-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f21495.xml
413 lines (413 loc) · 27.3 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f21495.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="30-r"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f21495"><!-- l2d7a2 -->
<head xml:id="kzz7yh-f21495-Hd1e101">Articulus 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e103">
<lb ed="#V" n="84"/>Consequenter queritur de
secun<lb ed="#V" n="85" break="no"/>do principali. Et
<lb ed="#V" n="86"/>circa hoc queruntur duo. Primo vtrum
dyabo<lb ed="#V" n="87" break="no"/>ilus possit digne penitere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e114">
¶ Secundo vtrum semper
<lb ed="#V" n="88"/>sit in actu culpe.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f21495-Dd1e119">
<head xml:id="kzz7yh-f21495-Hd1e121">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e123">
¶ Questio I.
<lb ed="#V" n="89"/>PRimo ostendo quod potest
digne<lb ed="#V" n="90" break="no"/>penitere.
Sap<lb ed="#V" n="91" break="no"/>5o De damnatis dicitur. quod erunt penitentiam
agen<lb ed="#V" n="92" break="no"/>tes.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e134">
¶ Item Luc. 16. Rogabat diues damnatus
<lb ed="#V" n="93"/>abraham: vt mitteretur ad fratres suos aliquem ex mortuis
<lb ed="#V" n="94"/>ad hoc vt poenitentiam agerent: ergo videtur quod habebat bonam voluntatem. Sed
<lb ed="#V" n="95"/>qui habet bonam voluntatem potest digne penitere: ergo angeli mali et anime
<lb ed="#V" n="96"/>damnate possunt digne penitere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e145">
¶ Item Dam. libro 2. ca. vlt.
<lb ed="#V" n="97"/>penitentia est ex eo quod preter naturm: ad illud quod secundum naturam. Sed
<lb ed="#V" n="98"/>facilius est se mouere secundum naturam quam praeter naturam. Ergo cum
dya<lb ed="#V" n="99" break="no"/>bolus potuerit peccare multo fortius potest digne
penite<lb ed="#V" n="100" break="no"/>re.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e156">
¶ Item quod possibile est secndum diuinam potentiam: simpliciter
<lb ed="#V" n="101"/>est possibile. Unde hoc simpliciter est vera aliquid creari
possibile<lb ed="#V" n="102" break="no"/>est. Sed deus posset facere quod dyabolus digne peniteret
<lb ed="#V" n="103"/>quod hoc contradictionem non includit. Ergo dyabolus potest
di<lb ed="#V" n="104" break="no"/>gne penitere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e168">
¶ Item nullus est intellectus qui ita
adhe<lb ed="#V" n="105" break="no"/>reat falso: quin possit reduci in cognitionem veri: ergo a
simili<lb ed="#V" n="106" break="no"/>nullus est affectus: qui ita adhereat malo: quin possit
redu<lb ed="#V" n="107" break="no"/>ci indebitum amorem boni.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e177">
¶ Item manente principio
sanita<lb ed="#V" n="108" break="no"/>tis illeso: curabilis est infirmitas. Sed in demonibus
ma<lb ed="#V" n="109" break="no"/>net illesum principium sanitatis. spiritualis scilicet naturalis cognitio
ve<lb ed="#V" n="110" break="no"/>ri: et naturalis dilectio boni. Quia secundum Dyo. 4. cap. de diui. no.
<lb ed="#V" n="111"/>parum vltra medium. dare eis angelice donationes numquam
fue<lb ed="#V" n="112" break="no"/>runt commote: sed sunt integri et clarissimi. Ergo videtur
<lb ed="#V" n="113"/>quod malitia eorum curabilis est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e193">
<lb ed="#V" n="114"/>Contra Damas. libr. 2. cap. 4 quod est hominibus mors:
<lb ed="#V" n="115"/>h est angelis casus: post casum: ergo non est
<lb ed="#V" n="116"/>eis penitentia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e202">
¶ Item boni angeli post confirmationem non
<lb ed="#V" n="117"/>possunt se auertere. Ergo similiter mali post obstinationem
<lb ed="#V" n="118"/>non possunt se per penitentiam dignam conuertere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e209">
<lb ed="#V" n="119"/>Respondeo quod dyabolus digne penitere non otest
<lb ed="#V" n="120"/>nde dicit Anselmus de eo in fine
libri<lb ed="#V" n="121" break="no"/>de libertate arbitrii: quod rectitudine caret irrecuperabiliter.
