-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f81481.xml
475 lines (475 loc) · 29.5 KB
/
cod-ve09v2_kzz7yh-f81481.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2023-09-10">September 10, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v2">Venice, 1509, v. 2</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-10" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="114-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-f81481"><!-- l2d27a2 -->
<head xml:id="kzz7yh-f81481-Hd1e101">Articulus 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e103">
<lb ed="#V" n="11"/>COnsequenter queritur de secundo
princi<lb ed="#V" n="12" break="no"/>pali. Et circa hoc
quaerun<lb ed="#V" n="13" break="no"/>tur tria.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e112">
¶ Primo vtrum non habens gratiam
<lb ed="#V" n="14"/>gratum facientem possit sibi mereri eam
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e117">
¶
Se<lb ed="#V" n="15" break="no"/>cundo vtrum habens eam possit mereri augmentum illi:
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e122">
<lb ed="#V" n="16"/>¶ Tertio vtrum homo possit ex condigno mereri
vi<lb ed="#V" n="17" break="no"/>tam eternam.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-f81481-Dd1e130">
<head xml:id="kzz7yh-f81481-Hd1e132">Quaestio 1</head>
<head type="question-title">Utrum non habens gratiam gratum facientem possit sibi mereri eam</head>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e134">
¶ Quaestio I
<lb ed="#V" n="18"/>PRimo ostendo quod non habens
<lb ed="#V" n="19"/>gratiam gratum
<lb ed="#V" n="20"/>facientem potest sibi mereri eam: quod seruus faciens
<lb ed="#V" n="21"/>pro domino suo quicquid potest meretur: vt sit suo
<lb ed="#V" n="22"/>domino gratus. ergo non habens gratiam si faciat pro deo
<lb ed="#V" n="23"/>quicquid potest meretur vt sit deo gratus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e150">
¶ Item
ob<lb ed="#V" n="24" break="no"/>sequia quanto sunt minus debita tanto magis grata.
<lb ed="#V" n="25"/>Sed obsequium non habentis gratiam minus est debitum
<lb ed="#V" n="26"/>quam habentis eam. Quia secundum Gregorium in homelis super
il<lb ed="#V" n="27" break="no"/>lud Math. 25. homo quidam peregre proficiscens cum
au<lb ed="#V" n="28" break="no"/>gentur dona rationes crescunt donorum. ergo obsequium non
ha<lb ed="#V" n="29" break="no"/>bentis gratiam magis est deo gratum quam obsequium
haben<lb ed="#V" n="30" break="no"/>tis eam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e168">
¶ Item plus valet vnicuique proprium meritum
<lb ed="#V" n="31"/>quam alienum. Sed vnus homo potest mereri gratiam
ali<lb ed="#V" n="32" break="no"/>cui non habenti eam. Unde Iaco. vlti. orate pro
inuicen<lb ed="#V" n="33" break="no"/>vt saluemini. ergo multo fortius non habens gratiam sibi
<lb ed="#V" n="34"/>mereri potest eam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e179">
<lb ed="#V" n="35"/>Contra <ref>aposto Rom. 11.</ref> vult quod gratia dei non est
<lb ed="#V" n="36"/>ex operibus alioquin gratia iam non est
gra<lb ed="#V" n="37" break="no"/>tia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e189">
¶ Item quod est debitum non est gratuitum. Sed illud
<lb ed="#V" n="38"/>quod potest cadere sub merito potest cadere sub debito. ergo
<lb ed="#V" n="39"/>quod aliquis potest mereri: potest non gratuitum fieri. Sed gratia
<lb ed="#V" n="40"/>non potest fieri non gratuita: ergo nullus potest eam mereri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e198">
<lb ed="#V" n="41"/>Respondeo quod respectu alicuis rei duplex est
<lb ed="#V" n="42"/>meritum scilicet meritum secundum quid et
me<lb ed="#V" n="43" break="no"/>ritum simpliciter. Meritum secundum quid voco obsequium quod non
<lb ed="#V" n="44"/>est remunerabile illa re habendo respectum ad opus et ad
