-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f65243.xml
470 lines (470 loc) · 30.3 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f65243.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="91-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f65243"><!-- l2d23a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-f65243-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e103">
¶ Circa principium quaeruntur
<lb ed="#V" n="20"/>quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e108">
¶ Primo vtrum deus potuisset fecisse aliquam
<lb ed="#V" n="21"/>creaturam rationalem vel intellectualem quae suis naturalibus relicta non
<lb ed="#V" n="22"/>posset peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e115">
¶ 2o vtrum melius sit non posse peccare quam
<lb ed="#V" n="23"/>posse peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e120">
¶ 3o vtrum debuit deus hominem temptari permittem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e123">
<lb ed="#V" n="24"/>4o vtrum aliquis vir iustus denat temptationem appetem.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f65243-Dd1e128">
<head xml:id="kzz7yh-f65243-Hd1e130">Quaestio 1</head>
<head type="question-title">Utrum deus potuisset fecisse aliquam creaturam rationalem vel intellectualem</head>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e132">
Quaestio I.
<lb ed="#V" n="25"/>PRimo ostendo quod deus potuit facere
ali<lb ed="#V" n="26" break="no"/>quam creaturam rationalem vel
intel<lb ed="#V" n="27" break="no"/>lectualem quae suis naturalibus relicta: non posset peccare
<lb ed="#V" n="28"/>virtutem quae alicui creatura est supernaturalis: posset deus alicui
<lb ed="#V" n="29"/>alii creature facere natalem: sed per virtutem supernaturalem vt per glutiam
creatu<lb ed="#V" n="30" break="no"/>ra non potest peccare: ergo deus talem potuit facem creaturam: que naturaliter
<lb ed="#V" n="31"/>non posset peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e150">
¶ Item sicut in deo est naturaliter bonitas et
ve<lb ed="#V" n="32" break="no"/>ritas: ita impeccabilitas. Sed creatura per naturalia sua participat
<lb ed="#V" n="33"/>dei bonitatem et veritatem: ergo similiter creatura rationalis vivesl
intellectua<lb ed="#V" n="34" break="no"/>lis: per naturalia sua potest participare dei impeccabilitatem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e159">
¶ Item deus
<lb ed="#V" n="35"/>fecit corporalem creaturam quie per naturam suam non est capax corporalis
<lb ed="#V" n="36"/>erroris: cuius est celum: ergo a simili potuit facen spiritualem creaturam: quae
per<lb ed="#V" n="37" break="no"/>naturam suam non fuisset capax spiritualis erroris.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e168">
<lb ed="#V" n="38"/>Contra. duo opposita non possent conuenire alicui rei per
<lb ed="#V" n="39"/>naturam. Sed posse peccare conuenit naturaliter
creatu<lb ed="#V" n="40" break="no"/>re rationali vel intellectuali inquantum est de nihilo: ergo non posset deus
<lb ed="#V" n="41"/>facem creaturam rationalem vel intellectualem qui naturaliter non posset
pec<lb ed="#V" n="42" break="no"/>care.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e182">
¶ Item vt potest trahi ex verbis philosophi id est phy. quod vni est substantia
<lb ed="#V" n="43"/>le nulli est accidentale: ergo a simili quod vni e supernaturale nulli est naturale:
<lb ed="#V" n="44"/>Sed non posse peccare conuenit beatis supernaturaliter: ergo nulli
crea<lb ed="#V" n="45" break="no"/>ture rationali vel intellectuali potuit conuenire naturaliter.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e191">
