-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g108953.xml
683 lines (683 loc) · 47.2 KB
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g108953.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2023-09-04">September 04, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v3">Venice, 1509, v. 3</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="154-v"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-g108953"><!-- l3d40a2 -->
<head xml:id="kzz7yh-g108953-Hd1e101">Articulus 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e103">
<lb ed="#V" n="82"/>COnsequenter queritur de
secun<lb ed="#V" n="83" break="no"/>do principali: et
<lb ed="#V" n="84"/>circa hoc queruntur quinque.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e112">
¶ Primo vtrum lex
<lb ed="#V" n="85"/>nature contineatur in eterna lege.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e117">
¶ Secundo
<lb ed="#V" n="86"/>vtrum lex humana et diuina contineantur in lege nature.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e122">
<lb ed="#V" n="87"/>¶ Tertio vtrum legis nature sint plura principia prima
<lb ed="#V" n="88"/>vel vnum solum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e130">
¶ Quarto vtrum diuina lex noua contineatur
<lb ed="#V" n="89"/>in veteri lege.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e135">
¶ Quinto vtrum lex vetus et lex noua
di<lb ed="#V" n="90" break="no"/>stinguantur secundum radices que sunt timor et amor.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-g108953-Dd1e140">
<head xml:id="kzz7yh-g108953-Hd1e142">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e144">
Quaestio I.
<lb ed="#V" n="91"/>PRimo ostendendo quod lex nature non contines
<lb ed="#V" n="92"/>antur in eterna lege nihil
mu<lb ed="#V" n="93" break="no"/>tabile continetur in immutabili: sed lex eterna est
<lb ed="#V" n="94"/>immutabilis. Lex vero nature est mutabilis. vnde
<lb ed="#V" n="95"/>glo. super illud ad Ro. ii. Cum gentes que legem non habent
<lb ed="#V" n="96"/>loquens de lege nature sub nomine legis iustitie: dicit quod
<lb ed="#V" n="97"/>gratia in interiori homine innouato lex iustitie scribitur quam
dele<lb ed="#V" n="98" break="no"/>uerat culpa: sed deleri non posset nisi esset mutabilis: ergo
<lb ed="#V" n="99"/>lex nature non continetur in eterna lege.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e166">
¶ Item secundum augu. 22.
<lb ed="#V" n="100"/>lib contra faustum inter principium et mediu. Lex eterna est ratio
<lb ed="#V" n="101"/>diuina vel voluntas dei: sed lex nature non continetur in ratione
diui<lb ed="#V" n="102" break="no"/>na vel voluntate: quia ratio diuina et voluntas sunt in ipso deo et
<lb ed="#V" n="103"/>realiter idem quod deus. Lex autem nature est in mentibus nostris: ergo cum
<lb ed="#V" n="104"/>mens nostra non contineatur inter diuinam essentiam: lex nature
<lb ed="#V" n="105"/>non continetur in eterna lege.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e182">
¶ Item contra illud quod continetur
<lb ed="#V" n="106"/>in lege eterna nihil potest iuste statui: sed contra illud quod est
<lb ed="#V" n="107"/>de lege nature potest aliquid iusse statui: vt enim dicit Isidorus
<lb ed="#V" n="108"/>v. libro etymo. c. x. De iure naturali est communis omnium
possessio<lb ed="#V" n="109" break="no"/>et omnium vna libertas: per legem autem positiuam iuste statutum est:
<lb ed="#V" n="110"/>vt sit possessionum distinctio: et quod quidam sint serui: ergo
lex<lb ed="#V" n="111" break="no"/>naturalis non continetur in lege eterna.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e198">
<lb ed="#V" n="112"/>Contra omnis lex continetur in illa lege a qua deriuatur
<lb ed="#V" n="113"/>sed secundum augu. primo libro de libe arbii non multum
<lb ed="#V" n="114"/>longe ante medium. In lege temporali nihil est iustum atque
le<lb ed="#V" n="115" break="no"/>gitimum quod non ex eterna sibi homines deriuauerint: ergo lex
<lb ed="#V" n="116"/>positiua continetur in lege eterna multo fortius: ergo lex naturalis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e212">
<lb ed="#V" n="117"/>¶ Item Ber. de diligendo deo. c. xxxii. Lex ererna est
crea<lb ed="#V" n="118" break="no"/>trix et gubernatrix vniuersitatis: sed in illa lege quae gubernatur
<lb ed="#V" n="119"/>vniuersitas tota oportet contineri quancumque aliam legem. ergo non
<lb ed="#V" n="120"/>tantum lex natural: sed quaecumque lex alia continetur in lege eterna.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e223">
<lb ed="#V" n="121"/>Respondeo quod lex nature continetur in eterna lege:
<lb ed="#V" n="122"/>Lex enim eterna est dictamen
diuin<lb ed="#V" n="123" break="no"/>intellectus practici directiuum omnium actionum et motionum ad
<lb ed="#V" n="124"/>suum finem: et huic concordat quod dicit augu. i. liro de libe. arbitrii
<lb ed="#V" n="125"/>non multum longe ante mmedium. De lege eterna quod est summa
<lb ed="#V" n="126"/>ratio cui semper obtemperandum est per quam mali miseriam boni bea
<lb ed="#V" n="127"/>tam vitam merentur per quam denique illa quam temporalem vocandam dici
<lb ed="#V" n="128"/>mus recte refertur recteque mutatur. Lex ergo eterna est vniversalis
re<lb ed="#V" n="129" break="no"/>gula in dirigendo respectum omnium agendorum et fugiendorum: quilibet autem
<lb ed="#V" n="130"/>lex alia est quidam regula particularis directiua respectum agendorum
