-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f63981.xml
548 lines (548 loc) · 34.4 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f63981.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="89-v"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f63981"><!-- l2d22a2 -->
<head xml:id="kzz7yh-f63981-Hd1e101">Articulus 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e103">
<lb ed="#V" n="82"/>COnsequenter queritur de
secun<lb ed="#V" n="83" break="no"/>do principali. Et
cir<lb ed="#V" n="84" break="no"/>ca hoc queruntur quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e112">
¶ Primo vtrum
<lb ed="#V" n="85"/>peccatum primorum parentum processerit
ex<lb ed="#V" n="86" break="no"/>ingnorantia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e119">
¶ Secundo vtrum peccatum sit ignorantia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e121">
<lb ed="#V" n="87"/>¶ Tertio vtrum excuset peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e127">
¶ Quarto vtrum
<lb ed="#V" n="88"/>magis excuset peccatum quam infirmitas.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f63981-Dd1e132">
<head xml:id="kzz7yh-f63981-Hd1e134">Quaestio 1</head>
<head type="question-title">Utrum peccatum primorum parentum processerit ex ignorantia</head>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e136">
<lb ed="#V" n="89"/>¶ Questio I.
<lb ed="#V" n="90"/>PRimo ostendo quod peccatum
pri<lb ed="#V" n="91" break="no"/>morum
paren<lb ed="#V" n="92" break="no"/>tum processit ex ignorantia: <ref>Isidorus secundo
<lb ed="#V" n="93"/>libro de summo bono. 17. capitulo.</ref> peccatur
<lb ed="#V" n="94"/>aut ex ignorantia aut ex infirmitate aut ex industria. Sed
<lb ed="#V" n="95"/>peccatum primorum parentum non fuit ex infirmitate:
<lb ed="#V" n="96"/>quia in eis peccatum infirmitas nulla precesserat: nec
ex<lb ed="#V" n="97" break="no"/>industria: quia peccatum hoc est peccatum ex certa malitia:
<lb ed="#V" n="98"/>quod est peccatum in spiritum sanctum: ergo videtur quod
<lb ed="#V" n="99"/>peccauit ex ignorantia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e162">
¶ Item Augu. 14. de ciuitate
ca<lb ed="#V" n="100" break="no"/>pitulo. libro dicit de adam quod inexpertus diuine seueritatis
<lb ed="#V" n="101"/>in eo falli potuit vt veniale crederet esse commissum:
er<lb ed="#V" n="102" break="no"/>go adam peccasse videtur ex ignorantia: et multo fortius
<lb ed="#V" n="103"/>mulier que tantam claritatem intelligentie non habebat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e173">
<lb ed="#V" n="104"/>¶ Item philosophus tertio Ethicorum capitulo tertio.
<lb ed="#V" n="105"/>Ignorat omnis malus: que oportet operari et a quibus
<lb ed="#V" n="106"/>fugiendum: ergo cum omne peccatum mortale faciat
ho<lb ed="#V" n="107" break="no"/>minem malum videtur quod omne peccatum mortale
pro<lb ed="#V" n="108" break="no"/>cedat ex ignorantia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e186">
¶ Item Augu. 14. de ciuitate
capi<lb ed="#V" n="109" break="no"/>tulo. 17. videtur velle: quod in peccato primorum parentum
<lb ed="#V" n="110"/>fuerit infidelitas et inobedientia. Sed infidelitas est
igno<lb ed="#V" n="111" break="no"/>rantia: ergo primi parentes: vt videtur: ex ignorantia
pec<lb ed="#V" n="112" break="no"/>cauerunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e198">
<lb ed="#V" n="113"/>Contra. Augu 3 de libero arbitrio longe potest
me<lb ed="#V" n="114" break="no"/>dium. Approbare falsa pro veris non est
na<lb ed="#V" n="115" break="no"/>tura instituti hominis: sed pena damnati: ante ergo
pec<lb ed="#V" n="116" break="no"/>catum in primis parentibus nulla fuit ignorantia: et sic
<lb ed="#V" n="117"/>peccatum eorum ex ignorantia non processit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e211">
¶ Item
<lb ed="#V" n="118"/>omnis ignorantia pena est: sed secundum Augusti. in libo
retra<lb ed="#V" n="119" break="no"/>ctationum capitulo 8. omnis pena si iusta est peccati
pe<lb ed="#V" n="120" break="no"/>na est: ergo videtur quod ante peccatum in primis
