-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g104770.xml
481 lines (481 loc) · 30.2 KB
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g104770.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Praeambulum</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Praeambulum</title>
<date when="2023-09-04">September 04, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v3">Venice, 1509, v. 3</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="150-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-g104770"><!-- l3d39prae -->
<head xml:id="kzz7yh-g104770-Hd1e101">Praeambulum</head>
<!-- <p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e103">
<!-\-00307.xml-\->
<pb ed="#V" n="149-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>¶ De periurio. Dintio 3XXXIX
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e114">
<lb ed="#V" n="2"/>NUnc de periurio videamus.
<lb ed="#V" n="3"/>Periurium est
men<lb ed="#V" n="4" break="no"/>dacium iuramento firmatum. Hic que
<lb ed="#V" n="5"/>ritur: vtrum sit periurium vbi non est
men<lb ed="#V" n="6" break="no"/>dacium: Quod quibusdam videtur ex
au<lb ed="#V" n="7" break="no"/>ctoritate Hieronymi dicentis. Aduertendum est quod
<lb ed="#V" n="8"/>iusiurandum tres habet comites: veritatem: iudicium: et iu
<lb ed="#V" n="9"/>stitiam. Si ista de fuerint: non erit iuramentum: sed
<lb ed="#V" n="10"/>periurium. Ubi autem falsum iuratur: veritas deest.
<lb ed="#V" n="11"/>Si ergo falsum iuretur: et si non fit ibi intentio
falen<lb ed="#V" n="12" break="no"/>di: videtur esse periurium quia deest veritas. Quibusdam
<lb ed="#V" n="13"/>placet non esse periurium vbi non est mendacium: et si
<lb ed="#V" n="14"/>cut dicitur aliquando falsum sine mendacio: ita iuratur
fal<lb ed="#V" n="15" break="no"/>sum sine periurio. Falsum forte dixit apostolus cum se
<lb ed="#V" n="16"/>venturum ad corinthios promisit. Nec tamen sicut ei
<lb ed="#V" n="17"/>imponebatur culpam mendacii contraxit: quia sic animo
sen<lb ed="#V" n="18" break="no"/>tiebat: etiam si iuramento illud firmasset non
periu<lb ed="#V" n="19" break="no"/>rium incurrisset: quia quantum in ipso fuit verum dixit et
<lb ed="#V" n="20"/>si iurationem addidisset quantum in se foret verum
iu<lb ed="#V" n="21" break="no"/>rasset: et si aliter euenerit quam dixit. Idon sicut quis
<lb ed="#V" n="22"/>non est mendax nisi aliter sentiat animo quam dixite siue
<lb ed="#V" n="23"/>ita sit siue non: ita videtur quibusdam neminem periurum
consti<lb ed="#V" n="24" break="no"/>tui: nisi aliter sentiat animo quam loquitur: siue ita sit siue non.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e166">
<lb ed="#V" n="25"/>¶ De triplici modo periurii.
<lb ed="#V" n="26"/>Sed melius creditur et ille peierare:
<lb ed="#V" n="27"/>qui falsum voluntate
<lb ed="#V" n="28"/>fallendi iurat: et qui falsum putans quod verum est
iu<lb ed="#V" n="29" break="no"/>rat: et qui verum putans quod falsum est iurat. Unde
<lb ed="#V" n="30"/>Augu. Homines falsum iurant vel cum fallunt vel cum
<lb ed="#V" n="31"/>falluntur. Aut putat homo verum esse quod falsum est: et
te<lb ed="#V" n="32" break="no"/>mere iurat: aut scit vel putat falsum esse et tamen
pro<lb ed="#V" n="33" break="no"/>vero iurat: et nihilominus cum scelere iurat.
Diu<lb ed="#V" n="34" break="no"/>stant autem illa duo periuria que commemoraui. Fac
<lb ed="#V" n="35"/>illum iurare qui verum esse putat. Pro quo iurat
ve<lb ed="#V" n="36" break="no"/>rum putat esse et tamen falsum est. Non ex animo iste peierat
<lb ed="#V" n="37"/>sed fallitur. Hoc pro vero habet quod falsum est: non pro
fal<lb ed="#V" n="38" break="no"/>sa resciens iurationem interponit. Da alium qui scit
<lb ed="#V" n="39"/>falsum esse et iurat tanquam verum sit quod scit falium esse.
