-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f36405.xml
502 lines (502 loc) · 34.2 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f36405.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="51-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f36405"><!-- l2d13a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-f36405-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e103">
¶ Circa principium quaeruntur quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e105">
¶ Primo qualiter
<lb ed="#V" n="33"/>illa lux faciebat diem et nocte.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e110">
¶ 2o vtrum forma substantialis
corpo<lb ed="#V" n="34" break="no"/>ris lucidi vel cuiuscumque alterius corporis sit aliquo sensu
perce<lb ed="#V" n="35" break="no"/>ptibilis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e117">
¶ 3o vtrum lux sit forma substantialis vel accidentalis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e120">
¶ uod
<lb ed="#V" n="36"/>vtrum qualibet lux cum alia luce sit eiusdem speciei.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f36405-Dd1e125">
<head xml:id="kzz7yh-f36405-Hd1e127">Quaestio 1</head>
<head type="question-title">qualiter illa lux faciebat diem et noctem</head>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e129">
Quaestio I.
<lb ed="#V" n="37"/>PRimo ostendo quod illa lux quae primo die dicitur
<lb ed="#V" n="38"/>creata: non causabat diem et noctem per
lo<lb ed="#V" n="39" break="no"/>calem circuitum: quia illa lux fuit substantia angelica ad
crea<lb ed="#V" n="40" break="no"/>torem conuersa secundum Aug. xi. de ciui. ca. x. Sed talis
lux<lb ed="#V" n="41" break="no"/>non facit diem et noctem per localem circuitum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e142">
¶ Item Dam.
<lb ed="#V" n="42"/>lib. 2. c. 6 in tribus quidem diebus refuso et contracto lumine divino
praece<lb ed="#V" n="43" break="no"/>pto et dies et nox fiebat. ergo faciebat diem et noctem per radiorum
<lb ed="#V" n="44"/>emissionem et contractionem: non per circularem motionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e151">
¶ Item si
fa<lb ed="#V" n="45" break="no"/>ciebat per circularem motionem: autem incepit moueri ab oriente
<lb ed="#V" n="46"/>aut ab alio loco. Non ab oriente quia tunc primus dies habuisset
<lb ed="#V" n="47"/>materie: quod falsum videtur cum materie sit tempus inter notcem praecedentem et
cla<lb ed="#V" n="48" break="no"/>ram diem sequentem: nulla autem nox precesserat primam die.
Si<lb ed="#V" n="49" break="no"/>autem incepisset moueri ab alio loco: tunc prima dies non
<lb ed="#V" n="50"/>fuisset equalis sequenti diei.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e167">
<lb ed="#V" n="51"/>Contra Magister in praesenti di. facta ergo lux illa locum et
lu<lb ed="#V" n="52" break="no"/>cem solis tenebat: que motu suo circum
agita<lb ed="#V" n="53" break="no"/>ta noctem diemque discernebat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e177">
<lb ed="#V" n="54"/>Respondeo quod illa lux que primus die dicitur creata per
<lb ed="#V" n="55"/>localem circuitu: dien noctemque
discer<lb ed="#V" n="56" break="no"/>nebat et per eius existentiam in vno hemisperio dies in illo erat:
<lb ed="#V" n="57"/>et nox in hemisperio opposito: propter vmbram partis materie
gros<lb ed="#V" n="58" break="no"/>sioris create: vbi modo est terra: de quae parte materie: terra postmo
<lb ed="#V" n="59"/>dum facta est. Et ista opinio est probabilior: et apud latinos communior.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e193">
<lb ed="#V" n="60"/>Ad primum in opositum dicendum: quod illa lux qua primo die dicitr
<lb ed="#V" n="61"/>creata lux fuit corporalis: vnde magister in
<lb ed="#V" n="62"/>praesenti di. dicit quod probabile est: quod suit corpus lucidum velut
nu<lb ed="#V" n="63" break="no"/>bes lucidi. Aug. tamen sensisse videtur quod fuerit lux spiritualis scilicet
illu<lb ed="#V" n="64" break="no"/>stratio substantae angelice per sui conuersionem ad creatorem: quam substantiam
an<lb ed="#V" n="65" break="no"/>gelicam dicit intellectam nomine celi. Cum dicitur Gen id est In princtia
crea<lb ed="#V" n="66" break="no"/>uit deus caelum et terram. Quia videbatur sibi inconueniens quod in
crea<lb ed="#V" n="67" break="no"/>tione rerum: non fieret mentio de creatione substantae angelice: cum sit no¬
