-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g36937.xml
646 lines (646 loc) · 45.6 KB
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g36937.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 4</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 4</title>
<date when="2023-09-04">September 04, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v3">Venice, 1509, v. 3</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="52-v"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-g36937"><!-- l3d15a4 -->
<head xml:id="kzz7yh-g36937-Hd1e101">Articulus 4</head>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e103">
<lb ed="#V" n="80"/>COnsequenter queritur de quaerto
<lb ed="#V" n="81"/>principali: et
cir<lb ed="#V" n="82" break="no"/>ca hoc queruntur quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e112">
¶ Primo vtrum in
<lb ed="#V" n="83"/>christo fuerit aliquis verus dolor sensibilis scilicet in sensu
ex<lb ed="#V" n="84" break="no"/>teriori.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e119">
¶ Secundo vtrum ille dolor ascenderit vsque ad superiorem
<lb ed="#V" n="85"/>portionem rationis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e124">
¶ Tertio vtrum ille dolor maior
om<lb ed="#V" n="86" break="no"/>nibus doloribus fuerit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e130">
¶ Quarto vtrum in eo fuerit
ma<lb ed="#V" n="87" break="no"/>ior dolor compassionis quam passionis.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-g36937-Dd1e135">
<head xml:id="kzz7yh-g36937-Hd1e137">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e139">
Quaestio I
<lb ed="#V" n="88"/>Rimo ostendo quod in christo non fuerit aliquis
<lb ed="#V" n="89"/>verus dolor in sensum exteriori: quia
<lb ed="#V" n="90"/>secundum Aug. 14. de ci. dei. c. 15. Dolor est dissensio
<lb ed="#V" n="91"/>ab his rebus que nobis nolentibus accidunt:
<lb ed="#V" n="92"/>sed christus lesionis corporis sui non sustinuit nolens: quia secundum
<lb ed="#V" n="93"/>Aug. 10. de trini. c. 13. Mortuus est quia voluit: et quando voluit
<lb ed="#V" n="94"/>et quo voluit. ergo christus pro lesione corporis sui nullum
pe<lb ed="#V" n="95" break="no"/>nitus dolorem in sensu habuit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e159">
¶ Item christus semper vidit
<lb ed="#V" n="96"/>deum perfectius quam paulus in suo raptu: sed quando paulus fuit
<lb ed="#V" n="97"/>raptus ad dei visionem non sentiebat ea que in suo
corpo<lb ed="#V" n="98" break="no"/>re gerebantur. Unde secundum ipsum. 2. Corin. 12 Nesciebat vtrum
<lb ed="#V" n="99"/>raptus fuisset in corpore vel extra corpus. ergo multo
far<lb ed="#V" n="100" break="no"/>tius christus non sentiebat ictus: nec vulnera que suo
corpo<lb ed="#V" n="101" break="no"/>ri inflingebantur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e175">
¶ Item sensus est vis cognitiua non
appe<lb ed="#V" n="102" break="no"/>titiua: sed omnis dolor est in aliquo appetitum. ergo in
chri<lb ed="#V" n="103" break="no"/>sto non fuit aliquis dolor in sensu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e182">
<lb ed="#V" n="104"/>Contra Isale. 6. Dicitur de christo vere dolores meos
<lb ed="#V" n="105"/>ipse portauit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e190">
¶ Item Damas. lib. 3. c. 14.
<lb ed="#V" n="106"/>Diuina voluntas in christo volebat: et permittebat carni
age<lb ed="#V" n="107" break="no"/>re et pati propria. Sed proprium est carni: cum inciditur pati
dolo<lb ed="#V" n="108" break="no"/>rem in sensu. ergo cum corpus christi clauis
transungeba<lb ed="#V" n="109" break="no"/>tur patiebatur dolorem in sensu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e201">
<lb ed="#V" n="110"/>Respondeo quod in christo fuit verus dolor in
sen<lb ed="#V" n="111" break="no"/>su exteriori. Sicut enim exteriori
ap<lb ed="#V" n="112" break="no"/>prehensione praesentie rei contrariantis appetitui causatur in
appeti<lb ed="#V" n="113" break="no"/>tu tristitia: sic cum sensus tactus apprehendit praesentiam rei
tem<lb ed="#V" n="114" break="no"/>peramento corporis contrariantis que contrarietas potest dici lesio
cor<lb ed="#V" n="115" break="no"/>poris oritur in exteriori sensu scilicet in sensu tactus verus dolor
<lb ed="#V" n="116"/>cum ergo verbera perforationes: et extensio in cruxe contrarietur
<lb ed="#V" n="117"/>temporamento corporis christi: et hoc apprehenderet per sensum
<lb ed="#V" n="118"/>tactus verum patiebatur dolorem in sensu exteriori. Unde illi
he<lb ed="#V" n="119" break="no"/>retici qui dixerunt christum non sensisse dolorem: sed quod
<lb ed="#V" n="120"/>videbatur sentire grauiter blasphemabant.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e227">
<lb ed="#V" n="121"/>Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis voluntate
<lb ed="#V" n="122"/>rationis christus vellet pari: tamen appetitus
<lb ed="#V" n="123"/>sensitiuus refugiebat corporis passionem. et hoc sufficit ad
<lb ed="#V" n="124"/>hoc quod fuerit dolor in sensu. quamuis enim aliquis velit secari propter
<lb ed="#V" n="125"/>aliquam vtilitatem nihilominus tamen in sensu patitur dolorem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e240">
<lb ed="#V" n="126"/>¶ Ad 2m dicendum quod christus simul erat viator et comprehensor: nec
<lb ed="#V" n="127"/>actus viatoris: impediebat in eo actum comprehensoris: nec actum
<lb ed="#V" n="128"/>comprehensoris tollebat actum viatoris: non sic autem de paulo:
<lb ed="#V" n="129"/>vel aliis hominibus dici potest
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e251">
¶ Ad 3m dicunt aliqui quod in eodem
<lb ed="#V" n="130"/>appetitu sensibilis est passio tristitie: et dolor qui dicitur esse in
<lb ed="#V" n="131"/>sensum exteriori: quia non dicitur esse in sensu exteriori: nisi sicut in
<lb ed="#V" n="132"/>causa ex eo quod per apprehensionem sensus tactus: qui est sensus particula
<lb ed="#V" n="133"/>ris causatur. Tristitia autem causatur ex apprehensione interiori. Sed est
<lb ed="#V" n="134"/>hoc aliqui arguunt sic: sicut apprehensio rationis: non mouet appe
<lb ed="#V" n="135"/>titum sensitiuum: nisi mediante apprehensione sensitiue interioris.
