-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f117877.xml
329 lines (329 loc) · 20.3 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f117877.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="165-v"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f117877"><!-- l2d41a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-f117877-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e103">
¶ Circa
<lb ed="#V" n="79"/>principium quaeruntur tria.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e108">
¶ Primo vtrum sola intentio recta sine opere
<lb ed="#V" n="80"/>exteriori sufficiat ad meritum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e113">
¶ Secundo vtrum ad meritum
<lb ed="#V" n="81"/>sufficiat intentionem secundum habitum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e118">
¶ Tertio vtrum omnis actio
<lb ed="#V" n="82"/>sinem fide rectificante intentionem sit peccatum.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f117877-Dd1e124">
<head xml:id="kzz7yh-f117877-Hd1e126">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e128">
Quaestio
<lb ed="#V" n="83"/>PRimo ostendo quod a intentio
<lb ed="#V" n="84"/>recta sine opere
<lb ed="#V" n="85"/>exteriori non sufficiat ad meritum. Iaco. 2. fides
<lb ed="#V" n="86"/>si non habet opera mortua est in semetipsa: ergo a
simili<lb ed="#V" n="87" break="no"/>et intentio sine operibus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e141">
¶ Item si sola intentio sine operibus
suf<lb ed="#V" n="88" break="no"/>ficeret non sententiaret deus in iudicio contra homines propter defectum
<lb ed="#V" n="89"/>bonorum operum exteriorum: et tamen propter eorum defectum sententiabit in
<lb ed="#V" n="90"/>iudicio contra eos: vt habetur Matth. 25.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e150">
¶ Item secundum philosophum 2. libro ethic.
<lb ed="#V" n="91"/>ca. 4. ad virtutem necessaria sunt tria scilicet scire: velle: et firme: et
im<lb ed="#V" n="92" break="no"/>mobiliter operari. Sed intentio non sufficit ad meritum sine
virtu<lb ed="#V" n="93" break="no"/>te: ergo nec fine exteriori operatione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e159">
<lb ed="#V" n="94"/>Contra Glo. super illud pslamum dixi se onfetebor etc dicit
<lb ed="#V" n="95"/>quod votum pro operatione iudicatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e167">
¶ Item Ber. de
<lb ed="#V" n="96"/>libei arbitrii non multum ante finem libro dicit quod sola interdum
bo<lb ed="#V" n="97" break="no"/>na voluntas sufficit et intelligit quo ad meritum: quod non esset
<lb ed="#V" n="98"/>verum: si numquam sufficeret intentio recta sine exteriori opere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e176">
<lb ed="#V" n="99"/>Respondeo aut homo habet facultatem faciendi opsitus ex
<lb ed="#V" n="100"/>terius quod praeceptum est: aut non. Si sic
<lb ed="#V" n="101"/>dico quod non sufficit ad meritum intentio sine opere exteriori: quia
<lb ed="#V" n="102"/>tunc non potest esse intentio sufficiens: nec recta: nisi homo faciat opus
<lb ed="#V" n="103"/>exterius: quod praeceptum est. Quia sicut dicit Greg. in quadam hom.
<lb ed="#V" n="104"/>super illud Io. 14. Siqus diligit me etc. et legitur in die pecenth.
<lb ed="#V" n="105"/>numquam est amor dei ociosus: operatur enim magna si est. Si autem
<lb ed="#V" n="106"/>operari renuit: amor non est: et secundum hunc modum procedunt
arguon<lb ed="#V" n="107" break="no"/>ad primam partem. Si autem homo non habeat facultatem operandi: tunc
<lb ed="#V" n="108"/>dico quod sufficit ad meritum sola intentio bona: sine exteriori
<lb ed="#V" n="109"/>operatione: quia tunc absque exteriori operatione potest esse
intentio<lb ed="#V" n="110" break="no"/>sufficiens et recta. Deus enim neminem obligat ad impossibile et
quam<lb ed="#V" n="111" break="no"/>tum ad tales potest referri verbum Greg. dicentis in quadam
<lb ed="#V" n="112"/>Homelis super illud Matth. 4. Ambulans Iesus iuxta
mare<lb ed="#V" n="113" break="no"/>galilee: et legitur in festo beati Andree. Quod non est vacua
ma<lb ed="#V" n="114" break="no"/>nus a munere: si archa cordis repleta fuerit bona volunta
<lb ed="#V" n="115"/>te: et secundum hunc modum procedunt argumenta ad partem secundam.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f117877-Dd1e216">
<head xml:id="kzz7yh-f117877-Hd1e218">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e220">
Quaestio II.