<lb ed="#V" n="45"/>operantem: remuneratur tamen illa re propter liberalitatem
<lb ed="#V" n="46"/>retribuentis. Et tale meritum non habet simpliciter rationem
me<lb ed="#V" n="47" break="no"/>riti. Et tali merito non habens gratiam potest sibi mereri eam: quia
<lb ed="#V" n="48"/>quamuis habendo aspectum ad operantem: et ad opus illud
<lb ed="#V" n="49"/>obsequium non sit remunerabile tam nobili dono: sicut est
<lb ed="#V" n="50"/>donum gratiae: tamen ex diuina liberalitate homini facienti quod in
<lb ed="#V" n="51"/>se est gratia datur: vnde magis proprie dicitur dari quam pro
ope<lb ed="#V" n="52" break="no"/>ribus reddi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e227">
¶ Loquendo autem de merito simpliciter non habens
<lb ed="#V" n="53"/>gratiam non potest sibi mereri eam: quia meritum simpliciter respectu
<lb ed="#V" n="54"/>alicuius rei est obsequium pro quo res illa debetur operati:
<lb ed="#V" n="55"/>non tantum modo habendo aspectu ad liberalitatem retribuen
<lb ed="#V" n="56"/>tis: sed etiam cum hoc habedo aspectum ad dignitatem
ope<lb ed="#V" n="57" break="no"/>rantis et operis: que dignitas non est in non habente
gra<lb ed="#V" n="58" break="no"/>tiam dei: nec in opere eius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e243">
<lb ed="#V" n="59"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod seruus
fa<lb ed="#V" n="60" break="no"/>ciens pro domino quicquid potest meretur:
<lb ed="#V" n="61"/>vt sit domino suo gratus etc. dico quod verum est loquendo de gratia
<lb ed="#V" n="62"/>domini temporalis qui magis acceptat operantem propter opus quam
<lb ed="#V" n="63"/>econuerso: et ideo gratia eius non praesupponitur: in merito. Deus aut
<lb ed="#V" n="64"/>acceptat opera propter operantem: vnde Gen. 4 dicitur respexit
<lb ed="#V" n="65"/>dominus ad abel et ad munera eius. Ubi dicit interlinearis quod
<lb ed="#V" n="66"/>oblatio placet ex munditia offerentis: et ideo gratia dei
radix<lb ed="#V" n="67" break="no"/>est omnis meriti simpliciter.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e265">
¶ Ad secundum cum dicitur quod obsequia: quanto
<lb ed="#V" n="68"/>sunt minus debita: tanto sunt magis grata etc. dico quod ve¬
<!--00242.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>rum est ceteris paribus. Sed in habente gratiam et non
ha<lb ed="#V" n="70" break="no"/>bente eam non sunt cetera paria que admeritum
requi<lb ed="#V" n="71" break="no"/>runtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e281">
¶ Ad tertium cum dicitur quod aliquis potest mereri
gra<lb ed="#V" n="72" break="no"/>tiam alicui non habenti eam et c. dico quod non est verum de
<lb ed="#V" n="73"/>merito simpliciter: quia quamuis deus aliquando
conuer<lb ed="#V" n="74" break="no"/>tat peccatorem propter preces iustorum hoc non est: quia illud
<lb ed="#V" n="75"/>beneficium debeatur illis precibus habendo aspectum ad
<lb ed="#V" n="76"/>illum pro quo fiunt: quamuis digne sint exaudiri habendo
<lb ed="#V" n="77"/>aspectum ad illos iustos a quibus fiunt. Sed illa
conuersio<lb ed="#V" n="78" break="no"/>est ex liberalitate et benignitate dei conuertentis: qui
be<lb ed="#V" n="79" break="no"/>nigne et liberaliter disponit se quibusdam daturum
gra<lb ed="#V" n="80" break="no"/>tiam ad preces iustorum.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f81481-Dd1e304">
<head xml:id="kzz7yh-f81481-Hd1e306">Quaestio 2</head>
<head type="question-title">Utrum habens gratiam gratum facientem possit mereri augmentum illius</head>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e308">
¶ Quaestio II.
<lb ed="#V" n="81"/>SEcundo quaeritur vtrum habens gratiam
gra<lb ed="#V" n="82" break="no"/>tum facientem possit mereri
au<lb ed="#V" n="83" break="no"/>gmentum illius. Et videtur quod sic <ref>Apoc. vlti.</ref> qui in
for<lb ed="#V" n="84" break="no"/>dibus est sordescat adhuc: et iustus iustificetur adhuc.