<lb ed="#V" n="40"/>Uidetis quam ista detestanda sit belua. Fac alium quod
<lb ed="#V" n="41"/>putat falsum esse et iurat tanquam verum sit et forte verum
<lb ed="#V" n="42"/>est. Uerbi gratia: vt intelligatis. Pluit in illo loco.
<lb ed="#V" n="43"/>Interrogas hominem: et dicit pluisse: et tunc pluit ibi:
<lb ed="#V" n="44"/>sed putat non pluisse: periurus es. Interest
quem<lb ed="#V" n="45" break="no"/>admodum verbum procedat ex anime. ream linguam no
fa<lb ed="#V" n="46" break="no"/>cit nisi rea mens sit. His euidenter traditur quod
eri<lb ed="#V" n="47" break="no"/>pliciter peierat homo: vt supra diximus: dum vel
sci<lb ed="#V" n="48" break="no"/>ens falsum iurat: vel putans falsum quod verum est
iu<lb ed="#V" n="49" break="no"/>rat: vel estimans verum quod falsum est iurat. Sed hoc
<lb ed="#V" n="50"/>extremum non videtur esse periurium: etiam si periurium
no<lb ed="#V" n="51" break="no"/>minetur: eo quod falsum iuratur: non videtur reus esse periurii
<lb ed="#V" n="52"/>qui sic iurat: quia non est mens eius rea: et ideo nec lin
<lb ed="#V" n="53"/>gua. immo eius mens rea est dum iurare praesumit
<lb ed="#V" n="54"/>quod perspicue verum non deprehendit. Non ergo omne
<lb ed="#V" n="55"/>periurium mendacium est: nec omnis qui peierat
menti<lb ed="#V" n="56" break="no"/>tur: sed omnis mentiendo iurans peierat: et omnis qui fal¬
<!-\-00307.xml-\->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="57"/>sum iurat: siue mentiens siue non: peierat. Cum
<lb ed="#V" n="58"/>vero quis iurat quod verum est timens esse falsum: queri
<lb ed="#V" n="59"/>tur quid sit ibi periurium. Ipsa enim significatio vocis
<lb ed="#V" n="60"/>vera est: quia verum nescienter loquitur. Non ergo ipsa
<lb ed="#V" n="61"/>significatio vel falsum vel mendacium est: quia vera est:
<lb ed="#V" n="62"/>et quod verum est: periurium non videtur esse. Ad hoc dicimus loqu
<lb ed="#V" n="63"/>sic scilicet contra mentem sub attestatione iuramenti esse
periu<lb ed="#V" n="64" break="no"/>rium. Mentiri ergo adhibita iuratione periurium est
<lb ed="#V" n="65"/>Periurium ergo est: vel iurando loqui falsum cum
intem<lb ed="#V" n="66" break="no"/>tione fallendi: vel iurando loqui falsum sine intentione
<lb ed="#V" n="67"/>fallendi: vel iurando loqui verum cum intentione fallendi.
<lb ed="#V" n="68"/>Hic oppotinitur. Si omnis qui falsum iurat peierat: tunc
<lb ed="#V" n="69"/>qui alicui promittit dare sub certo termino aliquid
<lb ed="#V" n="70"/>quod tamen non faciet ex quo iurauit peierauit: quia
fal<lb ed="#V" n="71" break="no"/>sum iurauit. Non enim ita futurum erat vt iurauit. Ad
<lb ed="#V" n="72"/>hoc dici potest: quia non omnis qui iurat quod falsum est: ex
<lb ed="#V" n="73"/>quo iurat periurus est sicut iste d quo agimus
<lb ed="#V" n="74"/>sed ex quo propositum mutat vel terminum trans)
<lb ed="#V" n="75"/>greditur: iuratio talis fit periurium reatu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e283">
<lb ed="#V" n="76"/>¶ An iuratio sit malum.
<lb ed="#V" n="77"/>Si autem quru etr urare
sitmaiu<lb ed="#V" n="78" break="no"/>Dicimus aliquando malum esse:
<lb ed="#V" n="79"/>aliquando non. Spotiote enim et sine necessitate iurare vel
<lb ed="#V" n="80"/>falsum iurare peccatum grande est. Ex necessitate autem
<lb ed="#V" n="81"/>iurare scilicet vel ad asserendum innocentiam: vel ad
fede<lb ed="#V" n="82" break="no"/>ra pacis confirmanda: vel ad persuadendum auditoribus
<lb ed="#V" n="83"/>quod est eis vtile: malum non est: quia necessarium eis est.