<lb ed="#V" n="116"/>SEcundo queritur vtrum ad meritum sufficiat
<lb ed="#V" n="117"/>intentio secundum habitum. Et videtur quod
<lb ed="#V" n="118"/>sic. Quia aliter ille qui incimpit facere aliquam
peregrina<lb ed="#V" n="119" break="no"/>tionem pro deo nihil meretur in aliqua parte illius itinerus
<lb ed="#V" n="120"/>in qua actualiter de deo non cogitaret: quod falsum estia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e233">
¶ Item
<lb ed="#V" n="121"/>volutas non mouet se respectu eorum que sunt ad finem nisi
<lb ed="#V" n="122"/>in virtute finis. Sed homo volendo ea que sunt ad finem: non
<lb ed="#V" n="123"/>semper actu cogitat de fine: ergo habitualis intentio finis
<lb ed="#V" n="124"/>sinfficit ad mouendum voluntatem respectu eorum: que sunt ad
<!--00345.xml-->
<pb ed="#V" n="166-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>finem: ergo a simili habitualis intentio merendi sufficit
<lb ed="#V" n="2"/>ad mouendum voluntatem meritorio motu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e255">
¶ Item homo religio
<lb ed="#V" n="3"/>sus in virtute non quod fecit in religione meretur in faciendo ea
<lb ed="#V" n="4"/>ad que astringitur per illud votum: quamuis per intentionem
actua<lb ed="#V" n="5" break="no"/>lem opera illa non referat in deum quod non esset verum: nisi ad
me<lb ed="#V" n="6" break="no"/>rendum sufficeret intentio secundum habitum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e266">
<lb ed="#V" n="7"/>Contra premium respondet merito. Sed premium consistit
<lb ed="#V" n="8"/>in actu scilicet in clara dei visione et perfecta eius frui
<lb ed="#V" n="9"/>tione: ergo similiter meritum consistit in actu: non ergo sufficit
inten<lb ed="#V" n="10" break="no"/>tio secundum habitum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e278">
¶ Item secundum Ber. libo de libei arbitrii parum ante
<lb ed="#V" n="11"/>finem. In his tribus interior renouatio consistit: videliet
recti<lb ed="#V" n="12" break="no"/>tudine intentionis puritate affectionis recordatione bone
<lb ed="#V" n="13"/>operationis. Sed affectio et recordatio pro actibus accipiuntur
<lb ed="#V" n="14"/>ibi: ergo similiter et intentio: sed merendo renouamur interius:
<lb ed="#V" n="15"/>ergo ad merendum requiritur actualis intentio.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e291">
¶ Item si ad
me<lb ed="#V" n="16" break="no"/>rendum sufficeret sola intentio secundum habitum: tunc opismus meritorium
<lb ed="#V" n="17"/>posset esse quod non procederet ex intentione: quia illud quod non est
<lb ed="#V" n="18"/>in actu: non potest esse causa eius: quod est in actu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e300">
<lb ed="#V" n="19"/>Respondeo quod intentio secundum habitum potest
intelligi<lb ed="#V" n="20" break="no"/>tripliciter. Uno modo quod consistat in solo
<lb ed="#V" n="21"/>habitum: et respectu principii operationis et continuationis eius
<lb ed="#V" n="22"/>vsque in finem: et sic non credo quod propter talem intentionem illa
opera<lb ed="#V" n="23" break="no"/>tio sit meritoria: quia hoc modo illa intentio non est ipsius
opera<lb ed="#V" n="24" break="no"/>tionis principium. Alio modo ita quod illa intentio sit actualis
re<lb ed="#V" n="25" break="no"/>spectu principii operationis: non tamen respectu totius
continua<lb ed="#V" n="26" break="no"/>tionis eius vsque in finem: et sic dicunt quidam quod tota
operatio<lb ed="#V" n="27" break="no"/>meritoria est in virtute actus ipsius intentionis: per quem illa
ope<lb ed="#V" n="28" break="no"/>ratio fuit incepta. Alio modo ita quod sit in actu respectu
prin<lb ed="#V" n="29" break="no"/>cipii operationis explicite: ita quod explicite intendat actionem
<lb ed="#V" n="30"/>inchoare et consumare: sed respectu totius continuationis
opera<lb ed="#V" n="31" break="no"/>tionis: non remanet in actum explicito: sed implicito. Sicut
<lb ed="#V" n="32"/>homo in volendo quicquid est ad finem actualiter. Implicite tamen vuli
<lb ed="#V" n="33"/>ipsum finem: et sic dicunt aliqui esse necessarium ad hoc quod tota
operatio<lb ed="#V" n="34" break="no"/>sit meritoria et quod tota intentio sit in actum explicito vel
implici<lb ed="#V" n="35" break="no"/>to per totam operationem a principio vsque ad finem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e339">
<lb ed="#V" n="36"/>Ad primum in oppositum dicendum quod ille qui facit
pe<lb ed="#V" n="37" break="no"/>regrinationem in principio
peregri<lb ed="#V" n="38" break="no"/>nationis: vel ante habuit actu intentionem explicite
inchoan<lb ed="#V" n="39" break="no"/>di peregrinationem et perficiendi ratione cuius actus tota
peregri<lb ed="#V" n="40" break="no"/>natio est meritoria: vel quia per totam peregrinationem
inten<lb ed="#V" n="41" break="no"/>dit perfectionem illius peregrinationis actualiter: implicite tanen.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e355">
