-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g106868.xml
334 lines (334 loc) · 19.6 KB
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g106868.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 3</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 3</title>
<date when="2023-09-04">September 04, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v3">Venice, 1509, v. 3</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="152-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-g106868"><!-- l3d39a3 -->
<head xml:id="kzz7yh-g106868-Hd1e101">Articulus 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e103">
<lb ed="#V" n="23"/>COnsequenter queritur de tertio
<lb ed="#V" n="24"/>principali: et circa
<lb ed="#V" n="25"/>hoc quaeruntur tria.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e112">
¶ Primo vtrum omne
per<lb ed="#V" n="26" break="no"/>iurium sit mendacium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e117">
¶ Secundo vtrum omne periurium sit
<lb ed="#V" n="27"/>mortale peccatum
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e122">
¶ Tertio vtrum ille peccet qui inducit hominem ad
<lb ed="#V" n="28"/>iurandum: quem probabiliter cogitat periuraturum.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-g106868-Dd1e128">
<head xml:id="kzz7yh-g106868-Hd1e130">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e132">
Quaestio I.
<lb ed="#V" n="29"/>Rimo ostendo quod omne periurium menda
<lb ed="#V" n="30"/>cium est. Magister in littera.
Periu<lb ed="#V" n="31" break="no"/>rium est mendacium iuramento firmatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e141">
¶ Item
<lb ed="#V" n="32"/>qui verum iurat non periurat: ergo a destructione
<lb ed="#V" n="33"/>consequentis qui periurat mendacium iurat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e148">
¶ Item
periu<lb ed="#V" n="34" break="no"/>rium prohibetur non tantum per secundum praeceptum prime tabule:
<lb ed="#V" n="35"/>sed etiam per quintum praeceptum secunde tabule: sed per illud non
<lb ed="#V" n="36"/>prohibetur aliquid quod non sit mendacium: ergo omne
<lb ed="#V" n="37"/>periurium est mendacium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e159">
<lb ed="#V" n="38"/>Contra Magister in littera. Ream linguam non facit:
<lb ed="#V" n="39"/>nisi rea mens. Sed quando aliquis iurat falsum
<lb ed="#V" n="40"/>quod credit esse verum: mens non est rea: ergo nec lingua:
er<lb ed="#V" n="41" break="no"/>go non est mendacium: quia per omne mendacium est rea
lin<lb ed="#V" n="42" break="no"/>gua: sed secundum magistrum in littera: hoc est periurium: ergo non
<lb ed="#V" n="43"/>omne periurium est mendacium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e176">
¶ Item Hierony. super illud
<lb ed="#V" n="44"/>Iere. 4. Iurabit viuit dominus in veritate in iudicio et iustitia
<lb ed="#V" n="45"/>et habetur. 22. q. 4. Innocens. §. vlti. Iuramentum debet
habe<lb ed="#V" n="46" break="no"/>re tres communites. Ueritatem: iustitiam: et iudicium: vbi
au<lb ed="#V" n="47" break="no"/>tem ista defecerint non est iuramentum: sed periurium:
er<lb ed="#V" n="48" break="no"/>go si assit veritas: et non assit iudicium est periurium: et non
<lb ed="#V" n="49"/>mendacium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e192">
¶ Item secundum magistrum in littera: qui putans
<lb ed="#V" n="50"/>falsum quod est verum et iurat periurat: sed hoc non est mendacium:
<lb ed="#V" n="51"/>quia deest mendacii materia: ergo non omne periurium est mendacium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e199">
<lb ed="#V" n="52"/>Respondeo quod periurium est in triplici gradu:
<lb ed="#V" n="53"/>vnus est cum aliquis iurat falsum quod
<lb ed="#V" n="54"/>credit verum: alius cum iurat verum quod credit falsum. Ter
<lb ed="#V" n="55"/>tius cum iurat falsum quod credit falsum: primum
periure<lb ed="#V" n="56" break="no"/>um est reprehensibile. Secundum reprehensibilius: et tertium
<lb ed="#V" n="57"/>grauissimum. Primum periurium est mendacium quantum
<lb ed="#V" n="58"/>ad illud quod est materiale in mendacio. Secundum quantum ad
<lb ed="#V" n="59"/>illud quod est formale in mendacio. Tertium est mendacium
<lb ed="#V" n="60"/>et plenum: et integrum: omne ergo periurium est menda
<lb ed="#V" n="61"/>cium quantum ad mendacii materiam: vel quantum ad