<lb ed="#V" n="84"/>Unde Augu. Iuramentum faciendum est in
ne<lb ed="#V" n="85" break="no"/>cessariis cum pigri sunt homines credere quod eis est
<lb ed="#V" n="86"/>vtile. Iuratio non est bona: non tamen mala cum est
ne<lb ed="#V" n="87" break="no"/>cessaria id est non est appetenda sicut bona: non tamen
fugi<lb ed="#V" n="88" break="no"/>enda tanquam mala cum est necessaria. Non est enim
com<lb ed="#V" n="89" break="no"/>tra prae ceptum dei iuratio. Sed ita intelligitur dominus
prohi<lb ed="#V" n="90" break="no"/>buisse a iuramento vt quantum in ipso est quisque non
iu<lb ed="#V" n="91" break="no"/>ret. Quod multi faciunt in ore habentes iurationem tamquam
<lb ed="#V" n="92"/>magnum atque suaue aliquid. Apostolus enim nouit
praece<lb ed="#V" n="93" break="no"/>ptum domini et tamen iurauit. Prohibemur enim iurare
<lb ed="#V" n="94"/>cupiditate vel delectatione iurandi. Quod ergo christus
<lb ed="#V" n="95"/>ait in euangelio. Ego edico vobis non iurate omnino
<lb ed="#V" n="96"/>ita intelligitur precepissene quisquam ficut bonum
ap<lb ed="#V" n="97" break="no"/>petat iuramentum et assiduitate iurandi labatur
<lb ed="#V" n="98"/>in periurium. Quod vero addidit sit sermo vester est
<lb ed="#V" n="99"/>est: non non: bonum est appetendum. Quod autem
ampli<lb ed="#V" n="100" break="no"/>us etla malo est id est si iurare cogeris scias de
necessi<lb ed="#V" n="101" break="no"/>tate venire infirmitatis eorum quibus aliquid suades.
<lb ed="#V" n="102"/>Que infirmitas vtique malum est. Unde nos
quo<lb ed="#V" n="103" break="no"/>tidie liberari precamur dicentes. Libera nos a
<lb ed="#V" n="104"/>malo. Ideoque non dixit quod amplius est malum
<lb ed="#V" n="105"/>est. Tu enim non facis malum qui bene vteris iura
<lb ed="#V" n="106"/>tione: sed a malo est illius qui aliter non credit id est
<lb ed="#V" n="107"/>ab infirmitate que aliquando pena est: aliquando pena et
<lb ed="#V" n="108"/>culpa. Ibi ergo dominus prohibuit malum
sua<lb ed="#V" n="109" break="no"/>sit bonum. indulsit necessarium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e360">
<lb ed="#V" n="110"/>¶ De iuramento quod per creaturas sit.
<lb ed="#V" n="111"/>Queritur etiam vtrum iceat in
<lb ed="#V" n="112"/>rare per crean¬
<!-\-00308.xml-\->
<pb ed="#V" n="149-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>turam: Quod non videtur cum in lege scriptum sit. Reddes
<lb ed="#V" n="2"/>autem domino iuramenta tua. Et christus in euangelio
pre<lb ed="#V" n="3" break="no"/>cipit non iurare omnino nec per celum: nec per terram:
<lb ed="#V" n="4"/>nec per hierosolymam: nec per caput tuum.
Iu<lb ed="#V" n="5" break="no"/>deis quasi paruulis est concessum iurare per
<lb ed="#V" n="6"/>creatorem: et praeceptum: vt si iurare contingeret: non nisi
<lb ed="#V" n="7"/>per cratorem iurarent non per creatura: quia iurantes
<lb ed="#V" n="8"/>per angelos et elementa: creaturas venerabantur
<lb ed="#V" n="9"/>honore: et melius erat hoc exhibere deo quam
crea<lb ed="#V" n="10" break="no"/>turis. Infirmis ergo illud prohibuit: scientis vero qui in
<lb ed="#V" n="11"/>creaturis creatorem venerabantur tantum: non prohibuit.