parenti<lb ed="#V" n="121" break="no"/>bus nulla fuit ignorantia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e222">
<lb ed="#V" n="122"/>Respondeo quod ignorantia exteso nomine
quam<lb ed="#V" n="123" break="no"/>tum sufficit ad propositum
du<lb ed="#V" n="124" break="no"/>pliciter potest accipi. Uno modo pro simplici nescientia
<lb ed="#V" n="125"/>que est respectu illorum que non tenetur homo scire: et
ta<lb ed="#V" n="126" break="no"/>lis ignorantia pena non est. Sed naturalis defectus
con<lb ed="#V" n="127" break="no"/>sequens creaturam: et hoc fuit in primis parentibus ante
<lb ed="#V" n="128"/>omne peccatum: et ignorantia sic accepta forte cooperata
<lb ed="#V" n="129"/>est ad primum peccatum eorum: quia non est probabile quod
<lb ed="#V" n="130"/>si tantas penas: et tot alia mala ex peccato suo
consequi<lb ed="#V" n="131" break="no"/>sciuissent quod peccato consensissent quamuis si hoc
sci<lb ed="#V" n="132" break="no"/>uissent: tame per libertatem arbitriii consentire potuissent.
<!--00193.xml-->
<pb ed="#V" n="90-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e255">
<lb ed="#V" n="1"/>¶ Secundo modo potest accipi ignorantia magis
pro<lb ed="#V" n="2" break="no"/>prie. Secundum pro carentia cognitionis eorum que quis tenetur
<lb ed="#V" n="3"/>scire pro illo tempore quo debet scire illa: et hec
ignoran<lb ed="#V" n="4" break="no"/>tia nullo modo fuit in primis parentibus ante primum
<lb ed="#V" n="5"/>eorum peccatum. Sed ex primo peccato quod fuit in nimis
<lb ed="#V" n="6"/>diligendo excellentiam: iam habitam in materia: vt eam
<lb ed="#V" n="7"/>plus diligerent quam diuinam. In hanc ignorantiam lapsi
<lb ed="#V" n="8"/>sunt: et hoc antecessit comestionis actum: et post
comestio<lb ed="#V" n="9" break="no"/>nem fuit in eis augmentata. Et hec ignorantia est pena
<lb ed="#V" n="10"/>ex peccato inflicta.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e279">
<lb ed="#V" n="11"/>Ad primum in oppositum dicendum quod
Isido<lb ed="#V" n="12" break="no"/>rus in illa auctoritate aut
loqui<lb ed="#V" n="13" break="no"/>tur pro statu miserie tantum: aut sub ignorantia
nescien<lb ed="#V" n="14" break="no"/>tiam comprehendit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e290">
¶ Ad secundum dicendum: quod illa
<lb ed="#V" n="15"/>falsa opinio non precessit in adam primum peccatum: sed
co<lb ed="#V" n="16" break="no"/>mestionis actum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e298">
¶ Ad tertium cum dicitur: quod ignorat
<lb ed="#V" n="17"/>omnis malus etc. Dico quod verum est autem de ignorantia ex
<lb ed="#V" n="18"/>qua procedit peccatum: aut de ignorantia quam incurrit
ho<lb ed="#V" n="19" break="no"/>mo ex peccato.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e307">
¶ Ad quartum dicendum quod infidelitas
<lb ed="#V" n="20"/>non accipitur ibi pro peccato opposito virtuti sidei. Sed
<lb ed="#V" n="21"/>prout opponitur fidelitati que est in volendo implere
pre<lb ed="#V" n="22" break="no"/>ceptum domini sui. Unde infidelitas isti fidelitati
opposi<lb ed="#V" n="23" break="no"/>ta: est inordinato in affectu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e318">
¶ Argumenta ad partem aliam bene
<lb ed="#V" n="24"/>probant quod falsa opinio et ignorantia proprie dicta non praecesserut in
<lb ed="#V" n="25"/>primis parentibus: principium eorum peccatum: ex hoc tamen non sequitur quod non praecesse
<lb ed="#V" n="26"/>rint inobedientie crimen in comedendo lignum vetitum: vnde ex
<lb ed="#V" n="27"/>presse dicitur de muliere primo ad Thi. 2. quod fuit seducta in
priuari<lb ed="#V" n="28" break="no"/>catione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e331">
¶ Et quod ibi dicitur adam non fuisse seductus: verum est sic
<lb ed="#V" n="29"/>mulier in credendo verum esse quod diabolus persuaserat: fuit tamen
<lb ed="#V" n="30"/>seductus in estimando peccatum leue quod erat valde goue.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f63981-Dd1e339">
<head xml:id="kzz7yh-f63981-Hd1e341">Quaestio 2</head>
<head type="question-title">Utrum ignorantia aliqua sit peccatum</head>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e343">
Quaesio II.