<lb ed="#V" n="122"/>Cuius rationem aliqui sic assignant. Uoluntas spiritus separati
<lb ed="#V" n="123"/>quamuis ante electionem possit eorum que non naturaliter vult
eli<lb ed="#V" n="124" break="no"/>gere aliquid vel eius oppositum: tamen post electionem non
<lb ed="#V" n="125"/>potest contrarium hoc quod eligit eligere: eo quod ex toto conatu se
<lb ed="#V" n="126"/>conuertit: ad illud quod eligit: ideo ita fortiter ei adheret quod
<lb ed="#V" n="127"/>ab hoc resiliere non potest. Et simili modo assignant quidam
<lb ed="#V" n="128"/>obstinationem anime recedentis a corpore cum mortali
pec<lb ed="#V" n="129" break="no"/>cato. Dicunt enim quod in exitu mouet se secundum exigentiam
il<lb ed="#V" n="130" break="no"/>lius peccati: ita vehementer quod postea resiliere non potest
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e238">
<lb ed="#V" n="131"/>¶ Aliis videtur dicendum quod ratio sue obstinationis sit
<lb ed="#V" n="132"/>hoc: quia nulla res potest se mouere aliquo motu
perfecti<lb ed="#V" n="133" break="no"/>uo: nisi cum adiutorio disponente seu inclinante: ipsam ad
<lb ed="#V" n="134"/>terminum motus illius. Sed dyabolus non habet in se:
<lb ed="#V" n="135"/>nec habiturus est aliquod adiutorium disponens seu
in<lb ed="#V" n="136" break="no"/>clinans ipsum ad iustitiam gratia gratum faciente forma¬
<!--00074.xml-->
<pb ed="#V" n="30-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>tam: que iustitia terminus est digne penitentie. Maiorem
<lb ed="#V" n="2"/>probo sic. sicut dicit Auicen. 9. methaphysice. cap. secundo.
<lb ed="#V" n="3"/>nulla virtus mouet nisi mediante inclinatione: extendem
<lb ed="#V" n="4"/>do nullum inclinationis ad quamlibet dispositionem
incli<lb ed="#V" n="5" break="no"/>nantem coadiuuantem virtutem ad mouendum. Et hoc
pa<lb ed="#V" n="6" break="no"/>tet in naturalibus: ignis enim non posset se mouere
mo<lb ed="#V" n="7" break="no"/>tu ordinato ad essendum sursum: nisi inclinaretur ad
sur<lb ed="#V" n="8" break="no"/>sum. Hoc etiam patet in moralibus. Dicit enim Ansel. de
<lb ed="#V" n="9"/>casu dyaboli. cap. 12. Quod voluntas velle naturali mouet
<lb ed="#V" n="10"/>se ad alia velle: etiam si duorum que sibi proponit ratio vt
<lb ed="#V" n="11"/>penitus in differentia: alterum eligat determinat: quia
quam<lb ed="#V" n="12" break="no"/>uis per velle naturale ipsius finis. non inclinetur
deter<lb ed="#V" n="13" break="no"/>minate ad aliquod illorum: tamen inclinatur ad vnum
illo<lb ed="#V" n="14" break="no"/>rum indeterminate: sine qua inclinatione non eliceret
ali<lb ed="#V" n="15" break="no"/>quod illorum. Et ita nec se ad alterum determinaret.