<!--00115.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="68"/>bilior: quam eorporalis creatura: et nisi nomine celi intelligeretur: et
<lb ed="#V" n="69"/>sua formatio nomine lucis: nec de substantia angelica: nec de
forma<lb ed="#V" n="70" break="no"/>tione sua facta: esset mentio in operibus sex dierum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e224">
¶ Potest tamen dici
<lb ed="#V" n="71"/>quod illa expomo Aug. est allegorica: quamuis enim ad litteram nomine
celi<lb ed="#V" n="72" break="no"/>ibi intelligatur celum empyreum: et nomine lucis corporalis lux: tamen secundum
<lb ed="#V" n="73"/>alium sensum nomine celi signata est substantia angelica: et nomine lucis eius
<lb ed="#V" n="74"/>illustratio per sui conuersionem ad creatorem. Nec fuit conueniens
<lb ed="#V" n="75"/>quod tunc temporis Moyses illi poplulo rudi et ad idolatriam prono
<lb ed="#V" n="76"/>ad litteram materiseste ista exprimeret: ne inde occasionem errandi
ac<lb ed="#V" n="77" break="no"/>ciperent volendo forte colere plures angelos tamquam plurles deos.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e242">
<lb ed="#V" n="78"/>¶ Ad 2m dicendum: quod illa opinio quam tangit Dam. fuit opinio
gre<lb ed="#V" n="79" break="no"/>corum: sed opinio latinorum est probabilior.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e249">
¶ Ad 3. dicendum: quod illa
lux<lb ed="#V" n="80" break="no"/>incepit moueri a puncto orientem: vel ab illa parte versus orientem ad
<lb ed="#V" n="81"/>quam iam deuenisset per motum: si ab instanti creationis materie
crea<lb ed="#V" n="82" break="no"/>ta fuisset: et moueri incepisset: ita quod comprehendendo illud tempus quod
<lb ed="#V" n="83"/>fluxit ab instanti creationis materie: vsque ad creationem lucis sub
<lb ed="#V" n="84"/>prima die. Prima dies equalis fuit sequenti: et tamen materie non
<lb ed="#V" n="85"/>habuit: quia nulla nox precesserat: vnde argumentum
impli<lb ed="#V" n="86" break="no"/>cat sui ipsius solutionem.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f36405-Dd1e268">
<head xml:id="kzz7yh-f36405-Hd1e270">Quaestio 2</head>
<head type="question-title">Utrum forma substantialis corporis lucidi vel cuiuscumque alterius corporis sit aliquo sensu proceptibilis</head>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e272">
¶ Quaestio II.
<lb ed="#V" n="87"/>SEcundo queritur vtrum forma subalis
cor<lb ed="#V" n="88" break="no"/>poris lucidi vel cuiuscunque
<lb ed="#V" n="89"/>alterius corporis sit aliquo sensu perceptibilis. Et videtur
<lb ed="#V" n="90"/>quod sic. Aug. xi. de ci. c. 26. dicit de substantiis
cor<lb ed="#V" n="91" break="no"/>poralibus: quod formas suas quibus mundi huius visibilis structura
<lb ed="#V" n="92"/>formosa est sentiendas sensibus praebent.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e288">
¶ Item substantiam habentem
for<lb ed="#V" n="93" break="no"/>mam intelligibilem non consequuntur sensibilia accidentia: vt patet
<lb ed="#V" n="94"/>in substantiis spiritualibus. Cum ergo substantias corporales
con<lb ed="#V" n="95" break="no"/>sequantur sensibilia accidentia: videtur quod eorum forme
sub<lb ed="#V" n="96" break="no"/>stantiales sint sensibiles.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e299">
¶ Item nihil est in nostro
intelle<lb ed="#V" n="97" break="no"/>ctu naturaliter nisi prius fuerit in nostro sensu. Unde secundum philosophum
<lb ed="#V" n="98"/>primo poster. Deficiente vno sensu: necesse est scientiam per
<lb ed="#V" n="99"/>illum sensum deficere. Sed forme substantiales substantiarum
<lb ed="#V" n="100"/>corporalium a nobis naturaliter intelliguntur: ergo et a nobis est sentiuntur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e310">
<lb ed="#V" n="101"/>Contra in libro de ortu scientiarum: expresse dicitur quod forma
<lb ed="#V" n="102"/>substantialis a solo intellectu apprehenditur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e318">
<lb ed="#V" n="103"/>¶ Item philosophus secundo de anima. secundum accidens dicitur sensibile: vt si
<lb ed="#V" n="104"/>album sit diarci filius: et ibi expresse vult quod visus non patitur
<lb ed="#V" n="105"/>a substantia illius: sed ab accidente eius quod est albedo. Si
igi<lb ed="#V" n="106" break="no"/>visus cum sit spiritualior inter alios sensus: non potest formam
<lb ed="#V" n="107"/>substantialem cognoscere multo minus quicumque alii sensus.
