-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
cod-du87us_jsnvu6-e292552.xml
825 lines (825 loc) · 65.2 KB
/
cod-du87us_jsnvu6-e292552.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Quaestio 2</title>
<author ref="#Durandus">Durandus</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Quaestio 2</title>
<date when="2023-08-20">August 20, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="L" n="cod-du87us">Lyon 1563</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-08-20" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#L" n="355-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="jsnvu6-e292552"><!-- l4d49q2 -->
<head xml:id="jsnvu6-e292552-Hd1e101">Quaestio 2</head>
<head xml:id="jsnvu6-e292552-Hd1e103" type="question-title">Utrum aliquis intellectus creatus possit
videre deum clare et manifeste visione
intellectuali</head>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e106">
<lb ed="#L" n="3"/>QUAESTIO SECVNDA.
<lb ed="#L" n="4"/>Vtrum aliquis intellectus creatus possit
vi<lb ed="#L" n="5" break="no"/>dere deum clare & manifeste visione
<lb ed="#L" n="6"/>intellectuali.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e117">
<lb ed="#L" n="7"/>SECVNDO quaeritur vtrum aliquis
intelle<lb ed="#L" n="8" break="no"/>ctus creatus possit videre deum clare &
manife<lb ed="#L" n="9" break="no"/>ste visione intellectuali, sicut vnus homo videt
<lb ed="#L" n="10"/>alium in visione corporali. Et arguitur quod non
<lb ed="#L" n="11"/>quia si hoc posset intellectus creatus, aut hoc po
<lb ed="#L" n="12"/>set ex naturalibus nullo sibi superaddito,
au<lb ed="#L" n="13" break="no"/>hoc posset ad intus per aliquid supernaturale sibi additum, sed
<lb ed="#L" n="14"/>neutro istorum modorum potest intellectus creatus videre deu
<lb ed="#L" n="15"/>sicut probabitur, ergo &c. Minor patet, quia sicut vult
Philoso<lb ed="#L" n="16" break="no"/>phus 3. de anima, sicut se habent sensibilia ad sensum, sic
fantas<lb ed="#L" n="17" break="no"/>mata ad intellectum, sed sensus nec virtute propria, nec aliqua
<lb ed="#L" n="18"/>virtute sibi collata potest cognoscere nisi sensibilia, ergo
intelle<lb ed="#L" n="19" break="no"/>ctus noster, nec virtute propria, nec aliqua virtute sibi
superad<lb ed="#L" n="20" break="no"/>dita potest cognoscere nisi fantasmata, vel ea quae ex
fantasma<lb ed="#L" n="21" break="no"/>tibus deducuntur, quia est virtus collatiua, & in hoc excedit
sen<lb ed="#L" n="22" break="no"/>sum, sed ex nullo fantasmate potest deduci clara & manifesta
co<lb ed="#L" n="23" break="no"/>gnitio dei, quare &c.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e156">
<lb ed="#L" n="24"/>
<!--2--> Item plus distat essentia diuina a quocunque intellectu
cre<lb ed="#L" n="25" break="no"/>to, quam distet substantia separata a sensu nostro, sed nulla
vir<lb ed="#L" n="26" break="no"/>ture potest fieri quod sensus noster cognoscat substantias sepa
<lb ed="#L" n="27"/>ratas, ergo nulla virtute potest fieri quod intellectus noster
vi<lb ed="#L" n="28" break="no"/>deat diuinam essentiam.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e173">
<lb ed="#L" n="29"/>Item infinitum secundum quod est infinitum est nobis igno
<lb ed="#L" n="30"/>tum, vt dicitur 3. physicorum, sed deus secundum omnem modi
<lb ed="#L" n="31"/>est infinitus, ergo secundum omnem modum est nobis ignotus
<lb ed="#L" n="32"/>Item super illud Io. 3. Deum nemo vidit vnquam, dicit Chry
<lb ed="#L" n="33"/>sostomus quod coelestes essentiae ipsa dico cherubin & seraphin
<lb ed="#L" n="34"/>deum vt est vnquam videre potuerunt, cherubin tamen & seraphin
<lb ed="#L" n="35"/>sunt ordines beatorum & supremorum spirituum, ergo multomi
<lb ed="#L" n="36"/>nus potest in visionem dei quicunque alius intellectus creatus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e193">
<lb ed="#L" n="37"/>IN CONTRARIVM est quod dicitur Marth. 18. de
<lb ed="#L" n="38"/>beatis angelis qui semper vident faciem patris qui in coelis est: &
<lb ed="#L" n="39"/>Apostolus 1. Cor. 12. de nobis loquens dicit, videmus nunc per spi
<lb ed="#L" n="40"/>culum in aenigmate, tunc autem videbimus facie ad faciem, &
<lb ed="#L" n="41"/>I. Ioan. 3. dicitur quod cum apparuerit, similes ei erimus quando
<lb ed="#L" n="42"/>videbimus eum sicuti est.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e209">
<lb ed="#L" n="43"/>
<!--6--> Et arguitur per rationem, quia omnis potentia per actum
<lb ed="#L" n="44"/>suum potest tendere in omne illud in quo inuenitur per se ratio
<lb ed="#L" n="45"/>sui obiecti, sed ratio formalis obiecti intellectus est ens secundum
<lb ed="#L" n="46"/>quodens (secundum Auicen.) quae ratio potissime inuenitur in
<lb ed="#L" n="47"/>deo, ergo videtur quod intellectus creatus propria virtute posse
<lb ed="#L" n="48"/>attingere ad intelligendum deum secundum se.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e227">
<lb ed="#L" n="49"/>RESPONSIO. Circa quaestionem istam procedetur
<lb ed="#L" n="50"/>sic, quia primo ostendetur quid est illud vnde causatur in nobis
<lb ed="#L" n="51"/>cognitio confusa, & secundo declarabitur propositum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e236">
<lb ed="#L" n="52"/>
<!--8--> QUANTVM ad primum distinguendum est de
cogni<lb ed="#L" n="53" break="no"/>tione confusa, quia vno modo dicitur cognitio confusa quando
<lb ed="#L" n="54"/>non peruenitur ad cognitionem rei quidditatiuam vel specificam
<lb ed="#L" n="55"/>Alio modo dicitur confusa cognitio illa quae est quidditatiua &
<lb ed="#L" n="56"/>specifica per comparationem ad cognitionem intuitiuam, sicut
<lb ed="#L" n="57"/>ille qui habet cognitionem quidditatiuam de rosa quam non vi
<lb ed="#L" n="58"/>det dicitur habere confusam cognitionem per comparationem
<lb ed="#L" n="59"/>ad illam quam habet de rosa quam praesentialiter videt.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e258">
<lb ed="#L" n="60"/>Primo ergo reddetur causa cognitionis confusae primo
mo<lb ed="#L" n="61" break="no"/>do dictae, & secundo reddetur causa cognitionis confusae secun
<lb ed="#L" n="62"/>do modo dictae. Causa cognitionis confusae dictae primo mode
<lb ed="#L" n="63"/>videtur esse ex hoc quod res cognoscitur per medium prius
cogni<lb ed="#L" n="64" break="no"/>tum quod insufficienter repraesentat ipsam, quod fit maxime
<lb ed="#L" n="65"/>quando medium cognitum est inferioris gradus quam res reprae
<lb ed="#L" n="66"/>sentata per ipsum. Et hoc patet sic, quum enim sit triplex medium
<lb ed="#L" n="67"/>in visione, scilicet medium quo sicut specles in oculo, vel in intel
<lb ed="#L" n="68"/>lectu species intelligibilis secundum ponentes ipsas, & medium
<lb ed="#L" n="69"/>sub quo vt lumen corporale in visione corporali, intellectuale ve
<lb ed="#L" n="70"/>ro lumen intellectus agentis secundum Aristotelem & sequaces
<lb ed="#L" n="71"/>eius, neutrum istorum modorum impedit claram & manifestam
<lb ed="#L" n="72"/>cognitionem rei, nec quidditatiuam, nec intuitiuam: alioquin
co<lb ed="#L" n="73" break="no"/>dor qui videtur mediante lumine & specie (vt dicitur communiter
<lb ed="#L" n="74"/>non videretur clare & manifeste, quod falsum est. Est autem
ter<lb ed="#L" n="75" break="no"/>tium medium in quo dicitur res videri, sicut in visione corporali
<lb ed="#L" n="76"/>ponitur exemplum de speculo in quo vel mediante quo videt ali
<lb ed="#L" n="77"/>quis fac Ssuam, in visione vero intellectuali est tale medium quan
<lb ed="#L" n="78"/>do cognoscitur causa per effectum, vel aliquid huic simile, tale
au<lb ed="#L" n="79" break="no"/>tem medium non est solum ratio cognoscendi alterum, sicut de spe
<lb ed="#L" n="80"/>cie dicitur, sed est medium cognitum. Et hoc si sit inferioris gradus
<!--00784.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="81"/>causat cognitionem confusam, vel si ex aliqua alia causa non
suf<lb ed="#L" n="82" break="no"/>ficienter repraesentet alterum. Dico autem si fit inferioris gradus,
<lb ed="#L" n="83"/>quia medium superioris gradus non impedit claram cognitionem,
<lb ed="#L" n="84"/>alioquin deus qui per essentiam suam cognoscit alia a se, de illis
<lb ed="#L" n="85"/>non haberet claram cognitionem, quod falsum est. Causa autem
<lb ed="#L" n="86"/>huius est, quia inferiora perfecte continentur in superioribus
sal<lb ed="#L" n="87" break="no"/>tem in causa prima, sed superiora continentur in inferioribus
de<lb ed="#L" n="88" break="no"/>ficienter, & ideo per aliqua superiora (vt per essentiam diuinam)
<lb ed="#L" n="89"/>perfecte repraesentantur inferiora, & per consequens per eam
per<lb ed="#L" n="90" break="no"/>fecte cognoscuntur, sed ea quae sunt inferioris gradus deficienter
<lb ed="#L" n="91"/>repraesentant ea quae sunt superioris gradus, & ideo superiora
co<lb ed="#L" n="92" break="no"/>gnoscuntur imperfecte & confuse per inferiora, quum igitur
se<lb ed="#L" n="93" break="no"/>cundum cursum naturae inditum cognoscamus nunc solum deum,
<lb ed="#L" n="94"/>secundum quod repraesentatur nobis per creaturas quae sunt
infe<lb ed="#L" n="95" break="no"/>rioris gradus, ideo cognoscimus ipsum confuse & in aenigmate,
<lb ed="#L" n="96"/>vnde causa eius quod dicit Apostolus I. Cor. 13. videmus nunc per
<lb ed="#L" n="97"/>speculum & in aenigmate, assignatur ROI. quum dicitur quod
<lb ed="#L" n="98"/>inuisibilia ipsius (scilicet dei) per ea ea quae facta sunt, id est, per
<lb ed="#L" n="99"/>res creatas quae sunt inferioris gradus intellecta conspiciuntur.
