-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve07v1_kzz7yh-a07504.xml
572 lines (572 loc) · 38.1 KB
/
cod-ve07v1_kzz7yh-a07504.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2023-09-18">September 18, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve07v1">Venice, 1507, v. 1</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-18" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="11-r"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-a07504"><!-- l1d2a2 -->
<head xml:id="kzz7yh-a07504-Hd1e101">Articulus 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e103">
¶ Articulus ii
<lb ed="#V" n="71"/>Consequenter querendum est de
<lb ed="#V" n="72"/>personarum
plura<lb ed="#V" n="73" break="no"/>litate. Et circa hoc queruntur quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e112">
¶
Pri<lb ed="#V" n="74" break="no"/>mo vtrum in deo sit personarum pluralitas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e117">
<lb ed="#V" n="75"/>¶ Secundo vtrum illa pluralitas sit trinitas tantum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e122">
<lb ed="#V" n="76"/>¶ Tertio vtrum primo verum rationem intelligendi
diuina<lb ed="#V" n="77" break="no"/>essentia perfecte existat quam sit in deo pluralitas
perso<lb ed="#V" n="78" break="no"/>narum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e132">
¶ Quarto sine argumentis quot modis
insinua<lb ed="#V" n="79" break="no"/>tur trinitas in sacra scriptura.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-a07504-Dd1e137">
<head xml:id="kzz7yh-a07504-Hd1e139">Quaestio 1</head>
<head type="question-title">Utrum ergo queritur vtrum in deo sint plures persone.</head>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e141">
¶ Questio primo
<lb ed="#V" n="80"/>PRimo ergo queritur vtrum in deo sint
<lb ed="#V" n="81"/>plures persone. Et videtur quod non:
<lb ed="#V" n="82"/>quia de nobilitate diuine essentie est quod non
plu<lb ed="#V" n="83" break="no"/>rificatur: sed eque nobilis est persona sicut
essen<lb ed="#V" n="84" break="no"/>tia. ergo in deo persone non plurificantur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e154">
¶ Item que
<lb ed="#V" n="85"/>sunt omnino idem re plurificato vno: plurificatur aliud.
er<lb ed="#V" n="86" break="no"/>go cum persona et essentia realiter sint idem: si essent
<lb ed="#V" n="87"/>plures persone in deo: essent et plures essentie: quod
fal<lb ed="#V" n="88" break="no"/>sum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e165">
¶ Item pluralitas est superflua quando non est plus
<lb ed="#V" n="89"/>de bonitate in pluribus quam in vno. Unde philosophus primo
phy<lb ed="#V" n="90" break="no"/>si aliquid eque bene potest fieri per vnum sicut per.
plu<lb ed="#V" n="91" break="no"/>ra: magis ponendum est vnum quam plura: sed in pluribus
di<lb ed="#V" n="92" break="no"/>uinis personis non plus potest esse de bonitate quam in
<lb ed="#V" n="93"/>vna: ergo superfluum est ponere in diuinis plures per
<lb ed="#V" n="94"/>sonas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e181">
¶ Item vbicumque est pluralitas sunt plures vni
<lb ed="#V" n="95"/>tates. sed in deo non sunt plures vnitates cum in deo
<lb ed="#V" n="96"/>non sint plures entitates. Et secundum philosophum. 4. meta. ens et
<lb ed="#V" n="97"/>vnum non differunt nisi ratione: ergo in deo non sunt
<lb ed="#V" n="98"/>persone plures.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e193">
¶ Item de ratione persone diuine est et
<lb ed="#V" n="99"/>sentia et proprietas distinctiua que est proprietas
rela<lb ed="#V" n="100" break="no"/>tiua. sicut videmus quod de ratione sortis est homo cum
ra<lb ed="#V" n="101" break="no"/>tione distinctiua quecumque sit illa: cum ergo essentia
in<lb ed="#V" n="102" break="no"/>diuinis non plurificetur: non plurificatur quicquid est de
<lb ed="#V" n="103"/>ratione diuine persone. sed non possunt dici simpliciter plurles
<lb ed="#V" n="104"/>persone: quando non plurificatur quicquid est de earum ratione. ergo
<lb ed="#V" n="105"/>in deo non sunt simpliciter plures persone.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e211">
<lb ed="#V" n="106"/>Contra Augustinum de fide ad Petrum non multum
<lb ed="#V" n="107"/>post principium: si in illa natura patris.
<lb ed="#V" n="108"/>et filii et spiritus sancti vna esset tantum persona non diceretur
<lb ed="#V" n="109"/>faciamus hominem ad imaginem et similitudinem
no<lb ed="#V" n="110" break="no"/>stram.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e224">
¶ Item Trimegistus de diuinitate ad
Asclepi<lb ed="#V" n="111" break="no"/>um dicit. Omnium effectus naturamque cognoscens
mi<lb ed="#V" n="112" break="no"/>retur adoret atque collaudet artem diuinamque mentem.
