-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f25054.xml
842 lines (842 loc) · 55.3 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f25054.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="35-r"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f25054"><!-- l2d8a2 -->
<head xml:id="kzz7yh-f25054-Hd1e101">Articulus 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e103">
<lb ed="#V" n="70"/>Consequenter queritur de
secun<lb ed="#V" n="71" break="no"/>do principali. Et
<lb ed="#V" n="72"/>circa hoc queruntur sex. Primo vtrum
demo<lb ed="#V" n="73" break="no"/>lnes possint intimari humanis corporibus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e114">
¶
Se<lb ed="#V" n="74" break="no"/>cundo vtrum possint illabi animabus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e119">
¶
Ter<lb ed="#V" n="75" break="no"/>tio vtrum possint sensus humanos ludificare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e124">
¶
Quar<lb ed="#V" n="76" break="no"/>to vtrum possint nostras cogitationes certitudinaliter
cogno<lb ed="#V" n="77" break="no"/>scere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e132">
¶ Quinto vtrum possint immittere malas
cogitatio<lb ed="#V" n="78" break="no"/>nes in intellectu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e137">
¶ Sexto vtrum possint imprimere
ma<lb ed="#V" n="79" break="no"/>las cogitationes in voluntario appetitu.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f25054-Dd1e142">
<head xml:id="kzz7yh-f25054-Hd1e144">Quaestio 1</head>
<head type="question-title">Utrum diabolus non possit se intimare humanis corporibus</head>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e146">
¶ Quaestio I.
<lb ed="#V" n="80"/>PRimo ostendo quod diabolus non
<lb ed="#V" n="81"/>possit se
inti<lb ed="#V" n="82" break="no"/>mare humanis corporibus. Glosilinus super illud
<lb ed="#V" n="83"/>Abacuch. 2. Deus in templo sancto suo.
Demo<lb ed="#V" n="84" break="no"/>nes exterius simulachris praesidere possunt: sed non adesse
<lb ed="#V" n="85"/>interius: ergo multo minus possunt se intimare
huma<lb ed="#V" n="86" break="no"/>nis corporibus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e164">
¶ Item cum odiant homines maxime
<lb ed="#V" n="87"/>odio continue vexarent homines vt videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e169">
¶ Item
duo<lb ed="#V" n="88" break="no"/>spiritus non possunt esse simul. Sed anima est in qualibet
<lb ed="#V" n="89"/>parte corporis tota: vt in primo libro ostensum est. ergo
im<lb ed="#V" n="90" break="no"/>possibile est diabolum in humano corpore habitare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e178">
<lb ed="#V" n="91"/>Contra Aug. in libro de diuinatione demonum: parum
<lb ed="#V" n="92"/>ante medium: demones persuadent miris
<lb ed="#V" n="93"/>modis subtilitate suorum corporum hominum eorpora non
<lb ed="#V" n="94"/>sentientium penetrando.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e190">
¶ Item in pluribus locis in euam
<lb ed="#V" n="95"/>gelio legitur christus expulisse demones de corporibus hominum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e195">
<lb ed="#V" n="96"/>Respondeo quod demones possunt intrare
huma<lb ed="#V" n="97" break="no"/>na corpora nisi prohibeantur a deo
<lb ed="#V" n="98"/>immediate tantum: vel etiam mediantibus angelis sanctis.
Si<lb ed="#V" n="99" break="no"/>cut enim deus propter immensam suam simplicitatem dens
<lb ed="#V" n="100"/>spiritus creatos penetrat et omnem aliam creaturam. Item
<lb ed="#V" n="101"/>dico aliqualiter a simili quod spiritus creatus propter
magnam<lb ed="#V" n="102" break="no"/>eius simplicitatem respectu corporum: quantum est ex
natu<lb ed="#V" n="103" break="no"/>ra sua: ita se habet ad corpora: quod intrare potest ea: absque
illo<lb ed="#V" n="104" break="no"/>rum corporum diuisione. Quod satis habemus expressum:
<lb ed="#V" n="105"/>Matr. 9. vbi legitur saluator dixisse malo spiritui: qui
quen<lb ed="#V" n="106" break="no"/>dam puerum vexabat: surde et mute spiritus ego precipio tibi
<lb ed="#V" n="107"/>exi ab eo: et amplius ne introeas in eum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e224">
<lb ed="#V" n="108"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod
de<lb ed="#V" n="109" break="no"/>mones non possunt simulachris ad
<lb ed="#V" n="110"/>esse etc. Dico quod intelligendum est per modum forme: inte
<lb ed="#V" n="111"/>rius tamen esse possunt praesentialiter tanquam motores.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e235">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="112"/>secundum dicendum: quod ad hoc non sequitur quod continue vexent
<lb ed="#V" n="113"/>hominum corpora: vel subintrent: quia prohibentur adeo
<lb ed="#V" n="114"/>vel immediate tantum: vel etiam mediantibus angelis
san<lb ed="#V" n="115" break="no"/>ctis. Ipsi enim demones metuunt et tremunt angelos
san<lb ed="#V" n="116" break="no"/>ctos: secundum quod potest haberi ex littera Augu. 9. de ciui. cap.
<lb ed="#V" n="117"/>21. Quandoque autem ex occulto dei iuditio permittuntur
<lb ed="#V" n="118"/>hominum corpora subintrare: et tunc libenter subintrant
<lb ed="#V" n="119"/>et vexant: maxime quando talem vexationem estimant
ani<lb ed="#V" n="120" break="no"/>me esse nociuam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e257">
¶ Ad tertium dicendum: quod sorte in
hu<lb ed="#V" n="121" break="no"/>mano eorpore diabolus et anima numquam sunt simul: quia
dia<lb ed="#V" n="122" break="no"/>bolus est in quibusdam humoribus interius qui nondum
<lb ed="#V" n="123"/>sunt conuersi in substantiam corporis: nec ab anima
perfi<lb ed="#V" n="124" break="no"/>ciuntur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e268">
¶ Uel potest dici secundum aliquos quod quamuis duo
spi<lb ed="#V" n="125" break="no"/>ritus separati non possint esse simul: tame spiritus
coniun<lb ed="#V" n="126" break="no"/>ctus: scilicet anima et spiritus separatus: simul possunt esse
<lb ed="#V" n="127"/>in eodem corpore propter diuersum existendi modum.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f25054-Dd1e278">
<head xml:id="kzz7yh-f25054-Hd1e280">Quaestio 2</head>
<head type="question-title">Utrum demones possint illabi animabus</head>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e282">
¶ Quaestio II.
<lb ed="#V" n="128"/>SEcundo quaeritur vtrum demones
pos<lb ed="#V" n="129" break="no"/>sint illabi animabus. Et
vide<lb ed="#V" n="130" break="no"/>tur quod sic. Dam. i. lib. cap. 13. Dicit quod angelus ad
<lb ed="#V" n="131"/>est intelligibiliter: et circumscribitur vbi operatur.
<lb ed="#V" n="132"/>Sed diabolus operatur circa animam temptando.