<lb ed="#V" n="85"/>ergo videtur quod sicut fordidus mereri potest: vt sue fordes
au<lb ed="#V" n="86" break="no"/>geantur: quod ita iustus mereri potest: vt gratia per quam
iu<lb ed="#V" n="87" break="no"/>stus est in ipso augeatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e326">
¶ Item Math. 25 dicit dominus
fi<lb ed="#V" n="88" break="no"/>deli seruo. euge serue bone et fidelis: quia su. pau scilicet fidelis
<lb ed="#V" n="89"/>supra multa te constituam: ergo videtur quod qui ex modica gratia
<lb ed="#V" n="90"/>fideliter operatur meretur vt in se ipso gratia augeatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e335">
¶ Item
<lb ed="#V" n="91"/>qui petit pie perseuerantur et ad salutem pro se exaudiri
me<lb ed="#V" n="92" break="no"/>retur: sic enim omnis qui petit accipit: vt habetur Luc. 11. Sed
<lb ed="#V" n="93"/>omnes iste conditiones concurrunt in habente gratiam
peten<lb ed="#V" n="94" break="no"/>te perseueranter in ipso gratiam augeri: ergo videtur quod talis
me<lb ed="#V" n="95" break="no"/>retur gratiae augmentum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e348">
¶ Item habens gratiam potest
pro<lb ed="#V" n="96" break="no"/>ficere in merito: sed non est profectus in merito sine
gra<lb ed="#V" n="97" break="no"/>tie augmento: ergo videtur quod habens gratiam potest
me<lb ed="#V" n="98" break="no"/>treri gratie augmentum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e358">
<lb ed="#V" n="99"/>Contra illud quod meritis redditur non est gratuitum:
<lb ed="#V" n="100"/>sed debitum. Sed augmentum gratie est quid
<lb ed="#V" n="101"/>gratuitum: ergo impossibile est quod aliquis mereatur gratiae augmentum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e367">
<lb ed="#V" n="102"/>¶ Item dignitas operis compensatur secundum dignitatem radicis.
<lb ed="#V" n="103"/>Sed minor gratia non tantum valet quantum maior: ergo opus
<lb ed="#V" n="104"/>procedens ex minori gratia non meretur maiorem gratiam: nullus
<lb ed="#V" n="105"/>ergo potest mereri gratie augmentum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e378">
¶ Item homo per
gra<lb ed="#V" n="106" break="no"/>tiam non meretur gloriam: nisi quia habens gratiam dignus est
glo<lb ed="#V" n="107" break="no"/>ria. Sed habens gratiam non est dignus augmento gratiae: quia
<lb ed="#V" n="108"/>tunc esset dignus maiori gloria: quam illa que debetur sue gratiae:
<lb ed="#V" n="109"/>ergo habens gratiam non potest mereri augmentum gratie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e389">
<lb ed="#V" n="110"/>Respondeo quod quamuis habens gratiam non
pos<lb ed="#V" n="111" break="no"/>sit mereri augmentum gratie
loquen<lb ed="#V" n="112" break="no"/>do de merito simpliciter: vt dicunt quidam: tamen magis
<lb ed="#V" n="113"/>accedit ad rationem meriti simpliciter: quam illud meritum
<lb ed="#V" n="114"/>quo non habens gratiam: meretur sibi eam: quia ibi est
di<lb ed="#V" n="115" break="no"/>gnitas ex parte merentis: et etiam quam illud meritum quo
<lb ed="#V" n="116"/>iustus meretur gratiam peccatori. Quia quamuis sit ibi
di<lb ed="#V" n="117" break="no"/>gnitas ex parte merentis: tamen est ibi indignitas ex parte
<lb ed="#V" n="118"/>illius peccatoris cui iustus gratiam meretur. In obsequio
<lb ed="#V" n="119"/>autem quo habens gratiam meretur gratie augmentum
<lb ed="#V" n="120"/>est dignitas ex parte merentis: et illius pro quo meretur.
