-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f21074.xml
301 lines (301 loc) · 17.9 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f21074.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="29-v"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f21074"><!-- l2d7a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-f21074-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e103">
¶ Circa primum queruntur duo
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e105">
¶
Pri<lb ed="#V" n="68" break="no"/>mo vtrum boni angeli possint peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e110">
¶ Secundo vtrum
<lb ed="#V" n="69"/>liberum arbitrium in ipsis sit ita liberum post
confirma<lb ed="#V" n="70" break="no"/>tionem: sicut ante.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f21074-Dd1e117">
<head xml:id="kzz7yh-f21074-Hd1e119">Quaestio 1</head>
<head type="question-title">Utrum boni angeli possint peccare</head>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e121">
¶ Quaestio I.
<lb ed="#V" n="71"/>PRimo ostendo quod boni angeli
pos<lb ed="#V" n="72" break="no"/>sunt peccare. Quia
<lb ed="#V" n="73"/>per confirmationem ab ipsis non est subtractum illud quod
<!-- Something happened with these next two lines, I think they got switched in order. -->
lau<lb ed="#V" n="74" break="no"/> Unum posecundum philosophum. 2. perhiarmensm secundum rationem potestatis ipse eedem
<lb ed="#V" n="75"/>dabile est: sed posse transgredi est laudabile. Unde potesitu
<lb ed="#V" n="76"/>sunt contrariorum. Sed voluntas angelorum est
pote<lb ed="#V" n="77" break="no"/>in laude viri iusti. Eccls. 31. Ergo possunt peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e139">
¶ Item
<lb ed="#V" n="78"/>stas rationalis. Ergo sicut potest in bonum: ita potest in
<lb ed="#V" n="79"/>Aug. 12. de ciui. ca id est Dicit quod bona que dominus fecit
mu<lb ed="#V" n="80" break="no"/>malum sibi contrarium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e148">
¶ Item voluntas veritibilis ad
bo<lb ed="#V" n="81" break="no"/>tabilia sunt: eo quod de nihilo facta sunt. Sed gloria non
amo<lb ed="#V" n="82" break="no"/>num et ad malum ante suam electionem: vertibilis est etiam ad
<lb ed="#V" n="83"/>uit ab angelorum voluntate esse de nihilo. Ergo ita est
vo<lb ed="#V" n="84" break="no"/>bonum et ad malum post suam electionem. Hoc homo in seipso
ex<lb ed="#V" n="85" break="no"/>luntas bonorum angelorum vertibilis sicut ante.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e161">
¶ Item
<lb ed="#V" n="86"/>peritur. Sed voluntas bonorum angelorum ante suam
ele<lb ed="#V" n="87" break="no"/>ctionem erat veritibilis ad bonum et ad malum. ergo et modo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e169">
<lb ed="#V" n="88"/>Contra Aug. 12 de ciuita. cap. 9. Loquens de bonis
<lb ed="#V" n="89"/>angelis dicit: quod ad eam beatitudinis
pleni<lb ed="#V" n="90" break="no"/>tudinem: vnde se numquam casuros certissime scirent peruene
<lb ed="#V" n="91"/>runt. Sed si peccare possent non scirent certissime se nun
<lb ed="#V" n="92"/>quam casuros: ergo peccare nequeunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e182">
¶ Item Anselus i . libo cur
<lb ed="#V" n="93"/>deus homo. cap. 17. Nequaquam putandum est bonos
ange<lb ed="#V" n="94" break="no"/>los esse confirmatos casu malorum: sed suo merito. Si ergo
<lb ed="#V" n="95"/>boni angeli confirmati sunt: vt dicit Ansel. sequitur quod
<lb ed="#V" n="96"/>peccare nequeunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e193">