<lb ed="#V" n="31"/>SEcundo quaeritur vtrum ignorantia aliqua sit
<lb ed="#V" n="32"/>peccatum. Et videtur quod non. Omne
pec<lb ed="#V" n="33" break="no"/>catum deletur per poenitentiam. Sed ignoratia non deletur per
<lb ed="#V" n="34"/>poenitentiam: ergo nulla ignorantia est peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e354">
¶ Item Anselmus
<lb ed="#V" n="35"/>in libro de conceptu virginali. c. 4 dicit quod non punitur nisi voluntas
<lb ed="#V" n="36"/>ergo videtur quod non fit peccatum nisi in voluntate. Sed omnis ignorantia
<lb ed="#V" n="37"/>est in intellectu: ergo nulla ignorantia est peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e363">
¶ Item philosophus. 2.
<lb ed="#V" n="38"/>eth. ca. 4. dicit quod ad virtutes scire parum aut nihil potest. Scientia
<lb ed="#V" n="39"/>ergo nec est virtus nec magna dispotmo ad virtutem: ergo per contrarium
<lb ed="#V" n="40"/>ignorantia nec est peccatum nec magna dispotmo ad peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e372">
¶ Item
<lb ed="#V" n="41"/>si ignorantia esset peccatum quamdiu homo in illa ignorantia esset
<lb ed="#V" n="42"/>continue peccaret quod videtur absurdum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e380">
<lb ed="#V" n="43"/>Contra <ref>philosophus. 3 ethi. ca. 5.</ref> vult quod homines
vituperan<lb ed="#V" n="44" break="no"/>tur propter ignorantiam: que est in electione. Sed homo
<lb ed="#V" n="45"/>non debet vituperari nisi pro peccato: ergo aliqui ignorantia est peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e389">
<lb ed="#V" n="46"/>¶ Item id est ad cor. 14. Si qus ignorat ignorabitur. Sed nullus
<lb ed="#V" n="47"/>ignoratur a deo nisi propter peccatum: ergo aliqua ignorantia est peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e396">
<lb ed="#V" n="48"/>¶ Item Isa. 5. perporea captiuus ductus est pplulus meus: quia non
ha<lb ed="#V" n="49" break="no"/>buit scientiam. Sed non captiuatur spirituali captiuatione popostolus
ni<lb ed="#V" n="50" break="no"/>si per peccatum: ergo cum ignorantia sit caretia scientie ignorantia
<lb ed="#V" n="51"/>est peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e407">
¶ Item velle actum qui non est malus vel carentia:
<lb ed="#V" n="52"/>que non est mala non est peccatum: sed velle ignorare
necessa<lb ed="#V" n="53" break="no"/>ria ad salutem peccatum est: ergo est talia ignorare est peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e414">
<lb ed="#V" n="54"/>Respondeo quod in aliquo potest esse duplex
igno<lb ed="#V" n="55" break="no"/>rantia: vna respectu eorum que scire non
<lb ed="#V" n="56"/>tenetur: et hoc illi culpa non est: siue sit voluntaria siue
inuolunta<lb ed="#V" n="57" break="no"/>ria. Quedam respectu eorum que tenetur scire pro illo tempore quo
te<lb ed="#V" n="58" break="no"/>netur ea scire. Et hoc ignorantia est in homine: aut per voluntatis
<lb ed="#V" n="59"/>commissionem aut per omissionem. Nullus enim habens ignorantiam
<lb ed="#V" n="60"/>inuincibilem de aliquo tenetur illud scire pro illo tempore: quo
il<lb ed="#V" n="61" break="no"/>lam habet ignorantiam. Si est per voluntatis commissionem dicitur
igno<lb ed="#V" n="62" break="no"/>rantia affectata: quandoscilicet homo vult ignorare ea quae scire tenetur a
<lb ed="#V" n="63"/>tempore quo scire tenetur. Si autem sit per voluntatis omissionem
tuc<lb ed="#V" n="64" break="no"/>dicitur ignorantia crassa: quia scilicet ex quadam negligentia omittit
vo<lb ed="#V" n="65" break="no"/>luntas procurare notitiam eorum: que scire tenetur homo. Dico ergo
<lb ed="#V" n="66"/>quod nec ignorantia affectata culpa est formaliter: nisi ratione