<lb ed="#V" n="121"/>Et ideo multum accedit ad rationem meriti simpliciter:
<lb ed="#V" n="122"/>non tamen plene attingit. Aliter posset contingere: quod
ho<lb ed="#V" n="123" break="no"/>mo simul esset dignus aliquo gradu glorie: et non esset
il<lb ed="#V" n="124" break="no"/>lo dignus: quia tanta gratia cum tot operibus: non est
di<lb ed="#V" n="125" break="no"/>gna tanta gloria: quanta digna est maior gratia cum equa
<lb ed="#V" n="126"/>libus operibus. Ex bonis tamen actibus ex minori
gra<lb ed="#V" n="127" break="no"/>tia procedentibus disponit se homo ad hoc: vt deus in
ip<lb ed="#V" n="128" break="no"/>so augeat gratiam: et cum voluntas aliquem actum elicit
<lb ed="#V" n="129"/>ex gratia: ita perfectum quod per gratiam habitam non
po<lb ed="#V" n="130" break="no"/>test elicere perfectiorem: vel cum tot actus
multiplica<lb ed="#V" n="131" break="no"/>uerit: quod omnes simul vni tali actui equiualeant: pie
cre<lb ed="#V" n="132" break="no"/>dendum est quod tunc deus ex sua liberalitate in sic
operan<lb ed="#V" n="133" break="no"/>te augeat gratiam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e444">
¶ Alii dicunt quod habens gratiam
gra<lb ed="#V" n="134" break="no"/>tum facientem potest mereri augmentum gratiae loquendo de
<lb ed="#V" n="135"/>merito simpliciter: quia habens gratiam potest mereri simpliciter omne illud
<lb ed="#V" n="136"/>ad quod motio gratie se extendit. Motio autem mouentis:
<!--00243.xml-->
<pb ed="#V" n="115-r"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>non tantum se extendit ad vltimum terminum motus:
<lb ed="#V" n="2"/>sed etiam ad medium progressum. Ultimus autem terminus
<lb ed="#V" n="3"/>motionis gratie est vita glorie: progressus autem medius est
<lb ed="#V" n="4"/>augmentum gratie: ergo gratie motio non tantum se extendit
<lb ed="#V" n="5"/>ad vitam glorie: sed etiam ad augmentum gratie: ergo
argu<lb ed="#V" n="6" break="no"/>mentum gratie potest cadere sub merito simpliciter.
<!--TODO: Add paragraph break-->
<lb ed="#V" n="7"/>Secundum primam opinionem potest dici ad
pri<lb ed="#V" n="8" break="no"/>mum in oppositum quod quamuis
sordi<lb ed="#V" n="9" break="no"/>do penitere nolenti sit debitum simpliciter quantum est
<lb ed="#V" n="10"/>ex parte sua: vt permittatur ruere in aliud peccatum: non
ta<lb ed="#V" n="11" break="no"/>men iusto est debitum simpliciter: vt eius gratia augeatur:
<lb ed="#V" n="12"/>quamuis si bene operetur ex sua iustitia mereatur eius
au<lb ed="#V" n="13" break="no"/>gmentum de congruo: et cum sufficienter est dispositus
<lb ed="#V" n="14"/>ipsum recipiat ex liberalitate augmentantis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e490">
¶ Ad
secun<lb ed="#V" n="15" break="no"/>dum dicendum: quod per constitutionem super multa non
<lb ed="#V" n="16"/>intelligiur retributio augmenti gratiae: sed introductio in
<lb ed="#V" n="17"/>gloriam: quod patet: quia post verba preallegata immediate sub
<lb ed="#V" n="18"/>iungitur: intra in gaudium domini tui.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e502">
¶ Ad tertium
di<lb ed="#V" n="19" break="no"/>cendum: quod petens gratie augmentum sub conditionibus
<lb ed="#V" n="20"/>predictis meretur exaudiri: non tamen merito habente