<lb ed="#L" n="100"/>patet ergo causa confusae cognitionis primo modo dictae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e355">
<lb ed="#L" n="101"/>
<!--10--> Causa autem cognitionis confusae secundo modo dictae est
<lb ed="#L" n="102"/>quod res cognoscatur per aliam rem praecognitam, vel si non
prae<lb ed="#L" n="103" break="no"/>cognitam, tamen illam cognitionem praecessit alia eiusdem rei
<lb ed="#L" n="104"/>verbi gratia, quod cognitio intellectiua quam habemus de rosa non
<lb ed="#L" n="105"/>sit intuitiua, hoc est pro tanto, quia rosam cognoscimus per
ali<lb ed="#L" n="106" break="no"/>quid aliud praecognitum, vel quia cognitio intellectu alis quam hab
<lb ed="#L" n="107"/>mus de rosa non est prima cognitio simpliciter quam habemus de
<lb ed="#L" n="108"/>ipsa, sed eam praecessit cognitio sensitiua. His enim duobus
ex<lb ed="#L" n="109" break="no"/>clusis scilicet quod aliqua res non cognoscatur per aliam, nec cogni
<lb ed="#L" n="110"/>tionem talem praecedat alia eiusdem rei, talis cognitio
necessa<lb ed="#L" n="111" break="no"/>rio est intuitiua, nec oppositum videtur possibile secundum
cur<lb ed="#L" n="112" break="no"/>sum naturae, quicquid sit de potentia diuina, & sic patet primum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e386">
<lb ed="#L" n="113"/>
<!--11--> QUANTVM ad secundum, scilicet qualiter deus
possi<lb ed="#L" n="114" break="no"/>cognosci a nobis clare & manifeste, non solum cognitione quid
<lb ed="#L" n="115"/>ditatiua, sed etiam intuitiua est triplex modus dicendi. Vnus est
<lb ed="#L" n="116"/>eorum qui dicunt quod deus tunc cognoscetur non per medium
<lb ed="#L" n="117"/>cognitum, sed per duplex medium, scilicet per speciem, diuinam
<lb ed="#L" n="118"/>essentiam repraesentantem, quae est medium quo, & per lumen
<lb ed="#L" n="119"/>gloriae quod eleuat intellectum. Secundus modus est eorum qui
<lb ed="#L" n="120"/>dicunt quod diuina essentia videtur a beatis clare & nude, quia
<lb ed="#L" n="121"/>non repraesentatur intellectui per aliquod medium cognitum
<lb ed="#L" n="122"/>nec per aliquam speciem, sed immediate per seipsam, requiritur
<lb ed="#L" n="123"/>tamen medium eleuans intellectum, & confortans ipsum quod
<lb ed="#L" n="124"/>est lumen gloriae propter imperfectionem intellectus nostri, &
<lb ed="#L" n="125"/>eius distantiam ab essentia diuina. Tertius modus est aliquorum
<lb ed="#L" n="126"/>qui dicunt quod ad videndum diuinam essentiam clare & nude
<lb ed="#L" n="127"/>a beatis non requiritur species repraesentans, nec aliquod lumen
<lb ed="#L" n="128"/>eleuans, sed solum mutatio naturalis ordinis cognoscendi.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e425">
<lb ed="#L" n="129"/>
<!--12--> Prima opinio probatur talibus rationibus. Primo quia nul
<lb ed="#L" n="130"/>li rei competit aliqua operatio, vt ipsa est in potentia, sed solum
<lb ed="#L" n="131"/>vt est in actu per aliquam formam. (Secundus enim actus qui est
<lb ed="#L" n="132"/>operatio praesupponit primum qui est forma) sed intellectus de se
<lb ed="#L" n="133"/>est in potentia ad intelligere, vt patet ex tertio de anima, ergo
<lb ed="#L" n="134"/>nullo modo potest in operationem intelligendi, nisi prius fiat in
<lb ed="#L" n="135"/>actu per aliquam formam, hoc autem non potest esse nisi species, quia
<lb ed="#L" n="136"/>essentia diuina non potest esse actus formaliter intellectum
per<lb ed="#L" n="137" break="no"/>ficiens, quare, &c. Secundo quia nulla virtute potest fieri quod
sen<lb ed="#L" n="138" break="no"/>sus cognoscat sensibile aliquod, nisi informatus aliqua specie rei
<lb ed="#L" n="139"/>sensibilis, ergo similiter nulla virtute fieri potest quod
intelle<lb ed="#L" n="140" break="no"/>ctus intelligat aliquod intelligibile nisi informatus specie rei in
<lb ed="#L" n="141"/>telligibilis. Tertio quia omnis cognitio fit per aliquam assimila
<lb ed="#L" n="142"/>tionem cognoscentis ad cognitum, sed talis assimilatio est per spe
<lb ed="#L" n="143"/>ciem quae est in cognoscente, & est similitudo rei cognoscibilis,
<lb ed="#L" n="144"/>ergo &c. Et confirmatur per illud quod habetur I. Ioan. 3. Quum
<lb ed="#L" n="145"/>apparuerit similes ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est,
<lb ed="#L" n="146"/>& hoc modo dicunt isti quod intellectus creatus potest
pertinge<lb ed="#L" n="147" break="no"/>re ad claram & intuitiuam cognitionem dei ratione speciei ip
<lb ed="#L" n="148"/>sum immediate repraesentantis, vt statim probatum est, &
ratio<lb ed="#L" n="149" break="no"/>ne luminis gloriae intellectum eleuantis & confortantis, vt
dedu<lb ed="#L" n="150" break="no"/>cetur in secunda opinione, quae habet illud commune cum ista.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e477">
<lb ed="#L" n="151"/>
<!--13--> Quantum ad illud quod est huic opinioni proprium, scilicet
<lb ed="#L" n="152"/>quod requiratur species repraesentans diuinam essentiam, non
<lb ed="#L" n="153"/>videtur quod hoc sit verum. Primo quia vt multi opinantur,
nul<lb ed="#L" n="154" break="no"/>la cognitio fit per talem speciem. Secundo quia dato quod aliqua
co<lb ed="#L" n="155" break="no"/>gnoscerentur per speciem ea repraesentantem, nullo tamem modo
<lb ed="#L" n="156"/>potest hoc dici de deo in visione beata, quod patet ex natura spe
<lb ed="#L" n="157"/>ciei repraesentantis sic, Species repraesentans, & essentia per ipsam
<lb ed="#L" n="158"/>immediate repraesentata sunt eiusdem rationis secundum
spe<lb ed="#L" n="159" break="no"/>ciem, licet differant in modo essendi, sed nihil potest esse eiusdem
<lb ed="#L" n="160"/>rationis secundum speciem cum essentia diuina, ergo nulla
spe<lb ed="#L" n="161" break="no"/>cies potest repraesentare essentiam diuinam. Minor de se patet,
sci<lb ed="#L" n="162" break="no"/>licetque nulla res potest esse eiusdem speciei vel generis cum diuina
<!--00785.xml-->
<pb ed="#L" n="356-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>essentia, quia ipsa est extra omne genus, sed maior probatur in
<lb ed="#L" n="2"/>his quae sunt nobis notiora sicut sunt sensibilia, & maxime per
<lb ed="#L" n="3"/>tinentia ad visum ex quibus videtur emanasse prima origo po
<lb ed="#L" n="4"/>nendi species repraesentantes, propter hoc quod color videtur fa
<lb ed="#L" n="5"/>cere speciem suam in medio & in organo sicut sensibiliter nobi
<lb ed="#L" n="6"/>apparet in refractione quae est a speculo, nisi enim illud fuisse
<lb ed="#L" n="7"/>forsitan nunquam fuisset facta mentio de speciebus requisitis ac
<lb ed="#L" n="8"/>cognitionem. In his ergo sensibilibus probatur maior assumpta
<lb ed="#L" n="9"/>scilicet quod species est eiusdem rationis specificae cum natur.