<lb ed="#V" n="42"/>¶ Ad secundum dicendum:r quod volens ea que sunt ad finem vult in
vir<lb ed="#V" n="43" break="no"/>tute finis: autem quia an hoc finem voluit actu et experlicite. Aut quoa
<lb ed="#V" n="44"/>in volendo quicquid est ad finem vult finem actualiter implicite vel
<lb ed="#V" n="45"/>explicite sic intelligens conclusionem actualiter intelligit princium
<lb ed="#V" n="46"/>implicite vel explicite.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e368">
¶ Ad tertium potest patere responsio per il
<lb ed="#V" n="47"/>lud quod dictum est ad primum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e374">
¶ Argumenta ad partem aliam
proce<lb ed="#V" n="48" break="no"/>dunt secundum quod intentio secundum habitum accipitur primo modo.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f117877-Dd1e380">
<head xml:id="kzz7yh-f117877-Hd1e382">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e384">
Quaestio III
<lb ed="#V" n="49"/>Tertio queritur vtrum omnis actio sine fide
recti<lb ed="#V" n="50" break="no"/>ficante intentionem sit peccatum. Et videtur quod
<lb ed="#V" n="51"/>sic. Ad Ro. 14. Omne quod non est ex fide peccatum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e393">
<lb ed="#V" n="52"/>¶ Item Glo. super locum praedictum dicit quod omnis vita
<lb ed="#V" n="53"/>infidelium peccatum est quod non esset verum: nisi omnis operatio sine si
<lb ed="#V" n="54"/>de rectificante operationem esset peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e402">
¶ Item operatio est
ma<lb ed="#V" n="55" break="no"/>la propter defectum vnius circumnstantie debite. Sed in omni operatione
<lb ed="#V" n="56"/>que sit sine fide rectificante intentionem deficit vna
circunstan<lb ed="#V" n="57" break="no"/>tia debita si relatio in finem debitum: ergo omnis talis operatio est mala.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e411">
<lb ed="#V" n="58"/>Contra in non habentibus fidem possent esse virtutes morales
<lb ed="#V" n="59"/>que acquiruntur ex actibus. Sed actus ex talibus virtu
<lb ed="#V" n="60"/>tibus procedentes non sunt peccatum: ergo non omnis actus sine
<lb ed="#V" n="61"/>fide rectificante intentionem est peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e423">
¶ Item actus
dispo<lb ed="#V" n="62" break="no"/>nens ad fidem siue de proximo siue a remotis non est peccatum.
<lb ed="#V" n="63"/>Sed aliqui infideliter dirigendo sua opera ad bonum: quantum
<lb ed="#V" n="64"/>per lumen naturale possunt dirigere disponunt se ad fidem: quamuis a
re<lb ed="#V" n="65" break="no"/>motis: ergo videtur quod non omnis eorum operatio sit peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e434">
<lb ed="#V" n="66"/>Ad istam quaestionem est vnus modus dicendi quod
<lb ed="#V" n="67"/>omnis operatio infidelium non
<lb ed="#V" n="68"/>baptizatorum est peccatum: quia in eis non remissum debitum iustitie
<!--00345.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>originalis: quod debitum remissum est in baptizatis per baptismum
<lb ed="#V" n="70"/>et ideo manent obligati ad rectitudinem originalis iustitie: per
<lb ed="#V" n="71"/>quam vires inferiores erant plene subdite superioribus: et
su<lb ed="#V" n="72" break="no"/>periores se habentes in rectitudine ad deum: et quia nullum opue
<lb ed="#V" n="73"/>eorum habet rectitudinem debitam qui processissent ex originali
iusti<lb ed="#V" n="74" break="no"/>tia. Idon omnes actus eorum dicunt esse peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e460">
¶ Sed hoc opinio nimis
<lb ed="#V" n="75"/>est dura: nec videtur vera: quia quamuis non hebeant in actu suo
recti<lb ed="#V" n="76" break="no"/>tudinem per comparationem ad vltimum finem: possunt tamen in actibus
<lb ed="#V" n="77"/>suis rectitudinem habere per comparationem ad finem proximum: qui
<lb ed="#V" n="78"/>ordinabilis est ad finem vltimum: quamuis actu non ordinetur et
<lb ed="#V" n="79"/>talem operationem faciendo non videntur facere contra iustitiam: quia talis
<lb ed="#V" n="80"/>rectitudo est quaedam inchoatio rectitudis simpliciter. Et ideo
quam<lb ed="#V" n="81" break="no"/>uis talis actus non possit vere dici meritorius saltem de condigno
<lb ed="#V" n="82"/>non est tamen peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e480">
¶ Alius modus est dicendi quod infidelium
<lb ed="#V" n="83"/>non baptizatorum omnes inordinati motus: et actiones peccata
mor<lb ed="#V" n="84" break="no"/>talia sunt: quia ad originalem iustitiam remanent obligati: quilibet
<lb ed="#V" n="85"/>autem mortaliter peccat faciendo illud quod non potest compati se cum
<lb ed="#V" n="86"/>illa re ad quam habendam est de necessitate obligatus. Sed
nul<lb ed="#V" n="87" break="no"/>lus inordinatus motus posset stare cum originali iustitia.