<lb ed="#V" n="12"/>Unde Ioseph per salutem pharaonis iurauit: dei
iu<lb ed="#V" n="13" break="no"/>dicium in eo veneratus quo positus erat in
infi<lb ed="#V" n="14" break="no"/>mis. Christus vero ita per creaturas iurare
prohi<lb ed="#V" n="15" break="no"/>buit: ne vel aliquid diuinum in eis crederetur pro quo
<lb ed="#V" n="16"/>reuerentia eis debetur: vel ne per ea iurantes falsum
<lb ed="#V" n="17"/>homines se iuramento teneri non putarent.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e412">
<lb ed="#V" n="18"/>¶ Que iuratio magis teneatur an que sit per deum
<lb ed="#V" n="19"/>an que sit per euangelium: vel per creaturas.
<lb ed="#V" n="20"/>queritur quis magis teneatur
<lb ed="#V" n="21"/>Si autem
<lb ed="#V" n="22"/>an qui per deum: an qui per
<lb ed="#V" n="23"/>euangelium vel per creaturas iurat: Dicimus qui
<lb ed="#V" n="24"/>per deum: quia per eum hec facta sunt. Unde Chryso.
Si<lb ed="#V" n="25" break="no"/>qua causa fuerit modicum videtur facere qui iurat per deum.
<lb ed="#V" n="26"/>Qui vero per euangelium magis aliquid fecisse videtur.
Qui<lb ed="#V" n="27" break="no"/>bus dicendum est. Stulti scripture sancte propter deum
<lb ed="#V" n="28"/>facte sunt: non deus propter scripturas: ita et
crea<lb ed="#V" n="29" break="no"/>ture facte sunt propter deum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e441">
<lb ed="#V" n="30"/>¶ Quid est dicere per deum.
<lb ed="#V" n="31"/>quid sit dicere per
<lb ed="#V" n="32"/>ic queritume onea lutor hoc ete
<lb ed="#V" n="33"/>stem adhibere deum: Iurauit enim apostolus dicens. Testis
<lb ed="#V" n="34"/>est mihi deus: ac si dixisset per deum ita est. Unde
Au<lb ed="#V" n="35" break="no"/>gu. Ridiculum est putare hoc si dicas per deum iu
<lb ed="#V" n="36"/>ras. Quid est enim per deum nisi testis est deus: aut quid
<lb ed="#V" n="37"/>est testis est deus nisi per deum: Quid est autem iurare
<lb ed="#V" n="38"/>nisi ius deo reddere quando per deum iuras: Ius scilicet
<lb ed="#V" n="39"/>veritatis et non falsitatis. Item ecce dico
charita<lb ed="#V" n="40" break="no"/>ti videre et qui per lapidem iurat falsum: periurus est: quia
<lb ed="#V" n="41"/>non lapidem qui non audit: sed eius creatorem adhibet
<lb ed="#V" n="42"/>testem. Hoc est ergo iurare per quamlibet creaturam
<lb ed="#V" n="43"/>idest creatorem eius testem adhibere. Est est quoddam
<lb ed="#V" n="44"/>genus iuramenti grauissimum quod fit per
execratio<lb ed="#V" n="45" break="no"/>nem: vt cum homo dicit: si illud feci illud patiar: vel illud
<lb ed="#V" n="46"/>contingat filiis meis. Secundum quem modum accipitur etiam
<lb ed="#V" n="47"/>interdum cum aliquis iurando dicit: per salutem meam
<lb ed="#V" n="48"/>vel per filios meos et huiusmodni. Obligat enim hoc
<lb ed="#V" n="49"/>deo. Unde Augu. Cum quis ait per salutem meam:
<lb ed="#V" n="50"/>salutem suam deo obligat. Cum dicit per filios
me<lb ed="#V" n="51" break="no"/>os: oppignerat deos eo: vt hoc veniat in caput
<lb ed="#V" n="52"/>eorum quod exit de ore ipsius. Si verum: verum: si falsum:
<lb ed="#V" n="53"/>falsum. Et sicut per hoc iurans aliquando hoc deo
ob<lb ed="#V" n="54" break="no"/>ligat: ita per deum iurans ipsum adhibet testem.
In<lb ed="#V" n="55" break="no"/>omni ergo iuratione aut deus testis adhibetur: aut
<lb ed="#V" n="56"/>creatura deo obligatur: et oppigneratur. Ut hoc sit
<lb ed="#V" n="57"/>iurare scilicet deum testem adhibere: vel deo aliquid oppi¬
<!-\-00308.xml-\->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="58"/>gnerare. Hoc est ergo iurare per quamlibet
crea<lb ed="#V" n="59" break="no"/>turam scilicet creatorem eius testem adhibere.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e513">
<lb ed="#V" n="60"/>¶ De illis qui iurant per falsos deos.