mendacii<lb ed="#V" n="62" break="no"/>formam: vel est plenum et integrum mendacium: sed non
<lb ed="#V" n="63"/>omne periurium est integrum mendacium: et sic faciliter
<lb ed="#V" n="64"/>patet via ad solutionem argumentorum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e230">
¶ Primum enim
<lb ed="#V" n="65"/>argumentum procedit de mendacio secundum quod extenditur ad
<lb ed="#V" n="66"/>illud quod est mendacium formalis tantum: et ad illud quod est
<lb ed="#V" n="67"/>mendacium materialiter tantum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e239">
¶ Ad secundum cum dicitur quod
qui<lb ed="#V" n="68" break="no"/>verum iurat non periurat etc. dico quod verum est si illud quod
<!--00313.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>iurat est verum in se: et per comparationem ad credulitatem
<lb ed="#V" n="70"/>iurantis aliter non est verum. eriurat enim qui verum iurat
cre<lb ed="#V" n="71" break="no"/>dens iurare falsum: et econuerso: quia temerarie iurat: vnde
<lb ed="#V" n="72"/>non habet communitem iudicium. Iudicium enim discretionis dictat
<lb ed="#V" n="73"/>quod nullus debet firmare iuramento nisi illud quod scit est
<lb ed="#V" n="74"/>sentie esse verum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e261">
¶ Ad tertium dicendum quod periurium
<lb ed="#V" n="75"/>directius prohibetur per secundum preceptum prime tabule quam
<lb ed="#V" n="76"/>per quintum secunde tabule. Per illud enim non prohibetur:
<lb ed="#V" n="77"/>nisi eo modo quo est mendacium: et semper est
mendaci<lb ed="#V" n="78" break="no"/>um aliquo predictorum modorum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e273">
<lb ed="#V" n="79"/>Ad primum ad partem aliam dicendum quod qui
<lb ed="#V" n="80"/>iurat aliquid falsum quod credit
<lb ed="#V" n="81"/>verum habet ream mentem: inquantum iuramento firmat
<lb ed="#V" n="82"/>illud de quo non est certus quod sit verum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e284">
¶ Ad secundum
di<lb ed="#V" n="83" break="no"/>cendum quod si adest veritas in re: potest tamen abesse veritas
<lb ed="#V" n="84"/>per comparationem ad credulitatem iurantis: vel abesse
<lb ed="#V" n="85"/>certitudo veritatis: et ita qui iurat sic periurat: quia qui
iu<lb ed="#V" n="86" break="no"/>ramento aliquid firmat implicat se certum esse de hoc quod
<lb ed="#V" n="87"/>iurat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e297">
¶ Ad tertium patet ad plenum responsio per
di<lb ed="#V" n="88" break="no"/>cta in corpore questionis.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g106868-Dd1e303">
<head xml:id="kzz7yh-g106868-Hd1e305">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e307">
Questio. II.
<lb ed="#V" n="89"/>SEcundo quaeritur vtrum periurium sit
<lb ed="#V" n="90"/>mortale peccatum: et videtur
<lb ed="#V" n="91"/>quod sic. Omne quod est contra aliquod preceptum
<lb ed="#V" n="92"/>est mortale peccatum. Sed periurare est. contra
<lb ed="#V" n="93"/>diuinum preceptum. Dicitur enim Leuit. 19. Non
periura<lb ed="#V" n="94" break="no"/>bis in nomine meo: nec pollues nomen dei tui: ergo omne
per<lb ed="#V" n="95" break="no"/>iurium est mortale peccatum
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e325">
¶ Item 6 q. 1. infames. dicitur
<lb ed="#V" n="96"/>quod periuri sunt infames. Sed non debet homo iudicari in
<lb ed="#V" n="97"/>famis pro aliquo peccato nisi sit mortale. ergo omne
per<lb ed="#V" n="98" break="no"/>iurium est mortale peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e334">
¶ Item omnis contemptus
<lb ed="#V" n="99"/>prime veritatis est mortale peccatum: sed omnis periurans
<lb ed="#V" n="100"/>contennit primam veritatem inuocando eam ad
testisican<lb ed="#V" n="101" break="no"/>dum falsam: ergo omne periurium est mortale peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e343">
<lb ed="#V" n="102"/>Contra aliquando homo iurat aliquid se facturum
<lb ed="#V" n="103"/>quod est mortale peccatum: sed non
facien<lb ed="#V" n="104" break="no"/>do periurat: ergo si omne periurium est mortale peccatum
<lb ed="#V" n="105"/>potest esse homo in statu in quo vitare non potest: quin
<lb ed="#V" n="106"/>mortaliter peccet quod falsum videtur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e357">
¶ Item extra de
<lb ed="#V" n="107"/>iureiu. Uerum dicitur de quibusdam qui inuiti pro vita et