<lb ed="#V" n="108"/> <!--TODO: line error-->
<lb ed="#V" n="109"/>quo sensu nostro apprehendi: nisi
<lb ed="#V" n="110"/>per accidens: inquantum sensus nostri apprehendunt aliqua
<lb ed="#V" n="111"/>rum substantiarum accidentia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e340">
¶ Et hoc primo declaro per vnum
<lb ed="#V" n="112"/>principiorum fidei: quod est quod in sacramento altaris non
rema<lb ed="#V" n="113" break="no"/>net substantia ipsius panis: sed transubstantiatur in corpus
<lb ed="#V" n="114"/>christi: et tame ibi remanet quicquid sensu per se erat
ap<lb ed="#V" n="115" break="no"/>prehensibile: ex quo sequitur quod forma substantialis panis
<lb ed="#V" n="116"/>per se non apprehenditur ab aliquo sensu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e353">
¶ Ad hoc sunt estia
<lb ed="#V" n="117"/>experientie: videmus enim quandoque aliquam substantiam
ha<lb ed="#V" n="118" break="no"/>bere virtutem: que sibi non conuenit per aliqua que possint
<lb ed="#V" n="119"/>ab aliquo sensu nostro apprehendi in ipsa: sicut patet in
sub<lb ed="#V" n="120" break="no"/>stantiis que dicuntur operari a tota specie. Uidemus etiam
<lb ed="#V" n="121"/>quandoque aliquam substatiam actu recedere a sensibili: que
ma<lb ed="#V" n="122" break="no"/>gis est sibi consona: et tamen substantiam remanere quamuis forte
<lb ed="#V" n="123"/>minus completam. Ut patet in calefactione aque.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e371">
¶
Pro<lb ed="#V" n="124" break="no"/>hoc etiam facit etymologia huius verbi intelligere: quod idem
<lb ed="#V" n="125"/>est quod intus legere. Si enim forma substantialis: sicut et
for<lb ed="#V" n="126" break="no"/>me accidentales exterius pateret sensibus corporis:
cogno<lb ed="#V" n="127" break="no"/>scere substantiam numquam posset dici intus legere: sicut modo
<lb ed="#V" n="128"/>potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e384">
¶ Hoc idem ad hoc declaro per rationem. Si forma subalis
<lb ed="#V" n="129"/>posset apprehendi paer aliquem sensum: ita faciliter possemus venire per
<lb ed="#V" n="130"/>se in cognem ipsius: sicut in cognitionem accidentium: nec indigeremus
<lb ed="#V" n="131"/>cognitione accidentium ad eius cognitionem. hoc autem falsum
<lb ed="#V" n="132"/>est: quia secundum quod dicit philosophus id est de anima. accidentia maximam partem
<lb ed="#V" n="133"/>conferunt ad cognoscendum quod quid est: per quod quid est:
in<lb ed="#V" n="134" break="no"/>telligens quiditatem essentie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e400">
¶ Preterea intellectu
con<lb ed="#V" n="135" break="no"/>cludimus omnes formas sensibiles per se non posst dare ma¬
<!--00116.xml-->
<pb ed="#V" n="51-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>terie primam actualitatem determinati esse: hoc autem forme
<lb ed="#V" n="2"/>substantiali conuenit: ergo intellectu concludimus
nul<lb ed="#V" n="3" break="no"/>lam formam substantialem posse sentiri per se.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e419">
<lb ed="#V" n="4"/>Ad primum in oppositum dicendum: quod illa
auctori<lb ed="#V" n="5" break="no"/>tas Aug. intelligitur de formis
ac<lb ed="#V" n="6" break="no"/>cidentalibus: vel quod nomen sensus extendit ad intellectum quem
<lb ed="#V" n="7"/>vocat interiore sensum: quod patet per litteram: qui cito post sequitur
<lb ed="#V" n="8"/>vbi dicitur nos ea sensu corporis ita capimus: vt de his non
sensu<lb ed="#V" n="9" break="no"/>corporis iudicemus. habemus enim alium interioris hominis sensum:
<lb ed="#V" n="10"/>isto praestantiorem quo iusta et iniusta sentimus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e437">
¶ Ad 2m cum dicitur:
<lb ed="#V" n="11"/>quod substeatiam habentem formam intelligibilem non consequuntur sensibilia
<lb ed="#V" n="12"/>essentia etc. Dico quod hoc intelligendum est quando illa substantia caret
to<lb ed="#V" n="13" break="no"/>taliter materia. Uel illa materia qui est in pomo ad sensibilia accidentia:
<lb ed="#V" n="14"/>quia talis substantia est intelligibilis ex se. Forma autem substantialis
corpo<lb ed="#V" n="15" break="no"/>rum est in materia existente in posmo ad sensibilia accidentia. Unde non sic
<lb ed="#V" n="16"/>est intelligibilis ex se: quantum est ex parte sua: sicut forme
substantia<lb ed="#V" n="17" break="no"/>rum spiritualium. Sed est a nobis intelligibilis per abstractionem vel
<lb ed="#V" n="18"/>reflexionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e457">
¶ Ad 3m dicendum: quod quamuis forus substantialis non
apprehen<lb ed="#V" n="19" break="no"/>datur a sensu: tamen sensus apprehendit aliqua substantie corporalis accidentia:
<lb ed="#V" n="20"/>per quorum cognitionem intellectus noster argumentando deuenire potest
<lb ed="#V" n="21"/>in aliquam forme substantialis cognitionem: et ita quamuis forus substantialis
<lb ed="#V" n="22"/>per se non cadat sub sensu: tamen sub sensu cadit aliquid ducens
<lb ed="#V" n="23"/>intellectum in aliquam eius cognitionem.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f36405-Dd1e471">
<head xml:id="kzz7yh-f36405-Hd1e473">Quaestio 3</head>
<head type="question-title">Utrum lux sit forma accidentalis</head>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e475">
¶ Quaestio III.
<lb ed="#V" n="24"/>TErtio queritur vtrum lux sit forma accidentalis.
<lb ed="#V" n="25"/>Et videtur quod non. Dam. li. 2. c. 6 non
ali<lb ed="#V" n="26" break="no"/>quid est ignis nisi lumen. Sed ignis non est forma
ac<lb ed="#V" n="27" break="no"/>cidentalis: sed substantia quaedam. ergo lume non est forum accidentalis:
<lb ed="#V" n="28"/>sed substantia: et accipit ibi lumen pro luce.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e488">
¶ Item philosophus. 5. Top. dicit
<lb ed="#V" n="29"/>quod carbo flamma et lux vnumquodque eorum est ignis. Sed ignis non
<lb ed="#V" n="30"/>est forum accidentalis sed est substantia: ergo lux non est forma accidentalis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e495">
<lb ed="#V" n="31"/>¶ Item inter foras naturales nobilior est substantial quam accidentalis. Sed
inter<lb ed="#V" n="32" break="no"/>formas corporales lux est nobilior: vnde Aug. 2. libro de libero arbitrio longe
<lb ed="#V" n="33"/>vlrra medium dicit: quod lux longe nobilior est auro. Et 3 libro
in<lb ed="#V" n="34" break="no"/>ter principium et medium dicit: quod in corporibus lux tenet principium locum ergo
<lb ed="#V" n="35"/>lux non est forus accidentalis sed substantialis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e508">
¶ Item nullum accidens est causa
<lb ed="#V" n="36"/>substantae: quia secundum Aui. 6 meta. c. 3. causa dignior est causato. Sed corpora
ce<lb ed="#V" n="37" break="no"/>lestia per suos radios luminosos causant animam vegetabilem: vt patet
<lb ed="#V" n="38"/>in generone plantarum: et animam sensibilem: vt patet in generatione brutorum
<lb ed="#V" n="39"/>per viam putrefactionis: ergo lux non est forus accidentalis sed substantialis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e520">
<lb ed="#V" n="40"/>Contra nulla forma subsantialis est de compotione alicius accientis.