<lb ed="#V" n="97"/>Respondeo quod boni angeli non possunt
pecca<lb ed="#V" n="98" break="no"/>re. Cuius ratio est secundum quosdam:
<lb ed="#V" n="99"/>quia sicut liberum arbitrium diuinum immutabile est post
<lb ed="#V" n="100"/>electionem et ante. Liberum vero arbitrium in via: ante
ele<lb ed="#V" n="101" break="no"/>ctionem: et post est mutabile: ita libe. arbitrium angelorum
<lb ed="#V" n="102"/>ante electionem est mutabile: et post electionem est
immuta<lb ed="#V" n="103" break="no"/>bile: ab eo ad quod se per electionem conuertit. Quia enim
nul<lb ed="#V" n="104" break="no"/>lum retardatiuum habet in sua conuersione: ideo ex tanto
cona<lb ed="#V" n="105" break="no"/>tu: et ita intense se conuertit: quod ab illo se reuocare non potest
<lb ed="#V" n="106"/>Et ideo in sua conuersione ad deum: ita fortiter adheserunt
<lb ed="#V" n="107"/>quod ab ipso reuocari non possunt: et ideo peccare nequeunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e219">
<lb ed="#V" n="108"/>¶ Sed iste modus dicendi aliquibus non placet. Quia secundum
<lb ed="#V" n="109"/>hoc si per naturalia sua elegissent aliquod bonum: infra
fa<lb ed="#V" n="110" break="no"/>cultatem nature: in illo bono per sua naturalia confirmati
<lb ed="#V" n="111"/>fuissent. Quod multis non videtur: quia videtur sentire
Isi<lb ed="#V" n="112" break="no"/>dorus. i. libro de summo bono. cap. x. Quod sunt mutabiles natura.
<lb ed="#V" n="113"/>non ibi distinguendo de post electionem vel ante
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e235">
¶ Uidetur
<lb ed="#V" n="114"/>ergo mihi dicendum quod principalis ratio: quare angeli
bo<lb ed="#V" n="115" break="no"/>ni peccare nequeunt est hoc. Sicut voluntas nihil potest
eli<lb ed="#V" n="116" break="no"/>gere nisi sub ratione boni. Secundum beatum Dyo. 4. capi. de
<lb ed="#V" n="117"/>diui. no. Non multum ante finem. Ita nihil potest respuere
<lb ed="#V" n="118"/>nisi sub ratione mali seu carentie alicuius boni. Et quia
bo<lb ed="#V" n="119" break="no"/>ni angeli deum videntes: in ipso nihil possunt
apprehende<lb ed="#V" n="120" break="no"/>re sub ratione mali: et quicquid in creatura posset
desidera<lb ed="#V" n="121" break="no"/>ri: in eo excellentius et perfectius conspiciunt: quamuis non secundum
<lb ed="#V" n="122"/>eandem rationem vniuocama: ideo nihil possunt diligere nisi
<lb ed="#V" n="123"/>ipsum vel propter ipsum. Et hanc rationem tangit Anselmus de
<lb ed="#V" n="124"/>casu dyaboli: inter principium et medium. Dicens quod boni
an<lb ed="#V" n="125" break="no"/>geli adeo prouecti sunt: vt sicut adepti quicquid velle
po<lb ed="#V" n="126" break="no"/>tuerunt: nec iam videant quid plus velle possint. Et propter
<lb ed="#V" n="127"/>hoc peccare nequeunt. Et Isido id est libo de summo bono. c. x.
<lb ed="#V" n="128"/>Dicens quod quamuis sint mutabiles natura: non tamen sinit
<lb ed="#V" n="129"/>eos contemplatio mutari diuina.
<lb ed="#V" n="130"/>cqui boni
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e274">
<!--00073.xml-->
<pb ed="#V" n="30-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>Ad primum in oppositum cum dicitur. quod posse
<lb ed="#V" n="2"/>transgredi laudabile est etc.
Di<lb ed="#V" n="3" break="no"/>co quod verum est per accidens: scilicet inquantum hoc non potest
<lb ed="#V" n="4"/>esse nisi in creatura habente liberum arbitrium: quod tamen
no<lb ed="#V" n="5" break="no"/>bilius est in bono per gratiam confirmatum: quam non confirmatum.