<lb ed="#V" n="113"/>Sed Augustinus 6 libro de trinitate. c. X. dicit quod filius dei est ars
<lb ed="#V" n="114"/>quedam omnipotentis atque sapientis dei: nominando
fi<lb ed="#V" n="115" break="no"/>lium nomine verbi. ergo in diuinis est ponere mentem
<lb ed="#V" n="116"/>paternam et verbum eius et sic personas plures.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e240">
<lb ed="#V" n="117"/>Respondeo quod in deo sunt plures persone: et hoc
po<lb ed="#V" n="118" break="no"/>test declarari ex suppositionibus manifestis.
<lb ed="#V" n="119"/>Quarum prima est quod in deo est summa bonitas.
Se<lb ed="#V" n="120" break="no"/>cunda quod in deo est summa perfectio. Tertia quod in deo
<lb ed="#V" n="121"/>est summa simplicitas. et hoc probatur dis. 8. Quarta
<lb ed="#V" n="122"/>quod in deo est summa primitas. Quinta quod omnes
ema<lb ed="#V" n="123" break="no"/>nationes necesse est reduci in vnam primam: sicut
om<lb ed="#V" n="124" break="no"/>nes vnitates in vnam vnitatem primam. Ex prima sup
<lb ed="#V" n="125"/>positione argumentatur sic: In deo est summa bonitas:
<lb ed="#V" n="126"/>ad summam bonitatem pertinet se summe communicare.
<lb ed="#V" n="127"/>quia secundum Diony. de angelica hierar. ca. 4. Bonum est
<lb ed="#V" n="128"/>sui communicatiuum: sed diuina bonitas non potest se
sum<lb ed="#V" n="129" break="no"/>me communicare alicui creature: nec omnibus simul:
<lb ed="#V" n="130"/>quia non sunt capaces bonitatis in summo: ergo in
diui<lb ed="#V" n="131" break="no"/>nis oportet esse personam increatam cui summe
com<lb ed="#V" n="132" break="no"/>municetur: sed nullus potest eam summe communicare
ni<lb ed="#V" n="133" break="no"/>si persona increata: ergo oportet esse in diuinis personam
sum<lb ed="#V" n="134" break="no"/>me comunicantem diuinam bonitatem et aliam cui summe colotur.
<!--00036.xml-->
<pb ed="#V" n="11-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>Ex secunda suppositione arguo sic. In deo est summa
perfe<lb ed="#V" n="2" break="no"/>ctio: sed perfectionis est producere similem sibi in
natura<lb ed="#V" n="3" break="no"/>ergo summe perfectionis est producere summe sibi
simi<lb ed="#V" n="4" break="no"/>lem: sed nulla persona creata potest esse deo summe similis.
<lb ed="#V" n="5"/>ergo ad perfectionem diuinam spectat quod ibi sit
emana<lb ed="#V" n="6" break="no"/>tio alicuius persone increate. Nec simili modo posses
<lb ed="#V" n="7"/>arguere de essentia: quia hoc poneret limitationem in
pro<lb ed="#V" n="8" break="no"/>ducta et in producente: non sic autem posset dici de persona
<lb ed="#V" n="9"/>producente et producta: quia suam infinitatem habent ratione
<lb ed="#V" n="10"/>essentie. Ex tertia suppositione arguo sic: In deo est
sum<lb ed="#V" n="11" break="no"/>ma simplicitas: sed quanto aliquid simplicius tanto
in<lb ed="#V" n="12" break="no"/>pluribus suppositis inuenitur: vt patet in vniuersali: quod
<lb ed="#V" n="13"/>simplicius est singulari. Ex defectu autem simplicitatis
<lb ed="#V" n="14"/>est quod numeretur in pluribus suppositis: ergo cum in
di<lb ed="#V" n="15" break="no"/>uina essentia sit simplicitas in nullo deficiens: opoertet quod
<lb ed="#V" n="16"/>sit in pluribus suppositis non plurificata. Ex quarta
<lb ed="#V" n="17"/>suppositione arguo sic: In deo est summa primitas: et
quam<lb ed="#V" n="18" break="no"/>to aliquid prius tanto fecundius: ergo sicut essentia
diui<lb ed="#V" n="19" break="no"/>na propter sui primitatem principium est aliarum
essen<lb ed="#V" n="20" break="no"/>tiarum: ita oportet ponere quod persona in diuinis que non est
<lb ed="#V" n="21"/>producta est alterius persone productiua in eadem
essen<lb ed="#V" n="22" break="no"/>tia propter sui primitatem. Ex quinta suppositione arguo sic:
<lb ed="#V" n="23"/>Omnes emanationes necesse est reduci in vnam primam:
<lb ed="#V" n="24"/>sicut omnes vnitates in vnam primam vnitatem. Non
<lb ed="#V" n="25"/>possunt autem omnes reduci in vnam emanationem
alicu<lb ed="#V" n="26" break="no"/>ius creature: quia mualte creature a deo immediate tantum
ema<lb ed="#V" n="27" break="no"/>nauerunt: ergo oportet omnes emanationes reduci ad
ema<lb ed="#V" n="28" break="no"/>nationem alicuius increate persone: sed eadem persona
<lb ed="#V" n="29"/>non potest emanare a semetipsa. Unde Augustinus primo de trini.
