-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve07v1_kzz7yh-a64242.xml
624 lines (624 loc) · 40.1 KB
/
cod-ve07v1_kzz7yh-a64242.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-18">September 18, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve07v1">Venice, 1507, v. 1</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-18" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="94-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-a64242"><!-- l1d30a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-a64242-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e103">
<lb ed="#V" n="33"/>CIrca hanc Di. queruntur 4
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e108">
¶ Primo
<lb ed="#V" n="34"/>vtrum aliqua dicantur de deo ex
<lb ed="#V" n="35"/>tempore.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e115">
¶ Secundo vtrum dicantur de deo per se.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e117">
¶
Tertio<lb ed="#V" n="36" break="no"/>vtrum significent relationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e123">
¶ Quarto vtrum
<lb ed="#V" n="37"/>ponat in deo relationem realem.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-a64242-Dd1e128">
<head xml:id="kzz7yh-a64242-Hd1e130">Quaestio 1</head>
<head type="question-title">Utrum aliqua dicantur de deo ex tempore</head>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e132">
Questio prima.
<lb ed="#V" n="38"/>PRimo ostendo quod nihil dicitur de deo ex tempore quia
<lb ed="#V" n="39"/>eorum que distant in infinitum vnum
<lb ed="#V" n="40"/>non praedicatur de alio. Sed dicitur a quocumque temporali
di<lb ed="#V" n="41" break="no"/>stat in infinitum: ergo nihil ex tempore dicitur de deo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e143">
¶ Item
<lb ed="#V" n="42"/>omne praedicatum ponit rem circa subiectum: sed nihil temporale potest
<lb ed="#V" n="43"/>potioni circa deum: quia mutaretur: ergo nihil ex tempore dicitur de deo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e150">
¶ Item
<lb ed="#V" n="44"/>omne nomen significat quid creatum: aut increatum: sed res
<lb ed="#V" n="45"/>increata conuenit deo ab eterno: creatum autem falso dicitur de in
<lb ed="#V" n="46"/>creato: ergo nullum nomen ex tempore dicitur de deo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e159">
¶ Item omne
<lb ed="#V" n="47"/>quod praedicatur de alio autem dicitur de eo per essentiam: aut per
inheren<lb ed="#V" n="48" break="no"/>tiam: sed nihil deo conuenit essentialiter ex tempore: ergo cum
nul<lb ed="#V" n="49" break="no"/>la res inhereat deo: quia inherere proprium est accidentium: vel
<lb ed="#V" n="50"/>eorum que non sunt realiter idem cum eo cui inherent:
vi<lb ed="#V" n="51" break="no"/>detur quod nihil ex tempore dicatur de deo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e173">
¶ Item Aug. 12. de ciui.
<lb ed="#V" n="52"/>dei. c. 15. Ego dominum deum aliquando dominum non fuisse dicem non audeo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e178">
<lb ed="#V" n="53"/>Contra esse hominem passum sepultum ex tempore dicitur de
<lb ed="#V" n="54"/>deo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e185">
¶ Item actio et passio correlatiua sunt:
<lb ed="#V" n="55"/>ergo non prius est creare. quam creari: sed creari non est nisi
<lb ed="#V" n="56"/>ex tempore: ergo deus non creauit nisi ex tempore.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e192">
<lb ed="#V" n="57"/>Respondeo quod aliqua dicuntur de deo ex tempore. Ad cuius
<lb ed="#V" n="58"/>intelligentiam sciendum quod illud quod dicitur
<lb ed="#V" n="59"/>de aliquo aut signat essentiam illius: aut aliquod de essentia autem
ali<lb ed="#V" n="60" break="no"/>quod accidens absolutum inherens ei: aut causam illius aut illius
<lb ed="#V" n="61"/>effectum: aut relationem ipsum denominantem: aut actionem illius
<lb ed="#V" n="62"/>transeuntem in rem exteriorem: aut actionem alterius modo
pas<lb ed="#V" n="63" break="no"/>siuo significatam aut rem vnitam ei de quo dicitur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e210">
¶ Primo
<lb ed="#V" n="64"/>modo non potest conuenire aliquid ex tempore deo: quia quicquid spectat
<!--00201.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="65"/>ad essentiam eius sibi conuenit ab eterno.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e221">
¶ Secundo modo
ni<lb ed="#V" n="66" break="no"/>hil conuenit deo nec ex tempore: nec ab eterno: quia in deo nullum
<lb ed="#V" n="67"/>est accidens.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e229">
¶ Nec tertio modo: quia nulla est dei causa neque ex tempore:
<lb ed="#V" n="68"/>neque ab eterno.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e234">
¶ Sed quarto modo aliquid dicitur de deo ex
tempo<lb ed="#V" n="69" break="no"/>re: vt cum dicitur quod deus est patientia nostra et salus nostra: hoc
<lb ed="#V" n="70"/>est quia patientia nostra et salus nostra sunt effectus illius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e241">
<lb ed="#V" n="71"/>¶ Quinto etiam modo aliquid conuenit deo ex tempore vt esse dominum.