<lb ed="#V" n="136"/>Sic sensus particularis non mouet interiorem appetitum sensi¬
<!--00117.xml-->
<pb ed="#V" n="53-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>tiuum: qui dicitur sensualitas: et distinguitur inconcupiscibile et
irascibi<lb ed="#V" n="2" break="no"/>le: nisi mediante apprehensione sensitie interioris: et ita secundum praedictam
<lb ed="#V" n="3"/>responsionem: omnis dolor esset tristitia: quod falsum est: quia tristitia est quaedam
<lb ed="#V" n="4"/>species doloris: nec magis posset dici dolor aliquis esse in
sensu<lb ed="#V" n="5" break="no"/>exteriori quam tristitia: quia in nobis omnis tristitia sensibilis quae
or<lb ed="#V" n="6" break="no"/>tum habet ab interiori incipit in apprehensione alicuius particularis
sen<lb ed="#V" n="7" break="no"/>sus per quam mouetur appetitus sensitiuus mediante apprehensione
<lb ed="#V" n="8"/>sensitiue interioris.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e293">
¶ Idon aliis soluunt aliter ad argumentum quod sicut
<lb ed="#V" n="9"/>sensus tactus: (qui per totum corpus diffusus est exceptis aliquo
<lb ed="#V" n="10"/>bus corporis partibus quae non sentiut: et qui maxime fundatur in corporis
te<lb ed="#V" n="11" break="no"/>pamento necesario ad vitam: ita vt secundum philosophum. 3. de anima non possit
cor<lb ed="#V" n="12" break="no"/>rumpi: quin animal corrumpatur apprehendit qui temporamento corporis
conue<lb ed="#V" n="13" break="no"/>niunt: vel disconueniunt: ita appetit conuenientia: et refugit
discon<lb ed="#V" n="14" break="no"/>uenientia. vnde in ipso inquantum est refugiens corporis lesionem est ille
<lb ed="#V" n="15"/>dolor sensibilis: qui dicitur esse in sensu exteriori: nec mireris de hoc
<lb ed="#V" n="16"/>quod detum est: quia quaecumque potentia apprehensiua in nobis naturaliter suam
ap<lb ed="#V" n="17" break="no"/>petit perfectionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e316">
¶ Secundo contra hoc sic potest argui non est eadem vrtus
co<lb ed="#V" n="18" break="no"/>gnitiua et appetitiua quae non appetit: nisi post apprehensionem:
<lb ed="#V" n="19"/>quamuis quilibet vis cognitiua naturaliter suum actu appetat inquantum
<lb ed="#V" n="20"/>est secundaria perfectio eius. Dico ergo quod dolor qui dicitur esse in sensu tactus
<lb ed="#V" n="21"/>est appetitiua particulari sibi correspondente que per omnes partes
<lb ed="#V" n="22"/>corporis est diffusa: in quibus est sensus tactus.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g36937-Dd1e330">
<head xml:id="kzz7yh-g36937-Hd1e332">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e334">
Quaestio II.
<lb ed="#V" n="23"/>Ecundo queritur: vtrum ille dolor: qui suit in
<lb ed="#V" n="24"/>christi sensum exteriori ascenderit
<lb ed="#V" n="25"/>vsque ad superiorem portionem rationis: et videtur quod non: quia
do<lb ed="#V" n="26" break="no"/>lor corporis non peruenit vsque ad animam: nisi inquantum est
<lb ed="#V" n="27"/>coniucta corpori: sed secundum philosophum. 2. de anima. Intellectus nullius partis
cor<lb ed="#V" n="28" break="no"/>poris est actus. ergo dolor qui fuit in sensu christi exteriori: non ascendit
<lb ed="#V" n="29"/>vsquead aliquam portionem intellectus: nec superiorem: nec inferiorem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e352">
<lb ed="#V" n="30"/>¶ Item dolor et gaudium contrariantur: sed contraria non possunt simul esse in
<lb ed="#V" n="31"/>eodem. Cum ergo anima christi secundum portionem superiorem seper haberet gaudium
di<lb ed="#V" n="32" break="no"/>uine fruitionis: nullus dolor ascendit vsque ad eam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e361">
¶ Item
quali<lb ed="#V" n="33" break="no"/>bet tristitia quamlibet delectationem tollit: aut remittit in
eo<lb ed="#V" n="34" break="no"/>dem subiecto: quia quilibet tristitia cuilibet delectationi opponitur
<lb ed="#V" n="35"/>aut secundum genus: aut secundum speciem: sed delectatio quae erat in superiori
por<lb ed="#V" n="36" break="no"/>tione anime christi: non fuit in aliquo remissa. ergo in illa portione nulla
<lb ed="#V" n="37"/>fuit tristitia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e374">
¶ Item secundum philosophum. i. li. topi. Delectationi quae est secundum
<lb ed="#V" n="38"/>intellectum nihil est conrium. Sed dolor est contrarius delectationi. ergo non potest
<lb ed="#V" n="39"/>ascendere vsque ad intellectum secundum aliquam eius portionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e382">
¶ Item
<lb ed="#V" n="40"/>sicut gratia oppotiesitur culpe: ita betitudo miserie. Sed cum gratia non
<lb ed="#V" n="41"/>potest esse mortalis culpa. ergo nec cum beatitudine miseria. Cum ergo
<lb ed="#V" n="42"/>anima christi secundum portione sui superiorem seper fuit betam ad ipsam
ascen<lb ed="#V" n="43" break="no"/>dere non potuit doloris misericordia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e393">
<lb ed="#V" n="44"/>Contra glosa super illud verbum psalmiste dicum in persona
<lb ed="#V" n="45"/>filii repleta est malis anima dicit non vitiis: sed
<lb ed="#V" n="46"/>doloribus: quibus anima carni compatitur: et paucis interpositis se
<lb ed="#V" n="47"/>quitur: doloribus repleta fuit anima christi: quod non esset verum nisi
ascen<lb ed="#V" n="48" break="no"/>disset vsque ad superiorem eius portionem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e406">
¶ Item impossibile est
pati<lb ed="#V" n="49" break="no"/>radicem: quin et rami patiantur: sed essentia anime qui radix est tam
su<lb ed="#V" n="50" break="no"/>perioris portonis quam inferioris patiebatur: et quia secundum Aug. 14. de ci.