<lb ed="#V" n="108"/>rebus seruandis aliquid iuramento firmauerunt: quod non
<lb ed="#V" n="109"/>eis ita expresse dicatur quod iuramenta non seruent: sed si non ea
<lb ed="#V" n="110"/>attenderit non ob hoc sunt tanquam pro mortali crimine
pu<lb ed="#V" n="111" break="no"/>niendi: ergo tale periurium non est mortale peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e370">
<lb ed="#V" n="112"/>Respondeo quod ille qui periurat: autem deliberat
<lb ed="#V" n="113"/>de dicto confirmando et de iuramen
<lb ed="#V" n="114"/>to per quod confirmandum est: et periurat solenniter in
iudi<lb ed="#V" n="115" break="no"/>cis presentia: et sic periurans non tantum mortaliter peccat: sed etiam
<lb ed="#V" n="116"/>si pro tali periurio feratur sententia diffinitiua contra ipsum in causa
<lb ed="#V" n="117"/>accusationis infamis est: et sic intelligitur decretum
allega<lb ed="#V" n="118" break="no"/>tum ad partem primam. Aut deliberat de dicto confirmando
<lb ed="#V" n="119"/>et de iuramento quo vult illud dictum firmare: non tamen
per<lb ed="#V" n="120" break="no"/>turat solenniter: et sic periurans est mortaliter peccat. Aut
de<lb ed="#V" n="121" break="no"/>liberat de dicto: sed non de iuramento: et sic potest
continge<lb ed="#V" n="122" break="no"/>re quod homo periuret sine mortali peccato: tamen ad minus est
ve<lb ed="#V" n="123" break="no"/>niale grande et periculosum. Aut non deliberat de dicto:
<lb ed="#V" n="124"/>nec de iuramento: sed totum profert ex surreptione: et sic
periu<lb ed="#V" n="125" break="no"/>rans mortaliti non peccat: sed venialiter: minus tamen quam ille qui
<lb ed="#V" n="126"/>deliberat de dicto non de iuramento. Quod enim ex
surreptio<lb ed="#V" n="127" break="no"/>ne procedit perfecte voluntarium non est. Ad hoc autem quod
ali<lb ed="#V" n="128" break="no"/>quis mortaliter peccet requiritur quod suum peccatum plene sit
volunta<lb ed="#V" n="129" break="no"/>rium directe: vel interpretatiue: quod dico propter illum qui cum
deli<lb ed="#V" n="130" break="no"/>berare posset: et deliberare contennit. Si ex tali contemptu
deli<lb ed="#V" n="131" break="no"/>berationis ex surreptione periurat: non videtur multis quod sit
excusan<lb ed="#V" n="132" break="no"/>dus a peccato mortali: non sic autem dicendum de illo qui deliberare
<lb ed="#V" n="133"/>omittit non ex contemptu: sed ex negligentia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e420">
¶ Prium argumentum ad
<lb ed="#V" n="134"/>partem primam procedunt de periurio deliberato: et quantum ad deum: et
<lb ed="#V" n="135"/>quantum ad iuramtum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e427">
¶ Secundum aut procedit de deliberato: et
solen<lb ed="#V" n="136" break="no"/>nizato.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e432">
¶ Ad 3m dicendum quod ille qui periurat ex sureptione et si non
<!--00314.xml-->
<pb ed="#V" n="152-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>honoret primam veritatem: tamen contumeliam seu
contem<lb ed="#V" n="2" break="no"/>ptum illi non facit ex voluntate plena: quia vt iam dictum est
<lb ed="#V" n="3"/>quod est ex surreptione plene voluntarium non est: et ideo excusatur
<lb ed="#V" n="4"/>a mortali peccomo: quamuis multum de prope disponat se ad illud.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e450">
<lb ed="#V" n="5"/>Ad primum ad partem alia dicendum quod sic iurans
per<lb ed="#V" n="6" break="no"/>plexus non est: quia statim cum iurauit
<lb ed="#V" n="7"/>mortaliter peccauit propter defectum iustitie in iurando: et ideo
ex<lb ed="#V" n="8" break="no"/>tunc periurus debuit reputari: veniendo autem postea contra
<lb ed="#V" n="9"/>iuramentum non periurat: quia illud cadere non potuit sub
iu<lb ed="#V" n="10" break="no"/>ramento.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e467">
¶ Ad secundum dicendum quod illud verbum intelligendum
<lb ed="#V" n="11"/>est de punitione in iadicio exterioris fori. Uel potest dici quod
<lb ed="#V" n="12"/>hoc ideo dicitur: quia propter illud metum puniendi sunt pena minori. Unde
<lb ed="#V" n="13"/>dicit glo. ibidem quod metus culpam attenuat.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g106868-Dd1e477">
<head xml:id="kzz7yh-g106868-Hd1e479">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e481">
Quaestio III.