<lb ed="#V" n="41"/>Sed secundum Aui. 6. naturalium libro 3. c. 3. lux est pars compotionis
<lb ed="#V" n="42"/>huius visibilis quod vocamus colorem. ergo lux non est forma substantialis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e529">
<lb ed="#V" n="43"/>¶ Item Isa. 30. erit lux lune sicut lux solis: et lux solis erit
<lb ed="#V" n="44"/>septempliciter. Sed forma substantialis solis non augebitur: quia habet eam
<lb ed="#V" n="45"/>in complemento. ergo lux non est forma substantialis corporis solis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e538">
<lb ed="#V" n="46"/>Respondeo quod lux est forma accidentalis: quod probari
<lb ed="#V" n="47"/>potest ex quaestione praecedenti: vbi probatum est
<lb ed="#V" n="48"/>quod nulla forus substantialis cadit per se sub sensu: lux autem per se visibitur
<lb ed="#V" n="49"/>est. ergo non est forma substantialis. Et pari ratione probari potest: quod non est substantia
<lb ed="#V" n="50"/>quia nulla substantia per se apprehenditur sensu. Sed si non est substantia nec forma
<lb ed="#V" n="51"/>substantialis: cum non sit ma sequitur quod sit forma accidentalis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e554">
¶
Prete<lb ed="#V" n="52" break="no"/>rea aliqui sic arguunt secundum philosophum id est phy. forma substantialis alicuius substantiae
<lb ed="#V" n="53"/>nulli alii potest ese accidens. Sed certum est quod lux: qua luna irradiat:
<lb ed="#V" n="54"/>est eius accns: quia saluata substantiae lune priuatur ea: cum patitur
eclyp<lb ed="#V" n="55" break="no"/>sim. ergo sequitur quod lux corporalis nulli substantiae est substantialis forma
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e565">
¶
Si<lb ed="#V" n="56" break="no"/>autem dicas quod lux in luna non est eiusdem speciei cum luce solis: hoc
<lb ed="#V" n="57"/>stare non potest: quia est effectus ipsius per se vniuoce causatus: luna enim
reci<lb ed="#V" n="58" break="no"/>pit ipsam a sole: effectus autem per se et vniuoce causatus ad eandem speciem
<lb ed="#V" n="59"/>reducitur cum sua causa
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e576">
¶ Sed huic rationi respondent quidam faciliter:
di<lb ed="#V" n="60" break="no"/>cendo quod lux solis: et lumen quod luna recipit a sole: non sunt
quali<lb ed="#V" n="61" break="no"/>tates eiusdem speciei: cum primo sit naturaliter incorruptibilis et 2o
corru<lb ed="#V" n="62" break="no"/>ptibilis. Et hi dicerent generationi luis a luce: non esse vniuocam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e586">
<lb ed="#V" n="63"/>¶ Alii dicunt quod non transit in aliam speciem: vnde non est in speci nisi per
<lb ed="#V" n="64"/>reductionem secundum quod isti dicunt: et reducitur ad illam eandem speciem in qua est
<lb ed="#V" n="65"/>lux in suo fonte: quamuis plene ad illam speciem non attingat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e595">
<lb ed="#V" n="66"/>Ad primum in opositum cum dicitur: quod non aliud est ignis
<lb ed="#V" n="67"/>nisi lumen etc. Dico quod hoc dicit <unclear>damascenus</unclear>.
<lb ed="#V" n="68"/>secundum opionem quorundam: vnde postquam dixit illud verbum immediate
<!--00116.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>subiunxit: sicut quidam aiunt. Quidam enim estimauerunt lucem esse
<lb ed="#V" n="70"/>ignem purum: et ita estimauerunt ipsam esse substantiam corpoream. Alii estima
<lb ed="#V" n="71"/>uerunt lucem esse substantiam mediam inter corporales substantias et spirituales.