<lb ed="#V" n="46"/>Respondeo quod deus non posset facere aliquam
creatu<lb ed="#V" n="47" break="no"/>ram rationalem vel intellectualem quae suis
<lb ed="#V" n="48"/>naturalibus relicta non posset peccare: quia non posset fieri aliqua
crea<lb ed="#V" n="49" break="no"/>tura rationalis vel intellectualis naturaliter carens libera voluntate:
<lb ed="#V" n="50"/>quia eo ipso: quod rationalis vniversal intellectualis est: naturale est sibi posse
in<lb ed="#V" n="51" break="no"/>telligere: et posse se mouem tendendo in rem cognitam vnivesal ab eo re
<lb ed="#V" n="52"/>siliendo naturale est: ergo creature rationali vniversal intellectuali vt in istos
<lb ed="#V" n="53"/>actus possit libere: non potest autem esse quin creatura inquantum est de
<lb ed="#V" n="54"/>nihilo sit defectibilis suis naturalibus relicta: ergo sicut voluntas
<lb ed="#V" n="55"/>creature posset deficemab actu essendi: nisi a deo conseruaretur in
<lb ed="#V" n="56"/>esse ita in actu essendi conseruata: et suis naturalibus: quantum ad actum
vo<lb ed="#V" n="57" break="no"/>lendi relicta potest manem in esse et defectum incurrere in actum
vo<lb ed="#V" n="58" break="no"/>lendi: et inquantu libera illum defectum potest prohibem. Sed defectus in
<lb ed="#V" n="59"/>actu volendi libere: peccatum est: ergo non posset fieri creatura rationa
<lb ed="#V" n="60"/>lis vnivesl intellectualis quae suis naturalibus relicta: non posset peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e226">
<lb ed="#V" n="61"/>Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis virtutem aliquam
<lb ed="#V" n="62"/>quae alicui creature est supernaturalis:
pos<lb ed="#V" n="63" break="no"/>set deus facem alicui alii naturalem vtpote supernaturale est homini posse
vo<lb ed="#V" n="64" break="no"/>lare et naturale est aui: tamen sunt aliqua virtutes alicui supernaturales: que
<lb ed="#V" n="65"/>nulli alii creature possunt fieri naturales. Non enim possibile est fieri quod
<lb ed="#V" n="66"/>glutia vel gratia sit alicuius substantiae: substantialis fora: nec proprietas naturaliter conno
<lb ed="#V" n="67"/>substantialem formam vniversal a virtute nature create producta.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e244">
¶ Ad 2m dicendum
<!--00196.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="68"/>quod non est simile de bonitate et veritate et impeccabilitate: quia primis
<lb ed="#V" n="69"/>duobus non repugnat natura create voluntatis: repugnat autem
naturali<lb ed="#V" n="70" break="no"/>impeccabilitati vt in corpore quaestionis ostensum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e257">
¶ Ad 3m dicendum
<lb ed="#V" n="71"/>quod quamuis aliqua creatura corporalis vt celum non sit naturaliter capax
<lb ed="#V" n="72"/>corporalis erroris: ex hoc tamen non sequitur intentum: quia ex maiori
nobi<lb ed="#V" n="73" break="no"/>litate naturali quae est in creatura spirituali quam in creatura corporali: hoc
<lb ed="#V" n="74"/>est ex libera voluntate prouenit quod in ipsa possit esse error
spiritua<lb ed="#V" n="75" break="no"/>lis: cum tamen in alia non possit esse error corporalis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e270">
¶ Argumentad
per<lb ed="#V" n="76" break="no"/>tem aliam gratia conclusionis possunt concedi: secundum tamen argumentum deficit in
processu<lb ed="#V" n="77" break="no"/>qui defectus ex praedictis potest patere.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f65243-Dd1e278">
<head xml:id="kzz7yh-f65243-Hd1e280">Quaestio 2</head>
<head type="question-title">Utrum melius sit non posse peccare quam posse peccare</head>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e282">
Quaestio II.