con<lb ed="#V" n="67" break="no"/>missionis voluntatis: nec etiam ignorantia crassa nisi ratione
<lb ed="#V" n="68"/>negligentie vel omissionis ipsius voluntatis. Concedendum
<!--00193.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>est tamen quod homo pro qualet illarum ignorantiarum culpabilis est: et quod qualet
<lb ed="#V" n="70"/>illarum quantum ad illud quod de ea est in intellectu est vitium
for<lb ed="#V" n="71" break="no"/>maliter inquantum non conuenit institutioni nature: et peccatum
<lb ed="#V" n="72"/>inquantum non concordat regule recte: est est materialiter culpa. Sed
<lb ed="#V" n="73"/>quantum ad illud quod de ea est in voluntate est culpa
forma<lb ed="#V" n="74" break="no"/>liter: que autem sit differentia inter vitium peccatum et culpam
<lb ed="#V" n="75"/>superius dist. 221. dictum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e469">
<lb ed="#V" n="76"/>Ad primum in oppositum cum dicitur: quod ignorantia non
<lb ed="#V" n="77"/>deletur per penitentiam etc. Dico quod
immo<lb ed="#V" n="78" break="no"/>quantum ad illud ratione cuius culpa est: hoc est quantum ad illud
<lb ed="#V" n="79"/>quod de ea est in voluntate: non tamen semper quantum ad illud quod
<lb ed="#V" n="80"/>de ea est in intellectu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e483">
¶ Ad 2m cum dicitur: quod non punitur nisi
<lb ed="#V" n="81"/>voluntas: dico quod verum est: et huius ratio est: quia ratio culpabilitate
<lb ed="#V" n="82"/>ignorantie et alterius actus. culpabilis cuiuscumque vel
omissio<lb ed="#V" n="83" break="no"/>nis actus penes voluntatem consistit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e492">
¶ Ad 3m dicendum quod illud
<lb ed="#V" n="84"/>argumentu non plus concludit nisi quod ignorantia ratione eius quod
<lb ed="#V" n="85"/>est de ea in intellectu non est culpa formaliter: et hoc est verum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e499">
<lb ed="#V" n="86"/>¶ Ad 4m dicendum quod ignorare non est culpa: nisi pro tempore quo
<lb ed="#V" n="87"/>tenetur homo scire ea que ignorat: et ideo non opetet quod existens in
igno<lb ed="#V" n="88" break="no"/>rantia continue peccet.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e508">
¶ Tria prima argumenta ad partem
<lb ed="#V" n="89"/>aliam ostendunt ignorantiam esse peccatum formaliter:
ra<lb ed="#V" n="90" break="no"/>tione commissionis vel negligentie voluntatis. et hoc verum
<lb ed="#V" n="91"/>est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e517">
¶ Ad quartum dicendum quod non tantummodo velle actum quod
<lb ed="#V" n="92"/>est peccatum: vel carentiam actus: que est peccatum: culpa est:
<lb ed="#V" n="93"/>sed etiam velle actum vel carentiam actus ordinantes ad cul
<lb ed="#V" n="94"/>pam. Ignorantia autem necessariorum ad salutem ita ordinat
<lb ed="#V" n="95"/>ad culpam quod cum tali ignorantia in eligendo recte
dirigi<lb ed="#V" n="96" break="no"/>non potest homo.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f63981-Dd1e531">
<head xml:id="kzz7yh-f63981-Hd1e533">Quaestio 3</head>
<head type="question-title">Utrum ignorantia excuset peccatum</head>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e535">
Quaestio III
<lb ed="#V" n="97"/>TErtio queritur vtrum ignorantia
<lb ed="#V" n="98"/>excuset
pecca<lb ed="#V" n="99" break="no"/>tum. Et videtur quod non. Glo. super illud ad <ref>Ro. 2.</ref>
<lb ed="#V" n="100"/>Ignorans quoniam benignitas dei etc.
grauissi<lb ed="#V" n="101" break="no"/>me peccas: quia ignoras te contemnere: ergo ignorantia
pecca<lb ed="#V" n="102" break="no"/>tum non excusat: sed aggrauat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e551">
¶ Item philosophus. 3 ethi. cap. 8.