Di<lb ed="#V" n="72" break="no"/>centes quod lux non extensibilis per se: sic substantia corporalis: est tamen
extem<lb ed="#V" n="73" break="no"/>sibilis per accidens: quod non conuenit substantie spirituali: quia nec per se nec
per<lb ed="#V" n="74" break="no"/>accidens extenditur. Sed ille due opiniones in hoc improbate sunt: quod
<lb ed="#V" n="75"/>improbatum est lucem esse substantiam
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e624">
¶ Ad 2m dicendum: quod philosophus ibi accepit
<lb ed="#V" n="76"/>lucem pro igne in sua sphera: vnde ibi non accepit proprie nomen.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e629">
<lb ed="#V" n="77"/>¶ Ad. 3. cum dicitur: quod inter formas corporales: lux est nobilior etc.
<lb ed="#V" n="78"/>Dico quod verum est inter foras corporales accidentales: vnde cum Aug.
<lb ed="#V" n="79"/>2. libro de libero arbitrio dicit quod lux est nobilior auro: hoc intellindum est natura in
<lb ed="#V" n="80"/>sui natura: sed per comparationem ad hominum vsum: secundum quem modum
dicere<lb ed="#V" n="81" break="no"/>mus: quod nobilius est aurum quam musca. Cum dicit eti 3 libro quod in
cor<lb ed="#V" n="82" break="no"/>poribus lux tenet principium locum: lucem accepit pro igne in sua sphera.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e645">
<lb ed="#V" n="83"/>¶ Ad. 4. dicendum: quod corpora celestia non causarent per suos radios
lu<lb ed="#V" n="84" break="no"/>minosos in istis inferioribus vitam nisi adeent virtus sue forme substantia
<lb ed="#V" n="85"/>lis: et est intelligentie mouentis: virtus autem subatialis corporis
luminosi<lb ed="#V" n="86" break="no"/>tramsmittitur ad inferiora cum suis radiis luminosis.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f36405-Dd1e657">
<head xml:id="kzz7yh-f36405-Hd1e659">Quaestio 4</head>
<head type="question-title">Utrum qualem lux cum alia luce sit eiusdem speciei</head>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e661">
Quaesio IIII.
<lb ed="#V" n="87"/>QUarto queritur vtrum qualem lux cum alia luce sit
<lb ed="#V" n="88"/>eiusdem speciei. Et videtur quod sic philosophus. 2. de
<lb ed="#V" n="89"/>anima. dicit quod aqua non secundum quod aqua: neque aer secundum quod aer
luci<lb ed="#V" n="90" break="no"/>dum est: sed quoniam est natura eadem in vtrisque et in perpetuo
su<lb ed="#V" n="91" break="no"/>perius corpore. Sed sic dicit philosophus ibidem: lumen est actus lucidi: secundum quod
<lb ed="#V" n="92"/>lucidum. ergo omne lumen cum omni luine est eiusdem nature: quod verum non esset
<lb ed="#V" n="93"/>nisi qualet lux esset eiusdem speciei cum alia luce: lume enim est quaedam
simili<lb ed="#V" n="94" break="no"/>tudo et influentia lucis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e681">
¶ Item passiones quae insunt pluribus per vnam
<lb ed="#V" n="95"/>materiam communem: sunt eiusdem speciei. Sed sicut dicit Commen. super 2 de
<lb ed="#V" n="96"/>anima. diaphonitas est in celo et aqua secundum naturam communem existentem in omnibus:
<lb ed="#V" n="97"/>licet non hebeat nomen. Cum sicut dicit philosophus secundum aliam translationem:
<lb ed="#V" n="98"/>lux sit actus diaphani: secundum quod est diaphanum: omnis lux cum