<lb ed="#V" n="72"/>dominus enim significat quandam relationem: a qua deus denominatur
<lb ed="#V" n="73"/>dominus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e250">
¶ Sexto modo etiam aliquid potest dici de deo ex tempore:
<lb ed="#V" n="74"/>vt si immediate aliquam rem calefaciat successiue. Cum enim
di<lb ed="#V" n="75" break="no"/>ceremus deus calefacit istam rem denominaremus ipsum ab
<lb ed="#V" n="76"/>actione exterius transeunte: quia secundum <ref>philosophum. 3. physi.</ref> Actio quae
<lb ed="#V" n="77"/>radicatur in motu est ab agente in passo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e261">
¶ Septimo etiam
<lb ed="#V" n="78"/>modo aliquid dicitur de deo ex tempore: vt cum dicimus deus:
<lb ed="#V" n="79"/>vocaliter laudatur. Laudari enim vocaliter importat actionem
<lb ed="#V" n="80"/>creature passiuo modo significatam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e270">
¶ Octauo etiam
mo<lb ed="#V" n="81" break="no"/>do ex tempore conuenit deo esse hominem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e276">
<lb ed="#V" n="82"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod eorum que distant in
<lb ed="#V" n="83"/>infinitum vnum non predicatur de
<lb ed="#V" n="84"/>alio etc. dico quod verum est de praedicatione per essentiam: vel per
ali<lb ed="#V" n="85" break="no"/>cuius absoluti inherentiam: sed non est verum de praedicatione
<lb ed="#V" n="86"/>que est per causam: vel per habitudinem ad alium: vel per vnionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e289">
<lb ed="#V" n="87"/>¶ Ad 2m cum dicitur quod omne praedicatum ponit rem suam circa
<lb ed="#V" n="88"/>subiectum etc. Dico quod si intelligas de positione secundum rem non
sem<lb ed="#V" n="89" break="no"/>per est verum. Cum enim dico iste honoratur res importata per hoc
<lb ed="#V" n="90"/>verbum honoratur vt non ponitur realiter in honorato: sed
<lb ed="#V" n="91"/>magis in honorante secundum philosophum i. ethicorum. sed de his que
<lb ed="#V" n="92"/>predicantur per essentiam: vel per inherentiam: est verum
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e305">
¶ Ad 3m
<lb ed="#V" n="93"/>cum dicitur quod creatum falso dicitur de increato etc. dico quod verum
<lb ed="#V" n="94"/>est sub istis nonibus que sunt creatum et increatu: hec enim
<lb ed="#V" n="95"/>simpliciter est falsa: increatum est creatum: tamen dico quod res
in<lb ed="#V" n="96" break="no"/>creata que deus est: potest denominari a re creata denominatione
<lb ed="#V" n="97"/>que est per aliquod extrinsecum. Bene enim subiectum denominatur a re quae
<lb ed="#V" n="98"/>non est in eo. Unde subiectum dicitur agens ab actione que est ab
agenm<lb ed="#V" n="99" break="no"/>te in passo. Omne tamen nomen dictum de deo ex tempore
signifi<lb ed="#V" n="100" break="no"/>cat rem increatam aut primo: aut ex consequenti vt inferius
pate<lb ed="#V" n="101" break="no"/>bit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e327">
¶ Ad 4m cum dicitur quomne quod praedicatur de alio aut dicitur
<lb ed="#V" n="102"/>de eo per essentiam: aut per inherentiam etc. dico quod falsum est.
<lb ed="#V" n="103"/>Res enim dicitur agens ab actione que est ab agente in passo:
<lb ed="#V" n="104"/>et sic potest aliquid denominari ab illa re que non est in ipso: et hoc
<lb ed="#V" n="105"/>patet aperte: deus amatur ex tempore amore creato: nec tamen amor
<lb ed="#V" n="106"/>creatus est in deo: sed in amante.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e340">
¶ Ad 5mquod arguebatur per
<lb ed="#V" n="107"/>auctoritatem Augu. de ciui. dico quod Beatus Augu. in auctoritate
alle<lb ed="#V" n="108" break="no"/>gata accepit dominium secundum quod significat potestatem per quam possunt
<lb ed="#V" n="109"/>coherceri subditi quando hebeantur: non prout dicat actualem relationem
<lb ed="#V" n="110"/>ad principium: vnde improprie accipit hoc nomen dominus.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a64242-Dd1e352">
<head xml:id="kzz7yh-a64242-Hd1e354">Quaestio 2</head>
<head type="question-title">Utrum illa que de deo dicantur ex tempore</head>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e356">
Quaestio II.
<lb ed="#V" n="111"/>SEcundo queritur vtrum illa que de deo dicantur
<lb ed="#V" n="112"/>ex tempore: dicantur de deo per accidens
<lb ed="#V" n="113"/>et videtur quod sic: dicit enim Augu. 5 de trinitate c. vl.