<lb ed="#V" n="51"/>c. 15. Caro per se ipsa sine anima dolere non potest. ergo
<lb ed="#V" n="52"/>in passione christi. quelibet anime portio patiebatur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e417">
<lb ed="#V" n="53"/>¶ Respondeo quod intellectus potest considerari vt natura et vt ratio.
Pri<lb ed="#V" n="54" break="no"/>mo modo consideratur per comparationem ad naturam anime in quae
<lb ed="#V" n="55"/>est: et inquantum apprehendens bonum vel malum absolute naturali
instin<lb ed="#V" n="56" break="no"/>ctu.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e428">
¶ Secundo modo consideratur inquantum apprehendens bonum et
ma<lb ed="#V" n="57" break="no"/>lum in relatione ad alid. Primo modo ille dolor qui fuit in sensu christi
<lb ed="#V" n="58"/>exteriori attingebat istum intellectum nomine intellectus compraeohendendo
<lb ed="#V" n="59"/>totam partem intellectiuam qui compehendit intellectum et voluntatem non
in<lb ed="#V" n="60" break="no"/>telligendo quod in parte intellectiua esset dolor sub ratione quae sensibilis:
<lb ed="#V" n="61"/>sed tristitia pro dolore in exteriori sensu: quia absolute naturali appre
<lb ed="#V" n="62"/>hensione apphendebatur vt malus: et ideo ipsum voluntas naturaliter
refu<lb ed="#V" n="63" break="no"/>giebat
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e446">
¶ Secundo modo intellectus potest considerari dupliciter: vnomo
<lb ed="#V" n="64"/>inquantum considerat bonum et malum in comparatione ad causas inferiores
<lb ed="#V" n="65"/>et sic habet rationem inferioris portonis. Aliomon imquantum considerat
bo<lb ed="#V" n="66" break="no"/>num et malum in comparatione ad causam superiorem quae est voluntas dei: et
<lb ed="#V" n="67"/>est inquantum superiorem causam contemplabatur secundum se: et sic habet rationem superic
<lb ed="#V" n="68"/>tis portonis. Primo modo erat tristitia in voluntate christi pro sui
<!--00117.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>corporis passione: quia inquantum apprehendebatur in comparatione
<lb ed="#V" n="70"/>ad patientis innocentiam: et inquantum illam inferentes faciebant
<lb ed="#V" n="71"/>contra rationem rectam voluntati displicebat: et ita patet quod in
inferlori<lb ed="#V" n="72" break="no"/>portione partis intellectiue fuit tristitia pro corporis passione: et
<lb ed="#V" n="73"/>inquantum consideratur vt natura: et inquantum consideratur: vt ratio. Secundo
<lb ed="#V" n="74"/>autem modo in parte intellectiua anime christi nulla penitus fuit
tristi<lb ed="#V" n="75" break="no"/>tia: quia inquantum intellectus apprehendebat corporis sui passionem
<lb ed="#V" n="76"/>vt diuine placitam voluntati ad redimendum genus humanum
<lb ed="#V" n="77"/>sic voluntas christi de sui corporis passione gaudebat inquantum etiam
<lb ed="#V" n="78"/>ipsam voluntatem dei secundum se contemplabatur anima christi: planum est quod non
<lb ed="#V" n="79"/>tristabatur: sed in summa suauitate fruebatur: et sic patet quod in supe
<lb ed="#V" n="80"/>riori portione anime christi et si pro sui corporis passione fuerit tristitia
<lb ed="#V" n="81"/>inquantum considerabatur vt natura: non tamen inquantum consideratur vt ratio¬
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e493">
<lb ed="#V" n="82"/>Ad primum in oppositum cum dicitur quod intellectus
nul<lb ed="#V" n="83" break="no"/>lius partis corporis est actus etc. dicendum
<lb ed="#V" n="84"/>quod pro tanto hoc dicitur: quia eius operatio non exercetur mediante
ali<lb ed="#V" n="85" break="no"/>quo organo corporeo: ipse tamen intellectus in essentia anime
ra<lb ed="#V" n="86" break="no"/>dicatur: et sic cum anima secundum suam essentiam sit corporis forma: redundant
<lb ed="#V" n="87"/>ad ipsum intellectum corporis passiones nomine intellectus
intelli<lb ed="#V" n="88" break="no"/>gendo totam partem intellectiuam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e511">
¶ Ad secundum cum dicitur quod contraria non
<lb ed="#V" n="89"/>possunt simul esse in eodem etc. dico quod contraria quae non specificantur ex
<lb ed="#V" n="90"/>sui comparatione ad aliud cuiusmodi sunt albedo et nigredo: et
<lb ed="#V" n="91"/>similia non possunt simul esse in eodem secundum eandem partem. Sed contraria
<lb ed="#V" n="92"/>que specificantur ex sui comparatione ad aliud cuiusmodi sunt
tri<lb ed="#V" n="93" break="no"/>stitia et gaud um que specificantur ex sui comparatione ad obiecta
<lb ed="#V" n="94"/>possunt esse in eodem secundum rem diuerso tamen quantum ad rationes: et
con<lb ed="#V" n="95" break="no"/>parationes diuersas. vnde in eadem potentia anima christi secundum
rem<lb ed="#V" n="96" break="no"/>potuit esse gaudium in comparatione ad superiorem causam: et in
compera<lb ed="#V" n="97" break="no"/>tione ad corporis passionem inquantum comprehendebatur vt
di<lb ed="#V" n="98" break="no"/>uine placita voluntati: et in eadem potentia potuit esse
tristi<lb ed="#V" n="99" break="no"/>tia inquantum comparabatur ad suam radicenm scilicet anime essentiam: et per
compera<lb ed="#V" n="100" break="no"/>tionem ad ipsam passionem inquantum apprehendebatur vt contraria
<lb ed="#V" n="101"/>bono nature patientis et in corporatione ad patientis innocentiam.
