-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve07v1_kzz7yh-a93632.xml
702 lines (702 loc) · 48.1 KB
/
cod-ve07v1_kzz7yh-a93632.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-18">September 18, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve07v1">Venice, 1507, v. 1</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-18" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="136-r"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-a93632"><!-- l1d44a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-a93632-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e103">
<lb ed="#V" n="76"/>Circa hanc distinctionem quaeruntur sex.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e108">
¶
Pri<lb ed="#V" n="77" break="no"/>mo vtrum deus possit facere vniuersum
<lb ed="#V" n="78"/>melius pro nunc: hoc est quamdiu homines sunt
incorru<lb ed="#V" n="79" break="no"/>ptibili statum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e117">
¶ Secundo vtrum post iudicium posset
<lb ed="#V" n="80"/>aliquid addem ad bonitatem vniuersi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e122">
¶ Tertio vtrum potuit
<lb ed="#V" n="81"/>facere vniuersum antequam fecit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e128">
¶ Quarto vtrum posset
fa<lb ed="#V" n="82" break="no"/>cere aliud vniuersum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e133">
¶ Quinto vtrum istas easdem
par<lb ed="#V" n="83" break="no"/>tes vniuersi adhuc facere possit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e138">
¶ Sexto vtrum diuina
<lb ed="#V" n="84"/>potentia hoc vniuersum de necessitate vere produxerit vel
<lb ed="#V" n="85"/>producere potuerit.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-a93632-Dd1e145">
<head xml:id="kzz7yh-a93632-Hd1e147">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e149">
Quod I.
<lb ed="#V" n="86"/>PRimo ostendo quod deus non potuit facere
<lb ed="#V" n="87"/>vniuersum melius pro statu presenti
<lb ed="#V" n="88"/>quia dicit Damas. libro 2. c. 29. Si autem voluntas dei est
<lb ed="#V" n="89"/>prouidentia: omnino necesse est omnia que prouidentia
<lb ed="#V" n="90"/>fiunt secundum rectam rationem et optimam: et deo decentissimam fieri.
<lb ed="#V" n="91"/>et vt non est melius fieri: sed et ipsum vniuersum regitur
pro<lb ed="#V" n="92" break="no"/>uidentia: ergo non potesti melius fieri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e167">
¶ Item Aug. 3. de
<lb ed="#V" n="93"/>libero arbitrio longe post principium. Neque tu potes melius aliquid
<lb ed="#V" n="94"/>in creatura cogitare quod creatura artificem fugerit. ergo deus
<lb ed="#V" n="95"/>fecit in creatura quicquid melius potest cogitare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e176">
¶ Item
<lb ed="#V" n="96"/>Augu. in libro enchi. x. c. loquens de bonis creatis dicit: quod
<lb ed="#V" n="97"/>bona sunt singula: simul vero vniuersa valde bona: quia
<lb ed="#V" n="98"/>ex omnibus consistit vniuersitatis admirabilis pulchritudo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e185">
<lb ed="#V" n="99"/>¶ Item arguo sicut arguit Augu. x. super Gen. circa
me<lb ed="#V" n="100" break="no"/>dium. bona facere si non possit: nulla esset potentia. si autem
<lb ed="#V" n="101"/>posset nec faceret: magna esset inuidia: quia ergo est oprstus et
bo<lb ed="#V" n="102" break="no"/>nus: omnia bona valde fecit. ergo vniuersum non potest
fa<lb ed="#V" n="103" break="no"/>cere melius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e199">
¶ Item in <title>Timeo</title> dicit <name xml:id="kzz7yh-a93632-Nd1e203">Plato</name> de deo vero
<lb ed="#V" n="104"/>quia optimus erat: Ab optimo longe inuidia relegata est.
vni<lb ed="#V" n="105" break="no"/>cuique rei quantum poterat dedit. ergo nec vniuersum: nec
<lb ed="#V" n="106"/>aliquid de vniuerso potuit melius facere quam fecit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e212">
<lb ed="#V" n="107"/>Contra Hugo primo libro de sacra. per. 2. c. vlti. dicit de
<lb ed="#V" n="108"/>deo quod ipse melior esse non potest: sed quod
se<lb ed="#V" n="109" break="no"/>cit omnia melius esse potest: si tamen ipse voluerit qui potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e221">
¶ Item
<lb ed="#V" n="110"/>philosophus libro 3 topi. Que contrariiis sunt impermixtiora magis talis
<lb ed="#V" n="111"/>vt albius quod nigro impermixtius: ergo a simili melius est quod
<lb ed="#V" n="112"/>est malo impermixtius. Sed deus potest facere vniuersum
<lb ed="#V" n="113"/>impermixtius malo quam sit extirpando multa mala que sunt
<lb ed="#V" n="114"/>in mundo: ergo posset facere vniuersum melius quam sit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e234">
<lb ed="#V" n="115"/>Respondeo quod vniuersum melius posse fieri
que<lb ed="#V" n="116" break="no"/>drupliciter potest intelligi sicut et ex
<lb ed="#V" n="117"/>ercitum posse meliorari. Potest enim exercitus meliorari
vi<lb ed="#V" n="118" break="no"/>per meliorationem ducis: vel per meliorationem ordinis partium
<lb ed="#V" n="119"/>inter se: vel per meliorationem ordinis exercitus ad ducem. vet
<lb ed="#V" n="120"/>per meliorationem partium secundum se ipsas. Sic et vniuersitatem
<lb ed="#V" n="121"/>posse meliorari quattuor modis posset intelligi scilicet per
me<lb ed="#V" n="122" break="no"/>liorationem finis: vel per meliorationem ordinis creaturam
<lb ed="#V" n="123"/>inter se: vel per meliorationem ordinis vniuersitatis
crea<lb ed="#V" n="124" break="no"/>turarum coniunctim respectu finis: vel per meliorationem
<!--00286.xml-->
<pb ed="#V" n="136-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>creaturarum secundum se. Primomon nec potest nec potuit vniuer
<lb ed="#V" n="2"/>sum melius fieri: quia finis vniuersitatis creaturarum deus est:
<lb ed="#V" n="3"/>quia secundum quod dicitur pro verbi. 16. Uniuersa propter semetipsum operatus
<lb ed="#V" n="4"/>est dominus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e273">
¶ Nec est secundo modo supposita eadem bonitate
crea<lb ed="#V" n="5" break="no"/>turarum quam habent secundum se: quia ita bene ordinate sunt inter se quod
<lb ed="#V" n="6"/>nullo modo possunt melius ordinari nisi secundum se mutentur in maio