<lb ed="#V" n="114"/>de deo vt dominus tuus esset: aut meus qui modo esse
cepi<lb ed="#V" n="115" break="no"/>mus ex tempore accidit deo: ergo dominus dicitur de deo per accidens.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e369">
<lb ed="#V" n="116"/>¶ Item philosophus ids poste. Que sunt per se necessario insunt
<lb ed="#V" n="117"/>rebus: sed que dicuntur de deo ex tempore non conueniunt ei de
neces<lb ed="#V" n="118" break="no"/>sitate: ergo non dicuntur de deo per se.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e378">
¶ Item accidens est quod adest
<lb ed="#V" n="119"/>et abest preter subitecnti corruptionem. Sed ea que dicuntur de deo ex
<lb ed="#V" n="120"/>tempore possunt abesse et adesse praeter dei corruptionem: ergo prosentur
de<lb ed="#V" n="121" break="no"/>deo secundum accidens.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e387">
¶ Item secundum philosophum idst topi. quatuor sunt praeta scilicet
ge<lb ed="#V" n="122" break="no"/>nus: diffinitio: proprium: accidens. Sed ea que dicuntur de deo ex
tem<lb ed="#V" n="123" break="no"/>pore: non dicuntur de deo tanquam genus: neque tanquam
diffini<lb ed="#V" n="124" break="no"/>tio: neque omnia dicuntur de deo tamquam proprium: quia esse dicnum non conuertuntur
<lb ed="#V" n="125"/>cum deo. Restat ergo quod saltem esse dominum dicitur de deo per accidens.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e399">
<lb ed="#V" n="126"/>Contra Aug. 5 de trinitate c. vl. et recitat magister in
lit<lb ed="#V" n="127" break="no"/>tera: dicit quod deo nihil accidit: ergo omnia que
<lb ed="#V" n="128"/>dicuntur de deo dicuntur de ipso per se.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e408">
¶ Item omene quod dicitur de
ali<lb ed="#V" n="129" break="no"/>quo per accidens: ponit in ipso mutationem in actu: vel in
po<lb ed="#V" n="130" break="no"/>tentia: sed deus mutari non potest: ergo nihil dicitur de eo
<lb ed="#V" n="131"/>per accidens.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e417">
¶ Item quod dicitur de aliquo per accidens dicitur
<lb ed="#V" n="132"/>de alio per se: quia omne per accidens reducitur ad per se: sed crea¬
<!--00202.xml-->
<pb ed="#V" n="94-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>tor non dicitur de aliquo alio a deo: ergo non dicitur de deo per accidens.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e430">
<lb ed="#V" n="2"/>Respondeo quod aliqua dici de deo per accidens
quadru<lb ed="#V" n="3" break="no"/>pliciter potest intelligi: autem ita quod illa quae
<lb ed="#V" n="4"/>de deo dicuntur: sint accidentia ipsi deo inherentia: et sic nihili
di<lb ed="#V" n="5" break="no"/>citur de deo per accidens neque ab eterno: neque ex tempore: quia
nul<lb ed="#V" n="6" break="no"/>lum accidens est in deo nisi mediante natura humana sibi
<lb ed="#V" n="7"/>vnita: aut quod sint accidentia in alio existentia: et sic creator et
<lb ed="#V" n="8"/>dominus dicuntur de deo per accidens: aut quantum ad illud quod
impor<lb ed="#V" n="9" break="no"/>tatur de eorum significato primo: aut ex consequenti: quia de
eo<lb ed="#V" n="10" break="no"/>rum signato aut primo: aut ex conseqenti est quedam habitudo que
<lb ed="#V" n="11"/>est in creatura secundum rem: et in deo secundum rationem et secundum dici.
Il<lb ed="#V" n="12" break="no"/>la autem relatio realis accidens est creature extendendo nomen
<lb ed="#V" n="13"/>accidentis ad omne illud quod non est substantia: nec pars substantiae: et ab
<lb ed="#V" n="14"/>illa relatione nominatur deus sub ratione qua creator: vel sub
<lb ed="#V" n="15"/>ratione qua dominus: demtratum enim est supra quomon
aliquan<lb ed="#V" n="16" break="no"/>do aliquid potest denominari ab eo quod est in alio realiter.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e465">
¶
Ter<lb ed="#V" n="17" break="no"/>tio modo potest intelligi aliquid dici de deo per accidens quia dicitur de
<lb ed="#V" n="18"/>deo contingenter: et sic creare et esse dominum dicuntur de deo
contingen<lb ed="#V" n="19" break="no"/>ter quantum ad illam habitudinem quam significant: vel
conno<lb ed="#V" n="20" break="no"/>tant in creatura. Deus enim potuit non creare mundum: et ita
po<lb ed="#V" n="21" break="no"/>tuit non esse dominus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e478">
¶ Quarto modo potest intelligi aliquid dici de
<lb ed="#V" n="22"/>deo per accidens que dicuntur de ipso ratione nature humane sibi
<lb ed="#V" n="23"/>vnite: sicut cum dicimus: deus fuit mortuus: sepultus et
resur<lb ed="#V" n="24" break="no"/>rexit. Hec enim dicuntur de deo per aliud: quia quamuis ista sint vera:
<lb ed="#V" n="25"/>deus est homo: non tamen hec debet concedi: deus est humana
<lb ed="#V" n="26"/>natura: et ideo que conueniunt sibi mediante humana
natu<lb ed="#V" n="27" break="no"/>ra: dicuntur sibi conuenire per aliud. Ex his pro magna
<lb ed="#V" n="28"/>parte potest patere responsio ad argumenta ad vtranque partem.