<lb ed="#V" n="30"/>c. primo Nulla omnino res est que seipsam gignat vt sit:
vali<lb ed="#V" n="31" break="no"/>dius autem argumentum ad principalem conclusionem est argumentum
<lb ed="#V" n="32"/>lumis fidei hoc dictantis anime fideli et validissimum testimo
<lb ed="#V" n="33"/>nium sacre scripture quibus magis innitendum est quam rationi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e360">
<lb ed="#V" n="34"/>Ad primum in oppositum cum dicis quod eque nobilis est
<lb ed="#V" n="35"/>persona sicut esentiam etc. Dico quod verum
<lb ed="#V" n="36"/>est: tamen non posse diuinam essentiam multiplicari
spe<lb ed="#V" n="37" break="no"/>ctat ad eius nobilitatem: quia talis plurificatio non
pos<lb ed="#V" n="38" break="no"/>set fieri nisi per proprietates absolutas et realiter
distin<lb ed="#V" n="39" break="no"/>ctas: et ita plus esset de bonitate in pluribus quam in vna:
<lb ed="#V" n="40"/>et sequeretur quamlibet illarum esse limitatam: quod esset
con<lb ed="#V" n="41" break="no"/>tra diuine essentie nobilitatem. Distinctio autem
persona<lb ed="#V" n="42" break="no"/>rum est per proprietates relatiuas: dicente Boeus in libro de
<lb ed="#V" n="43"/>trinitate. c. x. quod relatio multiplicat trinitatem: ad talem autem
<lb ed="#V" n="44"/>distinctionem non sequitur in diuina essentia: nec
argu<lb ed="#V" n="45" break="no"/>mentum: nec multiplicatio bonitatis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e389">
¶ Ad 2m cum
di<lb ed="#V" n="46" break="no"/>cis quod que sunt omnino idem re: plurificato vno
plu<lb ed="#V" n="47" break="no"/>rificatur aliud etc. Dico quod verum est si est idemptitas secundum
<lb ed="#V" n="48"/>rem et secundum modum se habendi: quamuis autem essentia et persona
<lb ed="#V" n="49"/>sint idem re: tamen essentia habet modum essendi absolu
<lb ed="#V" n="50"/>tum: persona vero habet modum se habendi in relatione ad
<lb ed="#V" n="51"/>aliam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e406">
¶ Ad 3m cum dicis quod pluralitas est superflua:
<lb ed="#V" n="52"/>quando plus non est de bonitate in pluribus quam in vno etc.
<lb ed="#V" n="53"/>Dico quod falsum est: quando plenitudo bonitatis est
ra<lb ed="#V" n="54" break="no"/>tio pluralitatis: sic autem est in deo. Plenitudo enim
<lb ed="#V" n="55"/>bonitatis est eius ratio quod in deo sint plures persone.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e417">
<lb ed="#V" n="56"/>¶ Ad 4m dicitur quod in deo non sunt plures
vnita<lb ed="#V" n="57" break="no"/>tes etc. Dico quod verum est loquendo de vnitate essentia
<lb ed="#V" n="58"/>li: quia tunc essent in deo plures actualitates: quia tale
<lb ed="#V" n="59"/>vnum et ens conuertuntur: Non est autem verum loquendo
<lb ed="#V" n="60"/>de vnitate personali. Unde concedo quod in deo sunt
plu<lb ed="#V" n="61" break="no"/>res vnitates personales.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e433">
¶ Ad 5m cum dicis quod non
plu<lb ed="#V" n="62" break="no"/>rificatur quicquid est de ratione diuine persone etc.
Di<lb ed="#V" n="63" break="no"/>co quod immo secundum quod vna nata est distingui ab alia: in
essen<lb ed="#V" n="64" break="no"/>tia autem non sunt nate distingui: quapropter pluralitas
<lb ed="#V" n="65"/>personarum non debet dici simpliciter pluralitas vel
<lb ed="#V" n="66"/>numerus: nisi dicatur personarum et quia hoc ponendo
<lb ed="#V" n="67"/>non ponis totam numeri rationem.
