-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f115544.xml
493 lines (493 loc) · 32.7 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f115544.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="162-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f115544"><!-- l2d40a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-f115544-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e103">
¶ Circa principium quaeruntur
<lb ed="#V" n="23"/>quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e108">
¶ Primo vtrum omnis actus exterior bona intentione factus sit
<lb ed="#V" n="24"/>meritorius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e113">
¶ 2o vtrum agens tantum mereatur quantum intendit mereri per
<lb ed="#V" n="25"/>bonitatem illius actus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e118">
¶ 3o vtrum bonitas actualis intentionis
ad<lb ed="#V" n="26" break="no"/>dat aliquam bominitatem vltra bonitatem ipsius habitus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e124">
¶
Quar<lb ed="#V" n="27" break="no"/>to vtrum vltra meritum bone intentionis aliquod meritum
<lb ed="#V" n="28"/>addat actus exterior.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f115544-Dd1e131">
<head xml:id="kzz7yh-f115544-Hd1e133">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e135">
¶ QuestioI
<lb ed="#V" n="29"/>PRimo osendendo quod omnis actus exterior bona intem
<lb ed="#V" n="30"/>tione factus sit meritorius. Matth. 7.
<lb ed="#V" n="31"/>non potest arbor bona fructus malos facere. Sed secundum
glo<lb ed="#V" n="32" break="no"/>sam super illud verbum ibidem: omnis arbor etc. Uoluntas
vni<lb ed="#V" n="33" break="no"/>uscuiusque est arbor bona: vel mala: ergo ex bomna voluntate: sit
bo<lb ed="#V" n="34" break="no"/>nus actus. Sed intentio est velle: ergo omne opsmus bonum est quod sit bona
intem<lb ed="#V" n="35" break="no"/>tione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e153">
¶ Item bonitas est in actum exteriori ex bonitate actus inte
<lb ed="#V" n="36"/>rioris. Sed actus interior bonus est ex intentione boni finis: ergo actus
<lb ed="#V" n="37"/>exterior bonous est si ex bona intentione sit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e160">
¶ Item potentior est
bo<lb ed="#V" n="38" break="no"/>na intentio quam mala. Sed quicumque actus exterior si mala
in<lb ed="#V" n="39" break="no"/>tentione fiat malus est: ergo quicumque actus exterior si
bos<lb ed="#V" n="40" break="no"/>na intentione siat bonus est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e169">
<lb ed="#V" n="41"/>Contra philosophus. 2 ethi. ca. 6 dicit quod quaedam confestim
nomina<lb ed="#V" n="42" break="no"/>ta ordinata sunt cum malitia puta gaudium de
<lb ed="#V" n="43"/>malo inuerecundia inuidia et in operationibus adulterium furtum. Et
<lb ed="#V" n="44"/>stati. q. post subdit. Non est igrati vnquam circa hoc dirigem: sed semper
pec<lb ed="#V" n="45" break="no"/>care.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e183">
¶ Item secundum Hu. de scuom vic. in libro de arra sponse non
mul<lb ed="#V" n="46" break="no"/>tum post principium: amor transformat amantem in amatum: ergo nullo modo
<lb ed="#V" n="47"/>potest voluntas velle malum: quin sit malum quaecumque intentione fiat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e190">
<lb ed="#V" n="48"/>¶ Item potentior est lex divina quam quaecumque intentio nostra: ergo exterior
<lb ed="#V" n="49"/>actus per legem dinam prohitus: quacumque intetione fiat: non potest fieri bon.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e197">