<lb ed="#V" n="7"/>rem bonitatem. Nec etiam tertio modo quia vniuersitas creatura
<lb ed="#V" n="8"/>rum simlus sumpta ita bene ordinata est respectu finis: quod
ser<lb ed="#V" n="9" break="no"/>uato eodem statu bonitatis creaturarum secundum se melius
ordi<lb ed="#V" n="10" break="no"/>nari non potest: nec mirum quia ad exemplar ordis pulcherimum
<lb ed="#V" n="11"/>ipsum vninersum est ordinatum quantum ad ordinem partium
in<lb ed="#V" n="12" break="no"/>ter se: et vniuersi respectu finis. Est enim ordinatum ad
exemplar<lb ed="#V" n="13" break="no"/>mondi intelligibilis qui est ratio sempiterna et
incommutabi<lb ed="#V" n="14" break="no"/>lis in mente divina. vnde. Augustinus id est libo retracta. c. 3 loquens de
<lb ed="#V" n="15"/>Platone qui posuit mundum intelligibilem sic dixit. Mundum
<lb ed="#V" n="16"/>ille intelligibilem nuncupauit ipsam rationem sempiternam atque
<lb ed="#V" n="17"/>incommutabilem: qua deus fecit mundum: quam Platonis
sen<lb ed="#V" n="18" break="no"/>tentiam Augu ibidem approbat. Quarto modo vniuersum
<lb ed="#V" n="19"/>posse meliorari adhuc intelligi potest quadrupliciter vel per aliquam
<lb ed="#V" n="20"/>rum creaturarum meliorationem secundum se aliis non melioratis:
<lb ed="#V" n="21"/>nec peioratis: vel per omnem creaturarum meliorationem substantialem
<lb ed="#V" n="22"/>vel per nouarum substantiarum additionem: vel per omnem creaturarum
<lb ed="#V" n="23"/>meliorationem actualem. Primo modo non posset fieri
vni<lb ed="#V" n="24" break="no"/>uersum melius: quia quamuis pars creaturarum esset
meliora<lb ed="#V" n="25" break="no"/>ta secundum se. ex hoc tamen vniuersum secundum se non esset melius: quia
<lb ed="#V" n="26"/>per hoc non melioratur proportio partium inter se et ordo: que
ma<lb ed="#V" n="27" break="no"/>xmie attenduntur in bonitate vniuersi sicut vides quod si in
<lb ed="#V" n="28"/>psalterio chorda sonans obscurius: ita clare sonaret sicut
<lb ed="#V" n="29"/>illa quae clarius sonat: quamuis illa chorda fieret melior secundum se
<lb ed="#V" n="30"/>tamen totum psalterium esse peioratum eo quod peiorata esset
propor<lb ed="#V" n="31" break="no"/>tio chordarum inter se: et sicut tu vides quod quamuis niger
color<lb ed="#V" n="32" break="no"/>turpis sit secundum se: et quod secundum se pulchrior est albus color: tamen quandoque
<lb ed="#V" n="33"/>si de pulchra pictura varietate decorata velles nigru re
<lb ed="#V" n="34"/>mouem colorem vbicumque esset: et loco huius albismo ponere
frequen<lb ed="#V" n="35" break="no"/>ter deturparetur pictura. vnde Augu. xi. de ciui. dei. c. 22.
Si<lb ed="#V" n="36" break="no"/>cut pictura cum colore nigro et loco suo posita: ita
vniuer<lb ed="#V" n="37" break="no"/>sitas rerum siquis posset intueri est cum pecccoribus pulchra est:
quam<lb ed="#V" n="38" break="no"/>uis per seipsos consideratos sua deformitas turpet.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e349">
¶ Nec
<lb ed="#V" n="39"/>secundo modo posset hoc idem vniuersum in numero fieri
me<lb ed="#V" n="40" break="no"/>lius: quia aut nulla substantia manens eadem in numero potest recipe
<lb ed="#V" n="41"/>meliorationem substantialem: aut saltem de multis substantiis hoc
<lb ed="#V" n="42"/>est verum: et ita aut non remanerent alique substantie create de
<lb ed="#V" n="43"/>his que modo sunt: et sic nullomo remanet hoc idem
vniuer<lb ed="#V" n="44" break="no"/>sum in numero: aut si alique remanerent: et aliqua
mutaren<lb ed="#V" n="45" break="no"/>tur in alias adhuc non remaneret idem vniuersum in
nu<lb ed="#V" n="46" break="no"/>mero secundum se totum: sed secundum partes.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e370">
¶ Nec tertio modo posset
<lb ed="#V" n="47"/>hoc idem vniuersum in numero fieri melius: quia si
adderen<lb ed="#V" n="48" break="no"/>tur noue partes huic vniuerso tunc vniuersum cum illis
perti<lb ed="#V" n="49" break="no"/>tibus de nouo additis se haberet ad praesens vniuersum sicut
<lb ed="#V" n="50"/>totum ad partem. Totum autem et pars quanuis non sint
diuer<lb ed="#V" n="51" break="no"/>sa numero simpliciter tamen non sunt simpliciter idem numero: sed
<lb ed="#V" n="52"/>partim idem: partim diuersa secundum quod videtur innuere philosophus ids
phy<lb ed="#V" n="53" break="no"/>sico. quamuis expresse non determinet: et Commentator super eum
<lb ed="#V" n="54"/>dem locum dicit quod vna queque paertium dicitur esse aliud
a<lb ed="#V" n="55" break="no"/>toto: sed omnes insimul non possunt dici simul esse aliud a
to<lb ed="#V" n="56" break="no"/>to.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e394">
¶ Quarto modo quamuis pro statu moderno vniuersum non
<lb ed="#V" n="57"/>possit fieri melius: tamen simpliciter potest melius fieri: quia possunt
<lb ed="#V" n="58"/>partes vniuersi accidentaliter meliorari: optima proportione
<lb ed="#V" n="59"/>inter earum meliorationem seruata: sicut erit post iudicium
<lb ed="#V" n="60"/>cum multo melius erit vniuersum quam modo sit non
obstan<lb ed="#V" n="61" break="no"/>te quod natura humana Iesu christi: non meliorabitur secundum se: quia est
<lb ed="#V" n="62"/>in sumo bonitatis quam accipe potest. Melioratio enim
acciden<lb ed="#V" n="63" break="no"/>talis omnium aliarum partium sine meliorat ione nature
huma<lb ed="#V" n="64" break="no"/>ne Iesu christi non peiorabit ordinem aliarum partium ad
<lb ed="#V" n="65"/>naturam humanam Iesu christi quia bonitas sua ita proportionaliter
<lb ed="#V" n="66"/>excedit bonitatem aliarum creaturarum maxime inquantum est
<lb ed="#V" n="67"/>vnita persone filii dei. In vnitate persone quod quanto alie creatu
<lb ed="#V" n="68"/>re sient meliores tanto decentius ordinabuntur ad ipsam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e423">
<!--00286.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>Argumenta ad partem primam procedunt de menlio
<lb ed="#V" n="70"/>ratione vniuersi quantum ad
ordi<lb ed="#V" n="71" break="no"/>nem partium inter se et omnium partium simul ad finem secundum
<lb ed="#V" n="72"/>statum bonitatis: quam creature habent secundum se: sic enim
ve<lb ed="#V" n="73" break="no"/>rum est quod vniuersum non posset fieri melius.