<!--00036.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e453">
<lb ed="#V" n="68"/>Respondeo quod in diuinis sunt tres persone tantum: secue
pa<lb ed="#V" n="69" break="no"/>Contra priescano Io caper vltimo. Tres sunt quite <!-- possible line coord order error -->
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a07504-Dd1e463">
<head xml:id="kzz7yh-a07504-Hd1e465">Quaestio 2</head>
<head type="question-title">Utrum utrum in deo sint tres persone tantum.</head>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e467">
<lb ed="#V" n="70"/>¶ Questio. ii
<lb ed="#V" n="71"/>Secundo queritur vtrum in deo sint tres
<lb ed="#V" n="72"/>persone tantum. Et videtur quod
non
<lb ed="#V" n="73"/>quia sicut in deo est sapientia et voluntas: ita est
<lb ed="#V" n="74"/>libi potentia: ergo sicut est ibi persona procedens
<lb ed="#V" n="75"/>per modum intellectus et per modum
volun<lb ed="#V" n="76" break="no"/>tatis videtur quod sit etiam ibi persona procedens per
mo<lb ed="#V" n="77" break="no"/>dum potentie: ergo sunt plures quam tres: secued tres
proce<lb ed="#V" n="78" break="no"/>dentes et vna que non procedit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e489">
¶ Item sicut est ibi
perso<lb ed="#V" n="79" break="no"/>na procedens per modum voluntatis et persona procedens per
<lb ed="#V" n="80"/>modum intellectus: ita videtur quod sit ibi persona procedens
<lb ed="#V" n="81"/>per modum nature et persona procedens per modum artis
<lb ed="#V" n="82"/>cum in deo sit natura et ars.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e500">
¶ Item ad nobilitatem
<lb ed="#V" n="83"/>persone spectat producere personam: aliter enim nulli persone
<lb ed="#V" n="84"/>conueniret: sed tres persone sunt equalis nobilitatis. ergo
<lb ed="#V" n="85"/>spiritus sanctus producit personam: et ita plures sunt quam tres.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e509">
<lb ed="#V" n="86"/>¶ Item si perfectionis est in patre generare filium:
ma<lb ed="#V" n="87" break="no"/>ioris perfectionis est in eo generare duos filios: et maxime
<lb ed="#V" n="88"/>perfectionis generare multos filios. per illam
regulam<lb ed="#V" n="89" break="no"/>phlosophi. 2. thop. quod si simpliciter ad simpliciter: ita magis ad magina.
<lb ed="#V" n="90"/>Unde videtur quod si voluptas bona et magis voluptas
<lb ed="#V" n="91"/>magis bona. Uidetur ergo quod pater omnipotens multos
fi<lb ed="#V" n="92" break="no"/>lios genuerit: et sic sunt plures persone quam tres.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e528">
¶ Item
<lb ed="#V" n="93"/>quia filius non accepit voluntatem per spirationem: ideo
<lb ed="#V" n="94"/>potest spirare. ergo a simili cum spritus sanctus non habeat
<lb ed="#V" n="95"/>naturam per generationem videtur quod potest generare: et ex consequenti quod generat.
<!--TODO: insert para break and a line; the text is corrupted here-->
<!-- missing line break --> Contra primo Cano. Io. capitulo vltimo. Tres sunt qui
<sic>te<lb ed="#V" n="96"/>stimouium</sic> dant in celo: pater: verbum: et
<lb ed="#V" n="97"/>spiritus sanctus: et hi tres vnum sunt. ergo etc.
<!--TODO: insert para break and a line; the text is corrupted here-->
<!-- Missing line break -->Respondeo quod in diuinis sunt tres persone tantum: scilicet
pa<lb ed="#V" n="98"/>ter: filius: et spiritus sanctus. et hoc testatur
<lb ed="#V" n="99"/>sanctissima fides christiana: cui falsum subesse non
po<lb ed="#V" n="100" break="no"/>test. Hoc etiam declaratur ratione cum essentia sit de ratione
<lb ed="#V" n="101"/>persone: quia persona comprehendit essentiam et relationem
perso<lb ed="#V" n="102" break="no"/>ne constitutiuam. oportet quod actiones personales radicentur: vt
<lb ed="#V" n="103"/>ita loquar in actibus essentialibus: cum autem actio
perso<lb ed="#V" n="104" break="no"/>nalis sit actio ad aliquam intra: oportet quod radicetur in
actu<lb ed="#V" n="105" break="no"/>essentiali non tendente ad extra sed intra manente.
In<lb ed="#V" n="106" break="no"/>deo autem cum sit natura pure intellectualis: non sunt
ni<lb ed="#V" n="107" break="no"/>si duo tales actus: secuet intelligere et velle. ergo in
diui<lb ed="#V" n="108" break="no"/>nis persona non producit personam nisi per modum
intelligen<lb ed="#V" n="109" break="no"/>di scilicet de deo. et sic producit verbum: et per modum volendi:
<lb ed="#V" n="110"/>secuet spirando: et sic producunt pater et filius spiritum sanctum.