<lb ed="#V" n="21"/>plene et perfecte rationem meriti: quod voco meritum
sim<lb ed="#V" n="22" break="no"/>pliciter: quamuis illud meritum multum accedat ad
natu<lb ed="#V" n="23" break="no"/>ram meriti simpliciter.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e515">
¶ Ad quartum cum dicitur quod non
<lb ed="#V" n="24"/>est profectus in merito sine gratie augmento etc. potest
di<lb ed="#V" n="25" break="no"/>ci quod falsum est: gloria enim non mensuratur secundum
quanti<lb ed="#V" n="26" break="no"/>tatem gratie tantum: sed etiam secundum valorem operum que
pro<lb ed="#V" n="27" break="no"/>cesserunt ex gratia. Cum enim actus sit finis habitus:
<lb ed="#V" n="28"/>non videtur rationabile quod quantitas substantialis
pre<lb ed="#V" n="29" break="no"/>mii respondeat magnitudini habitus tantum et non
<lb ed="#V" n="30"/>etiam valori actuum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e533">
<lb ed="#V" n="31"/>Secundum opiuionem secundam potest dici ad
<lb ed="#V" n="32"/>primum in oppositum contra eam:
<lb ed="#V" n="33"/>quod illud quod meritis redditur simul potest esse et debitum
<lb ed="#V" n="34"/>et gratuitum sub diuersis respectibus: est enim gratuitum
<lb ed="#V" n="35"/>inquantum gratia prima per quam hoc meremur nobis fuit
<lb ed="#V" n="36"/>data sine merito ab eo qui postea dat eius augmentum ex
<lb ed="#V" n="37"/>merito. Est autem debitum inquantum datur pro
meri<lb ed="#V" n="38" break="no"/>to.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e553">
¶ Ad secundum dicendum: quod quamuis minor gratia
<lb ed="#V" n="39"/>non tantum valeat quantum valet maior: tamen prima
gra<lb ed="#V" n="40" break="no"/>tia cum aliquibus bonis operibus elicitis ex ea plus
va<lb ed="#V" n="41" break="no"/>let: vel equaliter quam illa portio gratie que additur in
au<lb ed="#V" n="42" break="no"/>gmento.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e564">
¶ Ad tertium cum dicitur quod habens gratiam:
<lb ed="#V" n="43"/>non est dignus augmento gratie etc. dico quod immo est per
<lb ed="#V" n="44"/>multa bona opera ex illa gratia elicita: per que etiam sit
<lb ed="#V" n="45"/>dignus maiori gloria quam ante.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-f81481-Dd1e574">
<head xml:id="kzz7yh-f81481-Hd1e576">Quaestio 3</head>
<head type="question-title">Utrum homo possit ex condigno mereri vitam eternam</head>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e578">
¶ Quaestio III.
<lb ed="#V" n="46"/>TErtio queritur vtrum homo possit
<lb ed="#V" n="47"/>ex condigno
me<lb ed="#V" n="48" break="no"/>reri vitam eternam. Et videtur quod non <ref>apostolus
<lb ed="#V" n="49"/>ad Rom. 8.</ref> existimo quod non sunt condigne
pas<lb ed="#V" n="50" break="no"/>siones huius temporis ad futuram gloriam que
reuela<lb ed="#V" n="51" break="no"/>bitur in nobis: ergo per ea que hic patimur: vel
opera<lb ed="#V" n="52" break="no"/>mur non possumus futuram gloriam de condigno
mere<lb ed="#V" n="53" break="no"/>ri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e598">
¶ Item glosa super illud <ref>ad Rom. 6</ref> gratia dei vita
<lb ed="#V" n="54"/>eterna posset recte dicere stipendium iustitie vita eterna.