Infi<lb ed="#V" n="88" break="no"/>delium autem in quibus per baptismum fuit remissum loriginale
<lb ed="#V" n="89"/>peccatum: sicut sunt heretici: non omnis motus inordinatus est peccatum
<lb ed="#V" n="90"/>mortale: quia non sunt obligati ad rectitudinem originalis iu
<lb ed="#V" n="91"/>stitie. In vtrisque tamen possunt esse aliquae operationes: quae nec peccata sunt
<lb ed="#V" n="92"/>mortalia: nec venialia: sed magis sunt dispositiones: quamuis val
<lb ed="#V" n="93"/>de remote: ad hoc vt deus per fidem eos illuminet: eo modo quo
<lb ed="#V" n="94"/>dicimus hominem se ad bonum disponere qui secndum regulam luminis
<lb ed="#V" n="95"/>naturalis rectius quam potest operatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e511">
¶ Alius est dicendi modus cum
<lb ed="#V" n="96"/>secundo modo penitus concordans: hoc excepto quod non concedit in
infide<lb ed="#V" n="97" break="no"/>libus non baptizatis omnes inordinatos motus sensualitatis
pec<lb ed="#V" n="98" break="no"/>cata esse mortalia nisi insurgant per deliberatiue voluntatis
<lb ed="#V" n="99"/>omissionem vel commissionem: nullum enim potest esse in homine actua
<lb ed="#V" n="100"/>le mortale peccatum: nisi per proprie voluntatis deliberatiue
<lb ed="#V" n="101"/>omissionem vel commissionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e527">
¶ Tenendo ergo istam conclusionem
<lb ed="#V" n="102"/>quod non omnis operatio sine fide rectificante est peccatum nisi
intelliga<lb ed="#V" n="103" break="no"/>tur cum reduplicatione: in qua secundus modus et tertius concordant
<lb ed="#V" n="104"/>respondendum est ad argumenta in oppositum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e537">
<lb ed="#V" n="105"/>Ad primum dicendum quod aneontas illa Apostoli autem
intelli<lb ed="#V" n="106" break="no"/>genda est cum reduplicatione sub hoc
sen<lb ed="#V" n="107" break="no"/>su. Omne quod non est ex fide: imquantum non ex fide: aut quod omnis talurs
actio<lb ed="#V" n="108" break="no"/>dicitur esse peccatum: quia semper est cum peccato. Ul secndum vnam Glo. ibidem ibi
ac<lb ed="#V" n="109" break="no"/>cipitur non esse ex fide pro esse contra fidem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e550">
¶ Ad Glo. respondem.
<lb ed="#V" n="110"/>dum est simili modo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f117877-d1e555">
¶ Ad tertium dicendum: quod relatio operis in finem
<lb ed="#V" n="111"/>debitum: dupliciter potest intelligi. Aut in fine debitum et vltimum
<lb ed="#V" n="112"/>et sic requiritur actu vel habitum ad hoc quod operatio sit meritoria
<lb ed="#V" n="113"/>simpliciter aut in finem debitum proximum referibilem in finem
vlti<lb ed="#V" n="114" break="no"/>mum: quamuis operans cum actu non referat: et hoc aliquando sufficit
<lb ed="#V" n="115"/>ad hoc quod actus ipse peccatum non sit nisi in actu illo sit
<lb ed="#V" n="116"/>peccatum ex alia causa.
</p>
<!-- questio 4 seems missing -->
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>