Er<lb ed="#V" n="133" break="no"/>go est in ipsa anima.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e298">
¶ Item philosophus 6 physicorum
<lb ed="#V" n="134"/>cum simplex tangit simplex: tangunt se inuicem secundum se
to<lb ed="#V" n="135" break="no"/>ta. Sed secundum Aug. 12 super Gensem longe ante medium:
quan<lb ed="#V" n="136" break="no"/>doque alienato prorsus animo a sensibus corporis cernuntur
<!--00084.xml-->
<pb ed="#V" n="35-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>absentium imagines commixtione alterius spiritus. Sed
com<lb ed="#V" n="2" break="no"/>mixtio non est sine tactu: ergo videtur quod spiritus creatus: et
<lb ed="#V" n="3"/>anima humaua possunt se tangere secundum se tota. hoc autem
inclu<lb ed="#V" n="4" break="no"/>dit vnum illabi alii.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e322">
¶ Item super illud Luem. 4. erat
ho<lb ed="#V" n="5" break="no"/>mo habens demonium. dicit Glosilmus interlis quod introierat
dia<lb ed="#V" n="6" break="no"/>bolus vnde christus spiritualiter exierat. Sed christus spiritualiter non
<lb ed="#V" n="7"/>exierat: nisi ab anima: ergo diabolus animam illius demoniaci intrauerat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e331">
<lb ed="#V" n="8"/>¶ Item corpus glorificatum potest penetrare corpus non
<lb ed="#V" n="9"/>glorificatum: propter hoc quod factu est subtilius et virtuosius
<lb ed="#V" n="10"/>per gloriam quam corpus aliud. Ergo cum diabolus per
natu<lb ed="#V" n="11" break="no"/>ram sit subtilior et virtuosior quam anima: videtur quod eam
pe<lb ed="#V" n="12" break="no"/>netrare possit per naturam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e345">
<lb ed="#V" n="13"/>Contra de Ecclesiasticis dogmatibus. 50. capi
de<lb ed="#V" n="14" break="no"/>mones per energiam non credimus
substan<lb ed="#V" n="15" break="no"/>tialiter illabi anime: sed applicatione et appressione
vni<lb ed="#V" n="16" break="no"/>ri: illabi autem menti illi soli possibile est qui eam
crea<lb ed="#V" n="17" break="no"/>uit: qui natura subsistens incorporeus capax est sue factu
<lb ed="#V" n="18"/>re.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e361">
¶ Item super illud Act. 5. Anania cur temptauit
sa<lb ed="#V" n="19" break="no"/>thanas cortuum. Dicit Glo. Bede. implet sathanas
cor<lb ed="#V" n="20" break="no"/>alicuius non quidem ingrediens in eum: et intensum eius: neque
<lb ed="#V" n="21"/>introiens aditum cordis: si quidem potestas hoc solius dei est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e370">
<lb ed="#V" n="22"/>Respondeo quod demones non possunt illabi
ani<lb ed="#V" n="23" break="no"/>mabus: quia illabi anime est esse
in<lb ed="#V" n="24" break="no"/>timum ei: et intime operari in ipsa. hoc autem demon facere non
<lb ed="#V" n="25"/>potest: quia tunc posset animam possidere et ad quodcumque
vel<lb ed="#V" n="26" break="no"/>let eam inclinare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e383">
¶ Preterea in anima idem est
supre<lb ed="#V" n="27" break="no"/>mum et intimundi. Unde quanto anima magis reuertitur ad
<lb ed="#V" n="28"/>sui intimum: tanto magis deo appropinquat. nulla autem
<lb ed="#V" n="29"/>res secundum se tota est superior supremo ipsius anime: nisi deus.
<lb ed="#V" n="30"/>Quis enim supremum angeli sit superius supremo animo
<lb ed="#V" n="31"/>per naturam: tamen possibile ipsius angeli non est superius superimo anime
<lb ed="#V" n="32"/>per naturam. Et ideo angelus propter suum possibile non potest
<lb ed="#V" n="33"/>penetrare supremum ipsius anime: ergo nec eius intimum:
<lb ed="#V" n="34"/>anime ergo illabi non potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e403">
<lb ed="#V" n="35"/>Ad primum in oppositum dicendum quod angelus ad
<lb ed="#V" n="36"/>est intelligibiliter vbi operatur
<lb ed="#V" n="37"/>immediate: in anima autem intellectiua non operatur
imme<lb ed="#V" n="38" break="no"/>diate sed mediate.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e414">
¶ Ad secundum dicendum quod spiritus creatus
<lb ed="#V" n="39"/>non tangit animam per essentiam. Unde illa commixtio de qua
<lb ed="#V" n="40"/>loquitur Aug. intelligitur per quandam virtutis
influen<lb ed="#V" n="41" break="no"/>tiam super organa virium sensitiuarum interiorum: quorum
my<lb ed="#V" n="42" break="no"/>sterium requiritur de lege communi ad actus anime inteilectiue
<lb ed="#V" n="43"/>dum est corporis corruptibilis forma.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e428">
¶ Ad tertium dicendum.
<lb ed="#V" n="44"/>quod illa Glo. loquitur de ingressu et exitu quantum ad
effe<lb ed="#V" n="45" break="no"/>ctus non quantum ad essentiam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e435">
¶ Ad quartum dicendum quod
cor<lb ed="#V" n="46" break="no"/>pus glorificatum subtilius est et virtuosius respectu
corpo<lb ed="#V" n="47" break="no"/>ris non glorificati: quam demon respectu anime. Uel potest
<lb ed="#V" n="48"/>dici secundum aliquos quod corpus glorificatum non potest simul esse
<lb ed="#V" n="49"/>cum corpore non glorificato nisi ista simultas immediate
<lb ed="#V" n="50"/>eliciatur a diuina virtute: et quamuis deus simul posset
face<lb ed="#V" n="51" break="no"/>re duo corpora non glorificata: et duos spiritus: non propter hoc
<lb ed="#V" n="52"/>tamen dicimus: quod ita spiritus creatus possit simul esse cum
<lb ed="#V" n="53"/>alio spiritum: vel corpus non glorificatum cum corpore non
glo<lb ed="#V" n="54" break="no"/>rificato: sicut glorificatum cum non glorificato. Et huius
<lb ed="#V" n="55"/>ratio ostendetur in quarto domino concedente.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f25054-Dd1e460">
<head xml:id="kzz7yh-f25054-Hd1e462">Quaestio 3</head>
<head type="question-title">Utrum demones possint sensus humanus ludificare</head>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e464">
¶ Quaestio III.
<lb ed="#V" n="56"/>TErtio queritur vtrum
demo<lb ed="#V" n="57" break="no"/>nes possint
sen<lb ed="#V" n="58" break="no"/>sus humanos ludificare. Et videtur quod non. Dicit enim
<lb ed="#V" n="59"/>philosophus. 2. de anima quod sensus propriorum semper verus
<lb ed="#V" n="60"/>est. ergo a demone circa proprium sensibile ludificari non potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e477">
<lb ed="#V" n="61"/>¶ Item non potest ludificare intellectum separatum circa
intelli<lb ed="#V" n="62" break="no"/>gibile: ergo a simili neque sensum circa sensibile.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e484">
¶ Item
<lb ed="#V" n="63"/>circa per se notum: non cadit deceptio. Sed sensibile
pro<lb ed="#V" n="64" break="no"/>prium est per se notum sensui: ergo respectu sensibilis
pro<lb ed="#V" n="65" break="no"/>prii circa sensum non cadit deceptio.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e493">
¶ Item eadem
ope<lb ed="#V" n="66" break="no"/>ra non sunt communia arti et nature: quia non potest natura
produce<lb ed="#V" n="67" break="no"/>re artificialia: neque ars creata naturalia. Sed ludificatio
sen<lb ed="#V" n="68" break="no"/>suum bene accidit per naturam. Unde Auice. 6 naturalium.