<lb ed="#V" n="74"/>Primum argumentum ad partem aliam procedit de meliora
<lb ed="#V" n="75"/>tione aliquarum partium vniuersi et bene
conce<lb ed="#V" n="76" break="no"/>do quod possibile est multas partes vniuersi meliorari: et etiam
bine<lb ed="#V" n="77" break="no"/>procedit de melioratione vniuersi omnium partium
melioratio<lb ed="#V" n="78" break="no"/>nem. accidentalem optima proportione inter earum melioratio.
<lb ed="#V" n="79"/>nem seruata. Et sic hoc idem vniuersum in numero potest
me<lb ed="#V" n="80" break="no"/>lius fieri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e456">
¶ Ad 2m quod arguebatur de impermixtione malorum
so<lb ed="#V" n="81" break="no"/>lutum est per illud quod dictum fuit in corpore quaestionis: sicut patet
<lb ed="#V" n="82"/>in auctoritate Aug. que ibidem fuit allegata et clarius per
<lb ed="#V" n="83"/>solutio: si bene aduersitas quod propter illos qui damnabuntur non
saluabu<lb ed="#V" n="84" break="no"/>tur pauciores in numero: quia deus faciet quod impleatur
nu<lb ed="#V" n="85" break="no"/>merus electorum quem preordinauit ab eterno.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a93632-Dd1e470">
<head xml:id="kzz7yh-a93632-Hd1e472">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e474">
<lb ed="#V" n="86"/>Ecundo querendum esset vtrum deus potest
iudi<lb ed="#V" n="87" break="no"/>cium posset aliquid addere ad
bo<lb ed="#V" n="88" break="no"/>nitatem vniuersi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e483">
¶ Sed quia hec quaestio magis
vi<lb ed="#V" n="89" break="no"/>detur habere locum versus finem quarti ideo
re<lb ed="#V" n="90" break="no"/>seruetur vsque tunc. Plures alie quaestiones possent hic
moue<lb ed="#V" n="91" break="no"/>ri de potentia dei: quem melius habent locum alibi quedam
<lb ed="#V" n="92"/>in secundo: quedam in 3o et quedam in 4o que in locis suis
mo<lb ed="#V" n="93" break="no"/>uebuntur domino concedente.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a93632-Dd1e497">
<head xml:id="kzz7yh-a93632-Hd1e499">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e501">
¶ Quaestio III.
<lb ed="#V" n="94"/>TErtio queritur vtrum deus potuit facere
vniuer<lb ed="#V" n="95" break="no"/>sum antequam fecit: et videtur quod non: quia
<lb ed="#V" n="96"/>mundus non potuit fieri ab eterno vt circa
prin<lb ed="#V" n="97" break="no"/>cipium 2 declarabitur et supponatur: sed ante praiemum
<lb ed="#V" n="98"/>instans quo mundus factus est. non fuit nisi eternitas: ergo
<lb ed="#V" n="99"/>ante illud instans non potuit mundus a deo fieri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e517">
¶ Item
<lb ed="#V" n="100"/>Aug. xi. de ciui. dei. c. 5. Sicut nullus locus est post
mun<lb ed="#V" n="101" break="no"/>dum: sic nullum tempus fuit ante mundum: sed mundus non
<lb ed="#V" n="102"/>potuit fieri nisi cum tempore: vel in tempore ergo mundus non
<lb ed="#V" n="103"/>potuit citius fieri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e528">
¶ Item si deus potuisset mundum fecisse antequam
<lb ed="#V" n="104"/>fecit et non fecisset dicitur quod summe liberalis non esset: cum liberalitas non
<lb ed="#V" n="105"/>tantummodo attenditur videndo magna: sed est in cito danda. Unde
<lb ed="#V" n="106"/>quia Auice. estimauit quod mundus potuisset fieri ab eterno
di<lb ed="#V" n="107" break="no"/>cit nono Metaphy. sue. c. i. Quod illi qui dicunt deum non
se<lb ed="#V" n="108" break="no"/>cisse mundum ab eterno heretici sunt: quia deo auferunt suam
li<lb ed="#V" n="109" break="no"/>beralitatem: ergo videtur quod mundus fecit quam cito potuit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e544">
<lb ed="#V" n="110"/>¶ Item deum potuisse facere mundum anteque fecerit:
praesup<lb ed="#V" n="111" break="no"/>ponit deum potuisse facere instans ante illud quod primo fuit. Sed
<lb ed="#V" n="112"/>hoc praesupponit deum potuisse facere mutationem ante illam
<lb ed="#V" n="113"/>que fuit prima: quia omne instans praesupponit aliquam muta
<lb ed="#V" n="114"/>tionem: sed deum potuisse facere mutationem ante illam que
<lb ed="#V" n="115"/>fuit prima praesupponit deum facere mobile antequam fecerit: quia
<lb ed="#V" n="116"/>mutatio praesupponit mutabile: ergo a primo deum facere
mu<lb ed="#V" n="117" break="no"/>dum antequam fecerit praesupponit deum potuisse facere mundum
<lb ed="#V" n="118"/>antequam fecerit: quod contratradictionem includit: quia idem
praesup<lb ed="#V" n="119" break="no"/>ponere seipsum includit idem seipso esse prius et non prius
<lb ed="#V" n="120"/>et posterius et non posterius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e571">
<lb ed="#V" n="121"/>Contra Deus potuit facere mindum tardius quam
fece<lb ed="#V" n="122" break="no"/>rit: ergo a simili potuit citius fieri quam
faci<lb ed="#V" n="123" break="no"/>fuit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e580">