<lb ed="#V" n="29"/>primum eni: argumentum procedit secundum quod dici de deo
<lb ed="#V" n="30"/>per accidens accipitur secundo modo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e501">
<lb ed="#V" n="31"/>¶ Secundum autem procedit secundum quod dici per accidens accipitur
mo<lb ed="#V" n="32" break="no"/>do tertio: hoc est produci contingenter.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e508">
¶ Ad 3m cum dicitur quod
<lb ed="#V" n="33"/>accidens est quod adest et abest etc. dico quod illud est accidens
<lb ed="#V" n="34"/>rei de quae dicitur si sibi inhereat: aliter non: illa autem hitudo realiter a
<lb ed="#V" n="35"/>qua deus denominatur creator: vel dominus: non est aliquid deo
in<lb ed="#V" n="36" break="no"/>herens.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e519">
¶ Ad 4m quod arguitur de quattuor predicabilibus
<lb ed="#V" n="37"/>vel predicatis intelligi debet quando praedicatum non importat
<lb ed="#V" n="38"/>neque primo neque ex consequent: aliquam rem que non sit in subiecto
ali<lb ed="#V" n="39" break="no"/>ter non est verum. Si enim dico homo est percutiens: ipsa
percus<lb ed="#V" n="40" break="no"/>sio non est accidens in percutiente sed in percusso: nec est
per<lb ed="#V" n="41" break="no"/>cutientis genus neque diffinitio: neque proprium. Habitudo
<lb ed="#V" n="42"/>autem que importatur nomine creatoris et nomine domini realiter
ac<lb ed="#V" n="43" break="no"/>cepta: non est in deo: sed in creatura.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e537">
¶ Uel potest dici quod
il<lb ed="#V" n="44" break="no"/>lud verbum philosophi non tenet nisi de his que peredicantur de
<lb ed="#V" n="45"/>creaturis vbi reperitur genus et diffinitio. Deus autem nec
ge<lb ed="#V" n="46" break="no"/>nus habet nec diffinitionem.
<!--TODO: insert paragraph break here-->
<lb ed="#V" n="47"/>Primum argumentum ad partem aliam demonstrat de deo
<lb ed="#V" n="48"/>nihil dici per accidens primo modo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e550">
¶
Se<lb ed="#V" n="49" break="no"/>cundum etiam argumentum procedit de primo modo dicendi per
<lb ed="#V" n="50"/>accidens: quia secundus modus tertie et quarte nullam
mutatio<lb ed="#V" n="51" break="no"/>nem includunt in re: de qua aliquid dicitur per accidens nec in
<lb ed="#V" n="52"/>actu: nec in potentia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e561">
¶ Ad 3m cum dicitur quod omne per accidens
<lb ed="#V" n="53"/>reducitur ad per se etc. dico quod intelligendum est de eo quod
<lb ed="#V" n="54"/>dicitur per accidens quarto modo. Omne enim quod dicitur de
ali<lb ed="#V" n="55" break="no"/>quo mediate dicitur de illo mediante aliquo de quo dicitur
im<lb ed="#V" n="56" break="no"/>mediate: vel quod est immediata ratio vel causa per quam
<lb ed="#V" n="57"/>dicitur de primo. Sic autem creare non dicitur de deo
per<lb ed="#V" n="58" break="no"/>accidens: quia creat nullo mediante.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a64242-Dd1e578">
<head xml:id="kzz7yh-a64242-Hd1e580">Quaestio 3</head>
<head type="question-title">Utrum ea quae dicuntur de deo ex tempore significent relationem</head>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e582">
Quaestio III.
<lb ed="#V" n="59"/>Tertio queritur vtrum ea que dicuntur de deo ex
<lb ed="#V" n="60"/>tempore significent relationem. et videtur quod
<lb ed="#V" n="61"/>non: quia deo non potest aduenire de nouo aliqua relatio.