<lb ed="#V" n="102"/>Uel potest dici quod tristitia quae non fuit in superiori portione anime christi:
<lb ed="#V" n="103"/>non contrariabatur gaudio in eadem portione existenti: quia gaudium quod in ea
<lb ed="#V" n="104"/>erat ex dei contemplatione et praedicta tristitia non erant de eodem.
<lb ed="#V" n="105"/>Predicta et tristitia erat materia gaudii: quod erat in
superiori<lb ed="#V" n="106" break="no"/>portione: ex hoc quod praedictam tristitiam apprehendebat: vt
placi<lb ed="#V" n="107" break="no"/>tam voluntati diuine: et ideo non contrariebantur: sicut nec tristitia qua
<lb ed="#V" n="108"/>tristatur penitens pro peccatis suis: et gaudium quod habet de illa
tri<lb ed="#V" n="109" break="no"/>stitia: propter hoc quod illa tristitia materia est illius gaudii.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e559">
¶ Ad
ter<lb ed="#V" n="110" break="no"/>tium cum dicitur quod quilibet tristitia quamlibet delectationem
tol<lb ed="#V" n="111" break="no"/>lit aut remittit etc. potest dici quod hec propotio habet plures instantias
<lb ed="#V" n="112"/>vna est vt volunt quidam: quando habent conntiam adinuicem: vt de
<lb ed="#V" n="113"/>lectatio de bono: et tristitia de opposito malo. Alia quando vnum
<lb ed="#V" n="114"/>est materia alterius: vt tristitia de peccatis materia gaudii.
Quanto<lb ed="#V" n="115" break="no"/>enim penitens magis de suis peccatis tristatur tanto magis
<lb ed="#V" n="116"/>gaudet de tali tristitia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e577">
¶ Alia est instantia quando tristitia: et
<lb ed="#V" n="117"/>delectatio non contrariantur neque secundum speciem: neque secundum genus: secundum
<lb ed="#V" n="118"/>quem modum se habent gaudium fruitionis: et tristitia de
passio<lb ed="#V" n="119" break="no"/>ne. In nullo enim eodem genere esse videntur. Sed quicquid sit
<lb ed="#V" n="120"/>de duabus secundis instantiis. Prima tamen non videtur valere:
mi<lb ed="#V" n="121" break="no"/>nus enim gaudet homo de praesentia boni cum tristitia de presentia
<lb ed="#V" n="122"/>mali oppositi quam si non adesset tristitia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e593">
¶ Aliis videtur dicendum
<lb ed="#V" n="123"/>ad argumentum quod sicut per diuinam potentiam dispensa
<lb ed="#V" n="124"/>tiue factum est vt delectatio fruitionis non redundaret
<lb ed="#V" n="125"/>in potentias inferiores: ne ab eis passibilitas: et tristitia
<lb ed="#V" n="126"/>tolleretur: ita per diuinam potentiam dispensatiue factum
<lb ed="#V" n="127"/>est vt tristitia sensualitatis: et inferioris portionis ad
por<lb ed="#V" n="128" break="no"/>tionem superiorem sub ratione: qua portio superior est non
<lb ed="#V" n="129"/>redundaret. Aliter enim non potuissent esse simul tristitia:
<lb ed="#V" n="130"/>et gaudium fruitionis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e613">
¶ Ad quartum dicendum quod
mi<lb ed="#V" n="131" break="no"/>nor est falsa. non enim omnis tristitia omni delectationi contra
<lb ed="#V" n="132"/>riatur: vt ostensum est: et quamuis non sit necesse plus dicere ad
<lb ed="#V" n="133"/>solutionem argumenti tamen ad intellectum maioris
propo<lb ed="#V" n="134" break="no"/>sitionis. Sciendum quod delectationi que est in intellectu:
<lb ed="#V" n="135"/>cuius ipsa contemplatio est obiectum: vt cum quis delectatur de ipsa
<lb ed="#V" n="136"/>contemplatione: nihil est contrarium per se: quia tristitia que per se
<!--00118.xml-->
<pb ed="#V" n="53-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>contrariatur delectationi est de obiecto contrario: speculationi autem
<lb ed="#V" n="2"/>intellectus nihil est contrarium: quamuis enim calidum et frigidum
<lb ed="#V" n="3"/>sint contraria: non tamen potest dici quod speculatio calidi et frigidi contra
<lb ed="#V" n="4"/>rientur. delectationi autem que est secundum intellectum: cuius ipse
con<lb ed="#V" n="5" break="no"/>templatio non est obiectum: sed causa vt cum quis delectatur
<lb ed="#V" n="6"/>de re contemplata: tamen est tristitia contraria. Unde delectationi que
<lb ed="#V" n="7"/>est de bono contemplato contrariatur tristitia que est de malo
op<lb ed="#V" n="8" break="no"/>posito bono contemplato.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e653">
¶ Ad 5m dicendum quod non tantum opponitur
<lb ed="#V" n="9"/>miseria glbuie quantum mortalis culpa gratiae: quia culpa mortalis a
<lb ed="#V" n="10"/>deo separat gratia coniungit. Unde nec potest deus facere quod
ali<lb ed="#V" n="11" break="no"/>quis simul sit cum mortali culpa: et cum gratia gratum
facien<lb ed="#V" n="12" break="no"/>te: potuit tamen facere vt simul esset in christo miseria: sed quod
ac<lb ed="#V" n="13" break="no"/>cipitur pro penalitate: et gloria secundum comparationes et rationes
diuer<lb ed="#V" n="14" break="no"/>sas: sicut facit vt simul idem esset: et comprehensor et viator.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e669">
<lb ed="#V" n="15"/>¶ Argumenta ad partem aliam non plus concludunt: nisi quod
tri<lb ed="#V" n="16" break="no"/>stitia fuerit in superiori portione sub ratione quae natura est.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g36937-Dd1e677">
<head xml:id="kzz7yh-g36937-Hd1e679">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e681">
Quaestio III.
