus secundum dignitatem distribuit quod
<lb ed="#L" n="46"/>est intelligendum de distributione immediate dicta, quia distribue
<lb ed="#L" n="47"/>re praemia pro meritis vel poenas pro culpis pertinet ad commuta
<lb ed="#L" n="48"/>tiuam iustitiam. Si tamen bene aduertamus, iustitia distributiua
si<lb ed="#L" n="49" break="no"/>accepta in deo non proprie accipitur, quia iustitia proprie accepti
<lb ed="#L" n="50"/>semper includit debitum, sed distributio qua deus rebus
naturali<lb ed="#L" n="51" break="no"/>bus confert vnicuique secundum gradum dignitatis suae non prouenit
<lb ed="#L" n="52"/>ex aliquo debito sed solum ex eius liberalitate, ergo ibi non est
pro<lb ed="#L" n="53" break="no"/>prie iustitia distributiua. Et confirmatur, quia iustiti adistributiu
<lb ed="#L" n="54"/>saltem proprie dicta ortum habet ex commutatiua vt dictum fuit, sed
<lb ed="#L" n="55"/>talis iustitia distributiua non potest in deo ortum habere ex
commu<lb ed="#L" n="56" break="no"/>tatiua, ergo &c. Patet ergo quod iustitia in deo tam commutatiua
<lb ed="#L" n="57"/>quam distributiua non est aliud quam condecentia diuina in
redditio<lb ed="#L" n="58" break="no"/>ne praemiorum & poenarum, & in distributione proprietatum &
prin<lb ed="#L" n="59" break="no"/>cipiorum agendi prout congruit substantiae vniuscuiusque rei¬
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e425">
<lb ed="#L" n="60"/>
<!--10--> AD PRIMVM argumentum dicendum per interem
<lb ed="#L" n="61"/>ptionem minoris quod vindicatiua iustitia non est solum bona vt
<lb ed="#L" n="62"/>medicina, quia eadem iustitia est qua praemiantur boni &
puniun<lb ed="#L" n="63" break="no"/>tur mali quamuis sit alius actus hic & ibi secundum diuersitates
ma<lb ed="#L" n="64" break="no"/>teriae, & quia bonum est non solum punire malos sed & praemiare
<lb ed="#L" n="65"/>bonos ideo iustitia non solum est bona in ratione medicinae,
qua<lb ed="#L" n="66" break="no"/>tenus est punitiua malorum, sed est bona quatenus est praemia
<lb ed="#L" n="67"/>tiuvbonorum est etiam bona secundum se quatenus est rectitu
<lb ed="#L" n="68"/>do voluntatis ordinans aliquem ad illud vel ad alterum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e449">
<lb ed="#L" n="69"/>Ad secundum dicendum est quod ridiculum est ponere
virtu<lb ed="#L" n="70" break="no"/>tes morales in deo per comparationem ad materiam ciuilem pu
<lb ed="#L" n="71"/>ta ad emptionem & venditionem, & sic non ponitur iustitia in
<lb ed="#L" n="72"/>deo, sed per comparationem ad distributionem bonorum natura
<lb ed="#L" n="73"/>lium vel ad redditionem praemiorum & poenarum potissime qua
<lb ed="#L" n="74"/>excedunt ciuilem vitam potest poni in deo iustitia. Nec est simi
<lb ed="#L" n="75"/>le de temperantia & iustitia, quia temperantia est circa passio
<lb ed="#L" n="76"/>nes innatas quae non possunt poni in deo, sed iustitia est circa
<lb ed="#L" n="77"/>actiones extrinsecas quae possunt deo attribui.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e289015-d1e471">
<lb ed="#L" n="78"/>
<!--12--> Ad tertium dicendum est quod bene probat inter deum & crea
<lb ed="#L" n="79"/>turam non esse iustitiam proprie dictam, sed quidam modus
iu<lb ed="#L" n="80" break="no"/>stitiae prout inter eos inuenitur aliqua proportio sicut inter do
<lb ed="#L" n="81"/>minum & seruum, vnde Philosophus quinto Ethicorum distinguit
<lb ed="#L" n="82"/>iustum dominantium a iusto politico quod est proprie iustum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>