<lb ed="#V" n="111"/>Unus autem actus essentialis non potest esse ratio nisi vni
<lb ed="#V" n="112"/>us actus personalis in diuinis: quia vnus actus
essentia<lb ed="#V" n="113" break="no"/>lis non potest esse ratio duorum actuum personalium simul
<lb ed="#V" n="114"/>quia tota virtus actus essentialis in vno actu personali
ex<lb ed="#V" n="115" break="no"/>primitur propter summam perfectionem personalis actus: nec etiam
<lb ed="#V" n="116"/>successiue: quia in deo non preterit aliquis actus: ergo in
<lb ed="#V" n="117"/>diuinis non est nisi vnus actus dicendi: nec nisi vnus
<lb ed="#V" n="118"/>actus spirandi cum in diuina essentia non sit nisi vnus
<lb ed="#V" n="119"/>actus intelligendi: nec nisi vnus volendi propter
essen<lb ed="#V" n="120" break="no"/>tie vnitatem et ipsorum actuum perfectionem: quia quilibet equat
<lb ed="#V" n="121"/>totam virtutem potentie cuius est actus: sed vnus
<lb ed="#V" n="122"/>actus dicendi non terminatur nisi ad vnum verbum: nec
<lb ed="#V" n="123"/>vnus actus spirandi nisi ad vnum spiritum sanctum: ergo in
<lb ed="#V" n="124"/>deo non sunt nisi due persone productem scilicet vnum verbum: quod
iden<lb ed="#V" n="125" break="no"/>est re quod filius: vnus spiritus sanctus: et persona patris que non est
<lb ed="#V" n="126"/>producta et est producens: ergo in diuinis sunt tres persone
<lb ed="#V" n="127"/>tantum. Huius aut exemplum in creaturis expressum reperire
<lb ed="#V" n="128"/>non possumus. sed post exemplum de imagine et vestigio:
<lb ed="#V" n="129"/>de quibus agetur dis. sequenti potest poni exemplum de
trian<lb ed="#V" n="130" break="no"/>gulo: quamuis in infinitum sit magis dissimile quam simile.
In<lb ed="#V" n="131" break="no"/>triangulo tres sunt anguli et vnus non est alius: et tamen qui
<lb ed="#V" n="132"/>libet totam superficiem trianguli comprehendit: ita quod illi tres
<lb ed="#V" n="133"/>anguli in essentia superficiei non distinguuntur: secunum per
re<lb ed="#V" n="134" break="no"/>lationes distinctas: cum quilibet angulus totam superficiem¬
<!--00037.xml-->
<pb ed="#V" n="12-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>trianguli comprehendit: sed sub respectu alio et alio.
<lb ed="#V" n="2"/>Multe alie rationes congruitatis quarum vna posset
<lb ed="#V" n="3"/>sumi ex parte summe germanitatis: et alia ex parte
sun<lb ed="#V" n="4" break="no"/>me charitatis que requiritur dilectum a se diligi ab
al<lb ed="#V" n="5" break="no"/>tero et diligere alterum: possent adduci: que causa
bre<lb ed="#V" n="6" break="no"/>uitatis possunt dimitti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e641">
<lb ed="#V" n="7"/>Ad primum in oppositum cum dicis quod in deo est
<lb ed="#V" n="8"/>persona procedens per modum
po<lb ed="#V" n="9" break="no"/>tentie etc. dico quod non oportet: quia quia cum productio persone
<lb ed="#V" n="10"/>sit actio manens intra: non accipitur secundum principium
agen<lb ed="#V" n="11" break="no"/>di in aliud extra. potentia autem in diuinis est habmi
princi<lb ed="#V" n="12" break="no"/>pium: bene secundum ipsam consideratur actio ad extra: et ita secundum
<lb ed="#V" n="13"/>ipsam non est aliqua emanatio nisi extrinseca que est
<lb ed="#V" n="14"/>emanatio creaturarum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e661">
¶ Ad 2m cum dicis quod est ibi
<lb ed="#V" n="15"/>persona procedens et per modum nature et per modum
<lb ed="#V" n="16"/>artis etc. Dico quod processio per modum nature qua
pro<lb ed="#V" n="17" break="no"/>cedit filius et processio per modum intellectus qua
pro<lb ed="#V" n="18" break="no"/>cedit verbum non distinguuntur in diuinis realiter: nec
<lb ed="#V" n="19"/>etiam filius et verbum. Unde sola ratione differunt: et ad
<lb ed="#V" n="20"/>hoc assignatur duplex ratio. Una quia non sunt relationes
<lb ed="#V" n="21"/>opposite: nec etiam disparate: quia in diuinis: vna est de
<lb ed="#V" n="22"/>alterius ratione. Filius enim procedit per modum
natu<lb ed="#V" n="23" break="no"/>re: verbum autem per modum nature que est intellectus
seu<lb ed="#V" n="24" break="no"/>ratione modi procedendi procedit per modum
similitudi<lb ed="#V" n="25" break="no"/>natura intellectualis: et non est distinctio in diuinis
<lb ed="#V" n="26"/>nisi secundum oppositas relationes vel saltim disperatas: alia
<lb ed="#V" n="27"/>quia id quod procedit per modum intellectus: vt verbum ex
<lb ed="#V" n="28"/>nis: sicut et filius qui procedit per modum nature.
pro<lb ed="#V" n="29" break="no"/>ductio autem per modum artis reducitur ad productionem.