<lb ed="#V" n="17"/>Ertio queritur vtrum dolor ille qui fuit in
<lb ed="#V" n="18"/>christo fuerit maior omnibus doloribus
<lb ed="#V" n="19"/>et videtur quod non innocentia patientis minuit pene
<lb ed="#V" n="20"/>dolorem. Unde pueri decedentes cum solo peccato
<lb ed="#V" n="21"/>originali: quia nullum actuale peccatum commiserunt nullum
dolo<lb ed="#V" n="22" break="no"/>rem sentiant ex amissione visionis diuine: sed christus fuit in
<lb ed="#V" n="23"/>nocentissimus. ergo aut non sentiit dolorem aut modicum
sen<lb ed="#V" n="24" break="no"/>tiit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e701">
¶ Item quanto bonum quod amittitur est preciosius:
tan<lb ed="#V" n="25" break="no"/>to maior est dolor de amissione: sed deus quem penitentes
<lb ed="#V" n="26"/>videt se amisisse per mortale peccatum est bonum preciosissimum.
<lb ed="#V" n="27"/>ergo maior est dolor vere penitentis quam ille dolor quem christus
<lb ed="#V" n="28"/>in passione sustinuit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e712">
¶ Item quantum premium expectatur
<lb ed="#V" n="29"/>maius tanto minor est dolor passionis. vnde glosa super
<lb ed="#V" n="30"/>illud psalmi: secundum multitudinem dolorum meorum etc. per hoc
<lb ed="#V" n="31"/>salubres esse cogitationes significat: vt cum eternas
retri<lb ed="#V" n="32" break="no"/>butiones cogitaret mala temporalia despiceret. Sed per
pas<lb ed="#V" n="33" break="no"/>sionem christus merebatur nomen quod est super omne nomen. Unde
<lb ed="#V" n="34"/>ad philip. 2. dicitur: quia propter hoc deus illum exaltauit et donauit
<lb ed="#V" n="35"/>illi nomen: et quod est super omne nomen. ergo videtur
<lb ed="#V" n="36"/>quod in eo dolor passionis fuit minimus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e732">
<lb ed="#V" n="37"/>Contra trenorum in persona christi dicitur. Quos omnes qui
tran<lb ed="#V" n="38" break="no"/>sitis per viam attendite et videte: si est
do<lb ed="#V" n="39" break="no"/>lor sicut dolor meus: quasi dicat non.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e742">
¶ Item secundum philosophum
<lb ed="#V" n="40"/>2. Ethi. c. 11. Quanto homo est virtuosior: tanto in
mor<lb ed="#V" n="41" break="no"/>te magis tristatur: et quia tali maxime viuere dignum: et iste
ma<lb ed="#V" n="42" break="no"/>ximis bonis primuatur sciens triste autem hoc: sed christus fuit
vir<lb ed="#V" n="43" break="no"/>tuosissimus: et maxime fuit dignum ipsum viuere. ergo in
su<lb ed="#V" n="44" break="no"/>stinendo mortis passionem: fuit maximus dolor in eo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e755">
<lb ed="#V" n="45"/>Respondeo quod loquendo de dolore generaliter dicto
<lb ed="#V" n="46"/>in christo fuit triplex dolor vnus in
<lb ed="#V" n="47"/>sensum exteriori: alius in sensitiuo appetitu interiori: qui
speciali<lb ed="#V" n="48" break="no"/>nomine tristitia debet dici. Alius in portione partis intellectiue tam
<lb ed="#V" n="49"/>inferiori quam superiori: sed inferiori vt est natura et inferior
portio<lb ed="#V" n="50" break="no"/>in superiori vero vt est natura tantum: et quilibet predictorum dolorum
<lb ed="#V" n="51"/>quamuis non fuerit maximus simpliciter. Cum dolor damnatorum
<lb ed="#V" n="52"/>sit maior tamen maximus fuit inter omnes dolores huius vie.