<lb ed="#V" n="61"/>orie trude eis vterl
<lb ed="#V" n="62"/>Post hec
<lb ed="#V" n="63"/>sit qui per demonia vel
ido<lb ed="#V" n="64" break="no"/>la iurauerit: De hoc Augu. scribens ad
publi<lb ed="#V" n="65" break="no"/>colam ait. Te prius considerare volo. vtrum si
quispi<lb ed="#V" n="66" break="no"/>am per deos falsos iurauerit: et fidem non
seruaue<lb ed="#V" n="67" break="no"/>rit non tibi videtur bis peccasse: Gis vtique peccauit quia
<lb ed="#V" n="68"/>iurauit per quos non debuit: et contra politicam
fe<lb ed="#V" n="69" break="no"/>cit fidem quod non debuit. Ideoque qui vtitur fide illi:
<lb ed="#V" n="70"/>quem constat iurasse per deos falsos: et vtitur non ad
<lb ed="#V" n="71"/>malum sed ad bonum non peccato iliius se sociat quo
<lb ed="#V" n="72"/>per demonia iurauit: sed bono pacto eius quo
fi<lb ed="#V" n="73" break="no"/>dem seruauit: et sine dubitatione minus malum
<lb ed="#V" n="74"/>est per deos falsos iurare veraciter: quam per deum
<lb ed="#V" n="75"/>verum fallaciter. Quanto enim per quod
iura<lb ed="#V" n="76" break="no"/>tur magis sanctum tanto magis est penale periurium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e552">
<lb ed="#V" n="77"/>¶ Quod iuramentum quo incaute iuratur non est
obser<lb ed="#V" n="78" break="no"/>uandum nec votum nec promissio iniuste facta.
<lb ed="#V" n="79"/>videre vtrum
om<lb ed="#V" n="80" break="no"/>Nunc superest neurametum in
<lb ed="#V" n="81"/>plendum sit: Si enim quis aliquid iurauerit contra
fi<lb ed="#V" n="82" break="no"/>dem et charitatem quod obseruatu peiorem vergat in
exi<lb ed="#V" n="83" break="no"/>tum: potius est mutandum quam adimplendum. Unde Am.
<lb ed="#V" n="84"/>bro. Sed est contra officium dei nonnunquam promissum
<lb ed="#V" n="85"/>soluere sacramentum vt herodes fecit. Item Isido.
<lb ed="#V" n="86"/>tus. In malis promissis rescinde fidem: in turpi
vo<lb ed="#V" n="87" break="no"/>to muta decretum. Quod incaute vouisti non facias.
<lb ed="#V" n="88"/>impia est promissio que scelere adimpletur. Ideni.
<lb ed="#V" n="89"/>Non est obseruandum sacramentum quo malum
incau<lb ed="#V" n="90" break="no"/>te promittitur: vt si quis adultere perpetuam fidem cum
<lb ed="#V" n="91"/>ea permanendi polliceatur. Tolerabilius enim est non
<lb ed="#V" n="92"/>implere sacramentum quam permanere in stupro. Item
<lb ed="#V" n="93"/>beda. Si quid nos incautius iurare contigerit quod
<lb ed="#V" n="94"/>obseruatum peiorem vergat in exitum: libere illud
salu<lb ed="#V" n="95" break="no"/>briori consilio mutandum nouerimus: ac magis
in<lb ed="#V" n="96" break="no"/>stante necessitate peierandum esse nobis quam pro
vi<lb ed="#V" n="97" break="no"/>tando periurio in aliud crimen grauius esse
di<lb ed="#V" n="98" break="no"/>uertendum. Denique iurauit Dauid per deum
occi<lb ed="#V" n="99" break="no"/>dere Nabal virum stultum: sed ad primam
interces<lb ed="#V" n="100" break="no"/>sionem abigail femine prudentis remisit minas.
<lb ed="#V" n="101"/>reuocauit ensem in vaginam: nec aliquid culpe se
<lb ed="#V" n="102"/>tali periurio contraxisse doluit. Item Augu. Quod
<lb ed="#V" n="103"/>dauid iuramentum per sanguinis effusionem non
im<lb ed="#V" n="104" break="no"/>pleuit: maior pietas fuit. Iurauit dauid
teme<lb ed="#V" n="105" break="no"/>re: sed non impleuit iurationem maiori pietate. Ex
<lb ed="#V" n="106"/>his aliisque pluribus ostenditur quedam iuramanta non
<lb ed="#V" n="107"/>esse obseruanda: et qui sic iurat vehementer peccat.