<lb ed="#L" n="10"/>quam repraesentat. Primo sic, sicut se habet lux in corpore lumi
<lb ed="#L" n="11"/>noso ad lumen causatum in medio, sic videtur se habere colo
<lb ed="#L" n="12"/>in corpore terminato ad speciem causatam in medio, quia sicu
<lb ed="#L" n="13"/>proprium subiectum lucis secundum perfectum suum esse es
<lb ed="#L" n="14"/>corpus densum (vnde & stella lucens dicitur esse densior pars sua
<lb ed="#L" n="15"/>sphaerae secundo coeli & mundi) sic proprium subiectum colori
<lb ed="#L" n="16"/>qui in se continet aliquid de natura lucis secundum perfectum
<lb ed="#L" n="17"/>suum esse est perspicuum terminatum per opacum, subiectum
<lb ed="#L" n="18"/>autem vtriusque secundum esse imperfectum est perspicuum nor
<lb ed="#L" n="19"/>densum, nec terminatum, propter quod sicut se habet lux ad
lu<lb ed="#L" n="20" break="no"/>men, sic color ad speciem, sed lux in corpore denso & lumer
<lb ed="#L" n="21"/>in medio sunt eiusdem rationis specificae, licet differant in mo
<lb ed="#L" n="22"/>do essendi secundum rationem perfecti & imperfecti propte
<lb ed="#L" n="23"/>diuersitatem subiectorum recipientium, ergo similiter color in
<lb ed="#L" n="24"/>corpore terminato & species eius in medio sunt eiusdem ratio
<lb ed="#L" n="25"/>nis specificae, licet differant secundum perfectum & imperfecti
<lb ed="#L" n="26"/>propter diuersitatem subiectorum recipientium. Secundo pro
<lb ed="#L" n="27"/>batur eadem maior sic, actio omnium sensibilium in medio 8
<lb ed="#L" n="28"/>organo est vnica, calor enim distans ad hoc vt sentiatur oporte
<lb ed="#L" n="29"/>quod calefaciat medium vsque ad organum, & ipsummet organi
<lb ed="#L" n="30"/>vt experimur. Et idem est de sapore & de quocunque alio sensi
<lb ed="#L" n="31"/>bili, ergo a simili videtur quod actio coloris in medium & orga
<lb ed="#L" n="32"/>num sit vniuoca, quod non esset nisi color & sua species essent v
<lb ed="#L" n="33"/>nius rationis specificae. Tertio patet idem sic, alio modo reprae
<lb ed="#L" n="34"/>sentatur res per medium cognitum & alio modo per medium quo
<lb ed="#L" n="35"/>est ratio cognoscendi, quia medium cognitum potest ducere in
<lb ed="#L" n="36"/>cognitionem alterius ratione cuiuscunque habitudinis, siue vt si
<lb ed="#L" n="37"/>mile, siue vt contrarium, siue vt causa, siue vt effectus, vel qualiter
<lb ed="#L" n="38"/>cunque aliter. Sed medium quod est solum ratio cognoscendi non du
<lb ed="#L" n="39"/>cit in cognitionem alterius (vt videtur) nisi ratione similitudinis,
<lb ed="#L" n="40"/>vnde vt similitudo dicitur per quandam expressionem, similitude
<lb ed="#L" n="41"/>autem non est differentium secundum speciem, ergo species qua
<lb ed="#L" n="42"/>est medium quo res cognoscitur, vt dicitur similitudo rei non dif
<lb ed="#L" n="43"/>fert secundum speciem a re quam immediate repraesentat & sic
<lb ed="#L" n="44"/>probata est sufficienter maior, sequitur ergo conclusio principa
<lb ed="#L" n="45"/>lis scilicet quod deus non potest cognosci immediate per speciem
<lb ed="#L" n="46"/>ipsum immediate repraesentantem, & idem oporteret dicere de
<lb ed="#L" n="47"/>quacunque re quae non potest habere speciem repraesentantem
<lb ed="#L" n="48"/>ipsam quae sit eiusdem rationis cum ea¬
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e618">
<lb ed="#L" n="49"/>
<!--14--> Veruntamen contra hanc opinionem obiicitur. Rrimo,
qui<lb ed="#L" n="50" break="no"/>formae contrariae non compatiuntur se simul in eodem subiecto, sed
<lb ed="#L" n="51"/>si species repraesentans, & essentia repraesentata essent eiusdem ra
<lb ed="#L" n="52"/>tionis specificae contraria essent simul in eodem subiecto, ergo &c
<lb ed="#L" n="53"/>Minor probatur quia si species repraesentans & natura repraesen
<lb ed="#L" n="54"/>tata essent eiusdem rationis specificae, cum album & nigrum causant
<lb ed="#L" n="55"/>species suas per totum medium tunc in eadem parte medij esset
<lb ed="#L" n="56"/>species nigri quae sunt contrariae sicut album & nigrum si sint eius
<lb ed="#L" n="57"/>dem rationis specificae cum albo & nigro vt ponitur. Secundo, quia
<lb ed="#L" n="58"/>omne accidens denominat suum subiectum, si ergo species colori:
<lb ed="#L" n="59"/>esset verus color quantum ad naturam coloris specificam sequer
<lb ed="#L" n="60"/>tur quod aer, & quodcunque medium in quo recipitur species con
<lb ed="#L" n="61"/>loris diceretur coloratum, hoc autem non dicimus, ergo &c.