<lb ed="#V" n="99"/>omni luce eiusdem speciei est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e694">
¶ Item ille qualitates eiusdem
<lb ed="#V" n="100"/>sunt speciei quarum actus naturales qui eis debentur per se et primo sunt eiusdem speciei
<lb ed="#V" n="101"/>Sed naturalis actus quie per se et primo debetur luci: est mouere visum. Cum ergo
<lb ed="#V" n="102"/>videre non diuersificetur secundum speciem propter diuersitatem lucis
mouen<lb ed="#V" n="103" break="no"/>tis: qualet lux cum alia luce est eiusdem speciei.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e705">
<lb ed="#V" n="104"/>Contra magis <sic>videntur</sic> conuenire ignis in carbone et in
flam<lb ed="#V" n="105" break="no"/>ma et in sphera propostia: quam lux elementaris et celestis
<lb ed="#V" n="106"/>cum vna sit in corpore corruptibili alia in incorruptibili. Sed
<lb ed="#V" n="107"/>sicut dicit philosophus. 5. Top. diuersum est carbo flamma et lux in
specie<lb ed="#V" n="108" break="no"/>vnumquodque enim horum est ignis: per lucem intelligens ignem in materia propria
<lb ed="#V" n="109"/>ergo lux eltaris et celestis: non sunt eiusdem speciei: sunt tamen sub eodem
<lb ed="#V" n="110"/>genere scilicet sub genere lucis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e724">
¶ Item diuersi sunt naturales effectus lucis
<lb ed="#V" n="111"/>lune et solis. Cum fol per suos radios naturaliter calefaciat: et
luna<lb ed="#V" n="112" break="no"/>infrigidet et humectet: ergo lux lume non est eiusdem speciei cum luce sol¬
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e731">
<lb ed="#V" n="113"/>Respondeo quod non omnis lux cum alia luce est eiusdem
<lb ed="#V" n="114"/>speciei: lux enim elntaris<!--abbreviation--> et celestis
specie<lb ed="#V" n="115" break="no"/>differunt: naturales enim qualitates corporum non conuenientium vniuoce
<lb ed="#V" n="116"/>in principiis intrinsecis substantiae quae sunt materia et forum eiusdem speciei non sunt
<lb ed="#V" n="117"/>Ut autem superius ostensum est corporum naturaliter incorruptibilium et
corru<lb ed="#V" n="118" break="no"/>ptibilium non est vnigenea materia: nec est forus: vt ostensum esta: lux est
<lb ed="#V" n="119"/>naturalis qualitas corporis lucidi. Quia tamen princtia intrinseca substantiae non sunt
<lb ed="#V" n="120"/>in corporibus corruptibilibus et incorruptibilibus modo pure equo
<lb ed="#V" n="121"/>co: sed secundum quandam analogiam. Substeantialitas enim corporum
corrupti<lb ed="#V" n="122" break="no"/>bilium imitatur substantialitate incorruptibilium: quamuis ab ea multum
<lb ed="#V" n="123"/>deficiat. Idon dici non debet quod lux dicatur de luce cclesti et eltari
<lb ed="#V" n="124"/>equoce: sed analogice: lux enim eliintaris est quasi quaedam
participatio<lb ed="#V" n="125" break="no"/>lucis celestis seu imitatio eius: vnde et effectus lucis qui sunt
lucen<lb ed="#V" n="126" break="no"/>et illuminare reducem colores in actum mouendi visum
defectiue<lb ed="#V" n="127" break="no"/>conueniunt luci elatari respectu lucis celestis: vnde sunt quaedam
participa<lb ed="#V" n="128" break="no"/>tiones seu imitationes illorum actuum: secundum quod sunt a luce celesti.