<lb ed="#V" n="30"/>per modum intellectus: vel ad productionem per modum
<lb ed="#V" n="31"/>voluntatis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e700">
¶ Ad 3m cum dicis quod cum spitus sanctus sit
<lb ed="#V" n="32"/>eque nobilis sicut alie persone producit personam etc.
di<lb ed="#V" n="33" break="no"/>co quod non opetet: immo ex hoc quod est equalis nobilitas: sicut
<lb ed="#V" n="34"/>alie persone non producit aliquam personam: quia cum
proba<lb ed="#V" n="35" break="no"/>tum sit in corpore quaestionis quod in diuinis non potest esse
ni<lb ed="#V" n="36" break="no"/>si vnus actus spirandi nec nisi vnus actus generandi:
<lb ed="#V" n="37"/>eo quod vnus actus essentialis in diuinis non potest esse
ra<lb ed="#V" n="38" break="no"/>dix: vt ita loquar nisi vnius actus personalis: si spiritus
san<lb ed="#V" n="39" break="no"/>ctus spiraret: spiraret eodem actu spirandi quo
spira<lb ed="#V" n="40" break="no"/>tus est: et ita non spiraret nisi se supra ipsum: et si
genera<lb ed="#V" n="41" break="no"/>ret: generaret eodem actu quo filius genitus est a quo
<lb ed="#V" n="42"/>procedit ipsemet spiritus sanctus: et ideo produceret illum
<lb ed="#V" n="43"/>eundem filium a quo productus est. Ex hoc videre
po<lb ed="#V" n="44" break="no"/>test quod si filius generaret cum non posset generare nisi
<lb ed="#V" n="45"/>eodem actu quo genitus est non generaret nisi seipsum: quod
<lb ed="#V" n="46"/>ergo spiritus sanctus non potest generare nec spirare: non est
<lb ed="#V" n="47"/>propter hoc quod sit minus nobilis quam pater vel filius: quia
<lb ed="#V" n="48"/>ex eadem nobilitate diuine essentie est quod pater generatet spirat: et
<lb ed="#V" n="49"/>et filius spirat et non generat et spiritus sanctus: non quod generat neque
<lb ed="#V" n="50"/>spirat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e744">
¶ Ad 4m cum dicis quod si perfectionis est
genera<lb ed="#V" n="51" break="no"/>re vnum filium maioris perfectionis est generare plures si
<lb ed="#V" n="52"/>lios. Dico quod non sequitur in diuinis: quia ex summa
perfe<lb ed="#V" n="53" break="no"/>etione que est in patre generat tam perfecto actu
generan<lb ed="#V" n="54" break="no"/>di et filium tam perfectum: quod equatur vt ita loquar totus
<lb ed="#V" n="55"/>conatus potentie generatiue. et ideo cum ille actus
ge<lb ed="#V" n="56" break="no"/>nerandi semper maneat: altero actu non potest generare: quia
<lb ed="#V" n="57"/>cum potentia exit in actum ita perfectum quod ille actus
<lb ed="#V" n="58"/>equat totam intentionem potentie: illa potentia non potest in
<lb ed="#V" n="59"/>alium actum similem illo durante. Unde si ponatur aer in
<lb ed="#V" n="60"/>summa dispositione ad suscipiendum lumen: quia sol
illumi<lb ed="#V" n="61" break="no"/>nat ipsum ex toto conatu sue virtutis et aer recipit
quan<lb ed="#V" n="62" break="no"/>tum potest recipere: dico quod manente illo lumine sol non
pos<lb ed="#V" n="63" break="no"/>set in aere lumen aliud generare. Unico autem actu
gene<lb ed="#V" n="64" break="no"/>randi non potest generari nisi vnicus filius perfectus
to<lb ed="#V" n="65" break="no"/>tam accipiens substantiam patris.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e779">
¶ Ad 5dicendum secundum
<lb ed="#V" n="66"/>aliquos: quod ratio quare filius spirat: non est tantum: quia non est
<lb ed="#V" n="67"/>spiratus: sed quia non est spiratus neque a spirato. Quamuis
<!--00037.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="68"/>autem spiritus sanctus non sit genitus tamen est a genito: sed quod
<lb ed="#V" n="69"/>spiritus sanctus generare non posset: etiam si non
proce<lb ed="#V" n="70" break="no"/>deret a filio: ideo adhuc dicendum aliter ad
argumen<lb ed="#V" n="71" break="no"/>tum scilicet quod non est simile: quia spirari personam a filio non in
<lb ed="#V" n="72"/>cludit in diuinis esse plures actus spirandi: sed si
spi<lb ed="#V" n="73" break="no"/>ritus sanctus generaret cum non posset generare actu
<lb ed="#V" n="74"/>illo quo filius genitus est essent in diuinis plures actus
<lb ed="#V" n="75"/>generandi: quod ostensum est esse impossibile.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a07504-Dd1e809">
<head xml:id="kzz7yh-a07504-Hd1e811">Quaestio 3</head>
<head type="question-title">Utrum primo secundum rationem intelligendi divina essentia perfecte existat.</head>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e813">
<lb ed="#V" n="76"/>¶ Questio. iii.