<lb ed="#V" n="6"/>Sed non transgredi hoc per se ponitur in laude viri iusti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e297">
<lb ed="#V" n="7"/>¶ Ad secundum cum dicitur. quod voluntas mutabilis est in
<lb ed="#V" n="8"/>quantum facta est de nihilo etc. Dico quod mutabilis est et ad
<lb ed="#V" n="9"/>bonum et ad malum sue nature relicta.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e306">
¶ Et sic intelligendum
<lb ed="#V" n="10"/>est verbum Augustini. Non nego tamen quin voluntas bonorum
<lb ed="#V" n="11"/>angelorum possit velle modo vnum bonum modo aliud: in
re<lb ed="#V" n="12" break="no"/>latione tamen ad summum bonum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e315">
¶ Ad tertium cum dicitur. quod
po<lb ed="#V" n="13" break="no"/>testas rationalis est ad contraria etc. Dico quod si hoc
exteda<lb ed="#V" n="14" break="no"/>tur ad opposita que sunt bonum et malum moris.
Intelligen<lb ed="#V" n="15" break="no"/>dum est de potestate rationali creata: non confirmata.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e324">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="16"/>quartum cum dicitur: quod voluntas est veritibilis ad bonum
<lb ed="#V" n="17"/>et ad malum ante suam electionem: est etiam veritibilis ad
bo<lb ed="#V" n="18" break="no"/>num et ad malum post electionem etc. Dico quod hoc non habet
ve<lb ed="#V" n="19" break="no"/>ritatem de libero arbitrio confirmato: in bono: vel obstina
<lb ed="#V" n="20"/>to in malo. Primum enim non potest in malum. Et secundum
<lb ed="#V" n="21"/>non potest in bonum moris.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f21074-Dd1e342">
<head xml:id="kzz7yh-f21074-Hd1e344">Quaestio 2</head>
<head type="question-title">Utrum liberum arbitrium in bonis angelis sit ita liberum post confirmationem: sicut ante</head>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e346">
¶ Quaestio II.
<lb ed="#V" n="22"/>SEcundo quaeritur vtrum liberum arbitrium
<lb ed="#V" n="23"/>in bonis angelis sit ita liberum
<lb ed="#V" n="24"/>post confirmationem: sicut ante. Et videtur quod non.
<lb ed="#V" n="25"/>quia potestates malorum bone sunt: et eadem
poten<lb ed="#V" n="26" break="no"/>tia: qua aliquis potest bonum: potest et malum. Ergo quod non
<lb ed="#V" n="27"/>habet libertatem ad malum: minus est liberum. Sed
angeli<lb ed="#V" n="28" break="no"/>boni post confirmationem non habent libertatem ad malum:
<lb ed="#V" n="29"/>vt ostensum est. Ergo minus sunt modo liberi quam ante.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e366">
¶ Item
<lb ed="#V" n="30"/>Ber. libo de libero arbitrio longe post principium.
Uolun<lb ed="#V" n="31" break="no"/>tas pro sui ingenita libertate nulla cogitur necessitate.
Er<lb ed="#V" n="32" break="no"/>go omnis necessitas minuit libertatem. Cum ergo
angeli<lb ed="#V" n="33" break="no"/>per confirmationem de necessitate velint bonum: videtur
<lb ed="#V" n="34"/>cuod minus sint liberi quam ante.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e379">
¶ Item obstinatio minuit
<lb ed="#V" n="35"/>libertatem: quia reddit liberum arbitrium impossibile ad bonum:
<lb ed="#V" n="36"/>Ergo a simili confirmatio minuit: quia reddit liberum
ar<lb ed="#V" n="37" break="no"/>bitrium impossibile ad malum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e388">
<lb ed="#V" n="38"/>Contra Anselmus in libro de libertate arbitrii. parum post
<lb ed="#V" n="39"/>principium. liberior est voluntas que a
recti<lb ed="#V" n="40" break="no"/>tudine non peccandi declinare nequid quam illa que potest
dese<lb ed="#V" n="41" break="no"/>rere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e400">
¶ Iterum tanto liberum arbitrium est liberius:
quanto<lb ed="#V" n="42" break="no"/>magis assimilatur libero arbitrio summe libero quod est
libe<lb ed="#V" n="43" break="no"/>rum arbitrium diuinum. Sed liberum arbitrium in angelis post
<lb ed="#V" n="44"/>confirmationem libero arbitrii diuino similius est: inquantum est in
bo<lb ed="#V" n="45" break="no"/>no stabilius quam ante. Ergo post confirmationem liberius est quam ante.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e411">
<lb ed="#V" n="46"/>Respondeo secundum Ber. in libro de libero arbitrio
<lb ed="#V" n="47"/>longe post principium. Triplex est
li<lb ed="#V" n="48" break="no"/>bertas scilicet a seruitute culpe: et a seruitute miserie. Et a seruitu
<lb ed="#V" n="49"/>te coactionis necessarie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e422">
¶ Primo modo loquendo de
<lb ed="#V" n="50"/>libertate liberius est liberum arbitrium in bonis angelis post
<lb ed="#V" n="51"/>confirmationem: quia ante poterat seruire peccato: modo non
<lb ed="#V" n="52"/>potest. Unde Aug. encho. 63 cap. multo liberius esset
ar<lb ed="#V" n="53" break="no"/>bitrium quod omnino non poterit seruire peccato.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e433">
¶
Secun<lb ed="#V" n="54" break="no"/>do modo etiam loquendo de libertate: liberum arbitrium
li<lb ed="#V" n="55" break="no"/>berius est in confirmatis quam ante: quia ante poterat cadere in
<lb ed="#V" n="56"/>miseriam: modo non potest. Et de hac libertate. Dicit Ber.