<lb ed="#V" n="53"/>Primus fuit maximus in genere suo: tum propter vehementissimum
<lb ed="#V" n="54"/>sensum lesionis corporis: quia propter magnam equalitatem et
nobi<lb ed="#V" n="55" break="no"/>litatem complexionis sensus tactus fuit in eo viuacissimus:
<lb ed="#V" n="56"/>tum quia patiebatur in locis maxime sensibilibus scilicet in
mani<lb ed="#V" n="57" break="no"/>bus et pedibus: vbi est magna neruorum abundantia: in
<lb ed="#V" n="58"/>quibus viget maxime sensus tactus: tum propter doloris
vni<lb ed="#V" n="59" break="no"/>uersalitatem: quia passus fuit per totum corpus: si
conside<lb ed="#V" n="60" break="no"/>remus eius in cruce grauem extensionem: et eam que
pre<lb ed="#V" n="61" break="no"/>cesserat verberationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e794">
¶ Secundus etiam dolor in genere suo
<lb ed="#V" n="62"/>fuit maximus: tum quia apprehendebat se mori pro
inimici<lb ed="#V" n="63" break="no"/>et ingratis: tum quia apprehendebat quod eius crucifixores illam
<lb ed="#V" n="64"/>passionem sibi inniuriosissime inferebant. Plus enim
trista<lb ed="#V" n="65" break="no"/>tur homo de passione iniuste sibi illata quam de illa: que
iu<lb ed="#V" n="66" break="no"/>ste inflingitur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e807">
¶ Tertius etiam dolor qui dicitur dolor
com<lb ed="#V" n="67" break="no"/>passionis in genere suo fuit maximus: et maior predictis
<lb ed="#V" n="68"/>duobus doloribus: vt in sequenti quaestione declarabitur. Tres
<!--00118.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>autem predicti dolores vnam causam intensionis habuerunt
pri<lb ed="#V" n="70" break="no"/>uatiuam: vt multi dicunt scilicet quia a portione superiori vires
<lb ed="#V" n="71"/>inferiores non recipiebant mitigationem aliquam quae in aliis
<lb ed="#V" n="72"/>sanctis alleniabat dolores virium inferiorum quod diuina
dis<lb ed="#V" n="73" break="no"/>pensatione factum est: quia enim venerat christus ad curandum
<lb ed="#V" n="74"/>omnes dolores nostros intentissimum voluit assumere dolorem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e831">
<lb ed="#V" n="75"/>Ad primum in oppositum dicendum quod maior
<lb ed="#V" n="76"/>est falsa: immo magis intensiue
tri<lb ed="#V" n="77" break="no"/>statur homo et irascitur: si se apprehendat iniuste pati quam
<lb ed="#V" n="78"/>si iuste: quamuis de tot malis non tristetur: quia qui iuste
pati<lb ed="#V" n="79" break="no"/>tur tristatur: et de passione: et de malo per quod meruit
pas<lb ed="#V" n="80" break="no"/>sionem. Ratio autem quare pueri decedentes cum solo
<lb ed="#V" n="81"/>peccato originali non sentiunt dolorem pro carentia
visio<lb ed="#V" n="82" break="no"/>nis dei: non est eorum innocentia: quia bene sciunt quod iuste
<lb ed="#V" n="83"/>carent illa visione: sed quia vident quod non est eis
proportio<lb ed="#V" n="84" break="no"/>nata: nec habuerunt vnquam in se pro quo eam habere
de<lb ed="#V" n="85" break="no"/>berent: et propter rationem dictam li. 2.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e857">
¶ Ad secundum dicendum quod
<lb ed="#V" n="86"/>dolor penitentis non est tantus quantus fuit dolor
christi<lb ed="#V" n="87" break="no"/>tum quia mitigatur ex spe venie: tum quia quamuis maius sit
il<lb ed="#V" n="88" break="no"/>lud bonum: quod amittitur per peccatum quam corporalis vita christi
<lb ed="#V" n="89"/>non tamen ita vehementer: nec viuaciter apprehendit peni
<lb ed="#V" n="90"/>tens suam lesionem: sicut christus lesionem corporis sui:
do<lb ed="#V" n="91" break="no"/>lor autem non tantum pensatur secundum lesionem quam secundum lesionis
ap<lb ed="#V" n="92" break="no"/>prehensionem viuacem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e876">
¶ Ad tertium iam patet
solu<lb ed="#V" n="93" break="no"/>tio: quia consolatio que erat in superiori portione: non
<lb ed="#V" n="94"/>redundabat in vires inferiores propter rationem ante
<lb ed="#V" n="95"/>dictam.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g36937-Dd1e886">
<head xml:id="kzz7yh-g36937-Hd1e888">Quaestio 4</head>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e890">
Questio. IIII
<lb ed="#V" n="96"/>QUarto queritur: vtrum in christo fuerit
<lb ed="#V" n="97"/>maior dolor compassionis quam
<lb ed="#V" n="98"/>passionis: et videtur quod non. Doloris enim
exterio<lb ed="#V" n="99" break="no"/>ris sunt fortiores effectus quam interioris.
Faci<lb ed="#V" n="100" break="no"/>lius enim homo moritur propter dolores exteriores quam in
<lb ed="#V" n="101"/>teriores. Sed in christo dolor passionis fuit dolor exterior:
<lb ed="#V" n="102"/>et dolor compassionis: dolor interior. Cum ergo ex
ma<lb ed="#V" n="103" break="no"/>gnitudine effectus: cognoscatur magnitudo cause
vide<lb ed="#V" n="104" break="no"/>tur quod maior fuerit in christo dolor passionis quam
compassio<lb ed="#V" n="105" break="no"/>nis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e914">
¶ Item dolor exterior prouenit ex reali
coniunctio<lb ed="#V" n="106" break="no"/>ne mali contrarii bone consistentie corporis: dolor interior ex
<lb ed="#V" n="107"/>similitudine contrarii apprehensa: sed res fortius mouet quam
<lb ed="#V" n="108"/>eius similitudo. ergo fortior est dolor exterior quam interior.