¶ Item deus posset facere mundum maiorem in
extem<lb ed="#V" n="124" break="no"/>sione: ergo a simili potuit facere ipsum antiquorem in duratione
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e585">
<lb ed="#V" n="125"/>Respondeo quod deum potuisse facere mundum
<lb ed="#V" n="126"/>antequam fecit potest intelltgi
duplie<lb ed="#V" n="127" break="no"/>vno non faciendo aliquam partem temporis que principium instans in quo
<lb ed="#V" n="128"/>mundus fuit creatus praecessisset et si dico quod mundus non
po<lb ed="#V" n="129" break="no"/>tuit fieri antequam factus est: quia ante instans in quo factus fuit
<lb ed="#V" n="130"/>non fuit aliqua mensura prior in qua esset prius et posterius
<lb ed="#V" n="131"/>quia ante illud instans non fuit nisi soilna eternitas: in qua
mun<lb ed="#V" n="132" break="no"/>dus fieri nullomon potuit: vel faciendo aliquam partem temporis
<lb ed="#V" n="133"/>ante illud instans in quo mundus fuit creatus: cuius partis
<lb ed="#V" n="134"/>temporis illud instans esset terminus: et sic dico quod deus potutt
<lb ed="#V" n="135"/>mundum faceret antequam fecit per mille annos ante: et adhuc
<lb ed="#V" n="136"/>per mille et sic deinceps: nec tamen ex hoc sequitur quod possibile suerit
<!--00287.xml-->
<pb ed="#V" n="137-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>mundum fieri ab eterno: sicut numerus semper potest augeri sine
si<lb ed="#V" n="2" break="no"/>ne: et cum sper totum acceptum est finitum: quamuis autem deus principium instans
<lb ed="#V" n="3"/>temporis non potuit facem esse antequam fuit: tamen ante illud instans potuit
<lb ed="#V" n="4"/>aliud facem ita quod inter illud instans: quod facem potuit et non
<lb ed="#V" n="5"/>fecit: et illud instans in quo mondus incepit cucurrissent
mul<lb ed="#V" n="6" break="no"/>ta milia annorum si voluisset. Ex dictis patet solutio ad principium in opsim¬
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e633">
<lb ed="#V" n="7"/>¶ Ad 2m dicendum quod quamuis nullum tempus fuerit ante mundum: tamen
si<lb ed="#V" n="8" break="no"/>cut deus potuit facere mundum antequam fecerit ita potuit
facen<lb ed="#V" n="9" break="no"/>tempus quod praecessisset illud instans in quo mundus incepit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e642">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="10"/>3m dicendum quod ad liberalem pertinet facem curialitatem quando melius est
<lb ed="#V" n="11"/>causa fieri: sed melius fuit mundum creari in illo instanti cum quuao
<lb ed="#V" n="12"/>creatus fuit quam ante et ideo divine liberalitati fuit concordans
<lb ed="#V" n="13"/>vt tunc crearetur et non ante. Unde verbum Aui. allegatum
si<lb ed="#V" n="14" break="no"/>cut falsum et erraitioneum est reprobandum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e655">
¶ Ad 4m dicendum
<lb ed="#V" n="15"/>quod deum potuisse facere mudum antequam fecerit quamuis
inclu<lb ed="#V" n="16" break="no"/>dat deum potuisse facere instans ante illud quod fuit principium: non
<lb ed="#V" n="17"/>tamen hoc praesupponit: quia sicut prius ordine nature fuit
mun<lb ed="#V" n="18" break="no"/>dus quam principium temporis instans: sic dico quod si fecisset mundum antequam
<lb ed="#V" n="19"/>fecit prius ordine nature ipsum fecisset quam illud instans cum quo
<lb ed="#V" n="20"/>factus fuisset: ne: ex hoc sequitur quod factio mundi fuisset in
eter<lb ed="#V" n="21" break="no"/>nitate: vel ab eterno: sicut nec modo dici potest quod in
eternita<lb ed="#V" n="22" break="no"/>te fuerit factus: nec ab eterno: quamuis eius errationem non
praeces<lb ed="#V" n="23" break="no"/>serit nisi eternitas: quamuis enim ordine nature creatio mundi
<lb ed="#V" n="24"/>praecessisset illud instans cum quo fuisset: prius tamen fluxisset tempus
<lb ed="#V" n="25"/>inter illud instans et illud quod fuit principium quam creatio mundi. Iilud
<lb ed="#V" n="26"/>instans quod fuit principium duratione peraecessisset. Quod autem dixi in
eternita<lb ed="#V" n="27" break="no"/>te vel ab eterno hoc ideo dixi: quia si possibile fuisset mundum
produ<lb ed="#V" n="28" break="no"/>ci ab eterno: vt falso imaginantur aliqui: non tamen possibile fuisset ipsum
<lb ed="#V" n="29"/>produci in eternitate: vt ostendetur li. 2. De predicta autem quaestione
<lb ed="#V" n="30"/>audiui aliquem asserentem quod non fuit possibile mundum fieri ante
il<lb ed="#V" n="31" break="no"/>lud instans cum quo fuit factus: et hoc propter rationes adductas
<lb ed="#V" n="32"/>ad primam partem: et quia ita cito potuit deus facere mundum:
<lb ed="#V" n="33"/>voluntatem: sicut potuisset si fecisset ipsum de necessitate nature
<lb ed="#V" n="34"/>sed si ipsum fecisset de necessitate nature: fecisset ipsum quancitius
<lb ed="#V" n="35"/>potuisset: et tamen non fecisset ipsum ab eterno: quia vt ostendetur li.