<lb ed="#V" n="55"/>Sed maluit dicere gratia dei vita eterna: vt intelligeremus
<lb ed="#V" n="56"/>deum ad eternam vitam pro sua miseratione nos
perdu<lb ed="#V" n="57" break="no"/>cere non meritis nostris.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e609">
¶ Item quod redditur pro
meri<lb ed="#V" n="58" break="no"/>to de condigno redditur tanquam debitum. Reddens ergo
<lb ed="#V" n="59"/>est debitor ei cui reddit. Sed deus nulli debitor est: quia
<lb ed="#V" n="60"/>a nullo alio a se aliquid recipit: ergo videtur quod deus
<lb ed="#V" n="61"/>non dat electis vitam eternam pro merito ex condigno.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e620">
<lb ed="#V" n="62"/>¶ Item vbi est meritum ex condigno equiualet
meri<lb ed="#V" n="63" break="no"/>tum premio. Sed gratia non equiualet glorie: ergo
vide<lb ed="#V" n="64" break="no"/>tur quod homo per gratiam non potest mereri gloriam de
<lb ed="#V" n="65"/>condigno.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e632">
¶ Item homo non potest mereri de
condi<lb ed="#V" n="66" break="no"/>gno illud quo dignus est ante meritum. Sed habens
gra<lb ed="#V" n="67" break="no"/>tiam ante quam operetur ex illa dignus est vita eterna: ergo
<lb ed="#V" n="68"/>per aliqua opera elicita ex gratia non potest mcceri vi¬
<!--00243.xml-->
<cb ed="#P" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>tam eternam de condigno.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e648">
<lb ed="#V" n="70"/>Contra glosa super illud <ref>ad Rom. 6.</ref> gratia
deivi<lb ed="#V" n="71" break="no"/>ta eterna: confitendum est: ideo gratiam
vi<lb ed="#V" n="72" break="no"/>tam eternam vocari: quia his meritis redditur que
gra<lb ed="#V" n="73" break="no"/>tia contulit homini.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e659">
¶ Item secundum apost. ad Rom. 8. qui
<lb ed="#V" n="74"/>spititu dei aguntur hi filii dei sunt: sed per gratiam
gra<lb ed="#V" n="75" break="no"/>tum facientem homines aguntur spiritu dei: ergo per
il<lb ed="#V" n="76" break="no"/>lam dei filii sunt: sed filii digni sunt esse participes
here<lb ed="#V" n="77" break="no"/>ditatis paterne. Unde secundum apostolum ibidem: si filii et
he<lb ed="#V" n="78" break="no"/>redes: ergo per gratiam merentur homines vitam
eter<lb ed="#V" n="79" break="no"/>nam de condigno.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e675">
<lb ed="#V" n="80"/>Respondeo quod homo sine gratia non potest
me<lb ed="#V" n="81" break="no"/>reri vitam eternam de condigno:
<lb ed="#V" n="82"/>Sed per gratiam gratum facientem eam de condigno
me<lb ed="#V" n="83" break="no"/>retur. Ad cuius intelligentiam sciendum quod cum secundum Ber.
<lb ed="#V" n="84"/>de libero arbitrio parum ante finem: idem actus sit a
gra<lb ed="#V" n="85" break="no"/>tia et libero arbitrio. Potest considerari et inquantum est
<lb ed="#V" n="86"/>a libero arbitrio. Et inquantum est a spiritu sancto per
gra<lb ed="#V" n="87" break="no"/>tiam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e695">
¶ Primo modo non est meritorius vite eterne de
<lb ed="#V" n="88"/>condigno: sed de congruo. Congruum enim videtur vt
ho<lb ed="#V" n="89" break="no"/>mini operanti pro deo secundum suam virtutem deus ei premium
<lb ed="#V" n="90"/>reddat quod decet suam excellentissimam virtutem et
bonita<lb ed="#V" n="91" break="no"/>tem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e706">
¶ Secundo modo est meritorius vite eterne de
com<lb ed="#V" n="92" break="no"/>digno: sic enim valor est in ipso actum ex sui speciali
habi<lb ed="#V" n="93" break="no"/>tudine ad virtutem spiritus sancti mouentis nos per
gra<lb ed="#V" n="94" break="no"/>tiam in vitam eternam. Secundum illud verbum
salua<lb ed="#V" n="95" break="no"/>toris. Ioan. 4 qui biberit ex aqua quam ego dabo ei fiet
<lb ed="#V" n="96"/>in eo fons aque sallientis in vitam eternam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e720">
<lb ed="#V" n="97"/>Ad primum in oppositum dicendum: quod illa
<lb ed="#V" n="98"/>auctoritas apostoli intelligitur de
<lb ed="#V" n="99"/>passionibus sanctorum per comparationem ad
faculta<lb ed="#V" n="100" break="no"/>tem liberi arbitrii sustinere volentis passiones: non per