<lb ed="#V" n="62"/>Sed ea que de deo dicuntur ex tempore de nouo dicuntur de ipso
<lb ed="#V" n="63"/>ergo non significant aliquam ralationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e595">
¶ Item si
significa<lb ed="#V" n="64" break="no"/>rent aliquam rationem illa relatio esset dei ad creaturas. Sed
<lb ed="#V" n="65"/>talis relatio communis esset tribus personis. Cum ergo aliqua
<lb ed="#V" n="66"/>dicantur de deo ex tempore que non conueniunt tribus personis vt
<lb ed="#V" n="67"/>esse incarnatum: esse missum: videtur quod non signrent relationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e606">
<lb ed="#V" n="68"/>¶ Item non potest negari quin ista nomina creator et guberna¬
<!--00202.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>tor dicant divinam substantiam cum de qualem dicantur persona. Sed
<lb ed="#V" n="70"/>sicut dicit magister supra Di. 22. c. sciendum que relatiue dicuntur
<lb ed="#V" n="71"/>substantialiter non dicuntur: ergo ista nomina dominus et creator non signnt ralationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e622">
<lb ed="#V" n="72"/>Contra nomina que non signt substantiam significant relationem.
<lb ed="#V" n="73"/>Sed ea que conueniunt deo ex tempore non videtur
<lb ed="#V" n="74"/>significare divinam substantiam: quia ab eterno conuenit deo ergo
signi<lb ed="#V" n="75" break="no"/>ficant rationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e634">
¶ Item illud significat terminus a quo
im<lb ed="#V" n="76" break="no"/>ponitur ad signandum. sed hoc nomen dominus imponitur ad
sign<lb ed="#V" n="77" break="no"/>dum habitudinem ad seruum ergo videtur quod hoc nomen dominus
<lb ed="#V" n="78"/>significat relationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e643">
¶ Item esse hominem dicitur de deo ex tempore: et cum non videtur
<lb ed="#V" n="79"/>signare substantiam: cum non conueniat nisi persone filii: ergo signat rlautionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e648">
<lb ed="#V" n="80"/>Respondeo quod ea que dicuntur de deo ex tempore rationem
<lb ed="#V" n="81"/>significant autem connotant: quia aut ipsam
<lb ed="#V" n="82"/>relationem significant primo aute eam dant intelligere ex conseqenti.
<lb ed="#V" n="83"/>Eorum enim que dicuntur de deo ex tempore quedam significant rem
<lb ed="#V" n="84"/>supra quam fundatur habitudo: sicut creator et gubernator:
<lb ed="#V" n="85"/>que significant divinam actionem intrinsecam que deus est: et
<lb ed="#V" n="86"/>connotat habitudinem in actu: et quae est in creatura secundum rem:
<lb ed="#V" n="87"/>et opposita habitudo est in deo secundum rationem. Quedam
impo<lb ed="#V" n="88" break="no"/>nuntur ad signandum ipsam habitudinem: vt ista nomina dominus
<lb ed="#V" n="89"/>et superior: et ista signnt rationem: que est in deo secundum rationem. Cutus
<lb ed="#V" n="90"/>opposita relatio est in creatura secundum rem: et ex consequenti dant
in<lb ed="#V" n="91" break="no"/>telligere divinam substantiam tanquam rem que a tali habitudine
de<lb ed="#V" n="92" break="no"/>nominatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e679">
¶ Quedam autem significant divinam actionem passiuo
<lb ed="#V" n="93"/>modo significatam: vt incarnatus: missus: et dant intelligere
<lb ed="#V" n="94"/>realem rluationem persone ad personam: vt persone misse ad
perso<lb ed="#V" n="95" break="no"/>nam a qua emanat quia non mittitur nisi persona emanans.
In<lb ed="#V" n="96" break="no"/>carnatus etiam dat intelligere habitudinem vnius persone ad aliam:
<lb ed="#V" n="97"/>que soli filio conuenit. Connotant etiam illa nomina relationem
rea<lb ed="#V" n="98" break="no"/>lem in creatura: et in deo secundum rationem. Quedam autem significant
<lb ed="#V" n="99"/>aliquam creaturam absolutam: sicut homo dictus de deo
signifi<lb ed="#V" n="100" break="no"/>cat naturam humanam: et realem relationem in natura humana ad
<lb ed="#V" n="101"/>divinam personam et in diuina persona scilicet in persona filii importat
<lb ed="#V" n="102"/>relationem secundum rationem ad humanam naturam. Unde cum ditur deus
<lb ed="#V" n="103"/>est homo: esse hominem significat vnionem humane nature ad
<lb ed="#V" n="104"/>divinam personam: et ex consnti significat humanam naturam et divinam
<lb ed="#V" n="105"/>personam: et sic patet quod omnia que dicuntur de deo ex tempore significant
<lb ed="#V" n="106"/>relationem vel connotant diuinam substantiam: vel personam.