<lb ed="#V" n="50"/>Respondeo quod intentio poest dicem motum voluntati
or<lb ed="#V" n="51" break="no"/>dinantt actum exteriorem in finem: vniversal ipsum
<lb ed="#V" n="52"/>finem intentum. Si accipiatur primous: sic omnis actus exterior bomna intentione
<lb ed="#V" n="53"/>factus est meritorius. Nam ille motus voluntatis ordinantis actum
<lb ed="#V" n="54"/>exteriorem in finem numquam est bonus: nisi sit ordo rectus: et ad hoc quod
<lb ed="#V" n="55"/>ordo sit rectus requiritur quod actus sit ordinabilis et quod voluntas sit
<lb ed="#V" n="56"/>ordinans et quod finis sit bonus et in se et in ratione finiendi quod includit
<lb ed="#V" n="57"/>quod sit melior his quae sunt ad finem: et talis ad quem actus debet
dirigi<lb ed="#V" n="58" break="no"/>secundum rectum iudicium rationis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e219">
¶ Si autem accipiatur pro fine intento:
<lb ed="#V" n="59"/>sic non est verum: quod omnis actus exterior bona intentione factus sit
me<lb ed="#V" n="60" break="no"/>ritorius. Sed tantummodo illi actus quae sunt de genere bonorum. Uel illi quod
<lb ed="#V" n="61"/>de se sunt indifferentes: qui quandoque possunt esse meritorii ratione finis intenti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e228">
<lb ed="#V" n="62"/>Ad primum dicendum quod procedit de intentione poies dicta¬
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e233">
<lb ed="#V" n="63"/>¶ Ad 2m dicendum: quod minor non est vera:
<lb ed="#V" n="64"/>nisi de intentione prinmouo dicta: qui enim vellet mentiri: propter delibera
<lb ed="#V" n="65"/>tionem innocentis: talis actus voluntatis non esset bonus quamuis
inten<lb ed="#V" n="66" break="no"/>deret bonu fines.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e245">
¶ Ad 3 m dicendum: quod quamuis potentior sit bo¬
<!--00338.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="67"/>na intentio quam mala quantum est ex se: tamen quia plura requiruntur ad hoc quod
<lb ed="#V" n="68"/>aliquid sit bonum quam ad hoc quod aliquid sit malum: quia sic dicit Dio.
<lb ed="#V" n="69"/>de di. no. ca. 8. magis prope finem quam prope medium: bonum
confi<lb ed="#V" n="70" break="no"/>stit ex integra et tota causa: malum vero ex particularibus defectibus.
<lb ed="#V" n="71"/>Idon actus de se bonus fieri potest malus per intentionem malam: et
ma<lb ed="#V" n="72" break="no"/>lus non potest fieri bonus: propter quancumque finem intentum. Unde Ber. de
<lb ed="#V" n="73"/>praecepto et dispen 38 ca. bonum prorsus condemnat intentio
par<lb ed="#V" n="74" break="no"/>ua et malum non penitus excusat recta.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e269">
¶ Uel potest dici quod
ma<lb ed="#V" n="75" break="no"/>ior est intelligenda respectu vnius effectus boni: sicut potentior
<lb ed="#V" n="76"/>est bonus domificator ad faciendum bene domum quam malus: sed
<lb ed="#V" n="77"/>si comparentur ad diuersos actus: sicut bona ad actum bonum et
<lb ed="#V" n="78"/>mala ad actum malum: sic dico quod falsa est. Sic enim mala
inten<lb ed="#V" n="79" break="no"/>tio potentior est ad efficiendum actum exteriorem malum quam bona
<lb ed="#V" n="80"/>intentio ad faciendum actum exteriorem bonum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e285">
¶ Argumenta
<lb ed="#V" n="81"/>ad partem aliam procedunt de intentione 2oo dicta.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f115544-Dd1e291">
<head xml:id="kzz7yh-f115544-Hd1e293">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e295">
¶ Quaestio II.
