-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g102925.xml
303 lines (303 loc) · 18.4 KB
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g102925.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Praeambulum</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Praeambulum</title>
<date when="2023-09-04">September 04, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v3">Venice, 1509, v. 3</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="147-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-g102925"><!-- l3d38prae -->
<head xml:id="kzz7yh-g102925-Hd1e101">Praeambulum</head>
<!--<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e103">
<lb ed="#V" n="93"/>¶ De triplici genere mendacii. Di. XXXVIII
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e108">
<lb ed="#V" n="94"/>SCiendum tamen tria
cen<lb ed="#V" n="95" break="no"/>genera
men<lb ed="#V" n="96" break="no"/>daciorum. Sunt enim mendacia que
<lb ed="#V" n="97"/>dam pro salute vel commodo alicuius:
<lb ed="#V" n="98"/>non malitia: sed benignitate dicta:
<lb ed="#V" n="99"/>qualiter obstentrices mentite sunt et raab. Est et
<lb ed="#V" n="100"/>aliud mendacii genus quod fit ioco quod non
<lb ed="#V" n="101"/>fallit. Scit enim cui dicitur causa ioci dici: et hec
<lb ed="#V" n="102"/>duo genera mendaciorum non sunt sine culpa
<lb ed="#V" n="103"/>sed non cum magna. Perfectis vero non
con<lb ed="#V" n="104" break="no"/>uenit mentiri: nec etiam pro temporali vita
ali<lb ed="#V" n="105" break="no"/>cuius ne pro corpore alterius antmam suam
oc<lb ed="#V" n="106" break="no"/>cidant. Licet autem eis verum tacere sed non
<lb ed="#V" n="107"/>falsum dicere: vt si quis non vult hominem ad
<lb ed="#V" n="108"/>mortem prodere verum taceat: sed non falsum
<lb ed="#V" n="109"/>dicat. Tertium vero genus mendacii est quod
<lb ed="#V" n="110"/>ex malignitate et duplicitate prodit cunctis
val<lb ed="#V" n="111" break="no"/>de cauendum. His videtur innui mendacia illa
<lb ed="#V" n="112"/>que fiunt ioco vel pro salute alicuius:
imperfe<lb ed="#V" n="113" break="no"/>ctis esse venialia peccata: perfectis vero illud
<lb ed="#V" n="114"/>quod pro commodo alterius dicitur esse damna
<lb ed="#V" n="115"/>bile: quod etiam de mendacio iocoso putari
po<lb ed="#V" n="116" break="no"/>test: precipue si interetur. De mendacio autem
<lb ed="#V" n="117"/>obstetricum et raab quod fuerit veniale augustinus
<lb ed="#V" n="118"/>tradit dicens. Forsitan sicut obstentrices non
re<lb ed="#V" n="119" break="no"/>munerate sunt quia mentite sunt: sed quia
in<lb ed="#V" n="120" break="no"/>fantes liberauerunt et propter hanc misericori
<lb ed="#V" n="121"/>diam veniale fuit peccatum non tamen
nul<lb ed="#V" n="122" break="no"/>lum: sic raab liberata est propter liberationem
<lb ed="#V" n="123"/>exploratorum pro qua fuit veniale peccatum.
<lb ed="#V" n="124"/>Sed ne putet quisque in ceteris peccatis si
pro<lb ed="#V" n="125" break="no"/>pter liberationem hominum fiant ita posse
con<lb ed="#V" n="126" break="no"/>cedi veniam: Multa enim mala detestanda
ta<lb ed="#V" n="127" break="no"/>lem sequuntur errorem. Possumus enim et
fu<lb ed="#V" n="128" break="no"/>rando alicul prodesse: si pauper cui datur sentit
<!-\-00302.xml-\->
<pb ed="#V" n="146-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>commodum et diues cui tollitur non sentit
incon<lb ed="#V" n="2" break="no"/>modum. Ita et adulterando possumus prodesse
<lb ed="#V" n="3"/>si aliqua nisi ad hoc ei consentiatur appareat
aman<lb ed="#V" n="4" break="no"/>do moritura et si vixerit penitendo purganda:
<lb ed="#V" n="5"/>nec ideo peccatum graue negabitur tale adulterium.