<lb ed="#V" n="78"/>SEcundo queritur vtrum melius sit non posse
<lb ed="#V" n="79"/>peccare quam posse peccare. Et
<lb ed="#V" n="80"/>videtur quod non. melius est illud quod ponitur in laude viri
iu<lb ed="#V" n="81" break="no"/>sti quam suum oppositum. Sed ad laudem viri iusti. Dicitur
<lb ed="#V" n="82"/><ref>Eccles 31.</ref> Quod potuit transgredi et non transgressus est: ergo melius est
<lb ed="#V" n="83"/>posse peccare quam non posse.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e298">
¶ Item Aug. de vera relig. q. inter
<lb ed="#V" n="84"/>principium et meitum: tales secruos suoo meliores deus iudicauit: si ei
<lb ed="#V" n="85"/>seruirent liberaliter: quod nullo modo fieri posset si non voluntate: sed
<lb ed="#V" n="86"/>necessitate seruirent. Sed qui non posset peccare seruiret de necessitate
<lb ed="#V" n="87"/>ergo melius est posse peccare: quam non posse peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e309">
¶ Item
magi<lb ed="#V" n="88" break="no"/>in littera glriosius est non consentire quam temptari non posse: ergo a simili glurio
<lb ed="#V" n="89"/>sius est non peccare: et posse peccare quam non posse.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e316">
<lb ed="#V" n="90"/>Contra. <ref>Aug. in enchi. 63. c.</ref> melius est animal rationale quod non
<lb ed="#V" n="91"/>possit peccare quam animal rationale quod possit non
pec<lb ed="#V" n="92" break="no"/>care et peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e326">
¶ Item melior est status patrie quam status vie. Sed in
<lb ed="#V" n="93"/>statu patrie est non posse peccare: in statu vie est posse
pecca<lb ed="#V" n="94" break="no"/>re: ergo melius est non posse peccare quam posse peccare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e333">
<lb ed="#V" n="95"/>Respondeo quod non posse peccare conuenire potest
crea<lb ed="#V" n="96" break="no"/>ture duplici de causa: vel ex
determina<lb ed="#V" n="97" break="no"/>tione positione ad vnum ex necessitate nature: sicut in carentibus libero arbitrio vel
<lb ed="#V" n="98"/>ex determinatione positine ad bonum per donum gratie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e344">
¶ Primo
modo<lb ed="#V" n="99" break="no"/>melius per accidens est posse peccare quam non posse peccare: inquantum
<lb ed="#V" n="100"/>posse peccare non est sine liberio arbitrio
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e351">
¶ 2o modo non posse peccare
<lb ed="#V" n="101"/>simpliciter melius est quam posse peccare: quia melius est libero ar. confirmatum
<lb ed="#V" n="102"/>per donum gratiae: quam non confirmatum. Si tamen aliquis homo nasceretur in
<lb ed="#V" n="103"/>gratia numquam peccaturus melius esset illi secundum aliquos: quantum ad glurio
<lb ed="#V" n="104"/>siorem modum acquerendi coronam posse peccare quousque per
vs<lb ed="#V" n="105" break="no"/>sionem divine essentie in bono confirmaretur quam ante illam visionem in
<lb ed="#V" n="106"/>hac vita confirmari: ita vt peccare non posset nisi in illa
confir<lb ed="#V" n="107" break="no"/>matione in ipso gratia gratum faciens augeretur. Uideo enim quod
me<lb ed="#V" n="108" break="no"/>lius fuit angelis qui steterunt creari in tali statum in quo possent
<lb ed="#V" n="109"/>peccare et non peccare: quam si fuissent a sua creatione
confirma<lb ed="#V" n="110" break="no"/>ti. Unde Greg. 5 libro mor. inter mepium et finem. homini angeli eo apud
<lb ed="#V" n="111"/>deum maioris meriti fuerunt quo mutabilitatis sue motum
<lb ed="#V" n="112"/>voluntatis statione finxerunt: sed si praedictam confirmatio non potioeret
<lb ed="#V" n="113"/>confirmatum extra statum merendi: nec diminueret de ratione voluntarii
<lb ed="#V" n="114"/>difficile est videm: quomodo non confirmatus ratione non confirmationis
glulrio<lb ed="#V" n="115" break="no"/>siori modo acquireret coronam: quam supra dcto modo confirmatus.