<lb ed="#V" n="82"/>SEcundo quaeritur vtrum agens tantum mereatur quantum
<lb ed="#V" n="83"/>intendit mereri per bonitatem actus
<lb ed="#V" n="84"/>sui. Et videtur quod sic: quia quantum homo intendit peccare per
ma<lb ed="#V" n="85" break="no"/>lum actum tantum peccat: ergo a simili quantum intendit mereri per
<lb ed="#V" n="86"/>bonum actum tantum meretur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e308">
¶ Item glosa super illud Matth. 12
<lb ed="#V" n="87"/>bonus homo de bono thesauro etc. dicit quod tantum boni quis facit
<lb ed="#V" n="88"/>quantum intendit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e315">
¶ Item valor rei pensatur secundum formam: sed
inten<lb ed="#V" n="89" break="no"/>tio dat actui exterioris formam in genere moris: ergo tantum valet
<lb ed="#V" n="90"/>actus exterior quantum agens ipsum valere intendit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e322">
<lb ed="#V" n="91"/>Contra a credit paruum bonum esse tanti meriti quantum
<lb ed="#V" n="92"/>magnum errat: sed nunquam faciens paruum bonu
<lb ed="#V" n="93"/>intendit tantum per illud mereri quantum per maius bonum: nisi crederet
<lb ed="#V" n="94"/>illud bonum maius esse quam sit: error autem non confert ad meritum: ergo
<lb ed="#V" n="95"/>non est verum: quod semper tantum quis mereatur per suum actum quantum intendit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e336">
<lb ed="#V" n="96"/>¶ Item frequenter homo minus intendit ex humilitate
mereri<lb ed="#V" n="97" break="no"/>per aliquem actum quam superbiis per similem actum: sed humilitas non
mi<lb ed="#V" n="98" break="no"/>nuit meritum nec superbia auget: ergo quod non semper tantum mereatur
<lb ed="#V" n="99"/>homo per suum actum quantum mereri intendit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e347">
<lb ed="#V" n="100"/>Respondeo quod agentem tantum mereri quantum
inten<lb ed="#V" n="101" break="no"/>dit mereri per bonitatem sui actus
du<lb ed="#V" n="102" break="no"/>pliciter potest intelligi. vno modo: ita quod actus tantum valeat admeritum
<lb ed="#V" n="103"/>quantum agens ipsum estimat valere. Et sic non est verum. Aliqui
<lb ed="#V" n="104"/>enim superbus hypocrita intendit actum suum multum valere: ad
<lb ed="#V" n="105"/>meritum: cum tamen parum valeat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e363">
¶ Alio modo quod quanta est
boni<lb ed="#V" n="106" break="no"/>tas actus intentionis: tantum actus exterior valeat admeritum: et
<lb ed="#V" n="107"/>sic dico quod verum est: ipsa autem intentio sepe maior est in
boni<lb ed="#V" n="108" break="no"/>tate in illo qui suum actum non tantum estimat valere quam in illo quid
<lb ed="#V" n="109"/>actum suum magis estimat valere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e374">
<lb ed="#V" n="110"/>Ad primum dicendum quod quamuis tam homo peccet quantum
<lb ed="#V" n="111"/>homo estimat peccare in peccatum
facien<lb ed="#V" n="112" break="no"/>do: non tamen ex hoc sequitur quod tantum mereatur quantum estimat mereri
in<lb ed="#V" n="113" break="no"/>operando. Plura enim requiruntur ad augmentum meriti quam ad
aug<lb ed="#V" n="114" break="no"/>mentum peccati: eo quod bonum constat ex integra et tota causa: malum
<lb ed="#V" n="115"/>vero ex particularibus defectibus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e390">
¶ Ad 2m cum dicitur quod tantum quis
bo<lb ed="#V" n="116" break="no"/>ni facit quantum intendit: dico quod sic debet intelligi quod quantum bonus est
<lb ed="#V" n="117"/>actus intendendi tantum bonus est actus exterior elicitus ex illa
inten<lb ed="#V" n="118" break="no"/>tione: quia per intentionem est in eo bonitas moralis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e399">
¶ Tertium
<lb ed="#V" n="119"/>non plus concludit: nisi quod quantum est de bonitate in intentione
inte<lb ed="#V" n="120" break="no"/>riori tantum est de bonitate in actu exteriori.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e407">
¶ Argumenta ad
<lb ed="#V" n="121"/>partem aliam nihil plus coneludunt: nisi quod non semper tantum vale:
<lb ed="#V" n="122"/>actus exterior quantum agens ipsum valere intendit ad
me<lb ed="#V" n="123" break="no"/>ritum. Et hoc est verum.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f115544-Dd1e417">
<head xml:id="kzz7yh-f115544-Hd1e419">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e421">
¶ Questio. III
<lb ed="#V" n="124"/>Tertio queritur vtrum bonitas actualis
inten<lb ed="#V" n="125" break="no"/>tionis addat aliquam bonitatem vltra
<lb ed="#V" n="126"/>bonitatem ipsius habitus et videtur quod non 3 3ach. 4.