<lb ed="#V" n="103"/>Ebrius meretur duplices increpationes: ergo ignorantia
<lb ed="#V" n="104"/>in ipso non excusat peccatum sed aggrauat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e558">
¶ Item sicut
<lb ed="#V" n="105"/>se habet ignorantia ad intellectum: ita defectibilitas ad
vo<lb ed="#V" n="106" break="no"/>luntatem. Sed peccatum non excusatur ex defectibilitate
vo<lb ed="#V" n="107" break="no"/>luntatis: quia cum omne peccatum procedat ex tali
defecti<lb ed="#V" n="108" break="no"/>bilitate: esse peccatum haberet excusationem: ergo nec excu
<lb ed="#V" n="109"/>satur peccatum propter ignorantiam intellectus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e571">
¶ Item
<lb ed="#V" n="110"/>malum additum malo non minuit: sed auget malitiam: ergo
<lb ed="#V" n="111"/>cum ignorantia sit malum non minuit peccati malitiam vt videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e579">
<lb ed="#V" n="112"/>Contra scientia auget peccatum: vnde <ref>Algazel li. 5
<lb ed="#V" n="113"/>physi. cap. 4.</ref> dicit quod qui crescit in scientia
<lb ed="#V" n="114"/>et non crescit in bona vita elongabitur a domino: ergo per
<lb ed="#V" n="115"/>contrarium videtur quod ignorantia peccatum alleuiat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e590">
¶ Item
<lb ed="#V" n="116"/>Aug. 14. de trinita. cap. i15. qui non videt quemadmodum sit
<lb ed="#V" n="117"/>viuendum excusabilius peccat quam qui videt quod non est trans
<lb ed="#V" n="118"/>gressor legis incognite: ergo ignorantia peccatum alleuiat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e599">
<lb ed="#V" n="119"/>¶ Item Augu. 21. libro contra Faustum. longe ante medium
<lb ed="#V" n="120"/>loquens de loth: qui ebrius concubuit cum filiabus suis:
<lb ed="#V" n="121"/>dicit quod culpandus est: non tamen quantum ille incestus: sed
<lb ed="#V" n="122"/>quantum illa meretur ebrietas: ergo videtur quod ignorantia
<lb ed="#V" n="123"/>que in ipso fuit per ebrietatem excusauit incestum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e612">
<lb ed="#V" n="124"/>Respondeo quod tribus modis ad presens
pos<lb ed="#V" n="125" break="no"/>sumus loqui de ignorantia. Est
<lb ed="#V" n="126"/>enim quedam ignorantia inuincibilis simpliciter: et hoc
to<lb ed="#V" n="127" break="no"/>taliter excusat a peccato siue sit ignorantia iuris siue
fa<lb ed="#V" n="128" break="no"/>cti. Quia sicut dicit Aug. primo libero retracta. cap. 12.