<lb ed="#V" n="116"/>Utrum autem aliqus in via sine augmento gratiae gratum facientis: et
<lb ed="#V" n="117"/>sine impedimento seu diminutione vsus libero arbirio possit confirmari:
<lb ed="#V" n="118"/>vel non dubium est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e393">
¶ Primum argumentum non concludit quod posse
pec<lb ed="#V" n="119" break="no"/>care simpliciter sit laudabilius quam non posse. Sed quod posse
pec<lb ed="#V" n="120" break="no"/>care cum adiunctione quod numquam peccet: melius esset homini
via<lb ed="#V" n="121" break="no"/>tori quam non posse peccare inquantum per hoc gloriosius
co<lb ed="#V" n="122" break="no"/>ronaretur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e404">
¶ Secundum argumentum concludit quod melius
<lb ed="#V" n="123"/>est posse peccare quam non posse peccare propter necessitatem
<lb ed="#V" n="124"/>nature ad vnum: sicut in brutis: quia posse peccare liberum arbitrii
<lb ed="#V" n="125"/>includit: et non posse peccare modo praedicto liberum arbitrii
ex<lb ed="#V" n="126" break="no"/>cludit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e416">
¶ Ad tertium dicendum est simili modo sicut ad primum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e418">
<lb ed="#V" n="127"/>¶ Duo argumenta ad partem aliam concludunt quod non
pos<lb ed="#V" n="128" break="no"/>se peccare ex determinatione libe. arbitrii ad bonum per
<lb ed="#V" n="129"/>donumigratie simpliciter melius est: quam posse peccare: et
<lb ed="#V" n="130"/>hoc est verum.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f65243-Dd1e430">
<head xml:id="kzz7yh-f65243-Hd1e432">Quaestio 3</head>
<head type="question-title">Utrum deus debuit hominem temptari permittere</head>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e434">
Questio III.
<lb ed="#V" n="131"/>TErtio queritur vtrum deus debuit
homi<lb ed="#V" n="132" break="no"/>nem temptari permittere. Et
vide<lb ed="#V" n="133" break="no"/>tur quod non: quia impius esset pater qui permitteret
<lb ed="#V" n="134"/>I <!--TODO: line coord error-->
<lb ed="#V" n="135"/>filium aggredi bellum in quo sciret eum esse ab alio
<lb ed="#V" n="136"/>superandum. Sed deus sciebat hominem esse a diabolo per illam
<!--00197.xml-->
<pb ed="#V" n="92-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>temptationem superandum: ergo videtur quod deus non debuit eum
<lb ed="#V" n="2"/>permittere temptari.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e460">
¶ Item rectus iudex non debet
permit<lb ed="#V" n="3" break="no"/>tere debilem inuadi a fortiori: sed diabolus erat homine
for<lb ed="#V" n="4" break="no"/>tior: ergo deus cumsit rectus iudex: non debuit permittere
<lb ed="#V" n="5"/>hominem ab eo inuadi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e469">
¶ Item nullus homo peccatum mortale
<lb ed="#V" n="6"/>quod prohibere potest debet permittere fieri: etiam si occasione illius
pre<lb ed="#V" n="7" break="no"/>uideat maius bonum esse futurum: ergo a simili deus hominem
labi<lb ed="#V" n="8" break="no"/>per temptationem in mortale peccatum permittere non debuit: cum
<lb ed="#V" n="9"/>hoc prohibere posset: quamuis occasione illius maius bonum
<lb ed="#V" n="10"/>preuideret esse futurum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e482">
<lb ed="#V" n="11"/>Contra <ref>Aug. 7. de ci. ca. 30</ref> sic deus amministrat omnia
<lb ed="#V" n="12"/>que creauit: vt ipsa proprios motus agere
<lb ed="#V" n="13"/>sinat: ergo non debuit temptatoris et temptati motus
volunta<lb ed="#V" n="14" break="no"/>rios impedire.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e494">
¶ Item in potestate diaboli non erat vincere
ho<lb ed="#V" n="15" break="no"/>minem nisi homo voluisset in voluntate hominis cum dei adiutorio
<lb ed="#V" n="16"/>erat posse vincere diabolum. ergo illa pugna magis
ordinaba<lb ed="#V" n="17" break="no"/>tur quantum erat de se ad hominis victoriam quam ad deiectionem
<lb ed="#V" n="18"/>adeo: ergo impediri non debuit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e505">
<lb ed="#V" n="19"/>Respondeo quod deus debuit hominem temptari permittem: quia
<lb ed="#V" n="20"/>legem communem: et iustam quam princepe instituit
<lb ed="#V" n="21"/>debet permittere obseruari nisi in aliquo casu: et ex causa speciali aliter
<lb ed="#V" n="22"/>ordinet quam specialem ordinationem iuste posse facere in
sapien<lb ed="#V" n="23" break="no"/>tia sua: et poo retinuit. Lex autem iusta et communis adeo instituta