<lb ed="#V" n="6"/>Sciendum est est octo esse genera mendacii: vt
<lb ed="#V" n="7"/>Augu. in libro de mendacio tradit. Que
diligen<lb ed="#V" n="8" break="no"/>ter notanda sunt vt appareat quod mendacium
<lb ed="#V" n="9"/>sit veniale et damnabile. Primum capitale est
<lb ed="#V" n="10"/>mendacium longeque fugiendum quod fit in
doctri<lb ed="#V" n="11" break="no"/>na religionis. Ad quod nulla causa quisquam debet
<lb ed="#V" n="12"/>adduci. Secundum quod tale est vt nulli prosit sed obsit
<lb ed="#V" n="13"/>alicui. Tertium quod ita prodest alteri vt obsit alteri.
<lb ed="#V" n="14"/>Quartum sola mentiendi fallendique libidine quod mirum
<lb ed="#V" n="15"/>mendacium est. Quitum quod fit placendi cupiditate de
<lb ed="#V" n="16"/>suaui eloquo. His omnibus euitatis sequitur sextum genus
<lb ed="#V" n="17"/>quod nulli obest et prodest alicui: vt si quis pecuniam
<lb ed="#V" n="18"/>alicuius iniuste esse tollendam sciens vbi sit nescire
<lb ed="#V" n="19"/>se mentiatur. Septimum quod et nulli obest et
pro<lb ed="#V" n="20" break="no"/>dest alicui: vt si quis nolens hominem ad mortem
<lb ed="#V" n="21"/>quesitum prodere mentiatur. Octauum quod nulli
<lb ed="#V" n="22"/>obest et ad hoc prodest vt ab immunditia corpora
<lb ed="#V" n="23"/>li aliquid tueatur. In his autem tantominus
pec<lb ed="#V" n="24" break="no"/>cat quisque cum mentiatur quantomagis a
pri<lb ed="#V" n="25" break="no"/>mo recedit. Quisquis vero aliquod genus esse
men<lb ed="#V" n="26" break="no"/>dacii quod peccatum non sit putauerit: decipiet seipsum
<lb ed="#V" n="27"/>turpiter cum honestum esse deceptorem aliorum
ar<lb ed="#V" n="28" break="no"/>bitretur. Omne ergo genus mendacii summope
<lb ed="#V" n="29"/>re suge: quia omne mendacium non est a deo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e256">
<lb ed="#V" n="30"/>¶ Quid sit mendacium.
<lb ed="#V" n="31"/>hic videndum est quid sit men
<lb ed="#V" n="32"/>dacium: et quid
<lb ed="#V" n="33"/>sit mentiri. Deinde vtrum omne mendacium
<lb ed="#V" n="34"/>sit peccatum et quare: Mendacium est: vt ait
Au<lb ed="#V" n="35" break="no"/>gu. falsa significatio vocis cum intentione
fal<lb ed="#V" n="36" break="no"/>lendi. vt ergo mendacium sit: necesse est vt
fal<lb ed="#V" n="37" break="no"/>sum proferatur: et cum intentione fallendi. Hoc
<lb ed="#V" n="38"/>enim malum est proprium mentientis aliud
ha<lb ed="#V" n="39" break="no"/>bere clausum in corde: aliud promptum in lingua.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e280">
<lb ed="#V" n="40"/>¶ Quid sit mentiri.
<lb ed="#V" n="41"/>Centiri vero est loqui contra hoc quod animo
<lb ed="#V" n="42"/>sentit quis siue illud verum sit
<lb ed="#V" n="43"/>siue non. Omnis ergo qui loquitur mendacium
<lb ed="#V" n="44"/>mentitur: quia loquitur contra hoc quod animo sentit:
<lb ed="#V" n="45"/>idest voluntatem fallendi: sed non omnis qui
men<lb ed="#V" n="46" break="no"/>titur mendacium dicit: quia quod verum est loquitur
<lb ed="#V" n="47"/>aliquando mentiendo: sicut econuerso falsum
dicen<lb ed="#V" n="48" break="no"/>do aliquando verax est. Unde ait Augu. Nemo
sa<lb ed="#V" n="49" break="no"/>ne mentiens iudicandus est qui dicit falsum quod
<lb ed="#V" n="50"/>putat verum: quia quantum in ipso est non fallit
<lb ed="#V" n="51"/>ipse sed fallitur. Non ergo mendacii arguendus
<lb ed="#V" n="52"/>est: qui falsa incautius credit acpro veris habet.