<lb ed="#V" n="77"/>Tertio queritur vtrum primo secundum rationem
in<lb ed="#V" n="78"/>telligendi diuina essentia perfecte
exi<lb ed="#V" n="79" break="no"/>stat: quam sit in deo pluralitas personarum. Et
vi<lb ed="#V" n="80" break="no"/>detur quod sic. quia actus notionales per quos est in
<lb ed="#V" n="81"/>diuinis personarum pluralitas presupponunt
<lb ed="#V" n="82"/>perfectam existentiam persone cuius sunt actus: sed
perfe<lb ed="#V" n="83" break="no"/>cta existentia essentie est de ratione perfecte existentie
perso<lb ed="#V" n="84" break="no"/>ne cum essentia sit de ratione persone: ergo personarum
<lb ed="#V" n="85"/>pluralitas presupponit perfectam existentiam diuine
<lb ed="#V" n="86"/>essentie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e839">
¶ Item dicere presupponit hypostasim
pa<lb ed="#V" n="87" break="no"/>tris perfecte sapientem: secundum Augutentum 7o de trinit. cap. primo
<lb ed="#V" n="88"/>In deo hoc est esse quod sapere: ergo dicere presupponit
<lb ed="#V" n="89"/>hypostasim patris perfecte existentem. sed de ratione
<lb ed="#V" n="90"/>perfecte existentie persone est perfecta existentia
essen<lb ed="#V" n="91" break="no"/>tie. ergo dicere presupponit perfectam existentiam
essen<lb ed="#V" n="92" break="no"/>tie: et ex consequenti personarum pluralitas.
<lb ed="#V" n="93"/>Contra Si personarum pluralitas presupponeret
<lb ed="#V" n="94"/>perfectam essentie existentiam:
presuppone<lb ed="#V" n="95" break="no"/>ret perfectam existentiam sue sapientie: voluntatis et
<lb ed="#V" n="96"/>potentie. Cum ergo hec sufficiant ad productionem
<lb ed="#V" n="97"/>creaturarum: emanatio creaturarum non dependeret
<lb ed="#V" n="98"/>ab emanatione personarum: quod falsum est: cum
di<lb ed="#V" n="99" break="no"/>cat Augustinus. xi. libro confessi. longe post principium ad deum
<lb ed="#V" n="100"/>loquens. Uerbo tibi coeterno simul et sempiterno
di<lb ed="#V" n="101" break="no"/>cis omnia que dicis: et sic quicquid dicis nec est aliter
<lb ed="#V" n="102"/>quam dicendo facis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e876">
¶ Item si diuina essentia in vna
hy<lb ed="#V" n="103" break="no"/>postasi perfecte existeret pluralitas hypostasum esset
<lb ed="#V" n="104"/>superflua: quod falsum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e883">
<lb ed="#V" n="105"/>Ad istam questionem dicunt quidam quod
diui<lb ed="#V" n="106" break="no"/>nam essentiam perfecte existere
du<lb ed="#V" n="107" break="no"/>pliciter potest intelligi: scilicet aut de perfecta eius
existen<lb ed="#V" n="108" break="no"/>tia simpliciter: aut de perfecta eius existentia quam
re<lb ed="#V" n="109" break="no"/>quirit constitutio persone. Primo modo pluralitas
<lb ed="#V" n="110"/>personarum non presupponit secundum rationem
intelligen<lb ed="#V" n="111" break="no"/>di perfectam essentie existentiam. sed econuerso: quia
na<lb ed="#V" n="112" break="no"/>tura eius est existere in tribus suppositis. Aliter enim
<lb ed="#V" n="113"/>emanatio personarum non comprehenderetur infra
per<lb ed="#V" n="114" break="no"/>fectionem diuini esse: seu non includeretur
imperfectio<lb ed="#V" n="115" break="no"/>ne eius. Secundo modo pluralitas personarum
pre<lb ed="#V" n="116" break="no"/>supponit perfectam essentie existentiam cum actus
no<lb ed="#V" n="117" break="no"/>tionales presupponant perfectam existentiam
hyposta<lb ed="#V" n="118" break="no"/>sis cuius sunt actus. Nec ex hoc sequitur quod
presuppo<lb ed="#V" n="119" break="no"/>nant perfectam existentiam essentie modo primo.
Po<lb ed="#V" n="120" break="no"/>test enim aliquid intelligi esse de ratione perfecti
sup<lb ed="#V" n="121" break="no"/>positi: quod tamen simpliciter non intelligitur esse
per<lb ed="#V" n="122" break="no"/>fectum habere. Et per hoc vt dicunt patet responsio
<lb ed="#V" n="123"/>ad primum ad partem primam et etiam ad secundum.