Terti<lb ed="#L" n="62" break="no"/>quia illud quod dicitur quod ex quo species repraesentat naturi
<lb ed="#L" n="63"/>rei specificae vt sola ratio cognoscendi, ideo videtur esse eiusdem
<lb ed="#L" n="64"/>speciei eum ipsa re, non valet, quia non oportet quod species reprae
<lb ed="#L" n="65"/>sentans habeat conuenientiam specificam cum re repraesentata quan
<lb ed="#L" n="66"/>tum ad esse naturae, sed solum in ratione repraesentandi, quia scili
<lb ed="#L" n="67"/>cet repraesentat naturam rei non solum secundum conditiones
vni<lb ed="#L" n="68" break="no"/>uersales sed etiam secundum rationem propriam, & specificam
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e666">
<lb ed="#L" n="69"/>
<!--15--> Sed illa non valent. Primum enim argumentum est contra
<lb ed="#L" n="70"/>eos qui ponunt speciem albedinis differre specifice ab albedine
<lb ed="#L" n="71"/>sicut contra nos qui ponimus vnum conuenire cum altero in specie
<lb ed="#L" n="72"/>Culus ratio est, quia contrarium causarum immediatum &
suffi<lb ed="#L" n="73" break="no"/>cientium sunt contrarij effectus, sed albedo & nigredo sunt
con<lb ed="#L" n="74" break="no"/>trariae formae, quarum immediati effectus sunt species eorum in
<lb ed="#L" n="75"/>medio, ergo species albedinis & nigredinis sunt contrariae, siue
<lb ed="#L" n="76"/>sint eiusdem rationis cum suis causis, siue non, ergo eadem diffi
<lb ed="#L" n="77"/>cultas qualiter possint esse simul in medio siue differant specifi
<lb ed="#L" n="78"/>ce a suis causis (vt illi dicunt) siue non differant, vt nos ponimus
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e693">
<lb ed="#L" n="79"/>
<!--16--> Argumentum ergo non est pro eis, nec contra nos, nisi
qua<lb ed="#L" n="80" break="no"/>tenus petit quandam difficultatem hic solui (scilicet) qualite
<lb ed="#L" n="81"/>duae species (scilicet albi & nigri) cum sint contrariae possint si
<lb ed="#L" n="82"/>mul esse in eadem parte medij. Et ad hoc dicendum quod non
<!--00785.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>sunt ibi distinctae naturae contrariae, nam sicut calidum & frigi
<lb ed="#L" n="84"/>dum in eodem subiecto non causant calorem, & frigus quae sunt
<lb ed="#L" n="85"/>contraria, sed causant tepidum quod est qualitas medio vno
im<lb ed="#L" n="86" break="no"/>pediente puram actionem alterius, & econuerso, sic album &
ni<lb ed="#L" n="87" break="no"/>grum causant in eadem parte medij speciem mediam continentem
<lb ed="#L" n="88"/>virtualiter vtrumque, sicut tepidum continet calidum & frigidum
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e724">
<lb ed="#L" n="89"/>
<!--17--> Ad secundum dicendum quod albedo & nigredo non
no<lb ed="#L" n="90" break="no"/>minant naturam speciei absolute, sed secundum potissimum eius
<lb ed="#L" n="91"/>gradum, quae solum reperitur in perspicuo terminato per
opa<lb ed="#L" n="92" break="no"/>cum, sicut lux nominat formam dyaphani, secunduno potissimum
<lb ed="#L" n="93"/>gradum quae solum reperitur in dyaphano denso, & quia
secun<lb ed="#L" n="94" break="no"/>dum illum gradum nullus color est in medio, ideo medium non
<lb ed="#L" n="95"/>proprie potest dici coloratum, quia nec illa species proprie potest
<lb ed="#L" n="96"/>dici color, licet sit eiusdem naturae specificae cum colore a quo cau
<lb ed="#L" n="97"/>satur, sicut medium non proprie dicitur lucens, quia non habet
<lb ed="#L" n="98"/>lucem secundum perfectum gradum, secundum quem
nomina<lb ed="#L" n="99" break="no"/>tur lux, quamuis habeat lumen quod est eiusdem speciei cum luce,
<lb ed="#L" n="100"/>licet in gradu remisso, dicitur tamen illuminatum, quia illi de
<lb ed="#L" n="101"/>nominationi quam facit lumen est nomen impositum, sed
deno<lb ed="#L" n="102" break="no"/>minationi quam facit species in medio non est nomen impositum.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e759">
<lb ed="#L" n="103"/>
<!--18--> Quod autem tertio additur quod sufficit quod species
re<lb ed="#L" n="104" break="no"/>praesentans sit eiusdem naturae specificae cum re repraesentata in
<lb ed="#L" n="105"/>repraesentando, & non in essendo, friuolum est & sola fuga
diffi<lb ed="#L" n="106" break="no"/>cultatis quoad hominem, si enim species repraesentans dicitur
<lb ed="#L" n="107"/>eiusdem speciei cum re repraesentata in repraesentando, aut
intelli<lb ed="#L" n="108" break="no"/>gitur quod illa identitas attendatur quantum ad
repraesentatio<lb ed="#L" n="109" break="no"/>nem, ita scilicet quod sicut vnum repraesentat aliquam rem, ita aliud
<lb ed="#L" n="110"/>repraesentat eandem rem secundum speciem, & ista identitas non
po<lb ed="#L" n="111" break="no"/>test poni inter speciem representantem, & rem repraesentatam per
<lb ed="#L" n="112"/>ipsam, aut intelligitur quod vnum repraesentat, & aliud
repraesen<lb ed="#L" n="113" break="no"/>tatur, sed dicere propter hoc esse identitatem secundum speciem
<lb ed="#L" n="114"/>inter repraesentans & repraesentatum est absurdum, quia causa
re<lb ed="#L" n="115" break="no"/>praesentat effectum, & econuerso etiam in aequiuocis, & in multis aliis
<lb ed="#L" n="116"/>quantumcunque genere vel specie differentibus, quae tamen pro
<lb ed="#L" n="117"/>pter repraesentationem non dicuntur vnius speciei cum eo quod
<lb ed="#L" n="118"/>repraesentant. Item repraesentatio cum sit habitudo rei repraesen
<lb ed="#L" n="119"/>tantis ad illud quod repraesentatur habet aliquod fundamentum
<lb ed="#L" n="120"/>ratione cuius conuenit ei repraesentare, & illud non potest esse nisi
<lb ed="#L" n="121"/>natura speciei, non quatenus est effectus rei absolutae, quia multis
<lb ed="#L" n="122"/>effectibus non conuenit sic repraesentare, deducendo etiam in o
<lb ed="#L" n="123"/>mnibus aliis nunquam inuenitur ratio & fundamentum talis
reprae<lb ed="#L" n="124" break="no"/>sentationis, non enim inuenitur in omni re, sed in illa tantum quae
<lb ed="#L" n="125"/>est effectus vniuocus deficiens tamen in tantum a perfectione
spe<lb ed="#L" n="126" break="no"/>ciei quod non terminat actum potentiae, & ita non est obiectum co
<lb ed="#L" n="127"/>gnitum, vt simile, sed est solum ratio & medium cognoscendi alterum, v
<lb ed="#L" n="128"/>similitudo, si enim talis species non esset eiusdem rationis cum re
<lb ed="#L" n="129"/>quam representat nullo modo posset esse ratio repraesentandi per
<lb ed="#L" n="130"/>fecte alterum cum ipsa sit quid imperfectissimum, quin potius res quae
<lb ed="#L" n="131"/>sunt naturae perfectioris essent perfectioris repraesentationis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e827">
<lb ed="#L" n="132"/>
<!--19--> Et istam rationem assignat frater Thomas 4. lib. dist. 49
<lb ed="#L" n="133"/>vbi expresse dicit quod similitudo secundum speciem requiritur
<lb ed="#L" n="134"/>inter repraesentans & repraesentatum, quamuis non sit idem
mo<lb ed="#L" n="135" break="no"/>dus essendi vtrobique & per totam deductionem illius rationis
<lb ed="#L" n="136"/>in qua fundat positionem suam. apparet quod ipse intendit de
<lb ed="#L" n="137"/>identitate specifica in essendo, & non in repraesentando, alioquir
<lb ed="#L" n="138"/>ratio eius non valeret vnam festucam. Dicit enim quod propter
<lb ed="#L" n="139"/>hoc diuina essentia non potest repraesentari per speciem, quia o
<lb ed="#L" n="140"/>mnis similitudo creata differt abessentia diuina secundum
ge<lb ed="#L" n="141" break="no"/>nus, & non conuenit ei nisi secundum analogiam, si enim
intel<lb ed="#L" n="142" break="no"/>ligat de differentia rei habetur propositum, si vero de differentia
<lb ed="#L" n="143"/>rationis in repraesentando petit principium, quia potest dici quod
<lb ed="#L" n="144"/>quantumcunque species differt secundum genus in essendo,
con<lb ed="#L" n="145" break="no"/>uenit tamen secundum speciem in repraesentando, quia
repraesen<lb ed="#L" n="146" break="no"/>tat perfecte diuinam essentiam inquantum perfecte videtur ab
<lb ed="#L" n="147"/>intellectu creato: & sic patet primus modus quantum ad primam
<lb ed="#L" n="148"/>partem sui, quia secundam partem habet communem cum
secen<lb ed="#L" n="149" break="no"/>da opinione de qua statim dicetur. Haec autem quae dicta sunt de