<!--00084.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>lib. 4. cap. 2. dicit. quod possibile est describi in ipso sensu communi
<lb ed="#V" n="70"/>vt audiat: et videat colores et sonos qui non habent esse
ex<lb ed="#V" n="71" break="no"/>tra: et sepius contingit hoc. Cum negligens est virtus
intelli<lb ed="#V" n="72" break="no"/>gibilis: quia cum anima rationalis occupatur aliis: et non
<lb ed="#V" n="73"/>custodit estimationem et imaginationem: tunc confortantur
<lb ed="#V" n="74"/>imaginatiua et formatiua in suis propriis actionibus: ita
<lb ed="#V" n="75"/>vt forme que imaginantur ei videantur quasi sensate: ergo
<lb ed="#V" n="76"/>diabolus ipsum ludificationem non potest facere: cum
si<lb ed="#V" n="77" break="no"/>cut artifex operetur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e527">
<!--Numbers?-->
<lb ed="#V" n="78"/>Contra Aug. 18 de ciui cap. 17 refert Varronem
nar<lb ed="#V" n="79" break= "no"/>rare: quod quaedam maga formosissima socios
vli<lb ed="#V" n="80" break="no"/>xis mutauit in bestias: et constat quod ita non erat secundum veritatem
<lb ed="#V" n="81"/>ergo erat sensuum ludificatio.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e538">
¶ Item sensibilia diuersimo
<lb ed="#V" n="82"/>de apparent sensibus secundum diuersam dispositionem medii et
<lb ed="#V" n="83"/>organi. Sed demones cum permittuntur: possunt
face<lb ed="#V" n="84" break="no"/>re dispositiones circa medium: et circa organum: absque hoc
<lb ed="#V" n="85"/>quod transmutent ea ad aliam formam naturalem. Ergo
<lb ed="#V" n="86"/>possunt facere vt sensibilia aliter appareant sensibus quam
<lb ed="#V" n="87"/>sunt: et hoc est sensus ludificare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e554">
<lb ed="#V" n="88"/>Respondeo quod demones cum permittuntur
pos<lb ed="#V" n="89" break="no"/>sunt sensus humanos ludificare. Ad
<lb ed="#V" n="90"/>cuius faciliorem intelligentiam nonndum: quod a sensibus
par<lb ed="#V" n="91" break="no"/>ticularibus sunt vie ad sensum communem. Cuius organum est
<lb ed="#V" n="92"/>in prima parte: prime medietatis ipsius cerebri: per
quos<lb ed="#V" n="93" break="no"/>dam neruos concurrentes ibidem: tanquam in radice
sen<lb ed="#V" n="94" break="no"/>suum particularium: et ab illo est via vsque ad organum
ima<lb ed="#V" n="95" break="no"/>ginationis: quod est in posteriori parte prime medietatis
ce<lb ed="#V" n="96" break="no"/>rebri: in quo in absentia sensibilium conseruantur
simili<lb ed="#V" n="97" break="no"/>tudines rerum apprehensarum a quocumque particulari
sen<lb ed="#V" n="98" break="no"/>su. Et ab illo est via vsque ad ventriculum qui est inter
pri<lb ed="#V" n="99" break="no"/>mam medietatem et postremam ipsius cerebri: vbi est
orga<lb ed="#V" n="100" break="no"/>num virtutis cogitatiue et estimatiue. que secundum quosdam
<lb ed="#V" n="101"/>vna virtus sunt differens secundum respectus. Et similiter
or<lb ed="#V" n="102" break="no"/>ganum vnum secundum alios due virtutes sunt propinque:
ta<lb ed="#V" n="103" break="no"/>men quarum estimatiua nobilior: et organum eius
aliquan<lb ed="#V" n="104" break="no"/>tulum altius: quam organum cogitatiue: ita tamen
propinqua<lb ed="#V" n="105" break="no"/>vt quasi vnum organum videatur: per ipsam virtutem
esti<lb ed="#V" n="106" break="no"/>matiuam apprehenditur in specie rerum: que ceciderunt
<lb ed="#V" n="107"/>sub aliquo particulari sensu: similitudo rei que non
ceci<lb ed="#V" n="108" break="no"/>dit. sub aliquo particulari sensu: per quam virtutem ouis
ap<lb ed="#V" n="109" break="no"/>prehendit inimicitias in lupo quamuis ipsum per aliquem
<lb ed="#V" n="110"/>sensum particularem inimicantem non apprehenderit. Et
<lb ed="#V" n="111"/>hoc ab Auicen. intentiones vocantur. Ab illo autem
ven<lb ed="#V" n="112" break="no"/>triculo vlterius est via: ad ventriculum qui est in
posteriori<lb ed="#V" n="113" break="no"/>parte cerebri: vbi est organum illius virtutis que vno
no<lb ed="#V" n="114" break="no"/>mine vocatur memoratiua: alio nomine custoditiua: vbi
<lb ed="#V" n="115"/>reseruantur similitudines intentionum: etiam in
absen<lb ed="#V" n="116" break="no"/>tia rerum quarum sunt similitudines. In sensibus autem
par<lb ed="#V" n="117" break="no"/>ticularibus: et in sensu communi: non conseruantur
similitu<lb ed="#V" n="118" break="no"/>dines sensibilium in absentia eorum: nisi valde debiliter: et
<lb ed="#V" n="119"/>ad tempus modicum. In estimatiua autem et
cogitatiua<lb ed="#V" n="120" break="no"/>non conseruantur similitudines nisi quamdiu ille viriutes in
<lb ed="#V" n="121"/>actu suo sunt. In proredictis autem organis et in viis inter
<lb ed="#V" n="122"/>ipsa: sunt quedam corpora subtilia et clara quasi vapores
<lb ed="#V" n="123"/>subtiles: que Constabilus in libro de differentia spiritus et
<lb ed="#V" n="124"/>anime vocat spiritus: et non sunt cum ipsis organis et viis
<lb ed="#V" n="125"/>corpora continua: sed contigua: et deferunt influentias
po<lb ed="#V" n="126" break="no"/>tentiarum anime: et similitudines sensibilium. ita quod nisi
as<lb ed="#V" n="127" break="no"/>fuerit impedimentum: vel virtus continens
similitudi<lb ed="#V" n="128" break="no"/>nes que conseruantur in organo imaginationis: possunt
<lb ed="#V" n="129"/>multiplicari ad organum estimatiue per incessum rectum
<lb ed="#V" n="130"/>vel ad organum sensus communis per regressum: mediantibus
<lb ed="#V" n="131"/>istis spiritibus sicut per quedam corpora dyaphana.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e652">
¶ His
<lb ed="#V" n="132"/>prelibatis ad maiorem intelligentiam dicendorum. Dico
<lb ed="#V" n="133"/>quod diabolus potest facere: vt illud visibile quod non est presens
<lb ed="#V" n="134"/>extra appareat poesens. Uel similitudines visibilium quae sunt
<lb ed="#V" n="135"/>in organo imaginationis faciendo se multiplicare mediantibus
<lb ed="#V" n="136"/>illis subtilibus vaporibus vsque ad sensum communem: vbi est
radix<lb ed="#V" n="137" break="no"/>sensuum
<!--00085.xml-->
<pb ed="#V" n="36-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>sensuum particularium. Uel ita fortiter mouendo spiritum
<lb ed="#V" n="2"/>similitudine informatum in organo ymaginationis.