<lb ed="#V" n="36"/>2. creature repugnat produci ab eterno: ergo deus per
volunta<lb ed="#V" n="37" break="no"/>tem ita cito potuit facere mundum: quod citius fieri non
po<lb ed="#V" n="38" break="no"/>tuisset: nec propter hoc sequitur quod ab eterno factus fuerit: vel quod
pos<lb ed="#V" n="39" break="no"/>sibile fuerit ipsum fieri ab eterno: et dicebat Aug. illius opinio
<lb ed="#V" n="40"/>nis fuisse: et contrarium dicentes per imaginationem esse deceptos
<lb ed="#V" n="41"/>et sicut non potuit fieri citius: ita non potuit fieri tardius: et
<lb ed="#V" n="42"/>sic solebat per interemptionem maioris ad principium argumentum ad partem
se<lb ed="#V" n="43" break="no"/>cundam
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e721">
¶ Ad 2m autem oportet dicere secundum illam opinionem: quod
<lb ed="#V" n="44"/>non procedit per bonum simile: quia augumentatio mundi non
<lb ed="#V" n="45"/>praesupponit spatium extra ipsum in quo reciperetur eius
augu<lb ed="#V" n="46" break="no"/>mentum: sicut deum potuisse mundum facere antequam
fece<lb ed="#V" n="47" break="no"/>rit presupponit fuisse durationem in qua fuisset prius et
po<lb ed="#V" n="48" break="no"/>sterius ante illud instans cum quo mundus incepit. Sed
<lb ed="#V" n="49"/>prima opinio est securior.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a93632-Dd1e739">
<head xml:id="kzz7yh-a93632-Hd1e741">Quaestio 4</head>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e743">
<lb ed="#V" n="50"/>¶ Questio. IIII.
<lb ed="#V" n="51"/>Uarto queritur vtrum deus posset facere aliu
<lb ed="#V" n="52"/>vniuersum: et videtur quod non per philosophum.
<lb ed="#V" n="53"/>cei et mundi: qui dicit quod tunc ista terra simul
moue<lb ed="#V" n="54" break="no"/>retur ad centrum istius mundi: et ad centrum
alte<lb ed="#V" n="55" break="no"/>rius mundi: quod contradictionem includit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e759">
¶ Item plato in
<lb ed="#V" n="56"/>Timeo. Unum mundum dicimus: quoniam iuxta vnum exeplar
for<lb ed="#V" n="57" break="no"/>matus est: ergo videtur intentio sua fuisse quod propter
illi<lb ed="#V" n="58" break="no"/>us exemplaris vnitatem et perfectionem: ita perfectam
<lb ed="#V" n="59"/>secit vniuersitatem: quod cum illa aliam non potuisset
fecis<lb ed="#V" n="60" break="no"/>se.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e772">
¶ Item quia pater generando se perfectissime expressit in vno
<lb ed="#V" n="61"/>filio ideo non potest alium filium generare ergo a simili cum
<lb ed="#V" n="62"/>deus creando: se ita expressit in vnomouso: sicut per creaturam possit
<lb ed="#V" n="63"/>exprimi: ideo non potest alium mundum creare: qua propter etia
<lb ed="#V" n="64"/>Trimegistus de divinitate ad Asclepium mundum dicit esse
<lb ed="#V" n="65"/>imaginem dei: videtur quod cum ista vniuersitate aliam non
<lb ed="#V" n="66"/>potest facere nec potuit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e788">
<lb ed="#V" n="67"/>Contra Infinita potentia non finitur ad aliquem suum
<lb ed="#V" n="68"/>veffectum: ergo cum hoc vniuerso deus potest
<!--00287.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>creare aliud vniuersum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e802">
¶ Item deo non fuit difficilius
<lb ed="#V" n="70"/>facere mundum quam vnam mudi creaturam. Sed deus cum
<lb ed="#V" n="71"/>vna creatura potuit creare aliam: ergo simliter cum hoc
vni<lb ed="#V" n="72" break="no"/>uerso adhuc posset creare aliud.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e811">
<lb ed="#V" n="73"/>Respondeo vocando vniuersum vniuersitatem
<lb ed="#V" n="74"/>creaturarum infra vnam superficiem
con<lb ed="#V" n="75" break="no"/>tentarum que a nulla alia superficie continetur infra illam
vni<lb ed="#V" n="76" break="no"/>uersitatem comprehendendo etiam superficiem continentem: sic
<lb ed="#V" n="77"/>dico quod deus potuit et potest adhuc facere aliud vniuersum
<lb ed="#V" n="78"/>quia deum hoc facere posse nullam includit contradictionem: nec
<lb ed="#V" n="79"/>ratione rei de qua: quia deus fecit mundum non de aliquo: nec
ratio<lb ed="#V" n="80" break="no"/>ne receptiui: quia mundus quantum ad suam totalitatem non est
<lb ed="#V" n="81"/>receptus in aliquo spatio: quia sicut dicit philosophus. i. de celi et
mun<lb ed="#V" n="82" break="no"/>Non est extra caelum locus neque vacuum: neque tempus: quod
intel<lb ed="#V" n="83" break="no"/>ligendum est de suppremo celo. Nec ratione divine potentie. quia
<lb ed="#V" n="84"/>cum potentia dei sit infinita: et istud vniuersum sit finitum
<lb ed="#V" n="85"/>impossibile est quod adequet dinam potentiam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e842">
¶ Nec etiam
<lb ed="#V" n="86"/>ratione naturarum infra vnam superficiem contentarum etiam