<lb ed="#L" n="150"/>specie, quod non potest esse medium repraesentans diuinam
essen<lb ed="#L" n="151" break="no"/>tiam in visione beata dicta sunt secundum opinionem illorum qui
<lb ed="#L" n="152"/>credunt aliquam cognitionem fieri per speciem quae non est
me<lb ed="#L" n="153" break="no"/>dium cognitum, sed sola est ratio cognoscendi, quam opinionem
<lb ed="#L" n="154"/>non credimus esse veram, sicut ostensum fuit lib. 2. dist. 3. Sed
qua<lb ed="#L" n="155" break="no"/>cunque opinione data nos habemus intentum, quia si nulla
co<lb ed="#L" n="156" break="no"/>gnitio fit per talem speciem, ergo nec cognitio beata de qua nunc
<lb ed="#L" n="157"/>agitur, nec aliqua cognitio angelica, de qua actum est in 2. libi
<lb ed="#L" n="158"/>nec vniuersaliter aliqua alia. Si vero aliqua cognitio fiat per
ta<lb ed="#L" n="159" break="no"/>lem speciem hoc est possibile solum quando species repraesent Ins
<lb ed="#L" n="160"/>& res per ipsam repraesentata possunt esse eiusdem speciei inesse
<lb ed="#L" n="161"/>naturae, quod non est possibile in cognitione beata, nec in
cogni<lb ed="#L" n="162" break="no"/>tione angelica, nec in aliqua cognitione intellectiua.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e899">
<lb ed="#L" n="163"/>
<!--20--> Secundus modus est eorum qui dicunt quod ad videndum
<lb ed="#L" n="164"/>deum clare & manifeste non requiritur meolum cognitum, nec
<!--00786.xml-->
<pb ed="#L" n="356-v"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>medium quod est solum ratio cognoscendi vt species, sed reprae
<lb ed="#L" n="2"/>sentatur intellectui creato ipsa essentia diuina secundum se. Re
<lb ed="#L" n="3"/>quiritur tamen medium eleuant & confortans quod est lumen
<lb ed="#L" n="4"/>gloriae, & isti variantur. Quia quidam vocant illam eleuationem
<lb ed="#L" n="5"/>confortationem potentiae ad eliciendum actum intelligendi
re<lb ed="#L" n="6" break="no"/>spectu talis obiecti. Alij autem vocant istam eleuatione vel
con<lb ed="#L" n="7" break="no"/>fortationem dispositionem potentiae intellectiuae ad suscipien
<lb ed="#L" n="8"/>dum actum intelligendi, secundum duas opiniones quae currun
<lb ed="#L" n="9"/>de modo intelligendi. Quia quidam dicunt quod intelligere est
<lb ed="#L" n="10"/>exercere actiue operationem. Alij autem dicunt quod intellige
<lb ed="#L" n="11"/>re est esse perfectum quadam forma quae dicitur operatio vt re
<lb ed="#L" n="12"/>spicit obiectum. Vtriusque autem opinionis potest duplex
rati<lb ed="#L" n="13" break="no"/>assignari. Prima talis est, nulla virtus naturalis potest secundun
<lb ed="#L" n="14"/>se in operationem supernaturalem nisi confortata per aliquod
<lb ed="#L" n="15"/>supernaturale sibi collatum, nec aliquod subiectum est suscepti
<lb ed="#L" n="16"/>uum formae supernaturalis nisi disponatur dispositione superna
<lb ed="#L" n="17"/>turali per quam eleuetur. Vitima enim dispositio ad formam &
<lb ed="#L" n="18"/>forma recipiuntur in subiecto secundum eandem rationem,
it<lb ed="#L" n="19" break="no"/>quod si vnum sit naturale & reliquum, sed visio diuinae essentiae
<lb ed="#L" n="20"/>vel est operatio elicita ab intellectu nostro, vel est perfectio rece
<lb ed="#L" n="21"/>pta in ipso non quaecunque sed supernaturalis, ergo non potes
<lb ed="#L" n="22"/>elici ab ipso, nec recipi in ipso absque dispositione supernaturali
<lb ed="#L" n="23"/>eleuante & confortante intellectum ad eliciendum ipsam actiue
<lb ed="#L" n="24"/>vel ad suscipiendum ipsam passiue, illa autem dispositio vocatu
<lb ed="#L" n="25"/>lumen gloriae, quare & caetera. Secunda ratio talis est, maior es
<lb ed="#L" n="26"/>improportio cuiuslibet intellectus creati ad diuinam essentiam
<lb ed="#L" n="27"/>quam cuiuscunque potentiae sensitiuae ad suum obiectum, sed quae
<lb ed="#L" n="28"/>dam potentia sensitiua (scilicet visiua) non est apta elicere, vel
<lb ed="#L" n="29"/>suscipere actu videndi nisi recepta quadam forma extrinseca per
<lb ed="#L" n="30"/>quam ad talem actionem vel receptionem disponitur, visus enim
<lb ed="#L" n="31"/>non potest cognoscere visibile nisi prius recipiat lumen
corporal<lb ed="#L" n="32" break="no"/>ab extrinseco, ergo multominus intellectus creatus potest elice
<lb ed="#L" n="33"/>re vel suscipere actum intelligendi diuinam essentiam nisi dispo
<lb ed="#L" n="34"/>natur per formam supernaturalem quam vocamus lumen gloriae
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e988">
<lb ed="#L" n="35"/>
<!--21--> Sed ista non videntur sufficere. Primo, quia neutra opinio
<lb ed="#L" n="36"/>dat possibilitatem cognoscendi deum clare & nude, sed solum
<lb ed="#L" n="37"/>ostendit quod talis cognitio non est possibilis per naturam, non
<lb ed="#L" n="38"/>sequitur autem, non est possibilis per naturam, ergo est possibi
<lb ed="#L" n="39"/>lis per aliud additum naturae, alioquin posset dici de omni im
<lb ed="#L" n="40"/>possibili etiam si contradictionem includeret quod licet non est
<lb ed="#L" n="41"/>possibile per naturam, esset tamen possibile per aliquod super
<lb ed="#L" n="42"/>additum supernaturale. Neutra autem opinio, nec illa quae dicit
<lb ed="#L" n="43"/>quod lumen requiritur ad eliciendum actum nec illa quae dici
<lb ed="#L" n="44"/>quod requiritur ad recipiendum, ipsum declarat quod illud lu
<lb ed="#L" n="45"/>men supernaturale det possibilitatem videndi deum, sed solun
<lb ed="#L" n="46"/>dicit quod sine aliquo supernaturali superaddito non esset poss
<lb ed="#L" n="47"/>bile deum videre Secundo, quod nec illud quod vtraque opinio
<lb ed="#L" n="48"/>dicit sufficienter probatur: Quod patet de opinione quae ponii
<lb ed="#L" n="49"/>lumen gloriae requiri ad eliciendum actum intelligendi, quia
<lb ed="#L" n="50"/>quod intellectus noster confortetur per lumen gloriae, &
confor<lb ed="#L" n="51" break="no"/>tatus eleuatur ad eliciendum actum intelli gendi visionis beata
<lb ed="#L" n="52"/>non potest intelligi nisi dupliciter. Vno modo quod per informa
<lb ed="#L" n="53"/>tionem intellectus nostri a lumine gloriae virtus eius intendatur
<lb ed="#L" n="54"/>& intensa eleuetur ad visionem essentiae diuinae, ad quam prius
<lb ed="#L" n="55"/>attingere non poterat. Alio modo quod intellectus noster &
lu<lb ed="#L" n="56" break="no"/>men gloriae tanquam duo imperfecta agentia suppleant vicem
<lb ed="#L" n="57"/>vnius perfecti agentis respectu talis visionis quemadmodum
quan<lb ed="#L" n="58" break="no"/>do duo trahunt nauem quorum duorum neuter posset per se tra
<lb ed="#L" n="59"/>here, & duae candelae causant intensum lumen quod neutra pe
<lb ed="#L" n="60"/>se sufficeret causare. Primum non potest dici propter duo. Primum
<lb ed="#L" n="61"/>est quia intellectus noster non est forma suscipiens magis &
mi<lb ed="#L" n="62" break="no"/>nus. Secundum est quod omne intendens aliud per se est tale
for<lb ed="#L" n="63" break="no"/>maliter vel virtualiter sicut illud quod intenditur, verbi gratia,
il<lb ed="#L" n="64" break="no"/>lud quod intendit calorem est calidum formaliter vt ignis. Vel vir
<lb ed="#L" n="65"/>tualiter, sicut sol intendit calorem aeris. Dico autem per se, quia
<lb ed="#L" n="66"/>contrarium per accidens confortat & intendit sicut calidum cir
<lb ed="#L" n="67"/>cunstans non comburit de quo nihil ad praesens, lumen autem
<lb ed="#L" n="68"/>gloriae non est tale formaliter qualis est intellectus noster, nec
vir<lb ed="#L" n="69" break="no"/>tualiter, quia lumen gloriae non est causatiuum virtutis intellecti
<lb ed="#L" n="70"/>uae, ergo lumen gloriae non potest confortare intellectum nostru
<lb ed="#L" n="71"/>ipsum intendendo. Secundum etiam non potest dici, quia si
inte<lb ed="#L" n="72" break="no"/>lectus creatus & lumen gloriae suppleretur vicem vnius perfecti
<lb ed="#L" n="73"/>agentis, tunc quodlibet eorum haberet similem virtutem respe
<lb ed="#L" n="74"/>ctu actus intelligendi sicut duo trahentes nauem respectu
tra<lb ed="#L" n="75" break="no"/>ctus nauis, & sic lumen gloriae esset quaedam potentia
intellecti<lb ed="#L" n="76" break="no"/>ua sicut intellectus noster, quod est inconueniens.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1085">