<lb ed="#V" n="3"/>vt ita fortiter recolligatur intentio anime super
speciem<lb ed="#V" n="4" break="no"/>ibi existentem: vt videatur sibi quod immutetur a re sensata.
<lb ed="#V" n="5"/>Uel faciendo in aere talem dispositionem: que reflectat
<lb ed="#V" n="6"/>ymaginem ad modum speculi: que tamen dispositio
ae<lb ed="#V" n="7" break="no"/>ris visum latebit. tunc poterit contingere quod illa res que
<lb ed="#V" n="8"/>est retro nos a remotis: ante occulos nosteros praesens videatur
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e691">
<lb ed="#V" n="9"/>¶ Potest etiam facere vt res ue ipresens est: lateat visum
<lb ed="#V" n="10"/>operando extra corpus nostrum: et quantra Extra sic. sicut
di<lb ed="#V" n="11" break="no"/>cit Dama. libr. 2. capi. 17. visus videt secundum rectas lineas: ille
<lb ed="#V" n="12"/>autem linee multiplicantur a visibili: et tendut in conum et
<lb ed="#V" n="13"/>constituunt angelum in loco iudicii virtutis visiue. Unde
<lb ed="#V" n="14"/>idem visibile non videtur per easdem lineas a duobus
ho<lb ed="#V" n="15" break="no"/>minibus iuxta se positis. nec a duobus occulis eiusdem
h<lb ed="#V" n="16" break="no"/>mini. Oyabolus aut potest facere in medio aliquam
dispo<lb ed="#V" n="17" break="no"/>sitionem latentem visum et impedientem transitum linearum
<lb ed="#V" n="18"/>venientium a visibili. Cum ergo talem dispositionem facit
<lb ed="#V" n="19"/>oppositam lineis venientibus ad vnum occulum. et no
op<lb ed="#V" n="20" break="no"/>positam lineis venientibus ad alium occulum: videbit idem
<lb ed="#V" n="21"/>homo vno occulo: quod non poterit videre alio. Simili
mo<lb ed="#V" n="22" break="no"/>do poterit facere: quod illud quod videbitur ab homine vno non
<lb ed="#V" n="23"/>poterit videri ab alio iuxta se posito: et quod duorum
visibi<lb ed="#V" n="24" break="no"/>lium iuxta se positorum hoc vnum videat: et aliud
vide<lb ed="#V" n="25" break="no"/>re non poterit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e730">
¶ Potest etiam hoc facere operando intra corpus
<lb ed="#V" n="26"/>nostrum. secundum enim philosophum libro de somno et vigilia
simula<lb ed="#V" n="27" break="no"/>chra sub die expeliuntur dum operantur sensus et
intelligen<lb ed="#V" n="28" break="no"/>tia et exterminantur quemadmodum iuxta ignem magnum
mi<lb ed="#V" n="29" break="no"/>nor: et tristitie et oblectationes magne secus paruas. dum
v<lb ed="#V" n="30" break="no"/>ro quiescut supernatant parua simulachra. Potest autem
dya<lb ed="#V" n="31" break="no"/>bolus facere quod simulachrum quod est in organo ymaginationis
<lb ed="#V" n="32"/>sicut in subiecto similitudinem suam multiplicet: per ipsos spiritus:
<lb ed="#V" n="33"/>qui sunt corpora dyaphana: vel per humorem subtilem
<lb ed="#V" n="34"/>qui est in via que est inter organum sensus communis: et
orga<lb ed="#V" n="35" break="no"/>num ymaginationis: vsque ad spiritum qui est in organo
sen<lb ed="#V" n="36" break="no"/>sus communis: vbi est radix sensuum particularium. et potest
fa<lb ed="#V" n="37" break="no"/>cere quod ille spiritus ita fortiter moueatur ab illo simlachro
<lb ed="#V" n="38"/>vt virtus anime ita recolligatur ad sensum communem: vt
<lb ed="#V" n="39"/>motus sensuum particularium non perpendat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e764">
¶ Potest etiam
<lb ed="#V" n="40"/>facere vt visibile appareat alterius coloris quam sit. procuram
<lb ed="#V" n="41"/>do interpositionem alicuius vaporis sanguinei vel coleri
<lb ed="#V" n="42"/>ci: vel melancolici inter occulum et locum iudicii: et sic visibi
<lb ed="#V" n="43"/>le iudicabitur esse illius coloris qui consonat illi vapori. et
<lb ed="#V" n="44"/>si illud visibile alterius coloris fuerit secundum veritatem.