<lb ed="#V" n="24"/>est quod hominem permittat suo libero arbiri vti siue ad malum: deo ad hoc
<lb ed="#V" n="25"/>non cooperante: sed permittente: siue ad bonum: deo non tantum permit
<lb ed="#V" n="26"/>tente. Sed est principaliter adiuuante et primiante quae lex scripta est:
<lb ed="#V" n="27"/>Eccl. 5. Ubi dicitur quod ante hominem vita et mors bonum et malum quod
<lb ed="#V" n="28"/>placuerit illi dabitur ei. Tunc autem quando primi parentes fuerunt
tem<lb ed="#V" n="29" break="no"/>ptati: non fuit casus nec specialis causa: quare deus aliter ordinaret
<lb ed="#V" n="30"/>maxime cum de nouo esset praedicm statutum homini promulgatum: et
<lb ed="#V" n="31"/>homo multum potens ad cauendum ne libero arbi suo vteretur ad malum
<lb ed="#V" n="32"/>et deus prouidebat sue posto sapientie et bomnitatis maximam
mani<lb ed="#V" n="33" break="no"/>festationem eliciendum per semetipsum occasione temptationis illius
<lb ed="#V" n="34"/>et ideo debuit diabolum male vti suo libero arbitrio hominem temptando: et
<lb ed="#V" n="35"/>ipsum hominem: etiam male vti suo libero arbitui temptationi consentiendo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e544">
<lb ed="#V" n="36"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod ipsius esset pater qui
per<lb ed="#V" n="37" break="no"/>mitteret filius aggredi bellum in
<lb ed="#V" n="38"/>quo sciret eum esse ab alio superandum etc. Dico quod non est verum.
<lb ed="#V" n="39"/>Si iustitia haec exigeret. Iustitia autem exigebat vt deus hominem
<lb ed="#V" n="40"/>temptari permitteret: vt in corpore quaestionis ostensum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e557">
¶ Ad 2m
<lb ed="#V" n="41"/>cum dicitur quod diabolus erat homini fortior etc. Dico quod non est verum
<lb ed="#V" n="42"/>quantum ad illam pugnam spiritualem: quia diabolus non potuit vincere
<lb ed="#V" n="43"/>hominem nisi nolentem. Sed homo poterat diabolum vincere nolentem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e566">
<lb ed="#V" n="44"/>¶ Ad 3m dicendum quod non est simile de prouisore particulari et prouisore
<lb ed="#V" n="45"/>vniversali: prouisor enim particularis semper prout potest: debet defectum exclude
<lb ed="#V" n="46"/>re aperte sue prouidentie commissa: prouisor autem vniversalis rationabiliter potest
<lb ed="#V" n="47"/>permittem defectum in vna parte vt inde proueniat maius bominum toti.
So<lb ed="#V" n="48" break="no"/>lus autem deus simpliciter est prouisor vniversalis: quilibet autem homo prouisor particlaaris.
<lb ed="#V" n="49"/>et ideo quamuis homo non deat permittem fieri mortale peccatum: propter maius
<lb ed="#V" n="50"/>bosipum hooccasione futurum: tamen hoc deus iuste permittem potest
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e584">
¶ Ul potest
<lb ed="#V" n="51"/>dici quod est vnus rex terrenus: quamuis non deat facem peccatum propter
quod<lb ed="#V" n="52" break="no"/>cumque bonum quod huius occasione posset elici: tamen iuste potest
permitten<lb ed="#V" n="53" break="no"/>fieri. Siu ex prohibitione certitudinaliter praeuideat grauius malum
<lb ed="#V" n="54"/>communitati secuturum. Cui concordat Aug. id est de libero arbitrio longe ante metum
<lb ed="#V" n="55"/>dicens: videtur mihi legem istam: que pptlulo regendo scribitur ratio
<lb ed="#V" n="56"/>ne ista: hoc est quedam mala permittere: et per diuinam
prouiden<lb ed="#V" n="57" break="no"/>tiam vindicari.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e603">
¶ Potest etiam dici quod principalis ratio
<lb ed="#V" n="58"/>quare deus permittit hominem temptari fuit vt ipsum
<lb ed="#V" n="59"/>permitteret vti libei arbi suo libere. Sicut statuerat: non
<lb ed="#V" n="60"/>quia occasione illius preuideret se scire posse: et velle
ma<lb ed="#V" n="61" break="no"/>ius bonum elicere: quamuis deus hoec non permisisset nisi
inde<lb ed="#V" n="62" break="no"/>maius bonum elicere sciret: vellet: et posset: sicut aliquando
<lb ed="#V" n="63"/>pater propter aliquam causam permittit filium cadere in
so<lb ed="#V" n="64" break="no"/>ueam: cum tamen propter illam causam hoc non permitteret nisi
<lb ed="#V" n="65"/>filium de fouea exhibem posset.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f65243-Dd1e624">
<head xml:id="kzz7yh-f65243-Hd1e626">Quaestio 4</head>
<head type="question-title">Utrum aliquis vir iustius debeat temptationem appetere</head>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e628">
Quaestio IIII.