<!--TODO Paragraph Break needed-->
<lb ed="#V" n="129"/>Ad duo prisimum in opositum dicendum: quod philosophus et coniem<!--abbreviation--> ibi loquuntur
<lb ed="#V" n="130"/>de communitate analogie: quie quasi meus est inter
communita<lb ed="#V" n="131" break="no"/>tem equocam et vniuocausa.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e775">
¶ Ad 3. dicendum quod in luine non est actus natural
<lb ed="#V" n="132"/>lucis: per se et primo conueniens ei: sed est actus visiue positione. Unde eiusdem
<lb ed="#V" n="133"/>speciei est siue sit in luine casadele: siue in luine solus. Sed lucem illumina
<lb ed="#V" n="134"/>re reducem colores in actum: vt possint mouem visum: sunt actus
narn<lb ed="#V" n="135" break="no"/>les lucis sibi per ordinem conuenientes: et quomodo se hebeant imquantum sunt a
<lb ed="#V" n="136"/>luce celesti et a luce corporis corruptibitlu dem etin corpore quodin.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e788">
<!--00117.xml-->
<pb ed="#V" n="52-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>Ad primum ad partem secundam dicendum quod
be<lb ed="#V" n="2" break="no"/>ne concludit quod non omnis lux cum
<lb ed="#V" n="3"/>alia luce sit eiusdem speciei. Sed non propter hoc sequitur quod
<lb ed="#V" n="4"/>lux sit genus proprie loquendo ad lucem celestem et
elemen<lb ed="#V" n="5" break="no"/>tarem: quia genus proprie loquendo vniuoce conuenit
spe<lb ed="#V" n="6" break="no"/>ciebus. Ignis autem non dicitur pure vniuoce de igne in
<lb ed="#V" n="7"/>sphera sua: et de igne qui est in carbone. Ignis enim qui
<lb ed="#V" n="8"/>est in carbone et ignis flamma: sunt quedam participationes
<lb ed="#V" n="9"/>ignis qui est in sphera sua cui primo principaliter et
plene<lb ed="#V" n="10" break="no"/>conuenit ratio ignis. Secundario autem et non pure conuenit
<lb ed="#V" n="11"/>flamme. Sed tertio et diminute conuenit igni qui est in
car<lb ed="#V" n="12" break="no"/>bone. Nec est intelligendum quod ignis in carbone sit corpus
<lb ed="#V" n="13"/>aliud a corpore terrestri in quo est: quia duo corpora non
<lb ed="#V" n="14"/>possunt naturaliter simtil esse. Nec quod sit aliqua forma
substan<lb ed="#V" n="15" break="no"/>tialis completa: quia due forme substantiales complete: non
<lb ed="#V" n="16"/>possunt simul esse in eadem parte materie. Sed sicut dicit
<lb ed="#V" n="17"/>Dam. lib. 3. ca. 15. in gladio ignito seruantur nature ignis
<lb ed="#V" n="18"/>et ferri: et actiones et effectus. Et ideo oportet ponere quod
<lb ed="#V" n="19"/>illa igneitas que est in carbone: aut est quedam forma
sub<lb ed="#V" n="20" break="no"/>stantialis ignis incompleta: ita quod nec forma ligni seu
serri<lb ed="#V" n="21" break="no"/>est ibi completa. Due enim forme substantiales incomplete simul
<lb ed="#V" n="22"/>possunt esse in eadem parte materie: vt multi dicunt. Et
<lb ed="#V" n="23"/>secundum istos igneitas que est in carbone non differret a forma
<lb ed="#V" n="24"/>ignis in sphera sua nisi sicut forma incompleta a forma
con<lb ed="#V" n="25" break="no"/>pleta in eadem specie: et pro tanto potest dici igneitatem non
con<lb ed="#V" n="26" break="no"/>uenire equaliter vtrique. Et hi dicunt qui pro tanto dicit
<lb ed="#V" n="27"/>philosophus eas esse diuersas species. Aut oportet dicere quod illa ignei
<lb ed="#V" n="28"/>tas que est in carbone non est aliqua substantialis forma: sed
<lb ed="#V" n="29"/>accidentalis participans aliquam virtutem forme ignis
mul<lb ed="#V" n="30" break="no"/>to magis quam caliditas in aqua bulliente: vnde et magis
dif<lb ed="#V" n="31" break="no"/>ponit materiam ad formam ignis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f36405-d1e864">
¶ Ad secundum dicendum:
<lb ed="#V" n="32"/>quod in luna et in qualibet alia stella a sole: duplex est lux. vna
<lb ed="#V" n="33"/>sibi naturalis que debilis est et tenuis: alia non sibi
natu<lb ed="#V" n="34" break="no"/>ralis quam a sole recipit. Prima non est eiusdem speciei cum
lu<lb ed="#V" n="35" break="no"/>ce solis. Secunda tamen ad eandem speciem reducitur cum
lu<lb ed="#V" n="36" break="no"/>ce solis. Est enim quedam influentia eius non equiuoce ab
<lb ed="#V" n="37"/>ea causata: nec tamen plene vniuoce. Unde luna per illam
<lb ed="#V" n="38"/>lucem per se non infrigidat et humectat: sed per virtutem
<lb ed="#V" n="39"/>sue forme substantialis: et sue naturalis qualitatis: que virtus
<lb ed="#V" n="40"/>ab ea immittitur cum radiis luminosis: luci enim per se non conuenit
<lb ed="#V" n="41"/>nisi lucem: et reducem colores in actum vt possint visum mouem.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>