exe<lb ed="#V" n="127" break="no"/>quabit gratiam gratiae: ergo videtur quod secundum quantitatem habitus gratiae
<lb ed="#V" n="128"/>erit quantitas glie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e434">
¶ Item tantum deus acceptat opera quantum
acce<lb ed="#V" n="129" break="no"/>ptat operantem: vnde interlinealis. super illud Gen. 8 respexit dominus
<lb ed="#V" n="130"/>ad Abel et ad munera eius. Dicit quod oblatio placet ex
mun<lb ed="#V" n="131" break="no"/>ditia offerentis: sed tantum acceptat deus hominem quantum habet de gratia
<lb ed="#V" n="132"/>eius: ergo non est bonitas in homine: nisi secundum quantitatem habitus gratiae.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e445">
<lb ed="#V" n="133"/>¶ Item si non est bonitas gratiein vno: nisi propter aliud non
<lb ed="#V" n="134"/>plus est de bonitate in duobus: quam in vno tantum. Sed in inten¬
<!--00339.xml-->
<pb ed="#V" n="163-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>tione interiori: non est aliqua bonitas: nisi propter habitum gratiae:
loquem<lb ed="#V" n="2" break="no"/>do de bonitate remunerabili a deo: de qua hoc loquimur: quia
<lb ed="#V" n="3"/>si intentio procedit non ex gratia: non est a deo remunerabilis: ergo
<lb ed="#V" n="4"/>intentio actualis nullam bonitatem addit super hitum gratiae: vt videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e467">
<lb ed="#V" n="5"/>Contra per actus voluntatis elicitos ex gratia: mereri
dici<lb ed="#V" n="6" break="no"/>mur vitam eternam quod verum non esset si super habitum
<lb ed="#V" n="7"/>gratiae actualis intentio nullam superadderet bonitatem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e477">
¶ Item
<lb ed="#V" n="8"/>glosa super illud ad Ro. 4. ei quae operatur merces non imputatur etc id est
<lb ed="#V" n="9"/>non dabitur secundum gratiam fidei tantum: sed secundum debitum operationis sue: aut
<lb ed="#V" n="10"/>ergo accipitur hoc de operatione exteriori: autem interiori: si de
interio<lb ed="#V" n="11" break="no"/>ri habeo propositum: si de exteriori multo fortius verum est de
inte<lb ed="#V" n="12" break="no"/>riori: cum actus exterior non hebeat bonitatem moralem: nisi
<lb ed="#V" n="13"/>per comparationem ad actum interiorem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e493">
<lb ed="#V" n="14"/>Ad istam questionem dixerunt aliqui quod
<lb ed="#V" n="15"/>actualis intentio
su<lb ed="#V" n="16" break="no"/>pra bonitatem habitus gratiae: nullam superaddit bonitatem remune
<lb ed="#V" n="17"/>rabilem a deo quantum ad principium essentiale: vnde si moriantur duo
inequa<lb ed="#V" n="18" break="no"/>li hieitu gratiae: quamuis vnus ex sua gratia plurles hunisset bonas
inten<lb ed="#V" n="19" break="no"/>taiones actuales quam alius equale habebunt principium essentiale quod consistit in
<lb ed="#V" n="20"/>clara dei visione et perfecta eius finitione. Hoc enim praemium
mensura<lb ed="#V" n="21" break="no"/>ri dicunt secundum hitus gratiae quantitatem: quia tamen valet quantum ad habitus gratiae
<lb ed="#V" n="22"/>radicationem et conseruationem: et disponit ad eius augmtationem:
<lb ed="#V" n="23"/>ideo ex consiti valere dicitur ad praemium substantiale: superaddit etiam aliquam
bo<lb ed="#V" n="24" break="no"/>nitatem per comparatione ad praemium accidentale de quo fiet
memn<lb ed="#V" n="25" break="no"/>tio in sequenti quaestione
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e522">