si<lb ed="#V" n="87" break="no"/>deus faceret eas eiusdem speciei cum creaturis istius
vni<lb ed="#V" n="88" break="no"/>uersi: quia sicut terra istius vniuersi naturaliter quiesceret in
cen<lb ed="#V" n="89" break="no"/>tro huius vniuersi: et ita terra alterius vniuersi
naturali<lb ed="#V" n="90" break="no"/>ter quiescent in centro alterius vniuersi: et si terra illius
vniuersi<lb ed="#V" n="91" break="no"/>poneretur in centro huius vninersi naturaliter ibi quiescent: et terra
hu<lb ed="#V" n="92" break="no"/>ius vniuersi si a deo poneretur in centro alterius
vniuer<lb ed="#V" n="93" break="no"/>si naturaliter etiam ibi quiesceret: quia si duoloca alicui creature
<lb ed="#V" n="94"/>naturaliter operanti essent penitus in differentia in quocumque illorum
<lb ed="#V" n="95"/>primo collocaretur ibi quiesceret: nec ad alium tenderet: et per hanc
<lb ed="#V" n="96"/>opinionem est sententia domini Stephani episcoi Parin. et sacre
theolo<lb ed="#V" n="97" break="no"/>gie doctoris: qui excommunicauit dogmatizantes quod deus non
<lb ed="#V" n="98"/>posset facere plures mundos.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e873">
<lb ed="#V" n="99"/>Ad primum in oppositum beriet solutio er dicta in
cor<lb ed="#V" n="100" break="no"/>pore quaestionis in quo satis ostensum est
<lb ed="#V" n="101"/>quod inefficax est ista argumentatio phlosophi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e882">
¶ Ad 2m dicendum quod
<lb ed="#V" n="102"/>Pla. intellexit deum de necessitate mundum fecisse: et fecisse
<lb ed="#V" n="103"/>melius quam potuit: sicut autem probatur in vltima quaestione huius
<lb ed="#V" n="104"/>de. non fecit vniuersum de necessitate nature: nec etiam de
ne<lb ed="#V" n="105" break="no"/>cessitate voluntatis: sicut declarabitur in lib. 20. domino
conceden<lb ed="#V" n="106" break="no"/>te: et ideo in isto articulo non multum curandum est de
<lb ed="#V" n="107"/>auctore pla.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e898">
¶ Ad 3m cum dicitur quod deus imperfecte se exprimit
<lb ed="#V" n="108"/>in vno mundo sicut potest per aliquam creaturam exprimi dico
<lb ed="#V" n="109"/>quod falsum est simpliciter loquendo: tamen compensatio nostre
in<lb ed="#V" n="110" break="no"/>firmitatis defectum magis exprimit semper comparationem ad
<lb ed="#V" n="111"/>nos quam faceret in pluribus mondis eo quod vnius mundi vni
<lb ed="#V" n="112"/>tas vnum videtur expressius nobis declarare auctorem:
<lb ed="#V" n="113"/>tamen sicut alium mundum facere posset: ita talis
disposi<lb ed="#V" n="114" break="no"/>tionis facere posset nostros intellectus: vr se nobis in
pluri<lb ed="#V" n="115" break="no"/>bus mundis declaretur expressius quam in vno.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a93632-Dd1e919">
<head xml:id="kzz7yh-a93632-Hd1e921">Quaestio 5</head>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e923">
<lb ed="#V" n="116"/>Ciueie l
<lb ed="#V" n="117"/>QUinto queritur vtrum deus euidem partes
vni<lb ed="#V" n="118" break="no"/>uersi adhuc facere possit: et videtur quod
<lb ed="#V" n="119"/>sic: deus quicquid semel sciuit scientia simplicis
intelligen<lb ed="#V" n="120" break="no"/>tie semper scit vt superius ostensum est: ergo a simili ad
<lb ed="#V" n="121"/>huc potest quicquid semel potuit: sed potuit facere hoc
vniuer<lb ed="#V" n="122" break="no"/>sum: et eius partes: ergo adhuc potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e941">
¶ Item secundum Ansel. in
<lb ed="#V" n="123"/>lib. de casu diaboli. c. 12 non taummodo est potentia praecedens
<lb ed="#V" n="124"/>actum: sed est potentia coniuncta actui: que est cum effectu: ergo
<lb ed="#V" n="125"/>quamuis non possit facere easdem partes vniuersi potentia
praeceden<lb ed="#V" n="126" break="no"/>te actum potest tamen eas facere potentia coniuncta actui.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e952">
¶ Item
<lb ed="#V" n="127"/>idem est rem a deo creari: et rem ab eo conseruari: aliter videretur
<lb ed="#V" n="128"/>posse manem creatura sine manutenentia dei: sicut domus
fa<lb ed="#V" n="129" break="no"/>cta sine manutenentia edificatoris: sed deus istas partes
vni<lb ed="#V" n="130" break="no"/>uersi semper conseruat: ergo istas partes vniuersi semper
<lb ed="#V" n="131"/>faciat
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e965">
<lb ed="#V" n="132"/>Contra ibshu ib vidicamentbus c de quantitute.
<lb ed="#V" n="133"/>Quod dictum est amplius sumi non
po<lb ed="#V" n="134" break="no"/>test: ergo a simili quod factum est amplius non potest fieri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e975">
<lb ed="#V" n="135"/>¶ Item Hugo. prim libro de sacramentis. per. 5. c. 24. Quod potest
<lb ed="#V" n="136"/>in presantiet si de praesenti non potest: tamen non nisi ad suturum potest.