<lb ed="#V" n="131"/>et fugiendorum: particularia autem in vniversalibus continentur: quapropter necesse est
<lb ed="#V" n="132"/>omnem aliam legem a lege eterna in illa contineri et ab ea deriuari.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e252">
<lb ed="#V" n="133"/>Ad primum in oppositum dicendum: quod lex
natu<lb ed="#V" n="134" break="no"/>re prout est quoddam dictamen
<lb ed="#V" n="135"/>naturale in mente nostra non dicitur contineri in lege
eterna<lb ed="#V" n="136" break="no"/>tanquam res intrinsecus existens essentialiter: quia cum lex eterna
<!--00319.xml-->
<pb ed="#V" n="155-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>sit realiter idem quod deus: quicquid modo predicto
con<lb ed="#V" n="2" break="no"/>tinetur in lege eterna increatum est. Sed pro tanto dicitur lex nature
<lb ed="#V" n="3"/>contineri in lege eterna: quia omnia quae de agendis et fugiendis dictat
<lb ed="#V" n="4"/>lex naturalis dictat perfectius lex eterna: et multo plura: quia lex
<lb ed="#V" n="5"/>natural est quaedam particularis deriuatio a lege eterna. Et potest
po<lb ed="#V" n="6" break="no"/>ni aliquale exemplum si in intelltu meo practico est istud
dicta<lb ed="#V" n="7" break="no"/>men actualiter: omne iustum est prosequendum: et in tuo intellectu esset
<lb ed="#V" n="8"/>dictamen istud: hoc particulare iustum est prosequendum tuum dicta
<lb ed="#V" n="9"/>men particulare recte diceretur contineri in meo dictamine vniversali:
<lb ed="#V" n="10"/>quia dictarem faciendum quod tu dictares et amplius quamuis tamen lex
<lb ed="#V" n="11"/>nature mutabilis sit inquantum ex tempore mentibus nostris est impressa: non
<lb ed="#V" n="12"/>est tamen sic mutabilis quod possit deleri de mente per aliquam
cul<lb ed="#V" n="13" break="no"/>pam quantum ad primum eius principium et conclusiones proximas et
communissi<lb ed="#V" n="14" break="no"/>mas: vnde Aug. 2. lib. conses. parum ante medium: dicit quod ipsam non
<lb ed="#V" n="15"/>delet iniquitas: quantum tamen ad conclusiones remotas: et
applicatio<lb ed="#V" n="16" break="no"/>nem proximarum conclusionum et communissimarum ad particularia agibilia
<lb ed="#V" n="17"/>potest deleri de mentibus hominum propter concupiscentiam inordinatam
<lb ed="#V" n="18"/>vel aliam passionem vel propter malas persuasiones et consuetudines
<lb ed="#V" n="19"/>vel aliquam nature corporis corruptionem: et sic intelligitur illa glo.
<lb ed="#V" n="20"/>in opposmo allegata.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e313">
¶ Ad secundum patet solutio ex iam dictis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e315">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="21"/>tertium dicendum: quod minor est falsa: esse enim distinctionem
passio<lb ed="#V" n="22" break="no"/>num in statu naure lapse quantum ad proprietatem administrandi et
<lb ed="#V" n="23"/>procurandi et possidendi: et quosdam liberos: et quosdam seruos
<lb ed="#V" n="24"/>de iure nature est secundum quod ius nature dicitur naturale dictamen rationis recte
<lb ed="#V" n="25"/>vnde philosophus primo Politi. c. 4. probat secundum virtutem esse de lege nature
<lb ed="#V" n="26"/>dices quod statim ex natiuitate quaedam segregata sunt: hec autem
<lb ed="#V" n="27"/>ad subuci: hoc autem ad principiari: vnde auctoritas Isidori
intelli<lb ed="#V" n="28" break="no"/>genda est pro statu innocentie aut de iure nature secundum quod dicitur a
na<lb ed="#V" n="29" break="no"/>tura generis quod scilicet natura omnia animalia docuit: aut loquitur secundum opinionem
<lb ed="#V" n="30"/>quorundam dicentium omnia debere esse communia.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g108953-Dd1e340">
<head xml:id="kzz7yh-g108953-Hd1e342">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e344">
Quaestio II.
<lb ed="#V" n="31"/>SEcundo queritur vtrum lex diuina et huma
<lb ed="#V" n="32"/>na contineantur in lege nature. E
<lb ed="#V" n="33"/>videtur quod non: quia quicquid continetur in eo quod est idem apud
<lb ed="#V" n="34"/>omnes: est idem apud omnes: sed lexnautur est eadem apud
<lb ed="#V" n="35"/>omneus: vnde Isidorus. v. libi ethi. c. 4. Ius naturale est commune omnium
na<lb ed="#V" n="36" break="no"/>tionum. Sed lex humana non est eadem apud omnes: ergo lex
humana<lb ed="#V" n="37" break="no"/>non continetur in lege nature
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e362">
¶ Item nihil inustum continetur in lege nature
<lb ed="#V" n="38"/>cum sit quaedam participatio legis eterne: sed in legibus humanis
mul<lb ed="#V" n="39" break="no"/>ta continentur iniusta: vnde secundum Augu. iii. de ci. dei. c. xxi. Illa
<lb ed="#V" n="40"/>lex iniqua est quod semina non sit heres: ergo lex humana non
conti<lb ed="#V" n="41" break="no"/>netur in lege naue Quod est nec lex diuina: probo sic: quia lex
digni<lb ed="#V" n="42" break="no"/>or non continetur in minus digna sed lex divina dignior est quam lex
na<lb ed="#V" n="43" break="no"/>ture: quia deus dignior est quam natura: ergo lex diuina non continetur
<lb ed="#V" n="44"/>in lege nature.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e380">
¶ Item continens non continetur in contento: sed vt
<lb ed="#V" n="45"/>habetur in printia decretorum. Ius nature continetur in lege et
euam<lb ed="#V" n="46" break="no"/>gelio: ergo ius diuinu non continetur in lege nature.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e387">