<lb ed="#V" n="14"/>Tertio queritur vtrum ille peccet qui
indu<lb ed="#V" n="15" break="no"/>cit hominem ad iurandum quem
probabi<lb ed="#V" n="16" break="no"/>liter credit periuraturum: et videtur quod sic. 22. q. 5. Ille
<lb ed="#V" n="17"/>qui hominem prouocat ad iuratione: et scit eum
fal<lb ed="#V" n="18" break="no"/>
<!-- line coord error -->
<lb ed="#V" n="19"/>sum iuraturum: vincit homicidam: quia homicida corpus
occi<lb ed="#V" n="20" break="no"/>surus est: ille animam: immo duas animas et eius quem iurare prouoca
<lb ed="#V" n="21"/>uit et sunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e503">
¶ Item extra de sententia excommunica. Quante facientes:
<lb ed="#V" n="22"/>et consentientes pari pena plectendos cat holica condemnat
au<lb ed="#V" n="23" break="no"/>ctoritas: sed qui alium inducit ad iurandum cum credat eum
<lb ed="#V" n="24"/>falsum iuraturum: non tantum est consentiens illi periurio sed
coope<lb ed="#V" n="25" break="no"/>rans: ergo mortaliter peccat: sicut et ille qui periurat.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e514">
¶ Item
<lb ed="#V" n="26"/>Leuit. v. Si peccauerit anima et audierit vocem iurantis falsum
<lb ed="#V" n="27"/>dicit interlinearis testisque fuerit quod ipse vidit: autem conscius
<lb ed="#V" n="28"/>est nisi indicauerit: portabit iniquitatem suam: ergo mulo
for<lb ed="#V" n="29" break="no"/>tius ille qui ad iurandum inducit quem credit falsum iuraturum
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e525">
<lb ed="#V" n="30"/>Contra sicut peccat ille qui falsum iurat: ita ille qui per
<lb ed="#V" n="31"/>idola iurat: sed pro communi vtilitate vel pro aliqua
<lb ed="#V" n="32"/>necessitate licet recipere iuramentum factum in idolo: ergo
simili<lb ed="#V" n="33" break="no"/>pro aliqua necessitate vel communi vtilitate potest aliquis aliquem
<lb ed="#V" n="34"/>ad iurandum inducere: quamuis credat eum falsum iuraturum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e539">
<lb ed="#V" n="35"/>¶ Item duorum hominum quorum vnus alium accusat de crimine
<lb ed="#V" n="36"/>et alius negat iudex sine peccato quandoque vtrumque iurare
com<lb ed="#V" n="37" break="no"/>pellit: quamuis probabiliter videat quod alter illorum falsum iurabit: er
<lb ed="#V" n="38"/>go licitum est aliquem compellere alium ad iurandum quamuis
<lb ed="#V" n="39"/>credat eum falsum iuraturum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e552">
<lb ed="#V" n="40"/>Respondeo quod ille qui alium inducit ad
iutran<lb ed="#V" n="41" break="no"/>dum: aut hoc facit sicut persona
pu<lb ed="#V" n="42" break="no"/>blica: et secundum ordinem iuris: aut hoc facit non tamquam persona
pu<lb ed="#V" n="43" break="no"/>blica: sed priuata. Primo modo dicendum quod si aliquis inducit
eti<lb ed="#V" n="44" break="no"/>am praecipiendo aliquem ad iurandum: quamuis credat eum
iuratu<lb ed="#V" n="45" break="no"/>rum falsum non peccat: quia facit illud ad quod ex officio tenetur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g106868-d1e568">
<lb ed="#V" n="46"/>¶ Unde non tam dici debet illum ad iurandum compellere: quam pars
<lb ed="#V" n="47"/>aduersa que hoc a iudice petit. Si autem ille qui inducit ad
<lb ed="#V" n="48"/>iurandum sit priuata persona aut publica: non tamen hoc
faci<lb ed="#V" n="49" break="no"/>ens vt persona publica: aut faciens vt persona publica: tamen
<lb ed="#V" n="50"/>contra ordinem iuris grauiter peccat: et sic procedunt
ar<lb ed="#V" n="51" break="no"/>gumenta ad partem primam.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>