Uel<lb ed="#V" n="16" break="no"/>le etiam naturali quod in ea est: mouet se respectu finis: per
<lb ed="#V" n="17"/>hoc quod ad illud velle determinata est a creante: quamuis
vo<lb ed="#V" n="18" break="no"/>luntas illum motum exequatur. Et sic probata est maior
<lb ed="#V" n="19"/>principalis rationis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e302">
¶ Minorem probo sic. Cum gratia
<lb ed="#V" n="20"/>gratum faciens sit super facultatem cognitionis
natura<lb ed="#V" n="21" break="no"/>lis: et affectionis naturalis: rationalis: et intellectualis
crea<lb ed="#V" n="22" break="no"/>ture. Sed dispositio inclinans rationalem seu
intellectua<lb ed="#V" n="23" break="no"/>lem creaturam ad gratiam. Aut inclinat dirigendo
cognitio<lb ed="#V" n="24" break="no"/>nem. Aut excitando: seu mouendo affectionem:
necessa<lb ed="#V" n="25" break="no"/>rium est ergo quod adsit supernaturale adiutorium: ad hoc vt
<lb ed="#V" n="26"/>creatura rationalis et intellectualis inclinetur ad gratiam.
<lb ed="#V" n="27"/>Sed nullum tale adiutorium: supernaturale est in
dyabo<lb ed="#V" n="28" break="no"/>lo: quia cum aliquod subiectum perfecte transmutatum
<lb ed="#V" n="29"/>est ad alteram partem contrarietatis: non remanet in eo
ali<lb ed="#V" n="30" break="no"/>qua dispositio sibi non naturalis: inclinans ipsum ad
par<lb ed="#V" n="31" break="no"/>tem contrarietatis oppositam. Et si in eo remaneat
natura<lb ed="#V" n="32" break="no"/>lis possibilitas: qua possit ab extrinseco agente
transmu<lb ed="#V" n="33" break="no"/>tari ad partem aliam. Sed dyabolus ita perfecte
habitua<lb ed="#V" n="34" break="no"/>tus est in superbia: et ita intense: quod eius superbia amplius
<lb ed="#V" n="35"/>intendi non potest: quamuis semper extendatur. Et sic ex
<lb ed="#V" n="36"/>pone illud pslamum. Superbia eorum qui te oderunt ascendit
<lb ed="#V" n="37"/>semper. Sicut enim angeli boni ex toto conatu se
conuer<lb ed="#V" n="38" break="no"/>tunt ad deum: ita angelus malus ex toto conatu suo se
con<lb ed="#V" n="39" break="no"/>uertit ad indebitam excellentiam appetendam. Unde
mo<lb ed="#V" n="40" break="no"/>uit se motu fortissimo: qui elici poterat a sua virtute. Et
<lb ed="#V" n="41"/>ideo per illum motum in superbia: ita fuit habituatus
inten<lb ed="#V" n="42" break="no"/>se: quod intensius habituari non potest. Cum ergo superbia sit
<lb ed="#V" n="43"/>opposita gratie gratum facienti: in ipso dyabolo non est
ali<lb ed="#V" n="44" break="no"/>quod adiutorium supernaturale: ipsum inclinans ad
gra<lb ed="#V" n="45" break="no"/>tiam: nec de cetero tale adiutorium dabitur ei. Quod
congrue<lb ed="#V" n="46" break="no"/>diuina prouidentia ordinauit: prefigendo seu statuendo
si<lb ed="#V" n="47" break="no"/>bi tempus merendi vsque ad primam suam electionem. Cum
<lb ed="#V" n="48"/>enim fuerit creatus in magna nobilitate naturalium: et
fi<lb ed="#V" n="49" break="no"/>ne inclinatione ad malum: et tamen ex toto conatu suo se
<lb ed="#V" n="50"/>profundauit in malitia: nec in cadentibus erat tota
natu<lb ed="#V" n="51" break="no"/>ra angelica: sicut fuit tota natura humana virtualiter: in
<lb ed="#V" n="52"/>primis parentibus: congruum est non dari supernaturale
<lb ed="#V" n="53"/>adiutorium: quo reuocaretur ad merendi statum. Et vt
su<lb ed="#V" n="54" break="no"/>pra ostensum est absque tali adiutorio digne penitere non potest
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e380">