<lb ed="#V" n="47"/>Contra lex quae deriuatur ex alia continetur in ea sed secundum
<lb ed="#V" n="48"/>Aug. primo libro de libe ar. non multum ante medium
<lb ed="#V" n="49"/>Quicquid iustum est in lege humana deriuatum est ex lege
eter<lb ed="#V" n="50" break="no"/>na: sed constat quod hoc non est nisi mediante lege nature: ergo lex
hu<lb ed="#V" n="51" break="no"/>mana continetur in ea.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e401">
¶ Quod est in ea contineatur lex diuina videtur
<lb ed="#V" n="52"/>perfectu continetur in imperfecto ordinata ad perfectu: vt forma
po<lb ed="#V" n="53" break="no"/>tentialiter continetur in materia: et virin puero: et puer in semine:
<lb ed="#V" n="54"/>ergo cum lex nature sit ordinata ad legem diuinam et sit minus
<lb ed="#V" n="55"/>perfecta: videtur quod lex diuina contineatur in ea.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e412">
<lb ed="#V" n="56"/>Respondeo quod in lege humana aliqua sunt quae
<lb ed="#V" n="57"/>homines extraxerunt ex primis
princi<lb ed="#V" n="58" break="no"/>piis legis nature: tanquam conclusiones ex illis principiis sequentes: et
<lb ed="#V" n="59"/>talia non tantum babent vim expositione humana: sed etiam ex
di<lb ed="#V" n="60" break="no"/>ctamine legis nature: et inquantum ad ista lex humana continetur
<lb ed="#V" n="61"/>in lege nature sicut conclusiones in printia eo quod per principia legis
na<lb ed="#V" n="62" break="no"/>ture potest moueri humana ratio: et dirigi ad eliciendum ex illis
<lb ed="#V" n="63"/>principiis conclusiones praedictas. Aliqua et sunt in lege
huma<lb ed="#V" n="64" break="no"/>na quae ex primis principiio legis nature non sequuntur per modum
con<lb ed="#V" n="65" break="no"/>clusionum. Sed sunt determinationes quorundam principiorum
<lb ed="#V" n="66"/>vel conclusionum conium legis nature: et ratione istorum continetur lex
<lb ed="#V" n="67"/>humana in lege nature secundum illam similitudinem qua continentur
dif<lb ed="#V" n="68" break="no"/>ferentie in genere: sicut enim genus apprehensum est in quandam
pas<lb ed="#V" n="69" break="no"/>siua pos vt per rationem determietur per vnam diffentiam vel paer aliam: ita
ali<lb ed="#V" n="70" break="no"/>qua que sunt de lege nature indiffetentia sunt vt diuersio
<!--00319.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="71"/>modis determinentur: vt patet praeceptum enim de seruanda iustitia
<lb ed="#V" n="72"/>inter homines de lege nature est tanquam conclustio sequens ex
princi<lb ed="#V" n="73" break="no"/>piis eius quae diuersimode potest determinari pro voluntate illo
<lb ed="#V" n="74"/>rum qui praesunt: ita tamen quod illa determinatio non sit illi conclusioni re
<lb ed="#V" n="75"/>pugnans: et sic lex est quod rex vel imperator constituit que secundum
<lb ed="#V" n="76"/>Isido libro v. ethi. xiii. c. vocatur constitutio: vel edictum: vel
<lb ed="#V" n="77"/>pro voluntate ppturi. Unde iustus de iure naturali gentium: quod quid
<lb ed="#V" n="78"/>quod pplulus ex se sibi ius constituit illud ipsius proprii
ciuita<lb ed="#V" n="79" break="no"/>tio est: et de hac lege dicit philosophus. v. ethi. c. xii. quod ex
principio<lb ed="#V" n="80" break="no"/>nihil differt sic vel aliter: quando autem ponitur differt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e473">
¶ Lex
au<lb ed="#V" n="81" break="no"/>tem diuina proprie loquendo non debet dici contineri in lege
natu<lb ed="#V" n="82" break="no"/>re: quod enim continetur in alio est in illo. Lex autem diuina non
<lb ed="#V" n="83"/>est in lege nature sicut pars in toto: sed econuerso: quia
conti<lb ed="#V" n="84" break="no"/>net legem nature: et superaddit distinctione 6 Non est peccatum
<lb ed="#V" n="85"/>His ita respondetur. Ex quo patet quod non est in lege nature sicut
<lb ed="#V" n="86"/>totum in partibus: quia lex nature non est omnes partes eius nec si
<lb ed="#V" n="87"/>cut species in genere: nec sicut genus in specie: quia genus dicit
<lb ed="#V" n="88"/>totam essentiam speciei modo indeterminato. Lex autem nature
<lb ed="#V" n="89"/>non importat totam rationem legis diuine. Lex autem diuina et si
im<lb ed="#V" n="90" break="no"/>portet totam rationem legis nature: tamen superaddit aliquid reale:
ge<lb ed="#V" n="91" break="no"/>nus autem nihil addit supra speciem: nec sicut forma in
mate<lb ed="#V" n="92" break="no"/>ria: quia quamuis sit dignior quam lex nature: non tamen erat tota in
po<lb ed="#V" n="93" break="no"/>tentia legis nature: quia aliqua sunt in ea que non poterunt
habe<lb ed="#V" n="94" break="no"/>ri nisi per reuelatione diuinam: ex quo sequitur quod nec est in ea
<lb ed="#V" n="95"/>sicut motum in motiuo: nec sicut in fine immo magis
econuer<lb ed="#V" n="96" break="no"/>so: quia lex naturalis ordinabatur ad legem diuinam: nec ad similitu
<lb ed="#V" n="97"/>nem qua res dicitur esse in vase: eo quod multa continet quae non possunt
<lb ed="#V" n="98"/>comprehendi lege nature. Unde concluditur legem diuinam non
<lb ed="#V" n="99"/>contineri in lege nature.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e517">
<lb ed="#V" n="100"/>Ad primum in oppositum dicendum: quod sex nature
<lb ed="#V" n="101"/>non est eadem apud omnes nisi quantum
<lb ed="#V" n="102"/>ad suum principium primum et conclusiones propinquissimas et communis.