Simi<lb ed="#V" n="45" break="no"/>litudo enim visibilis quasi permiscet se cum similitudine
<lb ed="#V" n="46"/>coloris corporis dyaphani per quod transit. vt patet cum res
<lb ed="#V" n="47"/>alba: videtur per vitream rubeam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e784">
¶ Multos alios modos
<lb ed="#V" n="48"/>ludificationis possemus prosequi ex principiis datis. qui in
<lb ed="#V" n="49"/>vna questionum mearum disputatarum patefacti sunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e791">
<lb ed="#V" n="50"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod sensus
<lb ed="#V" n="51"/>propriorum semper verus est. etc
di<lb ed="#V" n="52" break="no"/>co quod hoc potest sic intelligi: quod nisi fiat aliqua corruptio
<lb ed="#V" n="53"/>circa organum semper iudicat secundum exigentiam speciei recepte
<lb ed="#V" n="54"/>in loco iudicii. Unde si dyabolus congreget aliquos vapo
<lb ed="#V" n="55"/>res humidos circa visibile ita vt radii venientes a
visibi<lb ed="#V" n="56" break="no"/>li ad visum frangantur appendiculari: conueniunt ad
me<lb ed="#V" n="57" break="no"/>dium rarius. et sic maiorem angelum constituant in loco
iu<lb ed="#V" n="58" break="no"/>dicii. et per hoc visus iudicet visibile maius quam sit: non propter hoc
<lb ed="#V" n="59"/>falsus est. quia iudicat secundum exigentiam speciei recepte in loco
<lb ed="#V" n="60"/>iudicii: que tanto rem representat maiorem ceteris paribus
<lb ed="#V" n="61"/>quanto angelum maiorem in loco iudicii constituit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e820">
¶ Ad 2m
<lb ed="#V" n="62"/>dicendum quod non est simile de ludificatione inteellectus et sensus
<lb ed="#V" n="63"/>quia super intellectum per se et directe nullam impressionem
<lb ed="#V" n="64"/>dyabolus facere potest. et ideo quia intellectus separatus
<lb ed="#V" n="65"/>non indiget ministerio virium sensitiuarum: dyabolus non
<lb ed="#V" n="66"/>potest facere vt quiditas rei sibi appareat alio modo quam
<lb ed="#V" n="67"/>est. sensus autem est virtus organo alligata. et ideo non est
mi<lb ed="#V" n="68" break="no"/>rum si potest deceptionem procurare circa iudicium sensus quam
<!--00085.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>non potest circa iudicium separati intellectus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e844">
¶ Ad 3m
<lb ed="#V" n="70"/>cum dicitur quod sensibile proprium est per se notum sensui etc. dico quod
<lb ed="#V" n="71"/>verum eit nisi fiat aliqua immutatio extranea circa
organu<lb ed="#V" n="72" break="no"/>sensus. aliter enim infallibiliter iudicat de proprio sensibili secundum
<lb ed="#V" n="73"/>exigentiam speciei recepte in loco iudicii.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e855">
¶ Ad 4m dicendum
<lb ed="#V" n="74"/>quod dyabolus illas ludificationes facit mediante opere
na<lb ed="#V" n="75" break="no"/>ture. siue plures dispositiones speculares nos latentes
fa<lb ed="#V" n="76" break="no"/>ciendo in aere faciat: vt per vno homine appareat magnus
<lb ed="#V" n="77"/>exercitus. Siue circunuoluendo spiritus visibiles faciat vt
<lb ed="#V" n="78"/>res quieta sensui appareat cicunuolui. Siue deprimendo
<lb ed="#V" n="79"/>nimium venientem ad vnum occulum: alio non depresso faciat
<lb ed="#V" n="80"/>vt similitudines ab eodem visibili venientes per duos
oc<lb ed="#V" n="81" break="no"/>culos non habeant eundem situm in loco iudicii. sed
di<lb ed="#V" n="82" break="no"/>uersum. ita vt vnum visibile visui appareat duo:
natu<lb ed="#V" n="83" break="no"/>rale enim est ab vno visibili plures ymagines refuigere in
<lb ed="#V" n="84"/>pluribus speculis. et similitudini circuuolui circumuoluto
<lb ed="#V" n="85"/>spiritu deferente et ipsi circumuolute: naturale est representare rem
<lb ed="#V" n="86"/>vt circumuolutam et similitudinibus ab eodem visibili per
<lb ed="#V" n="87"/>duos occulos venientibus: naturale est accipere diuersum
<lb ed="#V" n="88"/>situm in loco iudicii depresso neruo veniente ad vnum
oc<lb ed="#V" n="89" break="no"/>culum: alio non depresso. et ipsis in loco iudicii diuersum situm
<lb ed="#V" n="90"/>habentibus naturale est representare vnum tanquam duo.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f25054-Dd1e895">
<head xml:id="kzz7yh-f25054-Hd1e897">Quaestio 4</head>
<head type="question-title">Utrum demones nostras cogitationes possint certitudinaliter cognoscere</head>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e899">
<lb ed="#V" n="91"/>¶ Questio. IIII.
<lb ed="#V" n="92"/>QUarto queritur vtrum
de<lb ed="#V" n="93" break="no"/>mones
no<lb ed="#V" n="94" break="no"/>stras cogitationes possint certitudinaliter
<sic>co<lb ed="#V" n="95" break="no"/>guoscere</sic>. Et videtur quod sic. Refert tullius. i.
<lb ed="#V" n="96"/>libro diuinatione. regem tarqunum interrogasse quendam
ma<lb ed="#V" n="97" break="no"/>gum vtrum posset fieri illud quod ipse cogitabat. illo
ma<lb ed="#V" n="98" break="no"/>go respondente quod sic. Tarquinus dixit se cogitasse
cotem<lb ed="#V" n="99" break="no"/>nouacula posse precidi. quod inspectante populo magus
ex<lb ed="#V" n="100" break="no"/>pleuit. Ergo videtur quod cogitationem regis videat. et illam
<lb ed="#V" n="101"/>posse impleri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e925">
¶ Item naturale est vt similitudo rei
oppo<lb ed="#V" n="102" break="no"/>site speculo refulgeat in ipso. Sed secundum Dyoni. de. di. no.
<lb ed="#V" n="103"/>cap. 4. angelus est speculum purum. ergo naturale est vt
simi<lb ed="#V" n="104" break="no"/>litudo cuiuslibet rei existentis in anima nostra fulgeat in
<lb ed="#V" n="105"/>angelo: nostre anime propinquo. siue ille angelus sit bons
<lb ed="#V" n="106"/>vel malus: quia etiam natura mali angeli clarissima est secundum
<lb ed="#V" n="107"/>Dyoni. 4 capi. de di. no.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e941">
¶ Item qui perfecte potest
co<lb ed="#V" n="108" break="no"/>gnoscere aliquam rem potest cognoscere quicquid est in ea.
<lb ed="#V" n="109"/>Sed dyabolus perfecte potest cognoscere animam: sicut vnus
<lb ed="#V" n="110"/>alium. Ergo potest cognoscere quicquid est in anima.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e950">
¶ Item
<lb ed="#V" n="111"/>quelibet cogitatio est in homine naturaliter cum aliqua
<lb ed="#V" n="112"/>transmutatione sensibili: quia intellectus corpori
corrup<lb ed="#V" n="113" break="no"/>tibili vnitus nihil intelligit naturaliter et de lege communi
<lb ed="#V" n="114"/>nisi cum ministerio cogitatiue sensitiue. Sed dyabolus
<lb ed="#V" n="115"/>potest cognoscere in homine tramsmutationes sensibiles
<lb ed="#V" n="116"/>cum sint cum quadam corporali tramsmutatione. Ergo videtur
<lb ed="#V" n="117"/>quod possit cognoscere hominum cogitationes sub certitudine.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e969">
<lb ed="#V" n="118"/>Contra 2. Peralus. 6. dicitur ad deum. tu solus nostri
<lb ed="#V" n="119"/>corda filiorum hominum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e976">
¶ Item de
eccle<lb ed="#V" n="120" break="no"/>siasti. dogmatibus. capi. 48 in ternas anime cogitationes
<lb ed="#V" n="121"/>dyabolum non videre certi sumus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e983">
<lb ed="#V" n="122"/>Respondeo quod demones non possunt nostras
<lb ed="#V" n="123"/>cogitationes certitudinaliter
co<lb ed="#V" n="124" break="no"/>gnoscere: quia cum demon non possit presens esse in
ani<lb ed="#V" n="125" break="no"/>ma. vt superius habitum est. non posset videre que sunt
<lb ed="#V" n="126"/>in anima nisi per illorum similitudenem. res autem que in
<lb ed="#V" n="127"/>anima sunt voluntarie: suam similitudinem non
multipli<lb ed="#V" n="128" break="no"/>cant non ad imperium voluntatis. et ideo nisi homo
vo<lb ed="#V" n="129" break="no"/>luntarie suum conceptum voluntarium dyabolo
aperi<lb ed="#V" n="130" break="no"/>at: dyabolus ipsum conceptum videre non potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1005">
¶
Pre<lb ed="#V" n="131" break="no"/>terea simplicitas substantie spiritualis create: non est
sim<lb ed="#V" n="132" break="no"/>plicitas negatiua. vt est simplicitas puniti. nec
simplici<lb ed="#V" n="133" break="no"/>tas priuatiua vt esset simplicitas substantie corporee si per
<lb ed="#V" n="134"/>diuinam potentiam esset a dimensionibus acctualiter separata. sic
<lb ed="#V" n="135"/>n. esset extensa. extensibilis tamen. Sed quamuis non sit simplicitas
<lb ed="#V" n="136"/>positiua immensitatis cuiusmodi est diuina simplicitas.