¶ Sed contra hanc opinionem potest argui per
<lb ed="#V" n="26"/>Ber. libro de libero arti non multum ante finem dicentem sola nempe
inter<lb ed="#V" n="27" break="no"/>dum bona voluntas sufficit: cetera non prosunt vbi sola defuerit:
<lb ed="#V" n="28"/>non prosunt: dixerim: sed agenti non cernenti. Ualet itaque
inten<lb ed="#V" n="29" break="no"/>tio ad meritum: actio ad exemplum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e533">
¶ Preterea quasi in fine
eius<lb ed="#V" n="30" break="no"/>dem libro dicit quod ad promerendum coronam deus facit hominem
<lb ed="#V" n="31"/>coadiutorem: cum facit volentem: hoc est sue voluntati
consentien<lb ed="#V" n="32" break="no"/>tem: itaque voluntas in auxilium: auxilium reputatur in meritum: hoc
<lb ed="#V" n="33"/>planum est quod accipit voluntatem pro actu voluntatis: ergo actus
vo<lb ed="#V" n="34" break="no"/>luntatis interior superaddit aliquam rationem merendi coronam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e546">
<lb ed="#V" n="35"/>¶ Preterea actus est finis ipsius habitus et nobilior eo: vnde et
<lb ed="#V" n="36"/>habitus glalie ad actum glurie ordinatur: signo aliquid de praemio
essen<lb ed="#V" n="37" break="no"/>tiali respondeat ipsi hitui gratiae: videtur etiam quod respondeat aliquid de praemio
<lb ed="#V" n="38"/>essentiali ipsi intentioni interiori per gratiam elicite: irrationabile enim
<lb ed="#V" n="39"/>videretur quod quantum ad praemium essentiale remuneraretur homo
pro<lb ed="#V" n="40" break="no"/>hitu gratiae et non pro voluntatis actibus interioribus ex gratia
elici<lb ed="#V" n="41" break="no"/>tis ad quos gratiae habitus ordinatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e564">
¶ Ion mihi videtur: sine praeiudi
<lb ed="#V" n="42"/>cio dicendum: quod actualis intentio elicita a voluntate per gratiam
ali<lb ed="#V" n="43" break="no"/>quam bonitatem remunerabilem a deo quantum ad praemium
essen<lb ed="#V" n="44" break="no"/>tiale superaddit habitui gratie. Ita quod praemium essentiale respondet
<lb ed="#V" n="45"/>ipsi habitui gratiae: et actibus voluntatis interioribus ex ipso
hitu<lb ed="#V" n="46" break="no"/>elicitis: propter enim actus tales datur anime post expletionem poenitentie:
ma<lb ed="#V" n="47" break="no"/>ior habitus luminis glurie: et maius augmentum habitus
charita<lb ed="#V" n="48" break="no"/>tis: quam si cum solo habitum gratiae: sine praedictis actibus a corpore
re<lb ed="#V" n="49" break="no"/>cessisset: et ex conseqenti sequitur quod deum clarius videt et perfectius
<lb ed="#V" n="50"/>eo fruitur quam si praedictos actus per habitum sue gratiae non elicisset.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e587">
<lb ed="#V" n="51"/>Ad primum in oppositum dicendum: quer in illa ancte:
<lb ed="#V" n="52"/>nomine gratiae comprehenditur et ipse
habi<lb ed="#V" n="53" break="no"/>tus et boni interiores voluntatis actus: qui ex gratia eliciuntur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e596">
<lb ed="#V" n="54"/>¶ Ad secundum cum dicitur: quod oblatio placet propter munditiam
offe<lb ed="#V" n="55" break="no"/>rentis etc. dico quod verum est: non tamen ex hoc sequitur quod oblatio
in<lb ed="#V" n="56" break="no"/>teriorum actuum voluntatis ex illa habituali munditia
eli<lb ed="#V" n="57" break="no"/>citorum non placeat: quandam enim bonitatem habent quam ex
habitua<lb ed="#V" n="58" break="no"/>li munditia trahunt: qui tamen non est illa eadem in nuon quae est in