<lb ed="#V" n="103"/>simas. Ideo oportet etiam quod illud quod est de lege nature sicut
de<lb ed="#V" n="104" break="no"/>terminatio alicuius principii: vel conclusionis legis nature
<lb ed="#V" n="105"/>hebeat tantam identitatem apud omnes sicut illud commune: cuius est de
<lb ed="#V" n="106"/>terminatio: quia commune per determinationem particulatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e535">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="107"/>secundum dicendum: quod sicut dicit augu. primo libo de libei arbirii quasi
me<lb ed="#V" n="108" break="no"/>dio loco inter principium et mediu: lex mihi esse non videtur
<lb ed="#V" n="109"/>que iusta non fuerit: et ideo non est verum: quod lex humana ratio
<lb ed="#V" n="110"/>ne huius: quod iniustum continet contineatur in lege nature: quia quantum
<lb ed="#V" n="111"/>ad illud non est lex. Tertium et quartum bene concludunt.
<lb ed="#V" n="112"/>Primum etiam ad partem aliu bene concludit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e551">
<lb ed="#V" n="113"/>¶ Ad secundum dicendum: quod perfectum non
contin<lb ed="#V" n="114" break="no"/>tur in imperfecto ordinato ad ipsum nisi sit in eo totum vel
<lb ed="#V" n="115"/>sicut in actiuo principio vt conclusio in principio vel sicut in
<lb ed="#V" n="116"/>passiuo vt forma in materia: et differentia in genere: quia tota in eo est
<lb ed="#V" n="117"/>potestate: quia secundum Porphy. c. 7. Genus habet omnes potestate:
<lb ed="#V" n="118"/>actu vero nullam. Neutro autem dictorum modorum potest vere
di<lb ed="#V" n="119" break="no"/>ci tota lex divinaeem in lege nature: et ideo non est verum: quod sit in ea sicut
<lb ed="#V" n="120"/>totum non potest vere dici esse vel contineri in vna sui parte
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g108953-Dd1e572">
<head xml:id="kzz7yh-g108953-Hd1e574">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e576">
<lb ed="#V" n="121"/>Questio III.
<lb ed="#V" n="122"/>Tertio queritur vtrum legis nature sint plura
prin<lb ed="#V" n="123" break="no"/>prima vel vnum solum. Et videtur quod
plura<lb ed="#V" n="124" break="no"/>Legio enim diuine sunt plura printia prima: quia prinia
<lb ed="#V" n="125"/>prima legis diuine sunt articuli fider qui plures sunt: ergo
<lb ed="#V" n="126"/>a simili legis nature sunt plura printia prima.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e592">
¶ Item lex nature est natural
<lb ed="#V" n="127"/>scientia practica: sed cuiuslibet scientie sunt plura propria prinia quorum
<lb ed="#V" n="128"/>vnum ex alio non dependet: vt patet. Si respiciantur printia
geome<lb ed="#V" n="129" break="no"/>trie: ergo et legis nature sunt plura propria principia: quorum vnum ex alio
<lb ed="#V" n="130"/>non dependet.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e603">
¶ Item secundum philosophum id est Poste. Unitas scientie est ex
<lb ed="#V" n="131"/>vnitate formalis subiteanti: dicit enim quod vna scientia est quae est
vniuscu<lb ed="#V" n="132" break="no"/>iusque generis scilicet sbiecti: ergo a simili vna lex est respectu vntus proxim
<lb ed="#V" n="133"/>finis: quia sicut scientia est collectio multarum virtutum pertinentium
<lb ed="#V" n="134"/>ad vnum subiectum: ita lex est collectio multorum praeceptorum vnum
o<lb ed="#V" n="135" break="no"/>ximum finem respicientium: ergo nec ad vnitate scientie scu legis
re<lb ed="#V" n="136" break="no"/>quiritur quod habeat vuum printciam princium cum non sit finis neque subiectum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e619">
<lb ed="#V" n="137"/>Contra tot scia virtualiter est in principuo: se pluri
prin<lb ed="#V" n="138" break="no"/>quorum vnum non ordinatur ad aliud nullam
cons<lb ed="#V" n="139" break="no"/>tuunt vnitatem: ergo principia cuiuscumque vnius scientie siue
spe<lb ed="#V" n="140" break="no"/>culatiue siue practice inter se ordinata sunt. Cum ergo ordina¬
<!--00320.xml-->
<pb ed="#V" n="155-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>torum inter se vnum sit respectu aliorum primum: et lex
na<lb ed="#V" n="2" break="no"/>ture sit quedam scientia practica: vt dictum est: eius est vnum
<lb ed="#V" n="3"/>solum primum principium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e644">
<lb ed="#V" n="4"/>Respondeo quod legis nature est solum vnum prinitum
prin<lb ed="#V" n="5" break="no"/>scut enim dicit philosophus 8. phy. Nihit in
<lb ed="#V" n="6"/>ordinatum est eorum que a natura et secundum naturam sunt. Sed
lex<lb ed="#V" n="7" break="no"/>naturalis secundum quod accipitur quod iure nature est aliquid constitutum
<lb ed="#V" n="8"/>seu dictatum a ratione per suum naturale lumen. Lex ergo nature
<lb ed="#V" n="9"/>est a natura: et secundum naturam accipiendo naturam non pro
natu<lb ed="#V" n="10" break="no"/>ra generis que communis est hominibus et brutis: sed pro natura
<lb ed="#V" n="11"/>speciei humane: lex ergo nature ordinata est. Omnia ergo
praece<lb ed="#V" n="12" break="no"/>pta legis nature inter se ordinata sunt: sed plurium
ordina<lb ed="#V" n="13" break="no"/>torum inter se: oportet esse vnum solum principium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e668">
¶ Preterea illud
<lb ed="#V" n="14"/>praeceptum legis nature in quod resolubilia sunt omnia alia legis
<lb ed="#V" n="15"/>nature praecepta tanquam conclustiones in principiis est primum
prin<lb ed="#V" n="16" break="no"/>cipium legis nature: sed in lege nature est vnum solum tale quod
<lb ed="#V" n="17"/>est praeceptum de ordinata boni delectatione. Ex hoc enim
praece<lb ed="#V" n="18" break="no"/>pto statim sequitur praeceptum de odio mali: et omnia alia praecepta
<lb ed="#V" n="19"/>legis nature ex istis duobus sequuntur mediate vel immediate:
<lb ed="#V" n="20"/>ergo legis nature secundum quod comprehendit naturalem hominis ordinem ad
se<lb ed="#V" n="21" break="no"/>ipsum: et ad proximum et ad deum est vnum solum
pri<lb ed="#V" n="22" break="no"/>mum principium: etiam creatum quod est istud vnus quis
<lb ed="#V" n="23"/>que ordinato modo diligat bonum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e692">
<lb ed="#V" n="24"/>Ad primum in oppositum dicendum: quod legis diuine
<lb ed="#V" n="25"/>est vnum primum principium quod est.