<lb ed="#V" n="53"/>Potiusque econtrario ille mentitur qui dicit
ve<lb ed="#V" n="54" break="no"/>rum quod putat falsum. Quantum enim ad
ani<lb ed="#V" n="55" break="no"/>mum eius attinet non verum dicit: quia non quod
<lb ed="#V" n="56"/>sentit dicit: quamuis verum inueniatur esse quod
<!-\-00302.xml-\->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="57"/>dicit: nec ille liber est a mendacio quiore nesciens
<lb ed="#V" n="58"/>loquitur verum: sciens autem voluntate
men<lb ed="#V" n="59" break="no"/>titur. Hic queri solet si iudeus dicat christum
<lb ed="#V" n="60"/>esse deum: cum non ita sentiat animo vtrum
lo<lb ed="#V" n="61" break="no"/>quatur mendacium. Non est mendacium quod
<lb ed="#V" n="62"/>dicit: quia licet aliter teneat animo: verum tamen
<lb ed="#V" n="63"/>est quod dicit: et ideo non est mendacium. Men
<lb ed="#V" n="64"/>titur tamen illud quod verum est dicens. Quod
ve<lb ed="#V" n="65" break="no"/>ro omne mendacium sit peccatum Augustinus
<lb ed="#V" n="66"/>insinuat. Mihi inquit videtur omne
menda<lb ed="#V" n="67" break="no"/>cium esse peccatum: sed multum interest quo
ani<lb ed="#V" n="68" break="no"/>mo et de quibus rebus quisque mentiatur. Non
<lb ed="#V" n="69"/>enim sic peccat qui consulendi et qui nocendi
vo<lb ed="#V" n="70" break="no"/>luntate mentitur: nec tantum nocet qui
viato<lb ed="#V" n="71" break="no"/>rem mentiendo in diuerso intinere mittit.
quan<lb ed="#V" n="72" break="no"/>tum qui viam vite mentiendo deprauat.
Por<lb ed="#V" n="73" break="no"/>ro omne mendacium ideo dicendum est esse
pec<lb ed="#V" n="74" break="no"/>catum quia hoc debet loqui homo quod
ani<lb ed="#V" n="75" break="no"/>mo gerit: siue illud verum sit siue putetur et non
<lb ed="#V" n="76"/>sit. Uerba enim ideo sunt instituta non vt per
<lb ed="#V" n="77"/>ea homines inuicem fallant: sed per ea in
alte<lb ed="#V" n="78" break="no"/>rius noticiam suas cogitationes ferant. Uerbis
<lb ed="#V" n="79"/>ergo vti ad fallaciam: non ad quod sunt institu
<lb ed="#V" n="80"/>ta: peccatum est. Nec ideo etiam vllum menda
<lb ed="#V" n="81"/>cium putandum est non esse peccatum: quia possu
<lb ed="#V" n="82"/>mus alicui aliquando prodesse mentiendo.
<lb ed="#V" n="83"/>Possumus enim vt predictum est et amando
<lb ed="#V" n="84"/>et furando et adulterando prodesse.
Menda<lb ed="#V" n="85" break="no"/>cium quoque non tunc tantum esse possumus
di<lb ed="#V" n="86" break="no"/>cere quando aliquis leditur. Cum enim a
scien<lb ed="#V" n="87" break="no"/>te dicitur falsum: mendacium est: siue quis siue
<lb ed="#V" n="88"/>nemo ledatur. Ecce ex his constat omne
men<lb ed="#V" n="89" break="no"/>dacium esse peccatum: non tamen de omni
men<lb ed="#V" n="90" break="no"/>dacio accipiendum est illud Psalmi. Perdes
<lb ed="#V" n="91"/>omnes qui loquuntur mendacium. Nec illud. Os quod
modo<lb ed="#V" n="92" break="no"/>tituoccidit animam. Nec omne mendacium isto praecepto
prohi<lb ed="#V" n="93" break="no"/>beri videtur: nec praemissa descriptione mendacium ioci incldi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e405">
<lb ed="#V" n="94"/>¶ Ubi cum periculo erratur vel non.