<lb ed="#V" n="109"/>dolor autem passionis in christo fuit dolor exterior.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e925">
¶ Item
<lb ed="#V" n="110"/>quanto appetitus est fortior tanto minus dolet ex eadem
<lb ed="#V" n="111"/>causa: quia tanto minus patitur: et dolor est passio: sed
appeti<lb ed="#V" n="112" break="no"/>tus interior est fortior quam exterior. ergo minus dolet ex eadem causa.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e934">
<lb ed="#V" n="113"/>Contra duorum dolorum ille est minor: qem
ho<lb ed="#V" n="114" break="no"/>mo eligit: vt alterum fugiat. Sed homines
<lb ed="#V" n="115"/>quandoque vt fugiant tristitiam: que est dolor interior
vo<lb ed="#V" n="116" break="no"/>luntarie subeunt dolorem exteriorem: ita quod quandoque se
<lb ed="#V" n="117"/>interficiunt. ergo maior est dolor interior quam exterior. Sed
<lb ed="#V" n="118"/>vt iam dictum est dolor compassionis in christo fuit
do<lb ed="#V" n="119" break="no"/>lor interior: et dolor passionis exterior.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e953">
<lb ed="#V" n="120"/>Respondeo quod omnis dolor est in aliquo
appe<lb ed="#V" n="121" break="no"/>titu: ex aliqua apprehensione
ma<lb ed="#V" n="122" break="no"/>li coniuncti seu presentis seu causatur ex malo coniuncto
<lb ed="#V" n="123"/>seu presenti apprehenso: et quia differentia rerum
atten<lb ed="#V" n="124" break="no"/>ditur penes suas causas: dico quod ad videndum differentiam
<lb ed="#V" n="125"/>inter dolorem interiorem et exteriorem respicere debemus
<lb ed="#V" n="126"/>ad causas vtriusque doloris: dico ergo quod differunt penes
<lb ed="#V" n="127"/>apprehensionem: quia dolor exterior est post
apprehen<lb ed="#V" n="128" break="no"/>sionem particularis sensus maxime tactus: ita quod hec
ap<lb ed="#V" n="129" break="no"/>prehensio: etiam si nulla alia adesset posset sufficere ad causa
<lb ed="#V" n="130"/>dum exteriorem. Dolor interior post apprehensionem
mali<lb ed="#V" n="131" break="no"/>presentis interiorem: siue illa apprehensio sit per
imagi<lb ed="#V" n="132" break="no"/>nationem vel per rationem vel per vtramque: et talis apprehensio
<lb ed="#V" n="133"/>posset sufficere ad causandum dolorem: non assistente
apprehen<lb ed="#V" n="134" break="no"/>sione per aliquem particularem sensum. Differunt est penes
appe<lb ed="#V" n="135" break="no"/>titus in quibus est dolor: quia dolor interior: qui speciali nomine
di<lb ed="#V" n="136" break="no"/>tristitia est in oppetitu interiori voluntatio seu sensitiuo
<!--00119.xml-->
<pb ed="#V" n="54-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>vel in vtroque. Dolor exterior est in appetitu: qui dicitur
exte<lb ed="#V" n="2" break="no"/>rior: eo quod immediate mouetur post exteriorem apprehensionem
<lb ed="#V" n="3"/>maxime sensus tactus: et hic appetitus est diffusus per omnes
<lb ed="#V" n="4"/>partes corporis: in quibus est sensus tactus: et quod oporteat
ta<lb ed="#V" n="5" break="no"/>lem appetitum ponere patet: quia non potest esse dolor: nisi in
ali<lb ed="#V" n="6" break="no"/>quo appetitu: et appetitus sensitiuus interior non mouetur
<lb ed="#V" n="7"/>naturaliter: et de lege communi: nisi post apprehensionem interiorem. Et
<lb ed="#V" n="8"/>nos experimur quod si incidatur membrum prius est sibi
dura<lb ed="#V" n="9" break="no"/>tione vel ordine nature sensus doloris quam illa lesio
apprehen<lb ed="#V" n="10" break="no"/>datur per aliquam apprehensionem interiorem. Differut etiam
<lb ed="#V" n="11"/>quandoque isti duo dolores penes ipsum malum praesens: quod
apprehen<lb ed="#V" n="12" break="no"/>sum causat dolorem: et quandoque non: quia quandoque sunt respectu
diuer<lb ed="#V" n="13" break="no"/>sorum malorum: et quandoque sunt de eodem malo. Iliquid enim potest
appre<lb ed="#V" n="14" break="no"/>hendi: vt contrarium appetitui interiori: quod nullus particularis
<lb ed="#V" n="15"/>sensus apprehendit: vt contrarium appetitui exteriori: etaliquid
<lb ed="#V" n="16"/>potest apprehendi per particularem sensum: tamquam contrarium
appeti<lb ed="#V" n="17" break="no"/>tui exteriori: quod non apprehenditur interiori apprehensione:
<lb ed="#V" n="18"/>tamquam contrarium appetitui interiori: et cum illud per rationem
appre<lb ed="#V" n="19" break="no"/>henditur esse tam vtile et honestum homin: vt tam vehementer
<lb ed="#V" n="20"/>voluntati placeat quod participatio huius placentie: tam
effi<lb ed="#V" n="21" break="no"/>caciter imprimatur appetitui sensitiuo interiori: qui est sua
<lb ed="#V" n="22"/>sibilis a ratione: quod est illi malo non repugnet: aute quod ita parum
<lb ed="#V" n="23"/>repugnet quod sit quasi nullius ponderis. Quundeoque et sunt de
<lb ed="#V" n="24"/>eodem malo: quia quicquid apprehenditur apprehensione
exterio<lb ed="#V" n="25" break="no"/>ri: apprehendi potest apprehensione interiori: sed non
ecom<lb ed="#V" n="26" break="no"/>uerso. Quicquid est repugnat appetitui exteriori:
repugna<lb ed="#V" n="27" break="no"/>re potest interiori: sed non econuerso. Unde dolor interior est
<lb ed="#V" n="28"/>vniuersalior quam exterior. Cum ergo queritur quis praedictorum
<lb ed="#V" n="29"/>dolorum maior est: dico quod si sint de diuersis malis: malum quod
<lb ed="#V" n="30"/>est causa doloris interioris: intantum potest excedere illud malum
<lb ed="#V" n="31"/>quod est causa doloris exterioris quod maior est dolor interior:
<lb ed="#V" n="32"/>quam exterior. Quandoque malum causans dolorem exteriorem: potest esse
<lb ed="#V" n="33"/>tam magnum: et malum causans dolorem interiorem tam peruum quod
<lb ed="#V" n="34"/>maior est dolor exterior quam interior. Si autem sint de eodem
<lb ed="#V" n="35"/>malo: tuenc dico quod naturaliter: et de lege communi: maior est omnibus
pen<lb ed="#V" n="36" break="no"/>satis dolor interior quam exterior: et quia viuacior est: et perfectior
<lb ed="#V" n="37"/>apprehensio interior quam exterior: et appetitus sensitiuus
<lb ed="#V" n="38"/>interior magis refugit sibi contrarium quam appetitus sensitiuus
<lb ed="#V" n="39"/>exterior: quia est fortius amat bonum: cui contriatur malum causans
<lb ed="#V" n="40"/>dolorem quam apppetitus exterior: quanto autem contrarietas mali ad
<lb ed="#V" n="41"/>appetitum: est fortior et apprehensio illius contrarietatio perfectior:
<lb ed="#V" n="42"/>tanto est dolor maior. Cum ergo de eodem malo dolet appe
<lb ed="#V" n="43"/>titus exterior et interior maior est dolor: inquantum est in
ap<lb ed="#V" n="44" break="no"/>petitu interiori quam inquantum est exteriori: quamuis maior sit
<lb ed="#V" n="45"/>vterque dolor simul quam si esset in interiori appetitu tantum.