<lb ed="#V" n="108"/>Qui autem mutat benefacit. Qui autem non
<lb ed="#V" n="109"/>mutat dupliciter peccat: et quia iniuste iurauit:
<lb ed="#V" n="110"/>et quia facit quod non debet.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e628">
<lb ed="#V" n="111"/>¶ Si est periurus qui non facit quod incaute iurauit.
<lb ed="#V" n="112"/>mutat vtrum periurus
de<lb ed="#V" n="113" break="no"/>Qui vero
<lb ed="#V" n="114"/>beat dici: solet queri: Seda
<lb ed="#V" n="115"/>supra tale iuramentum vocauit periurium. Io¬
<!-\-00309.xml-\->
<pb ed="#V" n="150-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>annes etiam apochrisarius orientalium sedium
di<lb ed="#V" n="2" break="no"/>xit. Sermo patris nostri sophronii significat: quod
meli<lb ed="#V" n="3" break="no"/>us est iurantem peierare quam seruare
sacramen<lb ed="#V" n="4" break="no"/>tum in fractione sanctarum imaginum. Sed
per<lb ed="#V" n="5" break="no"/>iurium dicitur tale iuramentum non
obserua<lb ed="#V" n="6" break="no"/>tum: et peierare dicitur qui non implet quia falsum
<lb ed="#V" n="7"/>iurat: non quia idem reus sit quod non obseruat: sed quia
iu<lb ed="#V" n="8" break="no"/>rauit iniustum: ex quo reus est: sicut ille qui peierat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e666">
<lb ed="#V" n="9"/>¶ De eo qui verborum calliditate iurat.
<lb ed="#V" n="10"/>Hoc etiam sciendum est quod quacunque
<lb ed="#V" n="11"/>arte verborum quis
iu<lb ed="#V" n="12" break="no"/>ret: deus tamen qui conscientie testis est: ita hoc accipit
si<lb ed="#V" n="13" break="no"/>cut ille cut iuratur intelligit. Dupliciter
au<lb ed="#V" n="14" break="no"/>tem reus sit qui et nomen dei inuanum assumit
<lb ed="#V" n="15"/>et proximum in dolo capit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e684">
<lb ed="#V" n="16"/>¶ De illo qui cogit aliquem iurare.
<lb ed="#V" n="17"/>Queritur etiam si peccat qui
<lb ed="#V" n="18"/>hominem
iu<lb ed="#V" n="19" break="no"/>rare cogit: De hoc Augu. ait. Qui exigit iura
<lb ed="#V" n="20"/>tionem multum interest si nescit illum iuraturum
<lb ed="#V" n="21"/>falsum an scit. Si enim nescit: et ideo dicit: iura
mi<lb ed="#V" n="22" break="no"/>hi vt fides ei sit: non est peccatum: tum humana
tem<lb ed="#V" n="23" break="no"/>ptatioest. Si vero scit eum fecisse et cogit eum
iu<lb ed="#V" n="24" break="no"/>rare homicida est. Idem qui prouocat hominem ad
<lb ed="#V" n="25"/>iurationem et scit eum falsum iurare vincit
ho<lb ed="#V" n="26" break="no"/>micidam: quia homicida corpus occisurus est:
il<lb ed="#V" n="27" break="no"/>le animam: immo duas animas: et eius quem
iu<lb ed="#V" n="28" break="no"/>rare prouocauit: et suam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e715">
<lb ed="#V" n="29"/>¶ De concilio aurelianensi. n
<lb ed="#V" n="30"/>Saneta synodiis decreuit
ni<lb ed="#V" n="31" break="no"/>si pro
pace<lb ed="#V" n="32" break="no"/>facienda vt omnes fideles ineiuni ad
sacramen<lb ed="#V" n="33" break="no"/>ta accedant.