<lb ed="#V" n="66"/>QUarto queritur vtrum aliquis vir
iu<lb ed="#V" n="67" break="no"/>stus debeat temptationem
appe<lb ed="#V" n="68" break="no"/>tere. Et videtur quod non. Quia temptari est peri¬
<!--00197.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>culosum: et sicut dicitur <ref>Ecclesi. 3.</ref> Qui amat periculum
pe<lb ed="#V" n="70" break="no"/>ribit in illo: ergo temptari non est appetendum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e646">
¶ Item
<lb ed="#V" n="71"/>non est appetendum quod non est a deo: sed temptatio non est
<lb ed="#V" n="72"/>a deo. Ut enim dicitur Iaco id est Ipse neminem temptat ergo
<lb ed="#V" n="73"/>temptari non est appetendum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e655">
¶ Item non est appetendum
<lb ed="#V" n="74"/>pro cuius amotione est orandum. Sed orandum est pro
tem<lb ed="#V" n="75" break="no"/>ptationis amotione. Unde Matth. 6 dicitur. Et ne nos
indu<lb ed="#V" n="76" break="no"/>cas in temptationem: ergo temptari non est appetendum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e664">
<lb ed="#V" n="77"/>Contra appetendum est illud de cuius presentia est
<lb ed="#V" n="78"/>gaudendum: sed de praesentia diuersarum
tem<lb ed="#V" n="79" break="no"/>ptationum gaudendum est: vnde <ref>Iaco. 1.</ref> Omne gaudium
exi<lb ed="#V" n="80" break="no"/>stimate fratres mei: cum in varus temptationibus
incideri<lb ed="#V" n="81" break="no"/>tis: ergo temptari est appetendum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e678">
¶ Item 2o ad Thimo. 2. non
<lb ed="#V" n="82"/>coronabitur nisi qui legitime certauerit. Sed appetendum
<lb ed="#V" n="83"/>est illud sine quo non habetur corona: ergo certamen
tem<lb ed="#V" n="84" break="no"/>ptationis est appetendum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e687">
<lb ed="#V" n="85"/>Respondeo est quedam temptatio a deo de qua dicitur
<lb ed="#V" n="86"/><ref>Sap. 3.</ref> deus temptauit eos et inuenit
<lb ed="#V" n="87"/>illos dignos se. Et quedam a carne: de qua <ref>Iaco. 1.</ref>
vnusquis<lb ed="#V" n="88" break="no"/>quam temptatur a concupiscentia sua abstractus et illectus.