pec<lb ed="#V" n="129" break="no"/>catum vsque adeo voluntarium malum est: vt nullo modo
<lb ed="#V" n="130"/>sit peccatum: si non sit voluntarium. Sed talis ignorantia
<lb ed="#V" n="131"/>tollit rationem voluntarii: vt accipi potest ex verbis
philosophi<lb ed="#V" n="132" break="no"/>3. ethi. cap. 3. Est alia ignorantia que dicitur affectata: vt
<lb ed="#V" n="133"/>cum aliquis sua sponte vult aliquid ignorare: vt liberi
<lb ed="#V" n="134"/>peccet: et cum minori remorsu conscientie. Et hec
igno<lb ed="#V" n="135" break="no"/>rantia peccatum non tollit: nec excusat in aliquo omni
<lb ed="#V" n="136"/>bus pensatis. Quia si excuset inquantum est ignorantia:
<!--00194.xml-->
<pb ed="#V" n="90-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>tamen aggrauat: inquantum est voluntaria. Ex magna enim
<lb ed="#V" n="2"/>intensione voluntatis ad peccandum prouenit quod homo
ve<lb ed="#V" n="3" break="no"/>lit ignorare vt liberius peccet cum omnes homines
natu<lb ed="#V" n="4" break="no"/>raliter scire desiderant: vt habetur principio metaph. quod
<lb ed="#V" n="5"/>verbum intelligendum est per se: quia per accidens ignorantia pt
<lb ed="#V" n="6"/>appeti: vt iam dictum est. Est alia ignorantia partim voluntaria
<lb ed="#V" n="7"/>partim inuoluntaria: que dicitur ignorantia crassa vt cum
<lb ed="#V" n="8"/>aliquis per negligentiam non vult laborare: ad hoc vt sciat: quod
<lb ed="#V" n="9"/>scire tenetur: quamuis vellet scire sine labore: vel cum aliquis vult
<lb ed="#V" n="10"/>aliquid facere ad quod ignorantia consequitur: et talis ignorantia
dimi<lb ed="#V" n="11" break="no"/>nuit de ratione volutarii: et in hoc peccatum alleuiat. Sed non totaliter
<lb ed="#V" n="12"/>tollit: vnde est peccantes ex tali ignorantia facilius misericordiam
<lb ed="#V" n="13"/>consequuntur: vnde apostolus id est ad Thimo. 2. Misricordordiam dei
con<lb ed="#V" n="14" break="no"/>secutus sum: quia ignorans feci in incredibilitate.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e680">
<lb ed="#V" n="15"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod grauissime
pec<lb ed="#V" n="16" break="no"/>cas qui ignoras etc. Dico quod aut est
<lb ed="#V" n="17"/>intelligendum de ignorantia affectata: aut de ignorantia crassa
<lb ed="#V" n="18"/>si de ignorantia crassa intelligitur illud peccatum diitur esse grauius: non
<lb ed="#V" n="19"/>quia sit maius: sed propter periculum: quia qui factum suum ignorat esse
<lb ed="#V" n="20"/>peccatum: minus quaerit remedium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e696">
¶ Ad 2m cum dicitur quod ebrius
me<lb ed="#V" n="21" break="no"/>retur duplices increapationes etc. Potest dici secundum aliquos quod
<lb ed="#V" n="22"/>hoc est: propter duo peccata: que committit scilicet ebrietatem et peccatum conseqens ex
<lb ed="#V" n="23"/>ea: peccatum tamen ex ebrietate sequens diminuitur per ebrietatem: ratione
<lb ed="#V" n="24"/>ignorantie adiuncte ebrietati. Ita quod quandoque minus est homo culpa
<lb ed="#V" n="25"/>bilis propter ebrietatem et factum sequens ex ebrietate simul: quam propter
fa<lb ed="#V" n="26" break="no"/>ctum sine ebrietate: sicut patuit in loth.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e713">
¶ Uel potest dici quod
<lb ed="#V" n="27"/>illud verbum dictum est secundum ordinationem cuiusdam legislatoris: quod
<lb ed="#V" n="28"/>statuit ebrios amplius puniendos: si percusserint: non quia ebrii
<lb ed="#V" n="29"/>peccent grauius: sed quia iniuriantur frequentius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e722">
¶ Ad 3m dicendum
<lb ed="#V" n="30"/>quod non est simile de ignorantia in intellectu et defectibilitate in
<lb ed="#V" n="31"/>voluntate: quia ignorantia crassa ex qua procedit peccatum
dimi<lb ed="#V" n="32" break="no"/>nuit de ratione voluntarii: non autem defectibilitas in voluntate
<lb ed="#V" n="33"/>respectu actus mali: immo magis causat: quia sine illa non posset
volun<lb ed="#V" n="34" break="no"/>tas velle malum actum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e735">
¶ Ad 4m cum dicitur: quod malum additum
ma<lb ed="#V" n="35" break="no"/>lo non minuit: sed auget malitiam etc. Dico quod non opetet esse
ve<lb ed="#V" n="36" break="no"/>rum: cum additur malum pene malo culpe: ignorantia autem
<lb ed="#V" n="37"/>sub ratione qua ignorantia tantum pena est non culpa.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e744">
¶ Uel potest
<lb ed="#V" n="38"/>dici quod illa propositio intelligi debet extensiue non semper intensiue:
vide<lb ed="#V" n="39" break="no"/>mus enim quod aqua parum calida addita aque multum calide non
<lb ed="#V" n="40"/>facit totu intensius calidum: sed remissius: ita potest contingere quod
<lb ed="#V" n="41"/>duo peccata simul minus habent intensam malitiam quam alterum per se: cum
mi<lb ed="#V" n="42" break="no"/>nus diminuit de malitia maioris: vt patet in illo: qui occidit
<lb ed="#V" n="43"/>hominem ex ebrietate: minus enim intense culpabilis est quam si occide
<lb ed="#V" n="44"/>ret non ebrius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e762">
¶ Duo primo argumenta ad parte aliam procedunt de
igno<lb ed="#V" n="45" break="no"/>rantia crassa quae partim est voluntaria partim inuolutaria.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e767">
¶ Ad 3m
<lb ed="#V" n="46"/>dicunt quidam quod ebrietas loth: non tantum excusauit illum incestum a
tan<lb ed="#V" n="47" break="no"/>to: sed a toto eo quod totaliter abstulit sibi ad tempus vsum liberi ar.