<lb ed="#L" n="77"/>
<!--22--> Et si dicatur qoe lumen corporale confortat visum, & tamen
<lb ed="#L" n="78"/>visus non intenditur nec remittitur per ipsum, nec etiam visus &
<lb ed="#L" n="79"/>lumen corporale sunt duo imperfecta agentia supplentia vicem
<lb ed="#L" n="80"/>vnius agentis perfecti propter quod eodem modo vt videtur po
<lb ed="#L" n="81"/>test esse circa intellectum nostrum & lumen gloriae. Dicendum
<lb ed="#L" n="82"/>quod non valet, quia lumen corporale non requiritur tanquam con¬
<!--00786.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>fortans visum qui secundum se potest in obiectum sibi repraesen
<lb ed="#L" n="84"/>tatum, sed requiritur vt dispositio medij & organi ad suscipien
<lb ed="#L" n="85"/>dum speciem coloris secundum ponentes visionem fieri per spe
<lb ed="#L" n="86"/>ciem, quia medium vel organum non reciperet speciem coloris
<lb ed="#L" n="87"/>nisi esset actu illuminatum, quia color non est aptus natus facere
<lb ed="#L" n="88"/>speciem suam in medio & in organo, nisi in illuminatis, igitur
<lb ed="#L" n="89"/>in visione beata non requiritur lumen gloriae, vt confortans in
<lb ed="#L" n="90"/>tellectum, nec ex parte obiecti, quasi dans ei virtutem mouendi
<lb ed="#L" n="91"/>intellectum, cum essentia diuina posset hoc de se sine quacunque
<lb ed="#L" n="92"/>virtute creata, si ergo aliquo modo requiritur hoc erit ad dispo
<lb ed="#L" n="93"/>nendum intellectum ad suscipiendum actionem obiecti, quem
<lb ed="#L" n="94"/>admodum dictum est de lumine corporali respectu medij &
or<lb ed="#L" n="95" break="no"/>gani, quod perenet ad sequentem articulum de quo statim pare
<lb ed="#L" n="96"/>bit. Secunda etiam opinio quae dicit quod lumen gloriae requiri
<lb ed="#L" n="97"/>tur ad suscipiendum actum visionis beatae, quae est forma super
<lb ed="#L" n="98"/>naturalis & Improportionata naturae, non valet. Quum enim di
<lb ed="#L" n="99"/>citur quod dullum subiectum est susceptiuum formae supernatu
<lb ed="#L" n="100"/>ralis, nisi disponatur per aliquam dispositionem supernaturalem
<lb ed="#L" n="101"/>non est verum, quia dispositio supernaturalis est quaedam forma
<lb ed="#L" n="102"/>supernaturalis, illa ergo aut recipitur immediate in natura, aut
<lb ed="#L" n="103"/>mediante alia dispositione, si immediate eadem ratione, & quaeli
<lb ed="#L" n="104"/>bet alia forma supernaturalis, si mediate, aut dispositio medi
<lb ed="#L" n="105"/>erit naturalis aut supernaturalis, si naturalis habetur quod natur:
<lb ed="#L" n="106"/>ex naturalibus est capax formae supernaturalis, si supernatura
<lb ed="#L" n="107"/>lis, quaeram quomodo recipitur in subiecto aut mediante
dispositio<lb ed="#L" n="108" break="no"/>ne naturali aut supernaturali, & sic procedetur in infinitum, nisi sti
<lb ed="#L" n="109"/>tur in hoc quod forma supernaturalis recipiatur in intellectu absq
<lb ed="#L" n="110"/>dispositione supernaturali. Item contra vtramque opinionem com
<lb ed="#L" n="111"/>muniter potest sic argui, quia si requiritur dispositio supernatu
<lb ed="#L" n="112"/>ralis ad eligendum actum intelligendi, aut suscipiendum ipsum,
ho<lb ed="#L" n="113" break="no"/>non est nisi propter excessum obiecti super potentiam, vt per ip
<lb ed="#L" n="114"/>sam potentia sit proportionata obiecto, quae secundum se distat il
<lb ed="#L" n="115"/>infinitum ab ipso, sed propter hoc non oportet quod requiratur di
<lb ed="#L" n="116"/>spositio supernaturalis, quia ea addita adhuc tantum distat po
<lb ed="#L" n="117"/>tentia ab obiecto prius sicut scilicet in infinitum, ergo propte
<lb ed="#L" n="118"/>hoc non requiritur aliqua dispositio supernatur alis, per hoc pa
<lb ed="#L" n="119"/>tet responsio ad duas rationes probantes vtramque opinionem
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1187">
<lb ed="#L" n="120"/>
<!--23--> Ad primam dicendum quod nulla forma seu dispositio super
<lb ed="#L" n="121"/>naturalis potest eleuare intellectum ad illud ad quod non potest
<lb ed="#L" n="122"/>secundum seipsum, nec ad recipiendum formam supernaturalem,
<lb ed="#L" n="123"/>vel actum, oportet semper ponere dispositionem supernaturalem,
<lb ed="#L" n="124"/>alioquin esset processus in infinitum. Ad secundum patet respor
<lb ed="#L" n="125"/>sio ex dictis in reprobatione opinionum vbi dictum est propte
<lb ed="#L" n="126"/>quid requiritur lumen in visione corporali. Et quicquid fit de
f<lb ed="#L" n="127" break="no"/>cto an tale lumen gloriae sit in intellectu beato, tamen de
possi<lb ed="#L" n="128" break="no"/>bili tenet frater Thomas libro quarto, distinctione quadragesi
<lb ed="#L" n="129"/>manona, quod beata visio potest communicari homini existenti
<lb ed="#L" n="130"/>in puris dispositionibus viae, & ita non habenti lumen gloriae.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1216">
<lb ed="#L" n="131"/>
<!--24--> Tertius modus est quod ad videndum deum clare & manifeste
<lb ed="#L" n="132"/>non requiritur species repraesentans diuinam essentiam, vt dicit
pri<lb ed="#L" n="133" break="no"/>ma opinio, nec aliquod lumen creatum eleuans intellectum, vt dicit
<lb ed="#L" n="134"/>tam secunda opinio quam prima, sed sufficit quod diuina essentia
<lb ed="#L" n="135"/>immediate repraesentetur intellectui creato, quod vtique non
po<lb ed="#L" n="136" break="no"/>test fieri secundum ordinem naturae quam experimur, secundum
<lb ed="#L" n="137"/>quem nihil intelligimus nisi ex sensatis & imaginatis. Sed potes
<lb ed="#L" n="138"/>hoc fieri secundum ordinem diuinae gratiae, & illud potest patere
<lb ed="#L" n="139"/>sic, vbicunque natura & virtus potentiae se extendunt ad obiectum,
<lb ed="#L" n="140"/>praesentato obiecto per se & immediate, & excluso impedimente
<lb ed="#L" n="141"/>omni causante aenigma necessario sequitur cognitio clara & ma
<lb ed="#L" n="142"/>mfesta, qualis est possibilis inter talem potentiam & obiectum se
<lb ed="#L" n="143"/>cundum quemcunque modum, sed noster intellectus de se potest in
<lb ed="#L" n="144"/>essentiam diuinam tanquam in obiectum, & totum impedimentum
<lb ed="#L" n="145"/>clare & manifeste cognitionis diuinae essentiae est, quia cognosc
<lb ed="#L" n="146"/>tur per medium inferioris gradus quod est essentia creata, quod
<lb ed="#L" n="147"/>medium potest excludi vt probabitur, ergo hoc excluso, &
prae<lb ed="#L" n="148" break="no"/>sentata diuina essentia intellectui secundum se & immediate se
<lb ed="#L" n="149"/>quitur cognitio clara & manifecta qualis possibilis est intelle
<lb ed="#L" n="150"/>ctui nostro respectu diuinae essentiae. Maior patet, quia ex quo po
<lb ed="#L" n="151"/>tentia potest in obiectum de natura sua potest ipsum cognoscere, &
<lb ed="#L" n="152"/>si impedimentum causans obscuram cognitionem excludatur
<lb ed="#L" n="153"/>consequens est, quod potentia cognoscat obiectum clare quantum est
<lb ed="#L" n="154"/>possibile. Minor probatur, quia intellectus noster de se potest co
<lb ed="#L" n="155"/>gnoscere essentiam diuinam. Nam & philosophi probauerunt
<lb ed="#L" n="156"/>deum esse quandam naturam subsistentem intellectualem, & habentem
o<lb ed="#L" n="157" break="no"/>mnem perfectionem, quod autem huiusmodi cognitio esset nobis obscu
<lb ed="#L" n="158"/>ra & eis causa est, quia naturali ordine non cognouerunt, nec nos
<lb ed="#L" n="159"/>cognoscimus deum nisi ex creaturis, quae quum sunt inferiori
<lb ed="#L" n="160"/>gradus, non repraesentant ipsum clare & manifeste, hoc autem im
<lb ed="#L" n="161"/>pedimentum potest amoueri virtute diuina, quae potest omne quod
<lb ed="#L" n="162"/>non implicat contradictionem, quod autem intellectus noster qui
<lb ed="#L" n="163"/>secundum ordinem naturae non consurgit in cognitionem dei
ni<lb ed="#L" n="164" break="no"/>si ex creaturis posset ipsum habere praesentem secundum se, & sic
<!--00787.xml-->
<pb ed="#L" n="357-r"/>
<cb ed="#L" n="a"/>
<lb ed="#L" n="1"/>tradictionem implicat, quia in actionibus naturalibus videmus
<lb ed="#L" n="2"/>quod Deus potest modum agendi immutare. Hoc etiam
attesta<lb ed="#L" n="3" break="no"/>tur omnis opinio circa materiam istam, quia omnes ponunt?