<lb ed="#V" n="55"/>Ad primum in oppositum dicendum quod illa
pe<lb ed="#V" n="56" break="no"/>nitentia qua penitent damnati:
<lb ed="#V" n="57"/>non est penitentia digna nec disponens ad illam: quia cum
<lb ed="#V" n="58"/>murmure contra deum penitent. Non propter offensam: sed
<lb ed="#V" n="59"/>propter penam quam propter culpam sustinent. Unde illa
pe<lb ed="#V" n="60" break="no"/>nitentia in eis est non ad eorum perfectum: sed ad sue
dam<lb ed="#V" n="61" break="no"/>nationis cumulum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e398">
¶ Ad secundum dicendum quod ille diues
<lb ed="#V" n="62"/>non habebat bonam voluntatem: nec hoc petebat: quia
delibe<lb ed="#V" n="63" break="no"/>ratiue affectaret fratrum suorum salutem. Sed quia
cupie<lb ed="#V" n="64" break="no"/>bat ad eos mitti: et corpori suo restitui: vt sic ab infernali
<lb ed="#V" n="65"/>pena: saltem liberaretur ad tempus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e409">
¶ Uel potest dici quod
dilige<lb ed="#V" n="66" break="no"/>bat fratres suos affectione naturali: et ideo nolebat eos
dan<lb ed="#V" n="67" break="no"/>nari: ne videndo eorum damnationem amplius torqueretur.
<lb ed="#V" n="68"/>Unde Glos seruitur diuiti ad penam: et cognitio paupe
<!--00074.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>ris quam despexit et memoria fratrum quos reliquit: vt de
vi<lb ed="#V" n="70" break="no"/>sa gloria despecti: et de pena inutiliter amatorum amplius
<lb ed="#V" n="71"/>torqueatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e429">
¶ Ad tertium dicendum quod facilius est se
mo<lb ed="#V" n="72" break="no"/>uere secundum naturam quam preter naturam: cum terminus
vtrius<lb ed="#V" n="73" break="no"/>quam motus equaliter est infra facultatem mouentis. Sed
<lb ed="#V" n="74"/>non sic se habent terminus motus digne penitentie: et
ter<lb ed="#V" n="75" break="no"/>minus peccati: eo enim ipso quod voluntas non de aliquo est
<lb ed="#V" n="76"/>in naturali facultate eius: in motu suo patitur defectum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e442">
<lb ed="#V" n="77"/>¶ Ad quartum dicendum quod non plus concludit: nisi quod deus
<lb ed="#V" n="78"/>posset facere de potestate absoluta: tale adiutorium
super<lb ed="#V" n="79" break="no"/>naturale ipsi dyabolo: quo posset se ad dignam
peniten<lb ed="#V" n="80" break="no"/>tiam disponere. Et ita quod dyabolum penitere est possibile
<lb ed="#V" n="81"/>loquendo de possibili absoluto: qua possibilitate dicimus
<lb ed="#V" n="82"/>omne illud possibile quod non includit contradictionem. Sed
<lb ed="#V" n="83"/>ex hoc non sequitur quod dyabolus possit se ad dignam
peni<lb ed="#V" n="84" break="no"/>tentiam. disponere: quia in se non habet nec habiturus est
<lb ed="#V" n="85"/>illud adintorium: sine quo se ad penitentiam disponere non
<lb ed="#V" n="86"/>potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e467">
¶ Ad quintum dicendum quod forte aliquis
intelle<lb ed="#V" n="87" break="no"/>ctus: ita posset firmari in aliqua falsa opinione: quod non
pos<lb ed="#V" n="88" break="no"/>set se reducere ad veritatem oppositam illi falsitati: et sic forte
<lb ed="#V" n="89"/>est in intellectu dyaboli. Unde quamuis multis veritatibus
<lb ed="#V" n="90"/>assentiat: tamen est quedam veritas cui assentire non potest:
<lb ed="#V" n="91"/>vt forte est hoc: vt nulla creatura debet statuere sibi pro fine
<lb ed="#V" n="92"/>vltimo: suam propriam excellentiam tanquam obiectum: in quo