<lb ed="#V" n="107"/>Soluendum est ergo ad argumenta ad vtranque partem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e714">
<lb ed="#V" n="108"/>Ad primum cum dicitur quod de nouo non potest deo
adue<lb ed="#V" n="109" break="no"/>nire aliqua relatio etc. dico quod non plus
<lb ed="#V" n="110"/>concludit nisi quod ea que dicuntur de deo ex tempore son signnt: nec
con<lb ed="#V" n="111" break="no"/>notant aliquam relationem realem temporalem que sit in deo: et hoc
<lb ed="#V" n="112"/>est verum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e727">
¶ Ad 2m cum dicitur quod aliqua dicuntur de deo ex tempore quae
<lb ed="#V" n="113"/>non conueniunt tribus personis etc. dico quod verum est. Sed ex
<lb ed="#V" n="114"/>hoc non sequitur quod non significent: vel connotent aliquam
relatio<lb ed="#V" n="115" break="no"/>nem in creatura: sed ex hoc sequitur quod non significant relationem in
<lb ed="#V" n="116"/>creatura ad deum: vt ad principium effectiuum tantum: et hoc est
<lb ed="#V" n="117"/>verum: per prius enim important relationem creature ad deum vt ad
<lb ed="#V" n="118"/>terminum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e744">
¶ Ad 3m cum dicitur quod ista nomina creator: et
guberna<lb ed="#V" n="119" break="no"/>tor dicunt divinam substantiam etc. dico quod verum est: et tamen simul
<lb ed="#V" n="120"/>connotant aliquam relationem in creatura. Illud enim verbum
ma<lb ed="#V" n="121" break="no"/>gnum qui relatiue dicuntur substantialiter non dicuntur intelligi debet
<lb ed="#V" n="122"/>de his qui relatiue dicuntur ab eterno et loquendo de ratione reali.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e755">
<lb ed="#V" n="123"/>Ad primum argumentum quod fuit ad partem aliam: dicendum
<lb ed="#V" n="124"/>quod quamuis divina substantia deo conueniat ab
eter<lb ed="#V" n="125" break="no"/>no: non tamen sub illa ratione qua connotat actu realem
relatio<lb ed="#V" n="126" break="no"/>nem in creatura.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e766">
¶ Secundum argumentum ad eandem partem probat quod
<lb ed="#V" n="127"/>hoc nomen dominus significat relationem que est in creatura secundum
<lb ed="#V" n="128"/>rem: et ideo secundum rationem: et secundum dici: et hoc est verum: sed ex hoc
<lb ed="#V" n="129"/>non sequitur quin ex consequenti det intelligere divinam substantiam tanquam
<lb ed="#V" n="130"/>rem que ab illa relatione denominatur. Terminus enim non tantum
<lb ed="#V" n="131"/>significat illud a quo ad significandum imponitur: quamuis illud
for<lb ed="#V" n="132" break="no"/>malius significare videatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e782">
¶ Ad 3m dicendum quod quamuis esse
<lb ed="#V" n="133"/>hominem dictum de deo det intelligere relationem in natura
hu<lb ed="#V" n="134" break="no"/>mana ad filium dei: vt ad principium a quo est: et etiam ad divinam substantiam
<lb ed="#V" n="135"/>tamen quia prius significat relationem in natura humana ad filium dei: vt
<lb ed="#V" n="136"/>ad suppositum in quo est: et ideo non opetet quod conueniat pluribus personis
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a64242-Dd1e794">
<head xml:id="kzz7yh-a64242-Hd1e796">Quaestio 4</head>
<head type="question-title">Utrum ea quae dicuntur de deo ex tempore ponant in deo aliquam relationem realem ad creaturam</head>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e798">
<!--00203.xml-->
<pb ed="#V" n="95-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>QUarto queritur vtrum ea que dicuntur de deo ex
<lb ed="#V" n="2"/>tempore ponant in deo aliquam relationem
<lb ed="#V" n="3"/>realem ad creaturam: et videtur quod sic: quia. 5o Meta.