cre<lb ed="#V" n="26" break="no"/>dere omnes articulos fidei esse testificatos seu reuelatos a
primo<lb ed="#V" n="27" break="no"/>veritate: ideo enim credo deum trinum et vnum et filium dei nostram
<lb ed="#V" n="28"/>humanam naturam assumpsisse: et sic de aliis credibilibus: quia
credo<lb ed="#V" n="29" break="no"/>quod primo veritas hoc testificata est: et eis inspirauit: et qui hoec nobis
<lb ed="#V" n="30"/>credenda tradiderunt. vnde augu. xi. de ci. c. iii. dicit de inuisi
<lb ed="#V" n="31"/>bilibus quae a nostro sensu in tenore remota sunt his nos
opor<lb ed="#V" n="32" break="no"/>tet credere qui hoc in illo corporeo lumine disposita didicerunt
<lb ed="#V" n="33"/>vel manentia contuentur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e716">
¶ Ad secundum dicendum: quod cuiuslibet
sci<lb ed="#V" n="34" break="no"/>entie est speculatiue que per vnum habitum scibilis est: est vnum
<lb ed="#V" n="35"/>primum principium et propriu: et talis scientia vna est secundum speciem. de scientia
<lb ed="#V" n="36"/>autem quae non est scibilis per vnum habitum: quia non est vna vnitate
<lb ed="#V" n="37"/>secundum speciem sed secundum genus non affirmo sic esse: vnde potest dici quod
<lb ed="#V" n="38"/>omnia que sunt in geomentria per vnum habitum scibilia in vnum
<lb ed="#V" n="39"/>proprium principium primum reducuntur. Uel potest dici quod non est simile
de<lb ed="#V" n="40" break="no"/>scientia speculatiua et practica: quia moralia maiorem hasent connexio
<lb ed="#V" n="41"/>nem inter se quam speculabilia: et ea que sunt ex dictamine legis
<lb ed="#V" n="42"/>nature magis quam ea quae sunt ex acquisitione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e738">
¶ Ad tertium dicendum:
<lb ed="#V" n="43"/>quod illud verbum philosophi intelligendum est de vnitate scientie quae est vna
<lb ed="#V" n="44"/>secundum genus et scibilis per vnum habitum: sed de vnitate scientie quae est vna
<lb ed="#V" n="45"/>secundum geners et scibilis per plures habitus. Uel potest dici quod primum
<lb ed="#V" n="46"/>principium incomplexum prius est ordine nature quam primum principium
<lb ed="#V" n="47"/>complexum. vnde prius est ens quod est primum principium incomplexum
<lb ed="#V" n="48"/>quam primum principium complexum quod est de quolibet affirmatiuo
<lb ed="#V" n="49"/>vel negatiuo et prius bonum quam istud principium bonum est
ordi<lb ed="#V" n="50" break="no"/>nate diligendum. Cum ergo dicit philosophus quod vnitas scientie est ex vni
<lb ed="#V" n="51"/>tate subiecti: hoc pro tanto dixit: quia prius est quam primum
<lb ed="#V" n="52"/>principium complexum scientie.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g108953-Dd1e763">
<head xml:id="kzz7yh-g108953-Hd1e765">Quaestio 4</head>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e767">
Questio. IIII
<lb ed="#V" n="53"/>QUarto queritur vtrum diuina lex noua conte
<lb ed="#V" n="54"/>neatur in veteri lege. Et videtur quod non
<lb ed="#V" n="55"/>Duarum enim legum ex opposito distinctarum vna non
<lb ed="#V" n="56"/>i continetur in alia: sed sic se habent diuina lex noua
<lb ed="#V" n="57"/>at vetus. Aliter non diceret apostolus ad Heb. 7. Translato
sacer<lb ed="#V" n="58" break="no"/>dotio necesse est vt legis translatio siat: ergo lex noua non
<lb ed="#V" n="59"/>continetur in veteri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e785">
¶ Item quod se habet per superadditionem ad
ali<lb ed="#V" n="60" break="no"/>ud non continetur in eo: sed sic se habet lex noua ad veterem: vnde
<lb ed="#V" n="61"/>Matth. v. dictum est antiquis. Non mechaberis. Ego autem
<lb ed="#V" n="62"/>dico vobis: quoniam omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum
<lb ed="#V" n="63"/>eam iam mechatus est eam in corde suo. Et possent plura alia
<lb ed="#V" n="64"/>poni exempla: ergo lex noua non continetur in veteri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e798">
¶ Item
<lb ed="#V" n="65"/>quod continetur in altero simul habetur illo habito sed
ha<lb ed="#V" n="66" break="no"/>bita lege veteri non simul fuit habita lex noua: ergo non
con<lb ed="#V" n="67" break="no"/>tinetur in ea.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e807">
¶ Item quod euacuat aliud non continetur in eo:
<lb ed="#V" n="68"/>sed lex noua euacuat veterem: vnde apostolus. Galis. v. Si
circunci<lb ed="#V" n="69" break="no"/>damini christus nobis nihil proderit: ergo lex noua non
<lb ed="#V" n="70"/>continetur in veteri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e817">
<!--00320.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="71"/>Contra Math. 5. Non veni soluere legem: seu
ad<lb ed="#V" n="72" break="no"/>implere: sed illud quod adimplet aliud
con<lb ed="#V" n="73" break="no"/>tinetur in eo: quia perfectio continetur imperfectibili ad
<lb ed="#V" n="74"/>similitudinem qua forma continetur in potentia
passiua<lb ed="#V" n="75" break="no"/>materie et determinatio in determinabili: ergo lex noua
<lb ed="#V" n="76"/>continetur in veteri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e837">
¶ Item Grego. in glo. super illud
<lb ed="#V" n="77"/>verbum Exe. primo quasi si sit rota in medio rote dicit
ro<lb ed="#V" n="78" break="no"/>ta in rota nouum testamentum in veteri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e844">
<lb ed="#V" n="79"/>Respondeo quod diuina lex noua continetur in
<lb ed="#V" n="80"/>veteri lege. Finis enim vtriusque
le<lb ed="#V" n="81" break="no"/>gis est: vt homines sic subdantur deo vt iustificentur superna
<lb ed="#V" n="82"/>turali iustitia: qua digni sunt praemio transcendentem nostram
<lb ed="#V" n="83"/>naturalem facultatem: quod est vita eterna. vnde apostolus ad Ro.