<lb ed="#V" n="48"/>quia aliter dicunt ipsi homo qui per culpam suam caderet in insaniam per totam
<lb ed="#V" n="49"/>vitam in omnibus actibus quos faceret qui habenti vsum libero arbitrii essent
<lb ed="#V" n="50"/>peccata: noua peccata committeret: quamuis minora: quod falsum videtur.
<lb ed="#V" n="51"/>Dicente Ber. libro de liberi arbi non multum post principium: quod in sanis
<lb ed="#V" n="52"/>nihil quod faciunt bonum vel malum imputatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e786">
¶ Aliis videtur quod illa
<lb ed="#V" n="53"/>ebrietas excusauit illum incestum non a toto: sed a tanto: quia
quam<lb ed="#V" n="54" break="no"/>uis committendo incestum vsum libero arii non haberet: fuit tamen incestus
<lb ed="#V" n="55"/>aliquo modo voluntarius in virtute illius voluntatis ex qua
<lb ed="#V" n="56"/>processit ebrietas.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f63981-Dd1e798">
<head xml:id="kzz7yh-f63981-Hd1e800">Quaestio 4</head>
<head type="question-title">Utrum infirmitas alleviet peccatum</head>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e802">
Quaestio IIII.
<lb ed="#V" n="57"/>QUarto queritur vtrum infirmitas alleuiet
<lb ed="#V" n="58"/>peccatum. Et videtur quod non. quia ea quae
ope<lb ed="#V" n="59" break="no"/>rantur in nobis ad fructificandum morti: non
alle<lb ed="#V" n="60"/>uiant peccatum. Sed secundum apostolum <ref>Rom. 7.</ref> Cum essemus
<lb ed="#V" n="61"/>in carne passiones peccatorum quae per legem erant operabantur in
men<lb ed="#V" n="62" break="no"/>bris nostris: vt fructificarent morti. ergo passiones non alleuiant
<lb ed="#V" n="63"/>peccatum. Sed passiones animi sunt infirmitates secundum Tullium. 8.