<!--00086.xml-->
<pb ed="#V" n="36-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>est tamen simplicitas positiua alicuius magnitudinis
spi<lb ed="#V" n="2" break="no"/>ritualis limitate. et ideo in ipsa est interius et exterius
spi<lb ed="#V" n="3" break="no"/>ritualiter et profunditas spiritualis finita. Cum ergo diabolus
<lb ed="#V" n="4"/>animam intrare non possit: non potest intueri anime
cogita<lb ed="#V" n="5" break="no"/>tiones quamdiu tenet eas interius in suo profundo. Unde
<lb ed="#V" n="6"/>si daretur quod dyabolus posset videre alique rem denouo
si<lb ed="#V" n="7" break="no"/>ne noue speciei receptione: non tamen posset videre
volunta<lb ed="#V" n="8" break="no"/>rias cogitationes nisi anima poneret eas in suo
exteriori<lb ed="#V" n="9" break="no"/>tanquam in patenti. Potest tamen dyabolus frequenter de
co<lb ed="#V" n="10" break="no"/>gitationibus humanis per aliqua signa probabiliter
con<lb ed="#V" n="11" break="no"/>iecturare. Unde libro de ecclesiasti. dogmatibus. cap. 48 a
<lb ed="#V" n="12"/>dyabolo cogitationes hominum motibus corporis et
affecta<lb ed="#V" n="13" break="no"/>tionum indiciis colligi experimento didicimus. Sed quia
si<lb ed="#V" n="14" break="no"/>gna non sunt semper expressa. sed plurium
significatio<lb ed="#V" n="15" break="no"/>ni apta: ideo iudicando de cogitationibus hominis per
si<lb ed="#V" n="16" break="no"/>gna frequenter decipitur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1062">
<lb ed="#V" n="17"/>Ad primum in oppositum dicendum quod forte ille
mag<lb ed="#V" n="18" break="no"/>nesciuit quod tarquenius cogitauerat.
<lb ed="#V" n="19"/>sed coniecturauit quod aliquid cogitasset partem magicam fieri posset
<lb ed="#V" n="20"/>vere vel apporenter: et forte sensus spectancium ludificati fuerant:
<lb ed="#V" n="21"/>cum eis videbatur quod nouacula scinderet cotem
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1075">
¶ Ad 2m cum
<lb ed="#V" n="22"/>dicitur. quod naturale est: vt similitudo rei opposite
specu<lb ed="#V" n="23" break="no"/>lo appareat in ipso etc. Dico quod verum est de re que
natu<lb ed="#V" n="24" break="no"/>raliter multiplicat sui similitudinem. Sed voluntarie
cogi<lb ed="#V" n="25" break="no"/>tationes in anima: non multiplicant naturaliter sui
similitu<lb ed="#V" n="26" break="no"/>dinem: sed ad imperium voluntatis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1089">
¶ Ad 3m dicendum quod aut
<lb ed="#V" n="27"/>dyabolus non cognoscit perfecte et inspeciali intimum
ani<lb ed="#V" n="28" break="no"/>meri. eo quod talis cognitio sibi non est indita a sua creatione.
<lb ed="#V" n="29"/>aut si cognoscit intimum anime quantum ad naturalia: non
ta<lb ed="#V" n="30" break="no"/>men quantum ad voluntaria. quia voluntaria spiritualia non sunt
<lb ed="#V" n="31"/>proportionata alicui creato intellectui exteriori: ad ea
na<lb ed="#V" n="32" break="no"/>turaliter intuendum. Unde ad hoc quod ipsum cognoscat:
opor<lb ed="#V" n="33" break="no"/>tet quod ab anima in qua sunt proportionalia: inquantum sunt
per<lb ed="#V" n="34" break="no"/>ipsam et in ipsa illi voluntarie proportionentur: per
similitu<lb ed="#V" n="35" break="no"/>dines aliquas. vel per aliquem alium modum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1111">
¶ Ad 4m
<lb ed="#V" n="36"/>dicendum quod tramsmutatio sensualis et corporalis que communicatur
ho<lb ed="#V" n="37" break="no"/>minis cogitationem: quandoque est ita exilis et parum habens
<lb ed="#V" n="38"/>de esse. quandoque ita in determinata: quod dyabolus per eam
in<lb ed="#V" n="39" break="no"/>creatam cogitationem cogitationis venire non potest.
Quan<lb ed="#V" n="40" break="no"/>doque autem tramsmutatio est ita fortis et determinata quod
per<lb ed="#V" n="41" break="no"/>illam potest cognoscere cogitationem quantum ad speciem
vt<lb ed="#V" n="42" break="no"/>pote: quia cogitat de inuidia: de luxuria. Non credo tamen quod
<lb ed="#V" n="43"/>per illam posset acquirere certam cognitionem de
cogitatio<lb ed="#V" n="44" break="no"/>ne. quantum ad omnes circumstantias singullares.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f25054-Dd1e1135">
<head xml:id="kzz7yh-f25054-Hd1e1137">Quaestio 5</head>
<head type="question-title">Utrum demones possint immittere malas cogitationes in intellectum</head>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1139">
Quaesio V
<lb ed="#V" n="45"/>QUinto queritur vtrum
de<lb ed="#V" n="46" break="no"/>mones
pos<lb ed="#V" n="47" break="no"/>sint immittere malas cogitationes in intellectu.
<lb ed="#V" n="48"/>Et videtur quod sic. Ioan. 13 dicitur: cum
dya<lb ed="#V" n="49" break="no"/>bolus iam misisset in cor vt traderet eum iudas symonis
<lb ed="#V" n="50"/>scariothis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1155">
¶ Item Dama. libro 2. capi. 4 dicit de demoni
<lb ed="#V" n="51"/>bus quod omnis malicia et in munde passiones ex ipsis
excogi<lb ed="#V" n="52" break="no"/>tate sunt. et immittere se homoni concessi sunt. Si ergo possunt
<lb ed="#V" n="53"/>immitter se ipsos: multo fortius malas cogitationes: vt videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1164">
<lb ed="#V" n="54"/>¶ Item corpora superiora imprimunt incorporibus
infe<lb ed="#V" n="55" break="no"/>rioribus. Ergo a simili specie superiores per naturam possunt
<lb ed="#V" n="56"/>imprimere in spiritibus inferioribus per naturam. Sed natura anime
<lb ed="#V" n="57"/>est inferior quam natura dyaboli. ergo dyabolus potest in
ani<lb ed="#V" n="58" break="no"/>mas malas cogitationes imprimere: vt videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1177">
¶ Item
<lb ed="#V" n="59"/>Grego. 14. li. Mora. parum vltra medium. maligni spiritus
<lb ed="#V" n="60"/>viam sibi in afflictorum cordibus faciunt: quando inter ad
<lb ed="#V" n="61"/>uersa que exterius tollerat: cogitationes prauas
immit<lb ed="#V" n="62" break="no"/>tere non desistunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1189">
<lb ed="#V" n="63"/>Contra Super illud Mat. 7. de corde hominum
ma<lb ed="#V" n="64" break="no"/>le cogitationes procedunt dicit glosa Bede.