<lb ed="#V" n="84"/>c. x. Finis legis christus ad iustitiam omni credenti.
Queli<lb ed="#V" n="85" break="no"/>bet autem lex aliquibus innitur principiis proportionalibus suo
<lb ed="#V" n="86"/>fini: ergo oportet quod vtraque lex innitatur aliquibus
supernatu<lb ed="#V" n="87" break="no"/>ralibus principiis cognitis in aliquo supernaturali
lumi<lb ed="#V" n="88" break="no"/>ne sicut naturalia principia in naturali lumine
cognoscun<lb ed="#V" n="89" break="no"/>tur. Illud autem supernaturale lumen fides est. Unde
vtrius<lb ed="#V" n="90" break="no"/>que legis principia sunt illa que primo nobis proponuntur
cre<lb ed="#V" n="91" break="no"/>denda cuiusmodi sunt articuli fidei. Hidem autem articuli
si<lb ed="#V" n="92" break="no"/>dei traditi sunt in lege veteri et noua: sed in noua continem
<lb ed="#V" n="93"/>tur explicite. In veteri autem implicite sicut patet ex his quae
<lb ed="#V" n="94"/>superius dicta sunt. xxv. Dist. Sicut autem scientia
speculatiua<lb ed="#V" n="95" break="no"/>tota virtualiter in suis speculatiuis principiis continetur: ita
<lb ed="#V" n="96"/>lex diuina tota virtualiter in suis continetur principiis.
<lb ed="#V" n="97"/>Cum ergo omnia principia noue legis contineatur implicite
in<lb ed="#V" n="98" break="no"/>principiis veteris legis: vt iam dictum est: tota lex noua
<lb ed="#V" n="99"/>implicite continetur in veteri: vnde saluator in euangelio
<lb ed="#V" n="100"/>Matth. c. v. Iota vnum aut vnus apex non preteribit
<lb ed="#V" n="101"/>a lege donec omnia fiant.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e896">
<lb ed="#V" n="102"/>Ad primum in oppositum dicendum quod diuina lex: et
<lb ed="#V" n="103"/>vetus non distinguuntur ex
opposi<lb ed="#V" n="104" break="no"/>to sicut diuerse leges ordinate ad fines diuersos sed sicut
<lb ed="#V" n="105"/>perfectum distinguitur ab imperfecto. Lex enim vetus
quan<lb ed="#V" n="106" break="no"/>uis ordinaret ad eundem finem ad quem lex noua hoc tamen erat
<lb ed="#V" n="107"/>a remotiori et imperfectius: vnde dicit Apostolus Galus. iii. quod
<lb ed="#V" n="108"/>lex fuit sicut pedagogus noster in christo: que autem sic
di<lb ed="#V" n="109" break="no"/>stinguuntur abinuicem vnum bene continetur in alio ad
si<lb ed="#V" n="110" break="no"/>militudinem qua perfectym continetur in imperfecto: sicut
<lb ed="#V" n="111"/>tota arbor continetur in semine
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e920">
¶ Ad secundum dicendum: quod
ma<lb ed="#V" n="112" break="no"/>ior vera est de superadditione rei que in alia nec
explici<lb ed="#V" n="113" break="no"/>te nec implicite continebatur: sic autem lex noua nihil super
<lb ed="#V" n="114"/>addit veteri vel pene nihil quod secundum Augu. primo libro
re<lb ed="#V" n="115" break="no"/>trac. c. xxi. propter quaedam praecepta non figurata: sed propria que
<lb ed="#V" n="116"/>non in veteri: sed in nouo inueniuntur cautius et
modera<lb ed="#V" n="117" break="no"/>tius dicitur. Quicquid enim continetur in ea aut est in
ve<lb ed="#V" n="118" break="no"/>teri expresse positum: aut implicatum: autem figuratum. Si enim
<lb ed="#V" n="119"/>queras vbi positum est in veteri lege non reddere malum pro
<lb ed="#V" n="120"/>malo. Respondet Augu. primo libero contra aduersarium legis
<lb ed="#V" n="121"/>et prophetarum vltra medium dicens. Nomne prius illis
ve<lb ed="#V" n="122" break="no"/>teribus libris lectum est. Non reddendum malum pro malo: vbi
<lb ed="#V" n="123"/>precipitur: vt si iumentum inimici sui errare quisque
inue<lb ed="#V" n="124" break="no"/>nerit reuocet domino eius: et si cecidisset in via non
pertran<lb ed="#V" n="125" break="no"/>seat: sed leuet cum illo: et multa exempla alia poni possent
de<lb ed="#V" n="126" break="no"/>multis in noua lege expresse contentis que aliquibus non
re<lb ed="#V" n="127" break="no"/>spicientibus veterem legem nisi in superficie in ea non videntur
<lb ed="#V" n="128"/>esse contenta: que tamen in rei veritate ibi sunt implicata vel fi
<lb ed="#V" n="129"/>gurata: vnde Augu. primo libero contra aduersarium legis et pro
<lb ed="#V" n="130"/>phetarnm vltra medium. Nouum in veteri est figuratum
<lb ed="#V" n="131"/>et vetus in nouo est reuelatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e966">
¶ Ad tertium dicendum: quod
ha<lb ed="#V" n="132" break="no"/>bita lege veteri statim fuit habita noua lex non implicite:
<lb ed="#V" n="133"/>sed eo modo quo continebatur in ea scilicet implicite: vnde qui
<lb ed="#V" n="134"/>eam secundum spiritualem sensum obseruabant: et secundum ea que im
<lb ed="#V" n="135"/>plicabat iam pertinebant ad legem nouam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e978">
¶ Ad quartum
di<lb ed="#V" n="136" break="no"/>cendum quod lex noua veterem lege euacuat quantum ad
ceri<lb ed="#V" n="137" break="no"/>monialia: et sic euacuando implet. Figura enim in respectu
<lb ed="#V" n="138"/>rei figurate quasi quid vacuum est quamdiu realiter non
exhi<lb ed="#V" n="139" break="no"/>betur resfigurata. Lex autem vetus verbis signabat et factis
<lb ed="#V" n="140"/>figurabat futuram plenitudinem gratie per. iesum christum
<!--00321.xml-->
<pb ed="#V" n="156-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>hoc autem impletum est in lege noua: sicut enim dicitur Io. i.