<lb ed="#V" n="57"/>lib.o de libero arbitrio: longe post principium: quod nobis
re<lb ed="#V" n="58" break="no"/>seruatur in prima.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e446">
¶ Tertio modo loquendo de
liberta<lb ed="#V" n="59" break="no"/>te. Sic confirmatio non minuit libertatem arbitrii nec auget.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e451">
<lb ed="#V" n="60"/>¶ Unde Ber. lib. de libero arbitrio longe ante medium liber
<lb ed="#V" n="61"/>tas arbitrii cunctis pariter ratione vtentibus: conuenit
<lb ed="#V" n="62"/>non minor quantum in se est in bonis quam in malis: tam
ple<lb ed="#V" n="63" break="no"/>na in hoc secundo quam in futuro: quia omne liberum arbitrium
<lb ed="#V" n="64"/>pro quocumque statu totaliter caret omni necessaria coactione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e465">
<lb ed="#V" n="65"/>Ad primum dicendum quod potestas potest
no<lb ed="#V" n="66" break="no"/>minare potentiam: qua possumus
<lb ed="#V" n="67"/>et sic eadem potestate scilicet voluntate possumus bonum et malum
<lb ed="#V" n="68"/>in statu vie. Alio modo potest nominare relationem rei: qua possumus
<!--00073.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>ad illud quod possumus. Primo modo potestates malorum
<lb ed="#V" n="70"/>bone sunt 2o modo non. Quia relatio ipsius voluntatis ad
ma<lb ed="#V" n="71" break="no"/>lum: consequitur eam ratione defectibilitatis illius: et ideo libro
<lb ed="#V" n="72"/>arbitrium amittendo hanc potestatem: non est minus liberum:
<lb ed="#V" n="73"/>Unde Ansel. lib. de libertate arbitrii. cap id est nec libertas
<lb ed="#V" n="74"/>nec pars libertatis est potestas peccandi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e494">
¶ Ad
secun<lb ed="#V" n="75" break="no"/>dum dicendum quod Ber. ibi loquitur de necessitate
coactio<lb ed="#V" n="76" break="no"/>nis: illa autem necessitas qua angeli non diligunt nisi bonum
<lb ed="#V" n="77"/>non est necessitas coactionis: quia non obstante illa
necessita<lb ed="#V" n="78" break="no"/>te liberrime: motu dilectionis mouent se.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21074-d1e505">
¶ Ad tertium
<lb ed="#V" n="79"/>cum dicitur quod obstinatio minuit libertatem etc. Dico quod
ve<lb ed="#V" n="80" break="no"/>rum est loquendo de libertate a culpa et a miseria: immo vt
<lb ed="#V" n="81"/>verius dicam: illas duas libertates totaliter tollit. Liber.
<lb ed="#V" n="82"/>tatem autem a necessaria coactione non tollit nec minuit: sed
<lb ed="#V" n="83"/>obstinati per suum libero arbitrii ad malum mouent se libere.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>