<lb ed="#V" n="64"/>libro de tusculanis quaestionibus: ergo infirmitas non alleuiat peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e822">
<lb ed="#V" n="65"/>¶ Item causa non diminuit effectum: sed secundum Isido. 2 libro de summo
<lb ed="#V" n="66"/>bono. ca. 17. Infirmitas est vna causa peccati: ergo non diminuit
pec<lb ed="#V" n="67" break="no"/>catum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e831">
¶ Item per concupiscentiam inclinatur voluntas ad intensius
vo<lb ed="#V" n="68" break="no"/>lendum: ergo non minuit voluntarium: et ex conseqenti: neque peccatum. Sed
<!--00194.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>concupiscentia est infirmitas: ergo infirmitas non minuit peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e842">
<lb ed="#V" n="70"/>¶ Item bona passio auget meritum: tanto enim homo magis
me<lb ed="#V" n="71" break="no"/>retur quanto maiori misenicordia pauperi ab eo subuenitur: ergo a
<lb ed="#V" n="72"/>simili passio inclinans ad malum auget demeritum: cum ergo peccare
<lb ed="#V" n="73"/>ex infirmitate sit ex passione peccare infirmitas non minuit
<lb ed="#V" n="74"/>sed auget peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e856">
<lb ed="#V" n="75"/>Contra <ref>Gal. 5</ref> caro concupiscit aduersus spiritum. spiritus
<lb ed="#V" n="76"/>autem aduersus carnem. hoc enim sibi inuicem
aduer<lb ed="#V" n="77" break="no"/>santur: vt non quaecumque vultis illa faciatis: ergo infirmitas
car<lb ed="#V" n="78" break="no"/>nis diminuit de ratione voluntarii: ergo alleuiat peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e867">
¶ Item
<lb ed="#V" n="79"/>Isind 2 libro de summo bono. c. 17. grauius est peccare industria quam
<lb ed="#V" n="80"/>infirmitate. hoc autem non esset verum nisi infirmitas alleuiaret peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e874">
<lb ed="#V" n="81"/>Respondeo quod infirmitas alleuiat peccatum cum se
<lb ed="#V" n="82"/>habet ad ipsum ansteter: quia passio in
appe<lb ed="#V" n="83" break="no"/>titu sensitiuo existens inquantum per ipsam impeditur anima in actu rationis
<lb ed="#V" n="84"/>quaedam infirmitas anime est et econcluso. Sicut membrum dicitur esse corporaliter
in<lb ed="#V" n="85" break="no"/>firmum cum non faciliter vel modo debito possit in suam opeoritionem
<lb ed="#V" n="86"/>exire. Sicut dicimus oculum infirmum qui non potest clare videre:
<lb ed="#V" n="87"/>passio autem astenter se habens ad peccatum ipsum alleuiat: quia tanto
ac<lb ed="#V" n="88" break="no"/>tus minus culpabilis quanto minus est ibi de motu proprio
vo<lb ed="#V" n="89" break="no"/>luntatis: quia tanto minus est existens in potestate nostra. Sed quanto
<lb ed="#V" n="90"/>voluntas magis inclinatur a passione tanto in illo actu minus
<lb ed="#V" n="91"/>est de motu proprio voluntatis: quia tanto minus mouet
volun<lb ed="#V" n="92" break="no"/>tas sub ratione: qua libera: ergo infirmitas se habens anstenter ad
pec<lb ed="#V" n="93" break="no"/>catum ipsum alleuiat: non sic autem infirmitas consequeter se habens ad peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e905">
<lb ed="#V" n="94"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod ea quae et operantur in
<lb ed="#V" n="95"/>nobis ad fructificandum morti non
<lb ed="#V" n="96"/>alleuiant peccatum etc. Dico quod falsum est quando propter eorum impulsum
<lb ed="#V" n="97"/>minus est in actu de motu proprio voluntatis sub ratione que
mo<lb ed="#V" n="98" break="no"/>uet libere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e918">
¶ Ad 2m cum dicitur quod causa non diminuit effectum etc.
<lb ed="#V" n="99"/>Dico quod verum est de effectu per se: sed in peccato est conuersio et
<lb ed="#V" n="100"/>auersio: grauitas autem peccati maxime attendetur ex parte auersionis
<lb ed="#V" n="101"/>que se habet ad conuersionem praeter intentionem peccantis.
Infirmi<lb ed="#V" n="102" break="no"/>tas autem per se causa est peccati ex parte conuersionis. per accidens autem ex
<lb ed="#V" n="103"/>parte auersionis: et ideo quamuis non minuat conuersionem: minuit
<lb ed="#V" n="104"/>tamen auersionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e934">
¶ Ad 3m dicendum quod quamuis per infirmitatem
volun<lb ed="#V" n="105" break="no"/>tas intensius inclinetur ad volendu: non tamen ille motus ita est
volun<lb ed="#V" n="106" break="no"/>tati proprius: sicut quando mouet non inclinata per passionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f63981-d1e942">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="107"/>quartum cum dicitur quod bouna passio auget meritum etc. Dico quod non
<lb ed="#V" n="108"/>est verum de passione astente voluntatis motum: passio autem sequans
<lb ed="#V" n="109"/>voluntatis motum: auget meritum vel potius signum est perfectionis
<lb ed="#V" n="110"/>motts voluntatis: et ex conseqenti signum est magnitudinis
meri<lb ed="#V" n="111" break="no"/>ti. Simili modo dicendum est de passione inclinante ad malum
<lb ed="#V" n="112"/>per comparationem ad determinatum.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>