<lb ed="#V" n="2"/>Lex per moysen data est gratia et veritas per iesum
chri<lb ed="#V" n="3" break="no"/>stum facta est: sic ergo lex noua impleuit veterem per
exhibi<lb ed="#V" n="4" break="no"/>tionem veritatis cerimonias figurantes euacuando: et verum
<lb ed="#V" n="5"/>intellectum veteris legis exprimendo: vt patet in
prohibitio<lb ed="#V" n="6" break="no"/>ne exteriorum actuum: actus interiores prohiberi ostendendo: vt
<lb ed="#V" n="7"/>Matth. v. dictum est antiquis. Non mechaberis. Ego autem
<lb ed="#V" n="8"/>dico vobis omnis qui viderit mulierem etc. et quomodo tutius
obser<lb ed="#V" n="9" break="no"/>uetur ordinando: vt patet Matth. v. In quo prohibet totaliter
<lb ed="#V" n="10"/>iurare nisi assit causa legitima iurandi vt securius caueatur
<lb ed="#V" n="11"/>a periurio: et quedam persectionis consilia superaddendo per
ex<lb ed="#V" n="12" break="no"/>plicationem que in veteri lege scre omnia etant implicata vel
<lb ed="#V" n="13"/>figurata.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g108953-Dd1e1028">
<head xml:id="kzz7yh-g108953-Hd1e1030">Quaestio 5</head>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1032">
Questio V
<lb ed="#V" n="14"/>Uinto queritur et vltimo. Utrum lex
ve<lb ed="#V" n="15" break="no"/>tus: et lex noua distinguantur secundum
<lb ed="#V" n="16"/>radices que sunt timor et amor. Et videtur quod
<lb ed="#V" n="17"/>non. Deute. vi. dicitur. Diliges dominum deum tuum
<lb ed="#V" n="18"/>ex toto corde tuo. Dilectio ergo ponitur non tantum radix noue
<lb ed="#V" n="19"/>legis: sed etiam veteris: ergo non videtur distinctio conueniens
<lb ed="#V" n="20"/>qua dicitur quod lex vetus est lex timoris: et lex noua lex
amo<lb ed="#V" n="21" break="no"/>lo ris.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1052">
¶ Item lex amoris facilior est ad seruandum quam lex timoris
<lb ed="#V" n="22"/>quia sicut dicit augu. in lib. de moribus ecclesie parum vltra
<lb ed="#V" n="23"/>medium. Nihil est tam durum atque ferreum quod non amoris
igne<lb ed="#V" n="24" break="no"/>vincatur: sed lex noua non est facilior ad seruandum quam lex vetus
<lb ed="#V" n="25"/>sed difficilior: vnde glo. super illud Matth. v. Qui secerit et
<lb ed="#V" n="26"/>docuerit hoc magnus vocabitur: dicit quod ab his que
superad<lb ed="#V" n="27" break="no"/>dit christus scilicet non irasci non concupiscere difficile est abstinere:
<lb ed="#V" n="28"/>ergo lex noua non magis debet dici lex amoris quam vetus sed
<lb ed="#V" n="29"/>minus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1072">
¶ Item augu. primo libro. contra aduersi. legis et prophetarum
<lb ed="#V" n="30"/>ante medium declarat. Quod si verius punit nouum testamentum
<lb ed="#V" n="31"/>quam vetus: ergo et magis debet dici lex timoris quam amoris.
<lb ed="#V" n="32"/>to
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1081">
¶ Item omnis timor oritur ex amore: ergo non potest
di<lb ed="#V" n="33" break="no"/>stingui lex noua a veteri: per hoc quod vetus radicetur in
<lb ed="#V" n="34"/>timore et noua in amore.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1089">
<lb ed="#V" n="35"/>Contra apostolus ad Ro. vii. non accepistis spintum
<lb ed="#V" n="36"/>seruitutis iterum in tumore: sed accepistis
spi<lb ed="#V" n="37" break="no"/>ritum adoptionis filiorum: adoptio autem filiorum est per
amo<lb ed="#V" n="38" break="no"/>lo rem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1100">
¶ Item augu. ii. lib. contra aduersarium legis et prophetarum
<lb ed="#V" n="39"/>parum vltra medium. Hoc est testamentum nouum distans a vete
<lb ed="#V" n="40"/>ri: quia ibi vetus homo formidinis coartatur angustiis hic nouus
<lb ed="#V" n="41"/>homo spatiatur latitudine charitatis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1109">
<lb ed="#V" n="42"/>Respondeo quod lex noua et vetus distinguuntur
<lb ed="#V" n="43"/>secundum radices que sunt timor et
amor<lb ed="#V" n="44" break="no"/>13 ita quod radix timoris attribuitur legi veteri: et radix que est
<lb ed="#V" n="45"/>amor noue legi. Radicem enim legis hoc voco principale
mo<lb ed="#V" n="46" break="no"/>tiuum ad obseruationem legis. In veteri autem lege quamuis
con<lb ed="#V" n="47" break="no"/>tineantur et allicientia ad amorem: et incutientia timorem:
ma<lb ed="#V" n="48" break="no"/>gis tamen illa lex secundum sensum litteralem incutit timorem quam
<lb ed="#V" n="49"/>aluiciat ad amorem: eo quod dabatur carnali populo: qui magis
<lb ed="#V" n="50"/>manuduci timore poterat quam amore. Similiter quamuis in
no<lb ed="#V" n="51" break="no"/>ua lege contineantur allicientia ad amorem: et incutientia timorem
<lb ed="#V" n="52"/>tamen principalius allicit ad amorem quam incutiat timorem:
<lb ed="#V" n="53"/>quia dabatur populo iam quodammodo facto speirituali per
<lb ed="#V" n="54"/>christi virtutem qui magis duci debeat amore quam timore.