<lb ed="#V" n="59"/>habituali munditia: sicut rami et fructus aliquam bonitatem
<lb ed="#V" n="60"/>habent quae non est illa eadem in nuon qui est actu in radice: eam tamen
<lb ed="#V" n="61"/>ex radice traxerunt
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e616">
¶ Ad 3m dicendum: quod non esse bonitatem in
<lb ed="#V" n="62"/>vno: nisi propter aliud dupliciter potest intelligi: vno modo ita quod
boni<lb ed="#V" n="63" break="no"/>tas compositi ex duobus non sit: nisi per vnum formaliter: vel
actua<lb ed="#V" n="64" break="no"/>liter: et sic propositio potest intelligi vera: alio modo ita quod in vno non
<lb ed="#V" n="65"/>sit bonitas: nisi propter aliud originaliter: vel virtualiter: et sic
ma<lb ed="#V" n="66" break="no"/>ior propotio veritatem non habet. Non enim est bonitas in ramis:
<lb ed="#V" n="67"/>nisi propter radicem virtualiter et originaliter: tamen formaliter et actualiter
<lb ed="#V" n="68"/>est aliqua bonitas in ramis quae non est actualiter et formaliter in ra¬
<!--00339.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>dice quamuis in ea praefuerit in virtate. Plus autem valet boni
<lb ed="#V" n="70"/>tas secundum quod est in actu: quam secundum quod est in potentia. Simili modo
<lb ed="#V" n="71"/>potest dici de actibus voluntatis interioribus et gratuitis per
com<lb ed="#V" n="72" break="no"/>parationem ad suam radicem quae est hitus gratie.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f115544-Dd1e648">
<head xml:id="kzz7yh-f115544-Hd1e650">Quaestio 4</head>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e652">
¶ Quaestio IIII.
<lb ed="#V" n="73"/>Uarto queritur vtrum vltra
me<lb ed="#V" n="74" break="no"/>ritum bone in
<lb ed="#V" n="75"/>tentionis aliquod meritum addat exterior actus. Et
<lb ed="#V" n="76"/>videtur quod non: quia aliter dans maiorem elemosynam
<lb ed="#V" n="77"/>magis meretur: quam ille qui dat minorem: sed hoc non est semper verum.
<lb ed="#V" n="78"/>Unde dicit Saluator Matth. 12. de paupere vidua que misit in
<lb ed="#V" n="79"/>gazophylatium duo minuta: quoniam vidua: et pauper plus omnibus
<lb ed="#V" n="80"/>misit qui miserunt in:gazophylatium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e672">
¶ Item de beatio
Mar<lb ed="#V" n="81" break="no"/>tino creatura. O beatissima anima quam et si gladius persecutio
<lb ed="#V" n="82"/>nis non abstulit: palmam tamen martyrii non amisit: ergo
exte<lb ed="#V" n="83" break="no"/>rior passio martyrii nullum superaddit meritum bone
volun<lb ed="#V" n="84" break="no"/>tati: ergo multo minus actus exteriores: nisi preuilegiati.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e683">
<lb ed="#V" n="85"/>¶ Item voluntas habendi sacramentum: si non assit facultas sufficit
<lb ed="#V" n="86"/>secundum sententiam beati Aug. 4. libro de baptismo contra donatistas
cir<lb ed="#V" n="87" break="no"/>ca finem. Sed hoc non esset si exterior receptio sacramenti aliquod
me<lb ed="#V" n="88" break="no"/>ritum adderet super bonam intentionem interiorem: vt videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e694">
<lb ed="#V" n="89"/>Contra glosa super illud Galus 6 tempore suo meremus non
<lb ed="#V" n="90"/>deficientes dicit quod quantu seruiremus in
ope<lb ed="#V" n="91" break="no"/>ribus tantum meremus in fructibus: ibi autem loqutur de exteriori ope
<lb ed="#V" n="92"/>ratione: vt videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e706">