Mi<lb ed="#V" n="124" break="no"/>hi autem videtur dicendum quod diuinam essentiam per
<lb ed="#V" n="125"/>fecte existere potest dupliciter intelligi. Uno modo
o<lb ed="#V" n="126" break="no"/>existere omnibus modis quibus existere apta nata est.
<lb ed="#V" n="127"/>Alio modo pro existere tali existentia in qua nulla
pe<lb ed="#V" n="128" break="no"/>nitus est existendi imperfectio. Primo modo non
exi<lb ed="#V" n="129" break="no"/>stit perfecte prius secundum rationem intelligendi quam sit in ea
<lb ed="#V" n="130"/>pluralitas personarum: quia nata est existere vt non
<lb ed="#V" n="131"/>habita ab alio: et sic existit in patre: et vt habita ab alio
<lb ed="#V" n="132"/>per generationem non essentie: sed habentis eam: et sic est in filio
<lb ed="#V" n="133"/>et vt habita ab alio per spirationem: et sic est in spiritu sancto.
<lb ed="#V" n="134"/>Secundo modo dico quod prius secundum rationem intelligendi existit
<!--00038.xml-->
<pb ed="#V" n="12-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>perfecte quam sit in ea pluralitas personarum: quia in
hypo<lb ed="#V" n="2" break="no"/>stasi patris est absque omni imperfectione existendi. sed hec
<lb ed="#V" n="3"/>est difficultas: cum pater non sit nisi sit filius: quia sic
lo<lb ed="#V" n="4" break="no"/>quendo de perfecte existere non existit perfectius tribus
<lb ed="#V" n="5"/>predictis modis simul quam vno modo: sicut nec plus de
<lb ed="#V" n="6"/>perfectione existendi in tribus personis simul quam in vna.
<lb ed="#V" n="7"/>Et sic procedunt argumenta ad partem primam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e973">
<lb ed="#V" n="8"/>Ad primum ad partem secundam patebit quid
dicen<lb ed="#V" n="9" break="no"/>dum: cum infra queretur distinctio xiii. Utrum
<lb ed="#V" n="10"/>creaturarum emanatio de necessitate presupponat
ge<lb ed="#V" n="11" break="no"/>nerationem filii et spirationem spiritus sancti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e984">
¶ Ad 2m
dicen<lb ed="#V" n="12" break="no"/>dum quod non propter hoc est in diuinis superflua
plura<lb ed="#V" n="13" break="no"/>litas personarum: quia huius pluralitatis ratio est super
perfe<lb ed="#V" n="14" break="no"/>cta diuine essentie existentia in hypostasi non
haben<lb ed="#V" n="15" break="no"/>te eam ab alio.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a07504-Dd1e996">
<head xml:id="kzz7yh-a07504-Hd1e998">Quaestio 4</head>
<head type="question-title">Utrum sine argumentis quot modis insinuat trinitas in sacra scriptura.</head>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e1000">
¶ Questio. iiii.
<lb ed="#V" n="16"/>QUarto queritur sine argumentis quot
<lb ed="#V" n="17"/>modis insinuat trinitas in
sa<lb ed="#V" n="18" break="no"/>cra scriptura. Respondeo quod octo modis ad
mi<lb ed="#V" n="19" break="no"/>nus. Uno modo per significationem
principa<lb ed="#V" n="20" break="no"/>lem: ibi. Mat. vltimo. In nomine patris et filii
<lb ed="#V" n="21"/>et spiritus sancti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e1016">
¶ 2o per numeri consignificationem. Gen. primo
<lb ed="#V" n="22"/>faciamus hominem etc.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e1021">
¶ 3o modo per terminorum
suppositio<lb ed="#V" n="23" break="no"/>nem. Ecci. 24. Ego ex ore altissimi prodii.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e1026">
¶ 4o per
com<lb ed="#V" n="24" break="no"/>notationem nomine imaginis. quia secundum Hylarium: imago
conno<lb ed="#V" n="25" break="no"/>tat respectu personarum adinuicem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e1034">
¶ 5per verborum
ordinen<lb ed="#V" n="26" break="no"/>in psalmum. Bstendicat nos deus deus noster: bedicat nos
de<lb ed="#V" n="27" break="no"/>us.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e1041">
¶ 6o per trinam replicationem. Esa. 6. Sanctus sanctus
<lb ed="#V" n="28"/>sanctus etc.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e1046">
¶ 7o per operum appropriationem. Genem primo
<lb ed="#V" n="29"/>In principio creauit deus etc.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a07504-d1e1051">
¶ 8o per constitutionis
ha<lb ed="#V" n="30" break="no"/>bitudininem differentem Ro. xi. Ex ipo et per ipsum et in ipso etc.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>