<lb ed="#V" n="93"/>vltimo quiescere conetur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e485">
¶ Uel potest dici quod non est
si<lb ed="#V" n="94" break="no"/>mile de intellectu et affectu. Quia intellectus cogi potest:
<lb ed="#V" n="95"/>voluntas autem cogi non potest. Unde voluntas per
coac<lb ed="#V" n="96" break="no"/>tionem non posset reduci in amorem bonitatis: sicut
intel<lb ed="#V" n="97" break="no"/>lectus per principia euidentia: et consequentiam euidentem
<lb ed="#V" n="98"/>cogi posset assentire conclusioni: cui ante non assenciebat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e498">
<lb ed="#V" n="99"/>¶ Ad sextum dicendum quod naturalis cognitio veri: et
na<lb ed="#V" n="100" break="no"/>turalis dilectio boni: per se non sunt principium
superna<lb ed="#V" n="101" break="no"/>turalis sanitatis. Ad quam digna penitentia dispotonit vel
ad<lb ed="#V" n="102" break="no"/>ducit. Sed cum hoc requiritur aliquod supernaturale
adiuto<lb ed="#V" n="103" break="no"/>rium adeo gratis datum: quodcumque sit illud.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f21495-Dd1e512">
<head xml:id="kzz7yh-f21495-Hd1e514">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e516">
¶ Quaestio II.
<lb ed="#V" n="104"/>SEcundo queritur vtrum dyabolus
sem<lb ed="#V" n="105" break="no"/>per sit in actu culpe. Et
vi<lb ed="#V" n="106" break="no"/>detur quod non. Iaco. 2. <quote xml:id="kzz7yh-f21495-Qd1e524">Demones credunt et
con<lb ed="#V" n="107" break="no"/>tremiscunt</quote>. Sed credendo deum et
contremiscen<lb ed="#V" n="108" break="no"/>do non videntur esse in actu culpe. Ergo non semper sunt in
<lb ed="#V" n="109"/>actu culpe.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e535">
¶ Item habitus intenditur ex actu. Ergo
si<lb ed="#V" n="110" break="no"/>semper sunt in aliquo actu culpe: semper intenditur in eis
<lb ed="#V" n="111"/>habitus malitie: ergo non sunt in termino malitie. Sed
<lb ed="#V" n="112"/>liberum arbitrium: quamdiu est citra terminum malitie: potest se
<lb ed="#V" n="113"/>ad penitentiam disponere: ergo dyabolus potest se ad
peniten<lb ed="#V" n="114" break="no"/>tiam disponere: quod falsum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e548">
¶ Item nullum peccatum
rema<lb ed="#V" n="115" break="no"/>net impunitum: ergo si dyabolus semper est et erit in aliquo
<lb ed="#V" n="116"/>actu culpe: pena eorum augeretur sine sine: quod falsum videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e555">
<lb ed="#V" n="117"/>¶ Item Aug. 3. lib. de libero arbitrio circa principium:
nul<lb ed="#V" n="118" break="no"/>la culpa deprehendi potest vbi necessitas dominatur. Sed
ma<lb ed="#V" n="119" break="no"/>lo cui dyabolus adheret: de necessitate adheret: ergo
pro<lb ed="#V" n="120" break="no"/>actu malo non culpatur. Siue ergo detur quod semper sit in actu
<lb ed="#V" n="121"/>malo: siue non: conclusum tamen videtur quod non semper est in
<lb ed="#V" n="122"/>aliquo culpabili actu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e572">
<lb ed="#V" n="123"/>Contra Glo. super illud 2 Cori. 6. Que conuentio
<lb ed="#V" n="124"/>christi ad belial. Dicit quod christus omnia bene agit
<lb ed="#V" n="125"/>et dyabolus omnia male. Ergo cum sit in aliquo actu semper est
<lb ed="#V" n="126"/>in actu culpe.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e583">
¶ Item Glo. intellit super illud prime ca.