</p>-->
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e106">
Distin. XXXIX
<lb ed="#V" n="34"/>NUnc de periurio videamus etc. Superius
<lb ed="#V" n="35"/>determinauit magister de
mendacio<lb ed="#V" n="36" break="no"/>in hac parte determinat de periurio: et diuiditur
<lb ed="#V" n="37"/>in partes duas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e737">
¶ Primo determinat de
periu<lb ed="#V" n="38" break="no"/>rio
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e742">
¶ Secundo de iuramento: ibi. Si autem queritur I.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e744">
<lb ed="#V" n="39"/>¶ Prima in duas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e750">
¶ Primo diffinit periurium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e752">
¶
Se<lb ed="#V" n="40" break="no"/>cundo mouet quaestionem super diffinitione periurii: ibi. Hic
<lb ed="#V" n="41"/>queritu . Et ista in quinque.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e759">
¶ Primo mouet quaestionem et
op<lb ed="#V" n="42" break="no"/>
<lb ed="#V" n="43"/>busdam placet Tertio ponit quaestionis determinationem:
<lb ed="#V" n="44"/>ibi. Sed melius
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e768">
¶ Quarto mouet et soluit incidentem
<lb ed="#V" n="45"/>dubitationem: ibi. Cum vero
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e773">
¶ Quinto opponit
con<lb ed="#V" n="46" break="no"/>tra suam determinationem: et soluit oppositionem: ibi. Hic
op<lb ed="#V" n="47" break="no"/>ponitur . Illa pars in qua determinat de iuramento
diui<lb ed="#V" n="48" break="no"/>ditur in partes quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e782">
¶ Primo quaerit vtrum iurare sit
li<lb ed="#V" n="49" break="no"/>citum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e788">
¶ Secundo per quid est iurandum: ibi. Queritur etiam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e790">
<lb ed="#V" n="50"/>¶ Tertio vtrum omne iuramentum sit implendum: ibi. Nuc
<lb ed="#V" n="51"/>superest. Quarto vtrum peccet ille qui cogit hominem ad
iu<lb ed="#V" n="52" break="no"/>randum: ibi. Queritur est si peccat
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e799">
¶ Secunda istarum diuidit in
<lb ed="#V" n="53"/>partes quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e804">
¶ Primo inquirit: vtrum sit licitum per
creatu<lb ed="#V" n="54" break="no"/>ram iurare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e809">
¶ Secundo quis magis obligatur: vel ille qui iurat
per<lb ed="#V" n="55" break="no"/>deum: vel ille qui iurat per creaturam: ibi. Si autem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e814">
¶
Ter<lb ed="#V" n="56" break="no"/>tio quid sit iurare per deum: vel creaturam: ibi. Hic queritur I
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e820">
<lb ed="#V" n="57"/>¶ Quarto vtrum recipiendum sit iuramentum iurantis per
ido<lb ed="#V" n="58" break="no"/>lum: ibi. 6Post hoc sequitur I
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e827">
¶ Illa pars que ibi incipit.
<lb ed="#V" n="59"/>Nunc superest: diuiditur in partes tres.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e832">
¶ Primo ostendit quod
<lb ed="#V" n="60"/>iuramentum illicitum non est implendum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e837">
¶ Secundo inquirit: an sit
<lb ed="#V" n="61"/>periurus qui non implet huiusmoni iuramentum: ibi. Qui vero mu¬
<!--00309.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="62"/>tat
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e848">
¶ Tertio ostendit secundum cuius acceptionem inuramentum
<lb ed="#V" n="63"/>sit interpretandum: ibi. hoc est Illa pars que incipit. Que
<lb ed="#V" n="64"/>ritur est si peccat: diuiditur in partes duas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e855">
¶ Primo ostendit quando
<lb ed="#V" n="65"/>peccat: et quando non: qui exigit iuramentum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e861">
¶ Secundo quando sit
iu<lb ed="#V" n="66" break="no"/>randum: et quando non: ibi. Sancta Synodus
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e866">
<lb ed="#V" n="67"/>CIrca hanc distin. quamuis magister
pri<lb ed="#V" n="68" break="no"/>mo determinet de
per<lb ed="#V" n="69" break="no"/>iurio quam de iuramento: tamen quia omne periurium includit
<lb ed="#V" n="70"/>suramentum: sed non conuertitur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e877">
¶ Primo mihi videtur quae
ren<lb ed="#V" n="71" break="no"/>dum de iuramento quam de periurio: ita vt primo quaeratur de forma
<lb ed="#V" n="72"/>turamenti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e884">
¶ Secundo de obligatione causata per iuramentum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e886">
<lb ed="#V" n="73"/>¶ Tertio de periurio.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g104770-d1e891">
¶ Quarto de comparatione periurii ad
<lb ed="#V" n="74"/>alia peccata.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>