Que<lb ed="#V" n="89" break="no"/>dam ab homine malo: vnde in persona malorum hominum dicitur contra iustum
<lb ed="#V" n="90"/>Sapienti. 2 temptemus que ventura sunt illi. Est est quaedam tempta
<lb ed="#V" n="91"/>tio a diabolo de qua Act. 5 cur temptauit sathanas cor tuum
<lb ed="#V" n="92"/>mentiri te spiritui sctmo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e707">
¶ Prima temptatio semper ordinatur ad
<lb ed="#V" n="93"/>bonum temptati: quia sicut dicitur Iaco. id ent deus intemptator malorum est:
<lb ed="#V" n="94"/>et ideo talis temptatio est appeteda: hanc appetebat Dauid dicens
<lb ed="#V" n="95"/>in psamum. Proba me domine et tempta me.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e716">
¶ Secunda quamuis aliquando
<lb ed="#V" n="96"/>possit esse sine culpa: tamen quia semper est vitiosa et regnum hominis
<lb ed="#V" n="97"/>in se ipso diuidens: vt superius. 2i. di. ostensum est: non est
appeten<lb ed="#V" n="98" break="no"/>da: quia nimis faciliter cor subuertit: etiam senum. Unde Da. 13
Di<lb ed="#V" n="99" break="no"/>cit Daniel illi seni malo: concupiscentia subuertit cortuum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e727">
<lb ed="#V" n="100"/>¶ Tertia temptatio et 4o per comparationem ad temptantes non sunt
<lb ed="#V" n="101"/>appetende: quia non est appetendu: quod aliquis peccet. Malus aute
<lb ed="#V" n="102"/>homo et diabolus peccant temptando. Per comporsitionem autem ad tempta
<lb ed="#V" n="103"/>tum: etam a nullo sunt appetende per se cum sint quaedam inclinatiua ad
il<lb ed="#V" n="104" break="no"/>licitum: appetende tamen sunt quandoque propter aliud scilicet propter virtutis
exerci<lb ed="#V" n="105" break="no"/>tium. Sed quia sicut peruus ignis a vento cito extiguitur: et magnus
ci<lb ed="#V" n="106" break="no"/>to inflammatur: ita amor boni adhuc tempidus et infirmus a flatu
<lb ed="#V" n="107"/>temptationis magne in corde hominis cito extinguitur: sed amor
<lb ed="#V" n="108"/>boni perfectus et feruens fortius inflammatur: vnde a viris
<lb ed="#V" n="109"/>feruentibus: et perfectis secundum quod in via potest esse perfectio.
Tem<lb ed="#V" n="110" break="no"/>ptatio ab homine malo: per comparationem ad temptatum: est
ap<lb ed="#V" n="111" break="no"/>petenda: et etiam temptatio a diabolo: et hic propter virtutis
exerci<lb ed="#V" n="112" break="no"/>tium et augmentum. Ab imperfectis vero et infirmis: non sunt
<lb ed="#V" n="113"/>appetende propter periculum. Unde Aug. 14. de ciui. ca. 9. vult
<lb ed="#V" n="114"/>quod sicut se habet infirmitas et firmitas electorum sic
me<lb ed="#V" n="115" break="no"/>tuunt cupiuntque temptari.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e764">
<lb ed="#V" n="116"/>Ad primum dicitur quod non plus concludit nisi quod
tem<lb ed="#V" n="117" break="no"/>ptatio non est appetenda ab infirmis
<lb ed="#V" n="118"/>quia feruentes et perfecti in temptatione non pereunt: sed proficiunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e774">
<lb ed="#V" n="119"/>¶ 2argumentum procedit de temptatione carnis vel de temptatione
<lb ed="#V" n="120"/>hostis que habet exitum malum: que temptationes a nullo sunt
ap<lb ed="#V" n="121" break="no"/>petende.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e783">
¶ Ad 3m dicendum quod non est idem temptari: et in temptationem
<lb ed="#V" n="122"/>induci: quia induci intemptationem est a temptatione vinci: quod a nullo
<lb ed="#V" n="123"/>est appetendum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e790">
¶ Primum argumentum ad partem aliam procedit de
tem<lb ed="#V" n="124" break="no"/>ptatione quae est a deo: aut si de temptatione: quie est ab hoste siue
<lb ed="#V" n="125"/>homine siue demone: intendebat loqui beatus Iaco. tunc verbum suum
<lb ed="#V" n="126"/>referendum est ad perfectos.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f65243-d1e799">
¶ Ad 2m cum dicitur: quod appetendum est
il<lb ed="#V" n="127" break="no"/>lud sine quo non habetur corona etc. Dico quod illud semper est
ap<lb ed="#V" n="128" break="no"/>petendum per se sine quo non habetur corona causaliter: cuiusmodi
<lb ed="#V" n="129"/>est gratia dei: aliquid tamen quod est occasio per accidens veniendi ad
co<lb ed="#V" n="130" break="no"/>ronam: non semper appetedum est per se: sed bonum quod inde elicitur.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>