<lb ed="#V" n="127"/>Ioan. c. 3. ab initio dyabolus peccat. Sic dicit: quod ab
ini<lb ed="#V" n="128" break="no"/>tio sue creationis peccare incipiens peccat continue vsquein proaesens.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e590">
<lb ed="#V" n="129"/>Respondeo quod dyabolus semper est et erit in
ali<lb ed="#V" n="130" break="no"/>quo actu culpe vel peccati. Nec tamen
<lb ed="#V" n="131"/>post iuditium demerebitur: proprie loquendo de demerito
<lb ed="#V" n="132"/>Pro quo scilicet secundum decretum diuini iudicii infligitur pena
peccan<lb ed="#V" n="133" break="no"/>ti non satisfacienti pro peccato. Hoc autem sic possit declarari: dyabo
<lb ed="#V" n="134"/>lus non potest impediri in suo vsu liberi arbitrii per corpus animale de
<lb ed="#V" n="135"/>necessitate corruptibile. Nec corpus animale non de
necessita<lb ed="#V" n="136" break="no"/>te corruptibile: quia est substantia spiritualis que nullius corporis
<lb ed="#V" n="137"/>est forma.
<!--00075.xml-->
<pb ed="#V" n="31-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>est forma. Unde diabolus semper potest esse et est in vsu
libe<lb ed="#V" n="2" break="no"/>ri arbitrii. Sed res dum est in vsu liberi arbitrii: si aliquid
<lb ed="#V" n="3"/>sibi statuat pro vltimo fine. Aut ipsum finem appetit: aut
<lb ed="#V" n="4"/>aliud in virtute illius: in quo etiam ipsum finem implicite
ap<lb ed="#V" n="5" break="no"/>petere comprobatur. Dyabolus autem ex toto conatu
virtu<lb ed="#V" n="6" break="no"/>tis sue sibi appetiuit excellentiam indebitam a prima sui
ele<lb ed="#V" n="7" break="no"/>ctione: vnde sibi statuit pro vltimo sine: quia sicut dicit philosophus
<lb ed="#V" n="8"/>3. ethi. cap. 4. qualis vnusquisque est: talis et finis videtur
<lb ed="#V" n="9"/>ei. Et secundum Aug. 14. de ciui. cap. 13. elationis vitium in dei
<lb ed="#V" n="10"/>aduersario: qui est diabolus: maxime dominari sacris litteris
<lb ed="#V" n="11"/>edocetur. Diabolus ergo semper est in actu appetendi
<lb ed="#V" n="12"/>sibi indebitam excellentiam: vel in actu appetendi aliquid
<lb ed="#V" n="13"/>aliud: in virtute tamen illius. Quia secundum philosophum 6 ethicorum.
<lb ed="#V" n="14"/>cap. 6. fines sunt principia operabilium. Sed appetere sibi
<lb ed="#V" n="15"/>excellentiam indebitam explicite: siue aliquid aliud in
virtu<lb ed="#V" n="16" break="no"/>te illius: est malus actus: ergo dyabolus semper est in
ali<lb ed="#V" n="17" break="no"/>quo malo actu liberi arbitrii. Sed omnis malus actus
li<lb ed="#V" n="18" break="no"/>beri arbitrii: culpa est. ergo dyabolus semper est in actu
<lb ed="#V" n="19"/>aliquo culpe.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e660">
¶ Preterea sicut in questione precedenti
<lb ed="#V" n="20"/>habitum est: dyabolus est obstinatus in sua malitia. Sed vt
<lb ed="#V" n="21"/>in precedenti ratione habitum est. Dyabolus semper est
<lb ed="#V" n="22"/>in aliquo vsu liberi arbitrii. Ergo complacet sibi semper
de<lb ed="#V" n="23" break="no"/>liberatiue in aliqua malitia: vel vt melius dicam semper
<lb ed="#V" n="24"/>adeheret deliberatiue alicui malitie: semper ergo est in
ali<lb ed="#V" n="25" break="no"/>quo actu culpe. Nec tamen semper demeribitur: proprie
lo<lb ed="#V" n="26" break="no"/>quendo de demerito: secundum quod demeritum dicitur culpa pro qua