<lb ed="#V" n="101"/>comparationem ad gratiam spiritus sancti illam
volunta<lb ed="#V" n="102" break="no"/>riam sustinentiam meritoriam de condigno facientis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e736">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="103"/>secundum cum dicitur quod deus sua miseratione nos
perdu<lb ed="#V" n="104" break="no"/>cit ad vitam eternam: non meritis nostris etc. dico quod hoc in
<lb ed="#V" n="105"/>telligitur ratione prime gratie que sola miseratione nobis
<lb ed="#V" n="106"/>datur non meritis nostris. Quod patet per hoc quod in glosa
po<lb ed="#V" n="107" break="no"/>stea dicitur: cum deus coronat merita nostra nil aliud
co<lb ed="#V" n="108" break="no"/>ronat quam munera sua. Unde vita eterna que in fine a deo
<lb ed="#V" n="109"/>meritis precedentibus redditur: quia eadem merita qui
<lb ed="#V" n="110"/>bus redditur in nobis facta sunt per gratiam recte et
ip<lb ed="#V" n="111" break="no"/>sa gratia nuncupatur: quia gratis datur: nec ideo gratis:
<lb ed="#V" n="112"/>quia non meritis datur: sed quia data sunt et ipsa
merita<lb ed="#V" n="113" break="no"/>quibus datur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e762">
¶ Ad tertium cum dicitur quod deus
nul<lb ed="#V" n="114" break="no"/>li debitor est etc. potest dici quod verum est loquendo de
de<lb ed="#V" n="115" break="no"/>bito quod est ex commisso: vel ex beneficio recepto: tamen est
<lb ed="#V" n="116"/>debitor ex promisso. Sic autem deum esse debitorem in
nul<lb ed="#V" n="117" break="no"/>lo sue liberalitati preiudicat: sed concordat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e773">
¶ Uel potest
<lb ed="#V" n="118"/>dici quod meritum de condigno non ponit de necessitate
ob<lb ed="#V" n="119" break="no"/>ligationem in retribuente: sed sufficientem ordinationem
<lb ed="#V" n="120"/>eius qui remuneratur ad ipsam remunerationem
median<lb ed="#V" n="121" break="no"/>te aliqua laudabili operatione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e784">
¶ Ad quartum cum
di<lb ed="#V" n="122" break="no"/>citur quod gratia non equiualet glorie etc. dico quod et si non sit
<lb ed="#V" n="123"/>equalis glorie in actu: est tamen equalis in virtute. Sicut
<lb ed="#V" n="124"/>semen arboris arbori actu non est equale: sed in virtute:
<lb ed="#V" n="125"/>inquantum in semine est virtus ad totam arborem.
Asi<lb ed="#V" n="126" break="no"/>mili dico aliqualiter: quod per gratiam inhabitat homine
<lb ed="#V" n="127"/>spiritus sanctus qui est sufficiens causa vite eterne.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-f81481-d1e800">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="128"/>quintum cum dicitur quod homo non potest mereri de
com<lb ed="#V" n="129" break="no"/>digno illud quo dignus est ante meritum etc. dico quod si sub
<lb ed="#V" n="130"/>merito comprehendas non tantum modo actum
meren<lb ed="#V" n="131" break="no"/>di: sed etiam radicem que est gratia: propositio vera est:
<lb ed="#V" n="132"/>et tunc dicendum est quod homo nunquam est dignus vita
eter<lb ed="#V" n="133" break="no"/>na ante meritum. Si autem sub merito comprehendas actum
<lb ed="#V" n="134"/>meritorium tantum: sic dico quod propositio falsa est: quia
quan<lb ed="#V" n="135" break="no"/>uis homo dignus sit per habitum gratie vita eterna:
ta<lb ed="#V" n="136" break="no"/>men per actum ex ea procedentem efficitur magis dignua¬
<!--00244.xml-->
<pb ed="#V" n="115-v"/>
<cb ed="#P" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>ea: ita quod eodem quo dignus erat vno modo dignus
effi<lb ed="#V" n="2" break="no"/>citur alio modo. Et etiam per actum meritorium meretur
ali<lb ed="#V" n="3" break="no"/>quem gradum premii substantialis qui sibi non debebatur ratione
<lb ed="#V" n="4"/>et
<lb ed="#V" n="5"/>habitus tantum: lumen enim habituale ipsius glorie non
men<lb ed="#V" n="6" break="no"/>surabitur secundum exigentiam habitus gratiae tantum: sed secundum
exigen<lb ed="#V" n="7" break="no"/>tiam habitus et actuum simul: qui etiam sub gratia
compre<lb ed="#V" n="8" break="no"/>henduntur: cum dicitur quod deus equabit gratiam gratie.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>