<lb ed="#V" n="65"/>dyabolus incentor et adiutor malarum cogitationum esse potest:
<lb ed="#V" n="66"/>auctor esse non potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1200">
¶ Item maius est in intellectu
co<lb ed="#V" n="67" break="no"/>gitationem immittere: quam in ipso speciem intelligibilem
impri<lb ed="#V" n="68" break="no"/>mere. Sed dyabolus in nostro intellectu non potest spe¬
<!--00086.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>ciem intelligibilem imprimere. quia tunc similitudinem sui
<lb ed="#V" n="70"/>ipsius imprimendo: posset facere vt essentia eius a nobis
in<lb ed="#V" n="71" break="no"/>tellectualiter videretur quod falsum est. Ergo multo minus
po<lb ed="#V" n="72" break="no"/>test in nostro intellectu cogitationes immittere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1220">
<lb ed="#V" n="73"/>Respondeo quod dyabolus non potest proprie
lo<lb ed="#V" n="74" break="no"/>quendo de immissione in nostro
intel<lb ed="#V" n="75" break="no"/>lectu malas cogitationes immittere. quia immittere est: intus
<lb ed="#V" n="76"/>duas primas auctoritates. solutum est.
</p>
<!--not where Quaestio 6 is-->
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f25054-Dd1e1232">
<head xml:id="kzz7yh-f25054-Hd1e1234">Quaestio 6</head>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1236">
Quaesio VI
<lb ed="#V" n="77"/>mittere. Nec enim in nostro intellectu potest speciem
intel<lb ed="#V" n="78" break="no"/>ligibilem imprimere. Nec potest immediate intentionem
<lb ed="#V" n="79"/>intellectus per speciem iam receptam ad rem per illam
<lb ed="#V" n="80"/>speciem representatam corrigere: vel conuertere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1247">
¶ Cuius
<lb ed="#V" n="81"/>ratio propria intellectui coniuncto est hoci angelus enim malus
<lb ed="#V" n="82"/>cum sit limitate virtutis: nihil potest agere nisi in re
dis<lb ed="#V" n="83" break="no"/>posita ad suscipiendum suam actionem. quia secundum philosophum 2 de
<lb ed="#V" n="84"/>anima. actus actiuorum sunt imp atiente et disposito. Sed
<lb ed="#V" n="85"/>noster intellectus dum est corpori corruptibili coniunctus
<lb ed="#V" n="86"/>non est dispositus ad suscipiendum immediate actionem
crea<lb ed="#V" n="87" break="no"/>te intelligentie. quia modus paciendi correspondet
mo<lb ed="#V" n="88" break="no"/>do essendi. Modus autem essendi nostri intellectus in
<lb ed="#V" n="89"/>corpore: est in essendo formam materie sensibilis. Ergo
<lb ed="#V" n="90"/>quamdiu habet istum essendi modum: non est natus
immedia<lb ed="#V" n="91" break="no"/>te recipere actionem intelligentie create: cum sit a materia
<lb ed="#V" n="92"/>sensibili separata. Operando tamen circa organa virium
<lb ed="#V" n="93"/>sensitiuarum fantasmata tramsmutando per transmutationem
<lb ed="#V" n="94"/>humanorum vel spirituum deferentium: vel fantasmata sicut
<lb ed="#V" n="95"/>disponendo: vt fortius moueat potentiam sensitiuam: potest
<lb ed="#V" n="96"/>intellectum vnitum: ad aliquas cogitationes inclinare.
<lb ed="#V" n="97"/>propter naturalem colligantiam potentie intellectiue ad
<lb ed="#V" n="98"/>sensitiuas. Et quia in cogitando indiget de lege
comuni<lb ed="#V" n="99" break="no"/>ministerio virium sensitiuarum. Non tamen per istum
mo<lb ed="#V" n="100" break="no"/>dum potest nostrum intellectum ad malas cogitationes
<lb ed="#V" n="101"/>cogere quia quamuis potentia voluntatis in dyabolo sit
sim<lb ed="#V" n="102" break="no"/>pliciter potentior per naturam quam in homine: tamen voluntas
<lb ed="#V" n="103"/>hominis potentior est super intellectum suum: quam v luntas
<lb ed="#V" n="104"/>intelligentie create super hominis intellectum. Et ideo
quam<lb ed="#V" n="105" break="no"/>cumque. dyabolus fantasmata fortiter moueat et diuersimo
<lb ed="#V" n="106"/>de potest: voluntas hominis intellectum suum ad
ali<lb ed="#V" n="107" break="no"/>am cogitationem conuertere. et hoc faciliter: si anima
<lb ed="#V" n="108"/>fuerit bonis cogitationibus assueta.
<lb ed="#V" n="109"/>Sue prime auctoritates ad oppositum
locun<lb ed="#V" n="110" break="no"/>tur de immissionibus factis: per
<lb ed="#V" n="111"/>excitationem et dispositionem et inclinationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1317">
¶ Ad 3m
di<lb ed="#V" n="112" break="no"/>cendum quod non sicut anima intellectiua corpori
coniun<lb ed="#V" n="113" break="no"/>cta est disposita ad recipiendum impressionem ab intelligentia
crea<lb ed="#V" n="114" break="no"/>ta: sicut corpora inferiora sunt disposita: ad recipendum a
<lb ed="#V" n="115"/>corporibus superioribus ratio aut in dispositionis anime
<lb ed="#V" n="116"/>coniuncte ad predictam impressionem recipiedam dicta sunt
<lb ed="#V" n="117"/>in corpore questionis. Si autem per naturam non possunt
<lb ed="#V" n="118"/>imprimere in animam separatam: huius ratio inferius
osten<lb ed="#V" n="119" break="no"/>detur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1337">
¶ Ad au toritatem Grego. soluendum est sicut ad
<lb ed="#V" n="120"/>Exto queritur vtrum demones
<lb ed="#V" n="121"/>possint
imprime<lb ed="#V" n="122" break="no"/>re malas affectiones in voluntario
appeti<lb ed="#V" n="123" break="no"/>tu. Et videtur quod sic. Glosa super illud Osee.