<lb ed="#V" n="27"/>secundum decretum diuini iudicii infligi debet a iudice peccanti
<lb ed="#V" n="28"/>pena: quia pro malo actu liberi arbitrii post iuditium non infligetur
<lb ed="#V" n="29"/>sibi a deo pena. Nec tamen remanebit ille actus impunitus: quia
<lb ed="#V" n="30"/>ille actus erit ipsi diabolo et culpa et punitio: ita quod erit
<lb ed="#V" n="31"/>dyabolo pena acta non inflicta. Sed vsque ad iuditium
ma<lb ed="#V" n="32" break="no"/>lus actus liberi arbitrii. est diabolo et culpa et demeritum:
<lb ed="#V" n="33"/>quia pro quolibet malo actu liberi arbitrii infligetur sibi pena
<lb ed="#V" n="34"/>a iudice: in quo recipiet totius pene sibi infligende a
iu<lb ed="#V" n="35" break="no"/>dice complementum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e697">
<lb ed="#V" n="36"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod
de<lb ed="#V" n="37" break="no"/>mones credunt et contremiscunt etc.
<lb ed="#V" n="38"/>Dico quod verum est inuiti: quia per effectus quos vident
po<lb ed="#V" n="39" break="no"/>tentiam et iustitiam dei timere et credere compelluntur. Unde
<lb ed="#V" n="40"/>sic credendo et timendo sunt in malo actu ex circunstantia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e710">
<lb ed="#V" n="41"/>¶ Ad 2m cum dicitur. quod habitus intenditur ex actu etc. Dico quod non
<lb ed="#V" n="42"/>est verum quando habitus est in termino: respectu autem aliquorum malorum
<lb ed="#V" n="43"/>sicut respectu indebite excellentie: et respectu odii: dei et inuidie:
<lb ed="#V" n="44"/>qua deo inuidet: est habituatus: ita intense: quod amplius
il<lb ed="#V" n="45" break="no"/>la habituatio intendi non potest. Si autem respectu
aliquo<lb ed="#V" n="46" break="no"/>rum aliorum malorum non habent malitiam in termino:
respe<lb ed="#V" n="47" break="no"/>ctu illorum: posset intendi ex malo actu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e729">
¶ Ad tertium cum
<lb ed="#V" n="48"/>dicitur. quod nullum peccatum remanet impunitum etc. Dico
<lb ed="#V" n="49"/>quod verum est. Uel loquendo de pena que pro illo peccanti
<lb ed="#V" n="50"/>infligitur a iudice: vel loquendo de pena acta. Unde post
<lb ed="#V" n="51"/>iudicium mali actus liberi arbitrii in dyabolo non
rema<lb ed="#V" n="52" break="no"/>nebunt impuniti: quia illi mali actus sunt punitiones: et
<lb ed="#V" n="53"/>causabunt in eis penam damni: inquantum per illos magis
<lb ed="#V" n="54"/>et magis adeo elongabuntur: quia malus actus liberi arbitrii
<lb ed="#V" n="55"/>ponit obstaculum: et causat distantiam inter deum et
creatu<lb ed="#V" n="56" break="no"/>ram: secundum quod inferius declarabitur. Unde Isa. 5.
iniquita<lb ed="#V" n="57" break="no"/>tes vestre diuiserunt inter vos et deum vestrum: et
pecca<lb ed="#V" n="58" break="no"/>ta vestra absconderunt faciem eius a vobis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f21495-d1e755">
¶ Ad
quar<lb ed="#V" n="59" break="no"/>tum cum dicitur quod nulla culpa deprehendi potest vbi
ne<lb ed="#V" n="60" break="no"/>cessitas dominatur etc. Dico quod verum est de necessitate
<lb ed="#V" n="61"/>coactionis. Dyab. autem et si adhereat malo de necessitate: non
<lb ed="#V" n="62"/>tamen de necessitate coactionis: sed libere mouet se ad malum.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>