di<lb ed="#V" n="4" break="no"/>citur quod relatiua secundum esse sunt sicut dominus et seruus: sed
re<lb ed="#V" n="5" break="no"/>latiua secundum esse ponunt aliquam relationem realem in vtroque
<lb ed="#V" n="6"/>extremo: ergo dominus dicit aliquam relationem realem in deo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e820">
¶ Item
<lb ed="#V" n="7"/>suppositio est relatio: sed in deo respectu creature est
rea<lb ed="#V" n="8" break="no"/>lis suppositio: ergo est realis relatio.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e827">
¶ Item quod solum
di<lb ed="#V" n="9" break="no"/>citur de aliquo secundum rationem cessante actione intellectus: non
<lb ed="#V" n="10"/>manet: sed dominium maneret in deo: etiam si vniuersalis
intel<lb ed="#V" n="11" break="no"/>lectus hoc apprehenderet: ergo dominium non dicitur de deo
<lb ed="#V" n="12"/>secundum rationem: sed secundum rem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e838">
¶ Item realiter est causa
creatu<lb ed="#V" n="13" break="no"/>re: sed causa importat realem relationem: ergo in deo est
rea<lb ed="#V" n="14" break="no"/>lis relatio respectu creature quam in eo ponit nomen esse.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e846">
<lb ed="#V" n="15"/>¶ Item quamuis generatio actiua creata sit in genito: tamen
<lb ed="#V" n="16"/>ponit in generante realem relationem: ergo multo fortius cum
<lb ed="#V" n="17"/>creatio actiua sit in creante: ponit in ipso realem relationem:
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e855">
<lb ed="#V" n="18"/>¶ Item realis relatio potest aduenire alicui de nouo sine sui
<lb ed="#V" n="19"/>mutatione per alterius mutationem: vt si ego sum albus: et alius
<lb ed="#V" n="20"/>de nouo fiat albus: aduenit mihi de nouo similitudo sine mei
<lb ed="#V" n="21"/>mutatione: ergo a simili per mutationem creature potest
adue<lb ed="#V" n="22" break="no"/>nire de nouo ipsi deo aliqua realis relatio sine sui
muta<lb ed="#V" n="23" break="no"/>tione: ergo non est aliqua ratio ad negandum quod ea que
di<lb ed="#V" n="24" break="no"/>cuntur de deo ex tempore: ponant in deo aliquam realem relationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e873">
<lb ed="#V" n="25"/>Contra quicquid est in deo est eternum. Sed ea que dicuntur
<lb ed="#V" n="26"/>de deo ex tempore non ponunt in deo aliquam
<lb ed="#V" n="27"/>relationem eternam ad creaturam: ergo non ponunt in deo
ali<lb ed="#V" n="28" break="no"/>quam relationem realem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e884">
¶ Item scibile non dependet a
scien<lb ed="#V" n="29" break="no"/>tia: ideo non refertur ad ipsum nisi secundum dici scilicet quia scientia
re<lb ed="#V" n="30" break="no"/>fertur ad ipsum secundum philosophum. 5. Meta. sed multo minus
depen<lb ed="#V" n="31" break="no"/>det deus a creatura: ergo non refertur ad ipsam nisi secundum dici.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e893">
<lb ed="#V" n="32"/>¶ Item 24. propositione de causis dicitur quod causa prima
exi<lb ed="#V" n="33" break="no"/>stit in omnibus rebus secundum dispositionem vnam. Sed si ea quae
<lb ed="#V" n="34"/>dicuntur de deo ex tempore: ponerent in deo reales relationes ad
crea<lb ed="#V" n="35" break="no"/>turam: non existeret in omnibus secundum dispositionem vnam: ergo
<lb ed="#V" n="36"/>non ponunt in deo aliquam realem relationem ad creaturam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e906">
<lb ed="#V" n="37"/>Respondeo quod ea que de deo dicuentur ex tempore non ponunt
<lb ed="#V" n="38"/>in deo aliquam relationem realem ad
creatu<lb ed="#V" n="39" break="no"/>ram sed tantummodo secundum rationem et secundum dici. Ad cuius pleniorem
<lb ed="#V" n="40"/>intelligentiam sciendum quod cum relatio requirat duo extrema
<lb ed="#V" n="41"/>aliquando est res rationis a parte vtriusque: quando scilicet habitudo illa
<lb ed="#V" n="42"/>non potest esse inter illa nisi inquantum <sic>intelligunrur</sic>. verbi gratia cum
<lb ed="#V" n="43"/>dicimus idem eidem idem. Eiusdem enim ad seipsum non est
<lb ed="#V" n="44"/>relatio nisi secundum esse intellectum tantum inquantum scilicet
in<lb ed="#V" n="45" break="no"/>telligit intellectus aliquid vnum: illo vtitur vt duobus.
Si<lb ed="#V" n="46" break="no"/>militer relatio que est inter ens et non ens: est res rationis tantum
<lb ed="#V" n="47"/>a parte vtriusque extremi. Non entis enim non potest esse
ali<lb ed="#V" n="48" break="no"/>qua realis relatio vt subiteanti: quia sicut dicit Auice. i. Meta. c. 5.