¶ Item quaedam sunt opera praeuilegiata: vt
<lb ed="#V" n="93"/>doctrina martyrium virginitas per quae homo si habentur in opere
<lb ed="#V" n="94"/>meretur aureolam: non autem si habentur sola intentione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e713">
¶ Item
<lb ed="#V" n="95"/>Apost. 2. cor. 9. loquens de exteriori operatione dicit quod qui
perce<lb ed="#V" n="96" break="no"/>seminat perce et metet: quod non esset verum: nisi exteriores actus
<lb ed="#V" n="97"/>superadderent aliquam rationem bomoni meriti vltra intentionem interiorem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e722">
<lb ed="#V" n="98"/>Respondeo quod ad praesens possumus loqu de
meri<lb ed="#V" n="99" break="no"/>to dupliter scilicet vel respectu praemii
acci<lb ed="#V" n="100" break="no"/>dentalis: vel respectu praemii substantialis: si primo modo tuc dico quod
<lb ed="#V" n="101"/>actus exteriores al iquam rationem meriti superaddunt intentioni
inte<lb ed="#V" n="102" break="no"/>riori: praemium enim accidentale est gaudium quod habent sancti de bono
crea<lb ed="#V" n="103" break="no"/>to: qui autem plurles bonos actus exteriores fecerunt: ceteris
pari<lb ed="#V" n="104" break="no"/>bus plus gaudent de bono creato quam alii qui pautiores
<lb ed="#V" n="105"/>actus exteriores fecerunt. Hoc autem praemium duplex est quoddam
<lb ed="#V" n="106"/>commune et quoddam praeuilegiatum: commune autem debetur operanti: propter opera
<lb ed="#V" n="107"/>sua non rationem habentia victorie excellentis. Priuilegiatum autem
<lb ed="#V" n="108"/>quod dicitur aureola est gaudium de operibus a se factis rationem habentibus
vi<lb ed="#V" n="109" break="no"/>ctorie excellentis: per quod apparebit exterius quidam decor
in<lb ed="#V" n="110" break="no"/>corpore qui praedictum interius gaudium declarabit exterius. Unde
<lb ed="#V" n="111"/>et illud peremium dicitur principalius esse in anima: quamuis aliqua perfectio
ex<lb ed="#V" n="112" break="no"/>hoc exterius redundet in corpore. Ista autem opera habentia rationem
excel<lb ed="#V" n="113" break="no"/>lentis victorie: quibus debetur aureola: ad tria genera reducuntur.
<lb ed="#V" n="114"/>Tres enim hebemus inimicos: carnem quae contra nos pugnat per
carna<lb ed="#V" n="115" break="no"/>les delitias: quae perfecte et excellenter vincuntur per virginitatem.
<lb ed="#V" n="116"/>Mundum quae contra nos pugnat per tyranicas violentias quae perfecte
<lb ed="#V" n="117"/>et excellenter vincuntur per martyrium. Diabolum qui pugnat
<lb ed="#V" n="118"/>contra nos per fallaces fraudulentias: quae perfecte et excellenter
vin<lb ed="#V" n="119" break="no"/>cuntur per puram doctrinam fidei: et morum quae doctor non tantum
de<lb ed="#V" n="120" break="no"/>prehendit Diabolicas fraudulentias. Sed alios docendo facit
<lb ed="#V" n="121"/>quantum in se est: vt et alii eas deprehendant: et ideo triplex est
aureo<lb ed="#V" n="122" break="no"/>la scilicet virginum Martyrum et doctorum. Si autem loquamur de
me<lb ed="#V" n="123" break="no"/>rito respectum praemii substantialis. Sic videtur quod actus exteriores: vel
opera<lb ed="#V" n="124" break="no"/>non addunt aliquam rationem meriti: vltra bonum actum voluntatis
<lb ed="#V" n="125"/>interiorem: nisi dispositiue: inquantum scilicet elemosyne date
mltipli<lb ed="#V" n="126" break="no"/>cant aptode deum intercessores pro dante. Propter quod dicitur Thob.