<lb ed="#V" n="55"/>vnde augu. primo libro contra aduersa. legis et prophetarum
<lb ed="#V" n="56"/>circa medium dicit in veteri testamento propter temporalium
<lb ed="#V" n="57"/>bonorum promissionem malorumque comminationem serui
peri<lb ed="#V" n="58" break="no"/>untur temporalis hierusalem. In nouo autem vbi fides
impe<lb ed="#V" n="59" break="no"/>trat charitatem qua lex possit impleri non magis timore pene
<lb ed="#V" n="60"/>quam delectatione vel disectione iustitie liberos perit eterna hie
<lb ed="#V" n="61"/>rusalem. Quapropter dicit augu. libro contra Adamantium
be<lb ed="#V" n="62" break="no"/>ne vltra medium. hoc est breuissima et aperta differentia
duo<lb ed="#V" n="63" break="no"/>rum testamentorum timor et amor: nec propter hoc intelligendum
<lb ed="#V" n="64"/>est quin in veteri lege essent aliqui spirituales qui
duceban<lb ed="#V" n="65" break="no"/>tur amore: et in noua lege aliqui carnales qui magis timore
<lb ed="#V" n="66"/>ducuntur quam amore secundum augu. sententiam id e libro contra aduersari
<lb ed="#V" n="67"/>um legis et prophetarum parum vltra medium.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1168">
<lb ed="#V" n="68"/>Ad primum in oppositum dicendum quod non
plus<lb ed="#V" n="69" break="no"/>concludit nisi quod lex vetus
conti<lb ed="#V" n="70" break="no"/>net aliqua allicientia ad amorem quod ego concedo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1177">
¶ Ad
<!--00321.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="71"/>secundum dicendum: quod si comparetur lex noua ad veterem quam
<lb ed="#V" n="72"/>tum ad ea que in vtraque obseruari precipiuntur sic in
diffi<lb ed="#V" n="73" break="no"/>cultate obseruationis se habent sicut excedentia et excessa: quia
<lb ed="#V" n="74"/>in veteri lege praecipiebantur plura. In noua autem magis
ar<lb ed="#V" n="75" break="no"/>dua quantum ad sacramenta coadunantia simpliciter est
faci<lb ed="#V" n="76" break="no"/>lior ad obseruandum lex noua quam vetus: quia sacramenta
<lb ed="#V" n="77"/>noue legis conferunt gratiam: non tantum ratione intentionis
<lb ed="#V" n="78"/>operantis: sed etiam cum hoc ratione rei operate: eo modo
<lb ed="#V" n="79"/>quo exponetur in. 4o domino concedente per quam
grati<lb ed="#V" n="80" break="no"/>am lex faciliter impletur: non sic autem dici potest de
sacramen<lb ed="#V" n="81" break="no"/>tis veteris legis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1208">
¶ Responsione etiam radicis: facilius est
<lb ed="#V" n="82"/>obseruare legem nouam: quia facilius obseruatur praeceptum
<lb ed="#V" n="83"/>ex amore quam ex timore: et ideo assignatur alia differentia scilicet
<lb ed="#V" n="84"/>quod lex vetus est lex grauitatis: vt habetur actuum. xV. Et
<lb ed="#V" n="85"/>lex noua lex suauitatis. Matth. vndecimo. Dicendum eti
<lb ed="#V" n="86"/>go ad predictam glo. quod intelligenda est per comparationem
<lb ed="#V" n="87"/>ad illos qui in se non habent charitatem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1225">
¶ Ad tertium
di<lb ed="#V" n="88" break="no"/>cendum: quod grauiores comminationes simpliciter explicite
<lb ed="#V" n="89"/>continet lex noua quam vetus. Grauior est enim comminatio
<lb ed="#V" n="90"/>pene eterne quam corporalis mortis: nec tamen ex hoc sequi
<lb ed="#V" n="91"/>tur quod magis debeat dici lex timoris quam lex vetus: quia
car<lb ed="#V" n="92" break="no"/>nales homines magis exterrentur eis comminatur pena in
<lb ed="#V" n="93"/>presenti vita quam cum eis comminatur grauior in alia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1241">
¶ Et
<lb ed="#V" n="94"/>preterea promissiones que continentur in lege noua
exce<lb ed="#V" n="95" break="no"/>dunt promissiones que continentur explicite in lege
vete<lb ed="#V" n="96" break="no"/>ri et comminationes tam veteris quam noue legis. habentes
<lb ed="#V" n="97"/>enim in se charitatis suauitatem multo magis alliciuntur
<lb ed="#V" n="98"/>per promissionem vite eterne quam tereantur per comminatio
<lb ed="#V" n="99"/>nem cuiuscumque pene.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g108953-d1e1257">
¶ Ad quartum dicendum: quod ex amore
<lb ed="#V" n="100"/>casto oritur timor castus: ex amore autem rerum
tempora<lb ed="#V" n="101" break="no"/>lium oritur seruilis timor: de quo dictum est: quod erat
ra<lb ed="#V" n="102" break="no"/>dix veteris legis obseruate secundum litteralem sensum. Qui enim
<lb ed="#V" n="103"/>sic obseruabant eam hoc faciebant ne temporalia mala eis
<lb ed="#V" n="104"/>infrigerentur: vel ne bona temporalia subtraherentur.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>