<!--00288.xml-->
<pb ed="#V" n="137-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>Deus autem non potest facere nisi quod futurum est: sed hoc vniuersum
<lb ed="#V" n="2"/>et eius partes in praesenti sunt: ergo deus non potest facere hoc idem
<lb ed="#V" n="3"/>vniuersum neque eadem eius partes.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e995">
<lb ed="#V" n="4"/>¶ Respondeo dicendum quod deum posse adhuc facere easdem partes
<lb ed="#V" n="5"/>vniuersi dupliciter potest intelligi scilicet autem interueniente
<lb ed="#V" n="6"/>earundem partium corruptione: aut non interueniente
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1004">
¶ primo
conce<lb ed="#V" n="7" break="no"/>dendum est deum posse adhuc facem easdem partes vniuersi in
nu<lb ed="#V" n="8" break="no"/>mero: quia deus posset subtrahem influentiam suam quae partes vniuersi
com<lb ed="#V" n="9" break="no"/>seruat in esse: quae subtracta destruentur: et destructas deus posset eatur
<lb ed="#V" n="10"/>dem in numero reperare vt ostendetur in quarto.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1015">
¶ 2o autem modo dicendum
<lb ed="#V" n="11"/>non posse adhuc facere easdem partes vniuersi in numero: non
<lb ed="#V" n="12"/>ideo quia deus minorem hebeat poteonm quam solebat: quia eius potentia nec
<lb ed="#V" n="13"/>augeri potest: nec minui: sed quia iste partes vniuersi antequam essent
<lb ed="#V" n="14"/>facte hebant rationem factibilis modo non habent eo quod facte sunt
<lb ed="#V" n="15"/>quia creaturam fieri est ipsam de non esse in esse produci.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1028">
<lb ed="#V" n="16"/>Ad prinitum dicendum quod sic deus scientia simplicit intelligentie scit quicquid
sci<lb ed="#V" n="17" break="no"/>uit: ita dico quod habet positeom super omnem rem super quam vnquam potest
<lb ed="#V" n="18"/>hunit: quia super illam rem super quam huit poiteom causa faciendi antequaem
<lb ed="#V" n="19"/>scta esset: ita postque facta est: habet super illam positionm eam conseruandi et
<lb ed="#V" n="20"/>destruendi et reperandi destructam: et sic deus nescit esse verum quicquid
<lb ed="#V" n="21"/>sciuit esse verum non propter mutationem factam ex parte scientie dei: sed ex parte
<lb ed="#V" n="22"/>rei: ita deus non potest facere quicquid aliquando facem potuit non propter
di<lb ed="#V" n="23" break="no"/>ne poster mutabilitatem: sed propter mutationem rei a futurione in
proesen<lb ed="#V" n="24" break="no"/>tialitatem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1050">
¶ Ad 2m dicendum quod potentia coniuncta actui dicitur
respe<lb ed="#V" n="25" break="no"/>ctu effectus dum sit non rmo effectuus quando factus est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1056">
¶ Ad 3m dicendum
<lb ed="#V" n="26"/>quod non est idem rem a deo creari et conseruari. Quod patet quia
<lb ed="#V" n="27"/>terminus creationis esse est vel res inquantum ens: obitcium vero
conser<lb ed="#V" n="28" break="no"/>uationis fuit deus et permanentia creature in actuali existentia.
<lb ed="#V" n="29"/>Existentia vero: et permanentia illius existentie non sunt idem: nec ex hoc
<lb ed="#V" n="30"/>quod creatum possit permanere sine manutenentia creator
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-a93632-Dd1e1070">
<head xml:id="kzz7yh-a93632-Hd1e1072">Quaestio 6</head>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1074">
<lb ed="#V" n="31"/>SExto queritur vtrum dina post siec vniuersum de necesita
<lb ed="#V" n="32"/>te nature produxerit: vel producem potuerit: et
<lb ed="#V" n="33"/>videtur quod sic: quia deus creauit mundum per suam bonitatem. Unde
<lb ed="#V" n="34"/>Aug. i. de doc. christiana longe ante finem. Quia bonus est
<lb ed="#V" n="35"/>summus. Sed deus est naturaliter bonus et de necessitate: ergo deus creauit
<lb ed="#V" n="36"/>vniuersum naturaliter: et de necessitate.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1090">
¶ Item secundum philosophum. 3. ethi. c.
<lb ed="#V" n="37"/>5. voluntas est finis: sed deus nullum habet finem: ergo deus nihil potest
<lb ed="#V" n="38"/>facem per voluntatem: ergo nihil potest agem nisi per nature necessitatem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1097">
¶ Item
<lb ed="#V" n="39"/>quamuis ad productionem filii carnalis concurrat carnalis patris
<lb ed="#V" n="40"/>voluntas tamen producitur a patre naturaliter: ergo similiter quamuis ad creationem
<lb ed="#V" n="41"/>concurrat dei voluntas ni tamen propter hoc sequitur quando a deo potuerit naturaliter
<lb ed="#V" n="42"/>produci.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1108">
¶ Item Dio. 4. d. di. no. sic dicit. Nam
quemadmo<lb ed="#V" n="43" break="no"/>dum sol iste non cogitatione aut electione: sed eoipso quod est
il<lb ed="#V" n="44" break="no"/>luinat omnia quae pro modo suo participationem lucis admittunt: ita et
sun<lb ed="#V" n="45" break="no"/>mund illud bonum solem superans non secus obtusam imaginem
pri<lb ed="#V" n="46" break="no"/>mitiua excellenter fora ipsa sua substantia omnibus que sunt
pro<lb ed="#V" n="47" break="no"/>captu cuiusque totius bonitatis emittit radios. Uidetur
<lb ed="#V" n="48"/>ergo velle quod sicut sol illuinat de necessitate nature ita deus
boni<lb ed="#V" n="49" break="no"/>tatem suam communicauit in creatione vniuersi de necessitate nature.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1127">
<lb ed="#V" n="50"/>Contra omne agens de necessitate nature dat deus quancitius potest
<lb ed="#V" n="51"/>effctui omnem perfectionem quam sibi dare potest
intensi<lb ed="#V" n="52" break="no"/>ue et extensiue: quia agit secundum conatum virtutis sue. Sed deus non
de<lb ed="#V" n="53" break="no"/>dit vniuerso ita cito sicut potuisset dare si voluisset omnem
per<lb ed="#V" n="54" break="no"/>fectionem extensiue et intensiue quam sibi dare poterat: ergo non
crea<lb ed="#V" n="55" break="no"/>uit vniuersum de necessitate nature.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1143">
¶ Item quod non potuerit: videtur
<lb ed="#V" n="56"/>quod omnis substantia habens intellectum et voluntate potens producem exteriorem
<lb ed="#V" n="57"/>effanctum: cuius productioni non potest praeuenire voluntas imperfecta:
si<lb ed="#V" n="58" break="no"/>talem effectum potest producem non directa per intellectum: nec deterinata
<lb ed="#V" n="59"/>ad producendum per voluntarem: quia ex imperfectione est quod natura possit
<lb ed="#V" n="60"/>exire in actum praeter regitram et imperium poser superioris. Sed deus est .