<lb ed="#V" n="127"/>12. quod elemosyna a morte liberat: et ipsa est qui purgat peccata:
<lb ed="#V" n="128"/>et facit inuenire vitam erernam: et per sapientem dicitur puer. 13 quod redem
<lb ed="#V" n="129"/>ptio anime diuitis diuitie eius: et imquantum actus exteriores excitant
<lb ed="#V" n="130"/>actum voluntatis interiorem ad bonum: et inquantum mediante excita
<lb ed="#V" n="131"/>tione actuum interiorum valetium ad habitus interiores gratiae
<lb ed="#V" n="132"/>radicationem et conseruationem: cui habitui et interioribus
<lb ed="#V" n="133"/>actibus eius debetur premium substantiale.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e803">
<lb ed="#V" n="134"/>Ad primum dicendum: quod dans maiorem elemosynam
<lb ed="#V" n="135"/>supposita equalitate in hieitu et actu
<lb ed="#V" n="136"/>interiori plus meretur quantum ad praemium accidentale: et quantum ad praes¬t
<!--00340.xml-->
<pb ed="#V" n="163-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>mium substantiale dispositiue modo praedicto. Sed quando pauper ex maiori
<lb ed="#V" n="2"/>hitum gratiae: vel ex intensiori motu intentionis gratuite dat peruam
<lb ed="#V" n="3"/>elemosynam et diues ex minori hbientu gratiae: et minori deuotione
<lb ed="#V" n="4"/>interioris actus voluntatis dat magnam elemosynam: tunc dico
<lb ed="#V" n="5"/>simpliciter omnibus pensatis quod magis meretur ille pauper quam ille
di<lb ed="#V" n="6" break="no"/>ues: et sic fuit in illa vidua.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e832">
¶ Ad 2m dicendum: quod illud verbum
<lb ed="#V" n="7"/>intelligitur de palma substantiali quae aurea dicitur. Sicut enim in linea
circu<lb ed="#V" n="8" break="no"/>lari: principium fini coniungitur et econuerso: et propter eius perfectionem quod sibi
<lb ed="#V" n="9"/>additur accidentale est: ita per palmam substantialem creatura rationalis: ita
<lb ed="#V" n="10"/>perfecte coniungitur suo princtia per cognitionem et amorem quod omne praemium
<lb ed="#V" n="11"/>aliud isti superadditum accidentale est: ad quod signandu praemium
acci<lb ed="#V" n="12" break="no"/>dentale praieuilegiatum aureola dicitur quod est diminutiuum auree: hoc
<lb ed="#V" n="13"/>autem duo praemia signata fuerunt Exo. 25. vbi dicitur facies illi labium
<lb ed="#V" n="14"/>aureum per circuitum: et ipsi labio coronam in interrasilem: altera. 4:
<lb ed="#V" n="15"/>digitis: et super illam alteram coronam aureolam
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e854">
¶ Ad 3m dicendum: quod
<lb ed="#V" n="16"/>de lege communi sacramentum desideratum et hitum: plus confert est ad
sba<lb ed="#V" n="17" break="no"/>le praemium quam desideratum non hitum ceteris paribus. Non sic enim
<lb ed="#V" n="18"/>dicendum est de sacramento: sicut de aliis actibus exterioribus: vt deo
<lb ed="#V" n="19"/>dante declarabitur in quarto: tamen si haberi non potest in effectu: non propter
<lb ed="#V" n="20"/>hoc perdit a dultus vitam eternam: qui sibimet subuenit ipsum
desi<lb ed="#V" n="21" break="no"/>derando in affectu. Nec plus voluit dicere Aug. in loco
<lb ed="#V" n="22"/>psallegato.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f115544-d1e873">
¶ Ad argumenta ad partem aliam: patet quid
di<lb ed="#V" n="23" break="no"/>ci debeat per illa que in corpore quaestionis dicta sunt.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>