<lb ed="#V" n="46"/>Cum ergo in christo dolor passionis fuerit dolor exterior: et
<lb ed="#V" n="47"/>dolor compassionis fuerit dolor interior: et fuerit de
maiori<lb ed="#V" n="48" break="no"/>malo quam dolor exterior: quia fuit pro peccatis nostris: que contrariantur
<lb ed="#V" n="49"/>vite gratiae: quam nobis plus diligebat quam vniversalem vitam
corpo<lb ed="#V" n="50" break="no"/>ris sui: quod patet ex hoc: quia istam dedit: vt vitam gratiae non
habenti<lb ed="#V" n="51" break="no"/>buo redderet: et in habentibus conseruaret: et augeret maior in
<lb ed="#V" n="52"/>eo fuit dolor compassionis quam passionis. Et hoc pulcherri
<lb ed="#V" n="53"/>me expressit quidam in quodam dictamine dicens in persona
<lb ed="#V" n="54"/>christi: homo vide quid pro te patior ad te clauo: qui pro te
mo<lb ed="#V" n="55" break="no"/>rior: vide penas quibus afficiorvide clamos quibus
confodior<lb ed="#V" n="56" break="no"/>cum sit tantus dolor exterior: interior tamen plantus est
<lb ed="#V" n="57"/>grauior causa ingratum dum te experior.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e1122">
<lb ed="#V" n="58"/>Ad primum in oppositum dicendum quod ratio quare
homo<lb ed="#V" n="59" break="no"/>facilius moritur propter dolorem
exterio<lb ed="#V" n="60" break="no"/>rem quam interiorem: non est: quia ille dolor sit maior quam iste: sed
<lb ed="#V" n="61"/>quia illud quod solet causare dolorem exteriorem est corruptiuum in
<lb ed="#V" n="62"/>parte vel in toto harmonie corporalis: que necessaria est ad vitam
<lb ed="#V" n="63"/>et ad apprehensionem tactus: et quia sensus exterior et
appeti<lb ed="#V" n="64" break="no"/>tus proprius sibi correspondens: magis sunt materiales quam virtus
<lb ed="#V" n="65"/>apprehensiua: et appetitus interiores.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e1142">
¶ Ad secundum dicendum
<lb ed="#V" n="66"/>quod dolor interior non est de similitudine mali apprehensa: sed
<lb ed="#V" n="67"/>de malo per similitudinem apprehenso: quod quidem malum:
tan<lb ed="#V" n="68" break="no"/>to perfectius appehenditur per aliquam similitudinem quanto ce¬
<!--00119.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>teris paribus illa similitudo est in materialior: et magis abstra
<lb ed="#V" n="70"/>cta.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g36937-d1e1160">
¶ Ad tertium dicendum quod si appetitus sensitiuus est
poten<lb ed="#V" n="71" break="no"/>tia pure passiua: vt multi probabiliter dicunt: tanto debet
iudi<lb ed="#V" n="72" break="no"/>cari nobilior ceteris paribus: quanto est passibilior a
pro<lb ed="#V" n="73" break="no"/>portionato sibi obiecto: quia sicut ad nobilitatem actiue
po<lb ed="#V" n="74" break="no"/>tentie pertinet faciliter et fortiter transmutare patiens: ita ad
<lb ed="#V" n="75"/>nobilitatem potentie pure passiue pertinet: vt sit faciliter et
for<lb ed="#V" n="76" break="no"/>titer transmutabilis ab agente. Ad nobilitatem enim passiui:
<lb ed="#V" n="77"/>inquantum passiuum est pertinet vt sit faciliter obediens
proportio<lb ed="#V" n="78" break="no"/>nato agenti: si autem appetitus sensitiuus est partim actiuus
<lb ed="#V" n="79"/>et partim passiuus: quod videtur Commen. sentire de sensu vbi super
<lb ed="#V" n="80"/>secundum de anima: potesit sensum agentem: tunc potest dici quod quanto
op<lb ed="#V" n="81" break="no"/>petitus est fortior: tanto respectu sui obiecti causat
fortio<lb ed="#V" n="82" break="no"/>rem motum in se ipso: qui est ab ipso: ratione sui actiui: et est in
<lb ed="#V" n="83"/>ipso ratione sui passiui: vnde voluntas fortius dolet: vel gaudet
<lb ed="#V" n="84"/>quam appetitus sensitiuus interior: et appetitus sensitiuus
in<lb ed="#V" n="85" break="no"/>terior quam appetitus sensitiuus exterior: proprie tamen
lo<lb ed="#V" n="86" break="no"/>quendo: non debet dici gaudium esse in appetitu sensiti
<lb ed="#V" n="87"/>uo exteriori sed delectatio.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>