<lb ed="#V" n="95"/>Illud etiam sciendum est quod in
qui<lb ed="#V" n="96" break="no"/>busdam rebus magno
<lb ed="#V" n="97"/>maio: in quibusdam paruo: in quibusdam nullo
falli<lb ed="#V" n="98" break="no"/>mur. In quibus rebus nihil interest ad
capescen<lb ed="#V" n="99" break="no"/>dum dei regnum: vtrum credantur an non: vel vtrum
ve<lb ed="#V" n="100" break="no"/>ra putentur an falsa siue sint siue non: In his erra
<lb ed="#V" n="101"/>re id est aliud pro alio putare: non arbitrandum est esse
<lb ed="#V" n="102"/>peccatum: vel si est minimum atque leuissimum. Et sunt
<lb ed="#V" n="103"/>vera quedam quamuis non videantur: que nisi credantur:
<lb ed="#V" n="104"/>ad vitam eternam non potest perueniri. Et licet error
ma<lb ed="#V" n="105" break="no"/>xima cura cauendus sit: non modo in maioribus
<lb ed="#V" n="106"/>sed est in minoribus rebus: nec nisi rerum ignoram
<lb ed="#V" n="107"/>tia possit errari: non est tamen conseqens vt continuo erret
<lb ed="#V" n="108"/>quisquis aliquid nescit. Sed quisquis se existimat scire quod
<lb ed="#V" n="109"/>nescit. Pro vero enim approbat falsum quod est erro
<lb ed="#V" n="110"/>ris proprium. Ueruntmen in qua re quisque erret interest
<lb ed="#V" n="111"/>plurimum. Sunt enim que nescire sit melius
<lb ed="#V" n="112"/>quam scire. Item nonnullis errare profuit aliquan¬
<!-\-00303.xml-\->
<pb ed="#V" n="147-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>do: sed in ventia pedum non in via morum. Solet
<lb ed="#V" n="2"/>queri de Iacob qui se dixit esse Esau: aliter
ani<lb ed="#V" n="3" break="no"/>mo sentiens vtrum mentitus sit: De hoc
Au<lb ed="#V" n="4" break="no"/>gu. ait. Iacob quod matre fecit auctore vt falle.
<lb ed="#V" n="5"/>ret patrem si diligenter attendatur videtur non
<lb ed="#V" n="6"/>esse mendacium sed mysterium. Intendebat
<lb ed="#V" n="7"/>enim matri obedire que per spiritum nouerat
<lb ed="#V" n="8"/>mysterium: et ideo propter familiare consilium
<lb ed="#V" n="9"/>spiritus sancti quod mater acceperat: a menda
<lb ed="#V" n="10"/>cio excusatur Iacob.
</p>-->
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e106">
Distinctio XXXVIIII
<lb ed="#V" n="11"/>SCiendum tamen est tria esse genera
<lb ed="#V" n="12"/>mendaciorum. Superius
<lb ed="#V" n="13"/>determinauit magister de primis. 5 praeceptis secunde
<lb ed="#V" n="14"/>tabule: hic diffusius prosequitur aliqua pertinentia
<lb ed="#V" n="15"/>ad explanationem quinti precepti et
determinan<lb ed="#V" n="16" break="no"/>do de quibusdam peccatis scilicet de mendacio et periurio que illo
pre<lb ed="#V" n="17" break="no"/>cepto prohibentur: et diuiditur in partes duas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e492">
¶ Primo
<lb ed="#V" n="18"/>determinat de mendacio.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e497">
¶ Secundo de periurio Di. seq. ibi
<lb ed="#V" n="19"/>Nunc de periurio.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e502">
¶ Prima in tres.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e504">
¶ Primo diuidit
<lb ed="#V" n="20"/>mendacium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e509">
¶ Secundo diffinit. ibi. Hic videndum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e512">
<lb ed="#V" n="21"/>¶ Tertio ostendit quod omne mendacium est peccatum. ibi. Quod
ve<lb ed="#V" n="22" break="no"/>ro omne mendactum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e519">
¶ Prima in duas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e521">
¶ Primo ponit
<lb ed="#V" n="23"/>vnam diuisionem de mendacio trium membrorum
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e526">
¶
Se<lb ed="#V" n="24" break="no"/>cundo aliam. viii. membrorum ibi. Sciendum est etiam. Illa
<lb ed="#V" n="25"/>pars in qua diffinit mendacium diuiditur in tres partes. idn
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e533">
<lb ed="#V" n="26"/>¶ Primo ostendit quid est mendacium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e538">
¶ Secundo quid est
<lb ed="#V" n="27"/>mentiri. ibi. Mentiri vero.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e544">
¶ Tertio mouet quandam
<lb ed="#V" n="28"/>dubitationem: et soluit. ibi. Hic queri solet. Illa pars in
<lb ed="#V" n="29"/>qua probat omne mendacium esse peccatum. diuiditur in tres.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e551">
<lb ed="#V" n="30"/>¶ Primo ostendit quod omne mendacium est peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e556">
¶ Secundo quod
<lb ed="#V" n="31"/>falli vel errare non semper est equaliter malum. ibi. Illud etia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g102925-d1e561">
<lb ed="#V" n="32"/>¶ Tertio inquirit vtrum Iacob quando dixit se esse.
Esau<lb ed="#V" n="33" break="no"/>dixit mendacium. ibi. Solet queri.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>