<lb ed="#V" n="61"/>substantia habens intellectum: et voluntatem et est summe perfecta: ergo natura in
deo<lb ed="#V" n="62" break="no"/>quamuis non sit inferior intellectu et voluntate eo quod sunt realiter idem
<lb ed="#V" n="63"/>non potest exire in aliquem actum exteriorem nisi directe per
intelle<lb ed="#V" n="64" break="no"/>ctum et deterinata per voluntatem: sed sic producem non est
producen<lb ed="#V" n="65" break="no"/>necessitate nature: ergo deus non posuit producem vniuersum de necestate
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1167">
<lb ed="#V" n="66"/>¶ Respondeo quod deus non produxit nec producem po¬ fnane.
<lb ed="#V" n="67"/>tuit vniuersum de necessitate nature. Quod autem de
<lb ed="#V" n="68"/>necessitate nature non produxerit: patet sic: quia perfectiones communicate di¬
<!--00288.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>uersis partibus vniuersi realiter sunt differentes in ipsis. In deo autem:
<lb ed="#V" n="70"/>sunt sublimiori modo et realiter vnum. vnde Aui. 8. Meta. c. vltimo
<lb ed="#V" n="71"/>dicit quod necesse esse multitudo perfectionis et plurchritudis et
de<lb ed="#V" n="72" break="no"/>coris: et quod intelligit se in tali vltimo perfectionis et
pulchritudi<lb ed="#V" n="73" break="no"/>nis et decoris: et quod vnum sunt certissime. Nam autem inquantum natura
non<lb ed="#V" n="74" break="no"/>distinguit inter ea quae sunt realiter vnum: sed intellectus distinguit
<lb ed="#V" n="75"/>inter ea eo quod contingit ea quae sunt realiter vnum esse secundum rationem differentia: ergo
<lb ed="#V" n="76"/>divinarum perfectionum communicatio cum reali differentia non potuit esse nisi per
<lb ed="#V" n="77"/>potentiam directam ab intellectu: sed poso in operando directa per
<lb ed="#V" n="78"/>intellectum deteriatur adoperandum per voluntatem: ergo videtur quod deus snon
<lb ed="#V" n="79"/>potuit perfectionem suam communicare diuersis partibus vniuersi nisi
<lb ed="#V" n="80"/>per potentiam directam per intellectum ad operandum et deterinatam per
vo<lb ed="#V" n="81" break="no"/>luntatem: ergo non potuit producem vniuersum de necessitate nature.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1209">
<lb ed="#V" n="82"/>¶ Presmu deus non potuit creare vniuersum nisi propter aliquem
fi<lb ed="#V" n="83" break="no"/>nem qui est ipse: sed omne agens propter finem autem agit propter finem praescitum
<lb ed="#V" n="84"/>operi suo ab alio: sicut agut naturalia propter finem: autem a seipso: ergo
<lb ed="#V" n="85"/>cum finis propter quem deus operatur: non potuerit praestitui operibus
<lb ed="#V" n="86"/>ab alio quam a seipso: sequitur quod ipsemet dicitur finem propter quem
opera<lb ed="#V" n="87" break="no"/>tur praestituit operibus suis. prestituere autem finem operi est ipsum finem
<lb ed="#V" n="88"/>cognoscem: et opus suum velle in illum finem ordinari: ergo sequitur quod
<lb ed="#V" n="89"/>deus non potuit producem vniuersum nisi cognoscendo
vniuer<lb ed="#V" n="90" break="no"/>sum: et se esse finem vniuersi: et videndo vniuersum ordinari in
<lb ed="#V" n="91"/>se vt in finem: sed sic operari non est operari de necessitate nature: ergo
<lb ed="#V" n="92"/>deus non potuit producere vniuersum de necessitate nature.
<lb ed="#V" n="93"/>Ad princitum in opositum dicendum quod quamuis deus sit naturaliter bonus: et de necessitate
<lb ed="#V" n="94"/>et vniuersum creauerit propter suam bonitatem: non tamen propter hoc
<lb ed="#V" n="95"/>sequitur quod vniuersum creauerit de necessitate nature: quia hitudo
vni<lb ed="#V" n="96" break="no"/>uersi: vt futuri vel existentis non erat naturalis nec necessaria ad suam
<lb ed="#V" n="97"/>bonitatem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1246">
¶ Ad 2m dicendum quod quamuis deus finem non hebeat: tamen ipse
<lb ed="#V" n="98"/>est finis operum suorum inquantum opera sua vult ordinari.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1251">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="99"/>3m dicendum quod filius carnalis generatur a patre naturaliter pro tanto: quia virtus
deci<lb ed="#V" n="100" break="no"/>dens semen et virtus informans non agunt directe per intellectum
<lb ed="#V" n="101"/>patris carnalis: neque deteriantur ad sic operandum per carnalis patris
<lb ed="#V" n="102"/>voluntaem: non tamen generatur filius a patre de necessitate nature: pro tanto quia ex
<lb ed="#V" n="103"/>voluntate patris et matris dependet dare operam tali facto.
Uni<lb ed="#V" n="104" break="no"/>uersum autem processit a deo per posum directam per intellectum: et
deter<lb ed="#V" n="105" break="no"/>minatam ad producendum per voluntatem: nec aliter produci potuit vt
<lb ed="#V" n="106"/>superius ostensum est: et ideo illa productio non fuit naturalis nec necessaria.
<lb ed="#V" n="107"/>nec esse potuit
</p>
<p xml:id="kzz7yh-a93632-d1e1274">
¶ Ad 4m quod arguebatur per auctoritatem Diony.
<lb ed="#V" n="108"/>dicendum quod non intendebat dicem quod deus communicaret bonitatem suam
crea<lb ed="#V" n="109" break="no"/>turis de necessitate nature sicut sol lumen suum: sed intendebat
<lb ed="#V" n="110"/>dicere quod eam communicabat abundanter: sicut sol lumen suum. Unde
<lb ed="#V" n="111"/>in parte similitudo est: sed longe maior dissimilitudo: nec
inten<lb ed="#V" n="112" break="no"/>debat negare deum operari eligendo nisi accipiendo
<lb ed="#V" n="113"/>electionem secundum quod est post inquisitionem consilii.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>