<lb ed="#V" n="49"/>si proprietas fuit aliquid: tunc illud de quo illa dicitur: erit
ali<lb ed="#V" n="50" break="no"/>quid sine dubio. Sed non ens non est aliquid. Similiter non
<lb ed="#V" n="51"/>ens non potest esse terminus realis relationis: et ideo entis ad non
<lb ed="#V" n="52"/>ens: non potest esse realis relatio cum realitas relationis non
<lb ed="#V" n="53"/>tantum dependeat ex realitate eius de quo dicitur: sed cum etiam
<lb ed="#V" n="54"/>ex realitate termini. Est tamen interea relatio secundum rationem:
<lb ed="#V" n="55"/>quia negationes bene sunt res rationis inquantum
apprehendun<lb ed="#V" n="56" break="no"/>tur a ratione. Unde inquantum intellectus intelligit non ens
<lb ed="#V" n="57"/>vt vnum extremum et ens vt aliud: consequitur ea quedam
re<lb ed="#V" n="58" break="no"/>latio secundum rationem scilicet relatio oppositionis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e957">
¶ Quedam vero
<lb ed="#V" n="59"/>sunt relationes reales quantum ad vtrunque extremum: vt omnis
<lb ed="#V" n="60"/>relatio conseqens extrema secundum esse reale: sicut duplum: et
dimi<lb ed="#V" n="61" break="no"/>dium: que consequuntur quantitatem: paternitas et filiatio quae
consequun<lb ed="#V" n="62" break="no"/>tur actionem et passionem et multe alie. Quandoque vero est
re<lb ed="#V" n="63" break="no"/>latio in vno extremorum secundum rem: et in alio secundum rationem tantum: et
<lb ed="#V" n="64"/>hoc quando duo extrema non sunt vnius ordinis: vt scientia et
<lb ed="#V" n="65"/>scibile. Res enim scibilis inquantum est res in esse naturali existens:
<lb ed="#V" n="66"/>est extra ordinem intelligibilis esse: quia non intelligitur res
<lb ed="#V" n="67"/>nisi inquantum est intellectui repraesentata: et ideo quamuis in scientia
<lb ed="#V" n="68"/>sit relatio realis ad rem scibilem: inquantum est in ea quidam or¬
<!--00203.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>do ad ipsas res considerandas: tamen in ipsa re scibili: quia in se
<lb ed="#V" n="70"/>considerata est extra huius ordinem non est realis relatio ad
sci<lb ed="#V" n="71" break="no"/>entiam: sed secundum rationem tantum: et secundum dici scilicet inquantum intellectus
<lb ed="#V" n="72"/>apprehendit rem vt terminum relationis scientie: vnde dicit
<lb ed="#V" n="73"/>philosophus. v. Metaphy. quod non dicuntur relatiue eo quod ipsa reseruntur
<lb ed="#V" n="74"/>sed quia alia referuntur ad ipsa. Cum igitur deus sit extra
to<lb ed="#V" n="75" break="no"/>tum ordinem creature: et omnes creature ordinentur ad ipsum: et
<lb ed="#V" n="76"/>non econuerso manifestum est quod omnes creature referuntur ad
<lb ed="#V" n="77"/>deum relatione reali: sed in deo non est realis rlautio ad creaturas: sed
<lb ed="#V" n="78"/>secundum rationem et secundum dici tantum inquantum scilicet creature referuntur ad ipsum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e1007">
<lb ed="#V" n="79"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod relatiua secundum
<lb ed="#V" n="80"/>esse <sic>sut</sic> sicut dominus et seruus etc. dico quod
<lb ed="#V" n="81"/>dominus est relatiuum secundum esse in creatura non in creatore.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e1016">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="82"/>2m cum dicitur quod in deo respectu creature est realis suppositio
<lb ed="#V" n="83"/>etc. dico quod verum est quantum ad illud super quod fundatur respectus:
<lb ed="#V" n="84"/>sed ipse respectus realiter in deo non est: sed secundum rationem tantum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e1025">
<lb ed="#V" n="85"/>¶ Ad 3m cum dicitur quod dominium maneret in deo et si nullus
intel<lb ed="#V" n="86" break="no"/>lectus hoc apprehenderet etc. dico quod verum est quantum ad
po<lb ed="#V" n="87" break="no"/>testatem per quam sibi subiecit creaturam: non tamen quantum ad
<lb ed="#V" n="88"/>respectum in ipso deo: tamen non est possibile quain apprehendatur
<lb ed="#V" n="89"/>illud ab aliquo intellectu: quia semper intelligitur ab intellectu
<lb ed="#V" n="90"/>diuino.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e1041">
¶ Ad 4m cum dicitur quod causa importat realem rationem
<lb ed="#V" n="91"/>ad causatum etc. dico quod verum est de causa creata: de causa autem
<lb ed="#V" n="92"/>increata non est verum: nec ex hoc sequitur quod minus realiter sit
<lb ed="#V" n="93"/>causa: sed magis quia verissime et realiter est in ea illud per quod
<lb ed="#V" n="94"/>producit effectum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e1052">
¶ Ad 5m dico quod generans creatum et
geni<lb ed="#V" n="95" break="no"/>tum sunt eiusdem ordinis: et ideo oportet esse realem relationem
<lb ed="#V" n="96"/>vtrobique: deus autem est extra ordinem creaturarum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a64242-d1e1060">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="97"/>6m cum dicitur quod relatio realis potest aduenire aliter sine sui
mu<lb ed="#V" n="98" break="no"/>tatione etc. dico quod verum est sine mutatione secundum aliquid
abso<lb ed="#V" n="99" break="no"/>lutum non tamen sine mutatione secundum rem relatiuam: quia ante non
<lb ed="#V" n="100"/>erat in ipso illa res relatima que postea in ipso est. Uel potest
<lb ed="#V" n="101"/>dici quod ratio quare non potest aduenire deo aliqua realis
<lb ed="#V" n="102"/>relatio de nouo non est tantum: quia mutaretur: sed etiam quia est extra
or<lb ed="#V" n="103" break="no"/>dinem creaturarum: quapropter non potest in ipso esse realit rlulo ad creaturam.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>