<lb ed="#L" n="4"/>Deus in visione beata immutabit illum ordinem quo nunc cogno
<lb ed="#L" n="5"/>scimus ipsum ex creaturis, & repraesentabitur intellectui nostro
<lb ed="#L" n="6"/>nullo alio praecognito: & haec fuit minor, sequitur ergo conclu
<lb ed="#L" n="7"/>lio. Et hanc viam necessario habent tenere illi qui dicunt quod
<lb ed="#L" n="8"/>Deus potest visionem immediatam suae essentiae communicare
<lb ed="#L" n="9"/>homini existenti in puris dispositionibus viae, quia isti excludumi
<lb ed="#L" n="10"/>speciem repraesentantem, & lumen gloriae a tali visione. Ex quo
<lb ed="#L" n="11"/>potest sic argui: quod essentia diuina sit praesens intellectui
no<lb ed="#L" n="12" break="no"/>stro in ratione obiecti quae prius non erat ei sic praesens,
opor<lb ed="#L" n="13" break="no"/>tet quod hoc sit vel ex mutatione sui, vel ex mutatione intellectus,
<lb ed="#L" n="14"/>non ex mutatione sui, quia ipsa est omnino immutabilis, nec e
<lb ed="#L" n="15"/>mutatione intellectus per aliquod receptum quod est species, vel
<lb ed="#L" n="16"/>lumen, quia speciem negant, lumen autem ponitur vt dispositio
<lb ed="#L" n="17"/>patriae, ipsi autem dicunt quod talis potest communicari
intell<lb ed="#L" n="18" break="no"/>ctui habenti solas dispositiones viae, oportet ergo quod per hoc solum
<lb ed="#L" n="19"/>mutetur intellectus, quia mutatur ordo naturalis quem habet in
<lb ed="#L" n="20"/>Intelligendo, secundum quem non cognoscit Deum ex creaturis
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1344">
<lb ed="#L" n="21"/>
<!--25--> Insurgit autem hic duplex dubitatio. Vna de conclusione
<lb ed="#L" n="22"/>alia de ratione probante conclusionem. Contra conclusionem
<lb ed="#L" n="23"/>enim potest sic argui, quia vnus intellectus humanus est beatios
<lb ed="#L" n="24"/>alio: etiam intellectus humanus potest esse aeque beatus sicut
in<lb ed="#L" n="25" break="no"/>tellectus angelicus, sed illud non potest esse nili ponatur in
intel<lb ed="#L" n="26" break="no"/>lectu humano lumen gloriae, ergo &c. Maior patet per illud quod
<lb ed="#L" n="27"/>dicitur Ioannis decimoquarto: In domo patris mei mansiones
<lb ed="#L" n="28"/>multae sunt, per quod innuitur quod diuersi homines habebuni
<lb ed="#L" n="29"/>diuersos gradus beatitudinis. & Matthaei vigesimosecundo
dici<lb ed="#L" n="30" break="no"/>tur quod erunt sicut angeli Dei in caelo. in quo promittitur
ho<lb ed="#L" n="31" break="no"/>minibus aequalitas beatitudinis cum angelis: igitur secundum d
<lb ed="#L" n="32"/>ctum scripturae, vnus homo potest esse beatior altero, & etiam
<lb ed="#L" n="33"/>aeque beatus cum angelo, & beatior quibusdam angelis: quia se
<lb ed="#L" n="34"/>cundum beatum Gregorium, ad singulos ordines angelorum sunt
<lb ed="#L" n="35"/>aliqui de hominibus assumendi, & sic patet maior. Minor proba
<lb ed="#L" n="36"/>tur: quia si non exigitur lumen gloriae ad videndum Deum, tune
<lb ed="#L" n="37"/>inter homines non poterit esse diuersus gradus visionis, nec ex
<lb ed="#L" n="38"/>parte intellectus, quia inter intellectus humanos non potest esse
<lb ed="#L" n="39"/>gradus maioris & minoris perfectionis, nec ex parte essentiae di
<lb ed="#L" n="40"/>uinae, quia ipsa eodem modo & aeque immediate repraesentatu
<lb ed="#L" n="41"/>cuilibet intellectui beato, nec ex parte medij, quia nullum medii
<lb ed="#L" n="42"/>ponitur secundum hanc opinionem, ergo non poterut esse
diue<lb ed="#L" n="43" break="no"/>si gradus in beatitudine hominum. Item nec homo poterit
per<lb ed="#L" n="44" break="no"/>tingere ad beatitudinem angelorum: quia intellectus angeli exce
<lb ed="#L" n="45"/>dit secundum naturam intellectum hominis. Ex quo ergo non
<lb ed="#L" n="46"/>ponitur aliquod medium eleuans intellectum nostrum,
conse<lb ed="#L" n="47" break="no"/>quens est quod beatitudo intellectus nostri non poterit aequari
<lb ed="#L" n="48"/>beatitudini angelorum, cuius contrarium scriptura dicit.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1409">
<lb ed="#L" n="49"/>
<!--26--> Item contra rationem probantem conclusionem sic potess
<lb ed="#L" n="50"/>obiici: ad hoc quod potentia cognoscat obiectum clare &
nudi<lb ed="#L" n="51" break="no"/>non solum requiritur praesentia obiecti, & exclusio impedimen
<lb ed="#L" n="52"/>ti (scilicet medij causantis confusam cognitionem) sed cum hoc
<lb ed="#L" n="53"/>requiritur proportio obiecti ad potentia, sed potentia intellecti
<lb ed="#L" n="54"/>ua creata nullam proportionem habet cum essentia diuina a qua
<lb ed="#L" n="55"/>distat in infinitum, ergo alijs exclusis, & hoc solo remanente num
<lb ed="#L" n="56"/>quam poterit obiectum cognosci clare & manifeste.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1431">
<lb ed="#L" n="57"/>
<!--27--> Ad primum istorum potest responderi dupliciter. Primo
<lb ed="#L" n="58"/>quod sicut aliquibus quandoque visum est quantum ad visionem
<lb ed="#L" n="59"/>diuinae essentiae, & eorum quae in ipsa naturaliter videntur, nor
<lb ed="#L" n="60"/>erit differentia inter homines beatos, imo sic omnes accipieni
<lb ed="#L" n="61"/>vnum denarium, & erunt aequales in hoc primi nouissimis
<lb ed="#L" n="62"/>& nouissimi primis, quantumcunque portauerint pondus diei
<lb ed="#L" n="63"/>& aestus: sed differentia solum est quantum ad illa quae reuelat
<lb ed="#L" n="64"/>Deus voluntarie, quorum cognitio non pertinet ad beatitudi
<lb ed="#L" n="65"/>nem essentialem, & etiam quantum ad dotes corporis, &
quos<lb ed="#L" n="66" break="no"/>dam gradus dignitatis, in quibus quidam excedunt alios, & bea
<lb ed="#L" n="67"/>ta virgo & Christus homo omnes angelos, & per idem patet?