<lb ed="#V" n="124"/>7. omnes adulterantes quasi clibanus succensus a
co<lb ed="#V" n="125" break="no"/>quente. cor peccatoris comparat clibano. et coquentem
<lb ed="#V" n="126"/>comparat dyabolo. ergo sicut coquens ponit ignem in
cli<lb ed="#V" n="127" break="no"/>bano ita dyabolus vt videtur ponit malas affectiones in
<lb ed="#V" n="128"/>corde.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1360">
¶ Item super illud actuu. 5 cur temptauit
satha<lb ed="#V" n="129" break="no"/>nas cortuum. dicitglo. Bede. quod dyabolus callida et
frau<lb ed="#V" n="130" break="no"/>dulenta deceptione animam in affectus malicie trahit. hoc
au<lb ed="#V" n="131" break="no"/>tem non potest facere nisi malas affectiones imprimendo
<lb ed="#V" n="132"/>vt videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1371">
¶ Item callidum potest imprimere calliditatem
<lb ed="#V" n="133"/>in alio. Ergo similiter voluntas malo desiderio
infla<lb ed="#V" n="134" break="no"/>mata: potest imprimere flammam male affectionis in
volun<lb ed="#V" n="135" break="no"/>tate alia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1380">
¶ Item dyabolus appetitum sensitiuum: cum sit
<lb ed="#V" n="136"/>potentia passiua et alligata organo: potest mouere motu
con<lb ed="#V" n="137" break="no"/>cupiscentie.
<!--00087.xml-->
<pb ed="#V" n="37-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>cupiscentie. Sed per motum concupiscentie in appetitu
sensi<lb ed="#V" n="2" break="no"/>tiuo accenditur mala affectio in voluntate. ergo dyabolus
<lb ed="#V" n="3"/>mediante appetitu sensitiuo: potest imprimere malas
affe<lb ed="#V" n="4" break="no"/>ctiones in hominis voluntate.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1402">
<lb ed="#V" n="5"/>Contra cum male affectiones in voluntate sint
cul<lb ed="#V" n="6" break="no"/>pabiles si dyabolus eas posset imprimere
in<lb ed="#V" n="7" break="no"/>hominis volutate: continue posset facere hominem de
pecca<lb ed="#V" n="8" break="no"/>to ruere in peccatum pro sua voluntate quod falsum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1413">
¶ Item
<lb ed="#V" n="9"/>liberior est voluntas quam intellectus et est potentior. Sed vt
<lb ed="#V" n="10"/>habitum est in precedenti questione: dyabolus non potest
im<lb ed="#V" n="11" break="no"/>primere malas cogitationes in hominis intellectu. Ergo
mul<lb ed="#V" n="12" break="no"/>to minus potest imprimere malas affectiones in hominis voluntate.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1424">
<lb ed="#V" n="13"/>Respondeo quod demones non possunt malas
af<lb ed="#V" n="14" break="no"/>sectiones in voluntario appetitu
<lb ed="#V" n="15"/>imprimere. Nec ipsum mediate seu immediate ad malam
<lb ed="#V" n="16"/>affectionem necessitate. Tmen quandoque excitando mediante
<lb ed="#V" n="17"/>vmaginatione vel aliqua corporali tramsmutatione in
appetitu<lb ed="#V" n="18" break="no"/>sensitiuo: aliquam inmoderatam passionem faciunt quo facto:
<lb ed="#V" n="19"/>voluntas hominis pronior est ad malam affectionem.
In<lb ed="#V" n="20" break="no"/>moderata enim passio in appetitu sensitiuo quandoque ita
<lb ed="#V" n="21"/>obnubilat hominis intellectum vt sibi aliud videatur
agen<lb ed="#V" n="22" break="no"/>dum vel fugiendum quam dum erat extra passionem.
Un<lb ed="#V" n="23" break="no"/>de talem philosophus. 7. ethy. capi. 5. comparat dormienti et
vino<lb ed="#V" n="24" break="no"/>lento. Cum aut intellectus dictat aliquid quod est malum
di<lb ed="#V" n="25" break="no"/>ligendum: voluntas ceteris paribus pronior est ad
diligen<lb ed="#V" n="26" break="no"/>dum illud: quamuis contrarium eligere possint. vt inferius
osten<lb ed="#V" n="27" break="no"/>detur. Si autem contingat quod per immoderatam passionem
<lb ed="#V" n="28"/>in appetitu sensitiuo non illa obnubiletur intellectus vt
<lb ed="#V" n="29"/>dictet aliquid quod est malum diligendum: adhuc propter
colligan<lb ed="#V" n="30" break="no"/>ciam naturalem voluntatis humane ad appetitum
sensi<lb ed="#V" n="31" break="no"/>tiuum est voluntas pronior ad mouendum se immoderate
<lb ed="#V" n="32"/>propter passionem predictam.
<lb ed="#V" n="33"/>Ad duas primas auctoritates in oppositum dicendum.
<lb ed="#V" n="34"/>quod glosa super Osee. intendit dicere
dya<lb ed="#V" n="35" break="no"/>bolum esse cordis in centorem disponendo et inclinando
me<lb ed="#V" n="36" break="no"/>diante appetitu sensitiuo. Et glo. allegata Actuum. 5
intem<lb ed="#V" n="37" break="no"/>dit dicere dyabolum trahere animam. in affectum malitie per
<lb ed="#V" n="38"/>modum iam dictum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1484">
¶ Ad 3m dicendum quod non est simile de
<lb ed="#V" n="39"/>caliditate in corpore et in voluntate. prima caliditas est qua
<lb ed="#V" n="40"/>litas naturaliter agens in aliud subiectum non sicut aut spiritualis calidi
<lb ed="#V" n="41"/>tas in voluntate.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1493">
¶ Ad 4 dicendum quod per motu concupisentie
<lb ed="#V" n="42"/>in appetitu sensitiuo: non attenditur mala affectio in
volun<lb ed="#V" n="43" break="no"/>tate nisi dispositiue et inclinatiue. Quia quantecumque
passio<lb ed="#V" n="44" break="no"/>ni in appetitu sensitiuo potest voluntas contraire: nisi sit
<lb ed="#V" n="45"/>passio tanta: quod ex toto vsem auferat rationem quod ideo
di<lb ed="#V" n="46" break="no"/>co quia secundum philosophum. 7. eth. ca. 5. ire et concupisentie venereorum: et
<lb ed="#V" n="47"/>quedam talium quibusdam insanias faciunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f25054-d1e1509">
¶ Preterea
<lb ed="#V" n="48"/>dyabolus non potest pro volnutate sua mouere
appeti<lb ed="#V" n="49" break="no"/>tum sensitiuum in homine. quia quamuis sit potentia organo
<lb ed="#V" n="50"/>alligata: tamen propter sui naturalem colligantiam cum
volun<lb ed="#V" n="51" break="no"/>tate est aliquo modo ductibilis et suasibilis a ratione
me<lb ed="#V" n="52" break="no"/>diante motu voluntatis. Unde philosophus ids eth. capitulo
pe<lb ed="#V" n="53" break="no"/>nul. dicit quod aliqualiter suadetur a ratione. Unde ratio tantum
<lb ed="#V" n="54"/>potest appetitum sensitiuum: ad moderatum motum
assuefa<lb ed="#V" n="55" break="no"/>cere quod multo potentior est voluntas ad moderandum
pas<lb ed="#V" n="56" break="no"/>sionem: quam dyabolus ad contrarium.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>