<lb ed="#L" n="68"/>homo potest venire ad gradus angelorum, vel excedere aliquos
<lb ed="#L" n="69"/>quia ordines angelorum non distinguuntur penes visionem
diui<lb ed="#L" n="70" break="no"/>nae essentiae, sed penes modum recipiendi diuersas
illuminatio<lb ed="#L" n="71" break="no"/>nes, in quibus homines possunt aequari angelis, vel eos exceder
<lb ed="#L" n="72"/>pro voluntate Dei reuelantis.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1471">
<lb ed="#L" n="73"/>
<!--28.--> Vel potest dici aliter & melius ac securius secundum
opi<lb ed="#L" n="74" break="no"/>nionem illorum qui dicunt, quod intelligere est quaedam forina
<lb ed="#L" n="75"/>recepta in intellectu, quae nata est recipere magis & minus: posi
<lb ed="#L" n="76"/>to enim quod non sit differentia ex parte intellectus recipientis
<lb ed="#L" n="77"/>nec ex parte obiecti praesentati, nihilominus tamen Deus potesi
<lb ed="#L" n="78"/>perfectiorem actum intelligendi influere vni quam alteri, & he
<lb ed="#L" n="79"/>mini quam angelo, & sic poterit bonus homo esse beatior altero
<lb ed="#L" n="80"/>& aeque beatus cum angelo, vel beatior ipso, secundum
diuersi<lb ed="#L" n="81" break="no"/>tatem perfectionis actus intelligendi impressi huic vel illi.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1495">
<lb ed="#L" n="82"/>
<!--29--> Ad secundum dicendum quod nihil cadens sub formali ra¬
<!--00787.xml-->
<cb ed="#L" n="b"/>
<lb ed="#L" n="83"/>tione obiecti excedit proportionem potentiae per se, licet
pos<lb ed="#L" n="84" break="no"/>sit excedere per accidens: sicut claritas solis in se excedit
vi<lb ed="#L" n="85" break="no"/>sum noctuae, propter hoc quod organum visus in noctua
laedi<lb ed="#L" n="86" break="no"/>tur, & dissoluitur a claritate solis in rota sua, & si hoc non esset,
<lb ed="#L" n="87"/>visus noctuae posset clare & manifeste videre solem, quod satis
<lb ed="#L" n="88"/>innuit Philosophus in quodam simili, quum dicit, quod si senex
<lb ed="#L" n="89"/>haberet oculum iuuenis, videret vtique sicut & iuuenis: igitur
<lb ed="#L" n="90"/>excessus obiecti supra potentiam non potest esse causa
cognitio<lb ed="#L" n="91" break="no"/>nis confusae & obscurae, nisi per accidens, vel ratione organi, vt
<lb ed="#L" n="92"/>in potentijs sensitiuis, vel ratione modi cognoscendi, vt in poten
<lb ed="#L" n="93"/>tia intellectiua, quae non cognoscit naturaliter Deum, vel
sub<lb ed="#L" n="94" break="no"/>stantias separatas, nisi per creaturas corporales, quae sunt
infe<lb ed="#L" n="95" break="no"/>rioris gradus, nec perfecte possunt repraesentare eum: omnis enim
<lb ed="#L" n="96"/>potentia habet proportionem cum omni eo quod cadit sub
ra<lb ed="#L" n="97" break="no"/>tione sui subiecti, Deus autem cadit sub ratione entis, quae est
for<lb ed="#L" n="98" break="no"/>malis ratio obiecti intellectus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1541">
<lb ed="#L" n="99"/>
<!--30--> AD RATIONES principales dicendum. Ad primam
<lb ed="#L" n="100"/>concedo maiorem, & nego minorem. Et ad probationem quum
<lb ed="#L" n="101"/>dicitur, sicut se habent sensibilia ad sensum, &c. adhuc
proces<lb ed="#L" n="102" break="no"/>sus totus concedatur, quia non concluditur nisi quod intellectu:
<lb ed="#L" n="103"/>noster non potest intelligere nisi quod repraesentatur in
phantas<lb ed="#L" n="104" break="no"/>matibus, vel deducitur ex praesentatis. Constat autem quod
<lb ed="#L" n="105"/>Deum cognoscimus ex repraesentatis a phantasmatibus, quia ex re
<lb ed="#L" n="106"/>bus creatis consurgimus in cognitionem Del. Si vero aliquis ve
<lb ed="#L" n="107"/>lit ex hoc concludere quod non possit alio modo cognosci quam
<lb ed="#L" n="108"/>illo modo quo cognoscitur ex creaturis, in arguendo esset fallaci:
<lb ed="#L" n="109"/>figurae dictionis, mutando quid in qualiter, & in eodem sensu al
<lb ed="#L" n="110"/>sumeretur falsum contra conclusionem, quia sensus potest
co<lb ed="#L" n="111" break="no"/>gnoscere sensibile absque specie recepta a sensibili, si talis species
<lb ed="#L" n="112"/>fieret in ipso virtute diuina: & eodem modo potest intellectus
no<lb ed="#L" n="113" break="no"/>ster diuina virtute cognoscere Deum sibi repraesentatum
alie<lb ed="#L" n="114" break="no"/>modo quam per creaturas corporales, quamuis Deus non possit
<lb ed="#L" n="115"/>facere quod potentia feratur in aliquid quod non cadit sub
ra<lb ed="#L" n="116" break="no"/>tione sui obiecti, sicut quod visus cognoscat sonum, quia hoc
<lb ed="#L" n="117"/>implicat contradictionem, potest tamen inter potentiam &
obi<lb ed="#L" n="118" break="no"/>ctum mutare modum reprae sentandi & cognoscendi.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1589">
<lb ed="#L" n="119"/>
<!--31--> Ad secundum dicendum quod essentia diuina non distat tan
<lb ed="#L" n="120"/>tum ab intellectu creato quantum ad proportionem
cognoscen<lb ed="#L" n="121" break="no"/>tis & cognoscibilis, quantum distat subllantia separata a sensu,
<lb ed="#L" n="122"/>quia essentia diuina cadit sub ratione formali obiecti intellectu:
<lb ed="#L" n="123"/>quae est ens secundum communem rationem entis, substanta
<lb ed="#L" n="124"/>vero separata non-cadit sub ratione formali¬obiecti intelle
<lb ed="#L" n="125"/>ctus, quae est ens secundum communem ationem entis,
sub<lb ed="#L" n="126" break="no"/>stantia vero separata non cadit sub ratione formali obiecti
<lb ed="#L" n="127"/>sensus, quae est qualitas sensibilis, quae non potest esse nisi in
<lb ed="#L" n="128"/>corpore. Per illud etiam argumentum, si valeret, posset ae
qua<lb ed="#L" n="129" break="no"/>liter probari quod Deus non potest cognosci ab intellectu
no<lb ed="#L" n="130" break="no"/>stro cognitione confusa, sicut probatur quod non potest
co<lb ed="#L" n="131" break="no"/>gnosci cognitione clara & manifesta, quia cognitio sensus non
<lb ed="#L" n="132"/>se extendit ad cognitionem substantiarum separatarum
quo<lb ed="#L" n="133" break="no"/>quomodo: & causa est, quia illae non cadunt sub formali
ratio<lb ed="#L" n="134" break="no"/>ne obiecti sensus.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1628">
<lb ed="#L" n="135"/>
<!--32--> Ad tertium dicendum est quod infinitum priuatiue
secun<lb ed="#L" n="136" break="no"/>dum quod huiusmodi est ignotum, si cognoscatur eo modo
qui<lb ed="#L" n="137" break="no"/>est infinitum, quia infinitum priuatiue secundum appositionem
<lb ed="#L" n="138"/>& diuisionem (vt determinatur libro tertio Physicorum)
nun<lb ed="#L" n="139" break="no"/>quam est totum acceptum, sed semper restat aliquid
accipien<lb ed="#L" n="140" break="no"/>dum: & si eo modo cognoscatur, semper restat aliquid cogno
<lb ed="#L" n="141"/>scendum, et quantum ad illud nondum est cognitum: &
si<lb ed="#L" n="142" break="no"/>cut quod acceptum est semper est finitum, ratione vero eius
<lb ed="#L" n="143"/>quod accipiendum est dicitur infinitum, sic quod cognitum est,
<lb ed="#L" n="144"/>est infinitum, quod autem restat cognoscendum est infinitum
<lb ed="#L" n="145"/>sed infinitum negatiue, cuiusmodi est Deus, qui non est
infini<lb ed="#L" n="146" break="no"/>tus, quia ei desit aliquid quod in posterum sit ab eo
accipien<lb ed="#L" n="147" break="no"/>dum, sed quia continet omnem perfectionem, vltra quam nihil
<lb ed="#L" n="148"/>est possibile accipere, tale secundum se est maxime cognoscibile
<lb ed="#L" n="149"/>& si non sit maxime cognitum, hoc est ex defectu potentiae qvel
<lb ed="#L" n="150"/>modi cognoscendi.
</p>
<p xml:id="jsnvu6-e292552-d1e1667">
<lb ed="#L" n="151"/>
<!--33--> Ad quartum dicendum est quod illa auctoritas triplicite
<lb ed="#L" n="152"/>potest intelligi, sicut per beatum Augustinum patet in
libr<lb ed="#L" n="153" break="no"/>de videndo Deum. Primo vt excludatus visio corporalis
<lb ed="#L" n="154"/>quia oculo corporali Deum nemo vidit vnquam, nec visurus
<lb ed="#L" n="155"/>est. Secundo vt excludatur visio intellectualis naturalis a
no<lb ed="#L" n="156" break="no"/>bis dum viuimus in isto mortali corpore: quia nullus vnquam
<lb ed="#L" n="157"/>ex naturalibus potuit attingere ad claram & manifestam
visio<lb ed="#L" n="158" break="no"/>nem Dei per essentiam. Tertio modo vt excludatur visio
com<lb ed="#L" n="159" break="no"/>prehensionis ab omni intellectu creato: & sic exponit Ioannes
<lb ed="#L" n="160"/>Chrysostomus dicens: notitiam huius (dicit eu angelista)
certissi<lb ed="#L" n="161" break="no"/>mam considerationem & comprehensionem tantam quantam
<lb ed="#L" n="162"/>habet pater de filio: per hoc tamen non excluditun quin beat
<lb ed="#L" n="163"/>tam homines quam angeli videant Deum clare, quamuis non
<lb ed="#L" n="164"/>comprehensiue.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>