-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g59427.xml
790 lines (790 loc) · 51.7 KB
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g59427.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-04">September 04, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v3">Venice, 1509, v. 3</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="84-r"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-g59427"><!-- l3d24a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-g59427-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e103">
<lb ed="#V" n="96"/>Circa hanc distin. queruntur sex.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e108">
¶ Primo
<lb ed="#V" n="97"/>queri solet vtrum obiectum fidei sit
<lb ed="#V" n="98"/>tantum verum increatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e115">
¶ Secundo vtrum obiectum fidei
<lb ed="#V" n="99"/>sit verum complexum vel incomplexum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e120">
¶ Tertio vtrum
<lb ed="#V" n="100"/>fidei possit subesse falsum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e126">
¶ Quarto vtrum obiectum fidei
<lb ed="#V" n="101"/>possit esse aliquid iussum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e131">
¶ Quinto vtrum aliquid scitum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e133">
<lb ed="#V" n="102"/>¶ Sexto vtrum aliquid opinatum.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-g59427-Dd1e138">
<head xml:id="kzz7yh-g59427-Hd1e140">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e142">
Questio. I.
<lb ed="#V" n="103"/>Rimo ostendo quo obiectum fidei non sit
<lb ed="#V" n="104"/>tantum verum increatum: quia obiectum
<lb ed="#V" n="105"/>charitatis non tantum est bonum increatum.
Charita<lb ed="#V" n="106" break="no"/>te enim diligimus et creatorem et creaturam: ergo a
<lb ed="#V" n="107"/>simili obiectum fidei non est tantum verum increatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e155">
¶ Item
quili<lb ed="#V" n="108" break="no"/>bet articulus pertinet ad fidei obiectum: sed inter articulos:
<lb ed="#V" n="109"/>sunt aliqui continentes veritatem creatam: sicut articulus
<lb ed="#V" n="110"/>de sutura resurrectione: ergo obiectum fidei: non est tantum
ve<lb ed="#V" n="111" break="no"/>rum increatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e166">
¶ Item idem est fidei et infidelitatis obiectum:
<lb ed="#V" n="112"/>quia virtus et viciu sibi opposita sunt respectu eiusdem
mo<lb ed="#V" n="113" break="no"/>do opposito. Sed infidelitatis obiectum: non tantum est
ve<lb ed="#V" n="114" break="no"/>rum increatum. Credere enim fornicationem non esse
pec<lb ed="#V" n="115" break="no"/>catum infidelitas est: ergo fidei obiectum non tantum est
ve<lb ed="#V" n="116" break="no"/>rum increatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e179">
¶ Item non tantum est verum obiectum virtutis
ob<lb ed="#V" n="117" break="no"/>iectum mediatum: sed immediatum: et magis: sed verum increatum
<!--00180.xml-->
<pb ed="#V" n="84-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>non est immediatum obiectum fidei. Apostolus enim 1 corinth.
<lb ed="#V" n="2"/>13. dicit de cognitione fidei: quod est per speculum: et in enig
<lb ed="#V" n="3"/>mate. Illud autem speculum: quod est creatura est immediatus
ob<lb ed="#V" n="4" break="no"/>iectum intellectus quam illud quod per illud speculum
cogno<lb ed="#V" n="5" break="no"/>scitur: ergo obiectum fidei non e tantum obiectum increatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e202">
<lb ed="#V" n="6"/>Contra Diony. 7. c. de diuinis no. Fides est circa
<lb ed="#V" n="7"/>simplicem: et semper existentem veritatem: sed
<lb ed="#V" n="8"/>talis veritas non est: nisi increata.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e211">
¶ Item inter alias
diffe<lb ed="#V" n="9" break="no"/>rentias inter virtutes theologicas et morales vna est: quod
<lb ed="#V" n="10"/>moralis non habet deum pro obiecto. Sed pro fine
theolo<lb ed="#V" n="11" break="no"/>gica habet deum pro obiecto et pro fine. Sed fides virtus est
<lb ed="#V" n="12"/>theologica: ergo illud verum quod est obiectum illius deus esta
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e222">
<lb ed="#V" n="13"/>Respondeo quod de obiecto fidei contingit loqui
du<lb ed="#V" n="14" break="no"/>pliciter: aut de eius obiecto materiali:
<lb ed="#V" n="15"/>quod est creditum: aut de formali quod est ratio credendi.
Pri<lb ed="#V" n="16" break="no"/>mo modo obiectum fidei non tantum est verum increatum: sed etiam
<lb ed="#V" n="17"/>creatum: sic enim esse plura obiecta respectu vnius habitus
<lb ed="#V" n="18"/>non est inconueniens: nec plures habitus esse respectu eiusdem
<lb ed="#V" n="19"/>obiecti. Idem enim potest esse creditum per credulitate acquisitam:
<lb ed="#V" n="20"/>et per fidem infusam: nec mirum. Uidemus enim idem scitum posse
<lb ed="#V" n="21"/>esse obiectum naturale diuersorum habituum scientie: verbi gratia: per
<lb ed="#V" n="22"/>habitum scientie naturalis scit homo terram esse rotundam: et hoc idem
<lb ed="#V" n="23"/>scit alius per habitum scientie mathematice formalia tamen obiecta
<lb ed="#V" n="24"/>que sunt rationes sciendi: hoc est ipsa media: per que probat
praedi<lb ed="#V" n="25" break="no"/>cta conclusio sunt specie differentia. Si autem loquimur de formali
obie<lb ed="#V" n="26" break="no"/>cto fidei sic dico quod est tantum verum increatum: quia tale obiectum est ratio
<lb ed="#V" n="27"/>credendi cui innititur fidelis in assentiendo vero credito.
Il<lb ed="#V" n="28" break="no"/>la autem ratio est tantum prima virtus. Quicquid enim per fidem credimus
<lb ed="#V" n="29"/>ideo credimus: quia credimus quod prima veritas hoc
reuela<lb ed="#V" n="30" break="no"/>uit: nec potest dici quod tale obiectum sit obiectum acquisite
credu<lb ed="#V" n="31" break="no"/>litatis: sicut patet ex solutione vltimi argumenti penul.
<lb ed="#V" n="32"/>quaestionis precedentis distin.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e268">
<lb ed="#V" n="33"/>Ad primum in oppositum dicitur quod quamuis
obiecta<lb ed="#V" n="34" break="no"/>mamlia charitatis plura sint: tamen
ob<lb ed="#V" n="35" break="no"/>iectum formale quod est ratio diligendi non est nisi vnum scilicet bonum in
<lb ed="#V" n="36"/>creatum. Quicquid enim per charitatem diligimus: propter illud bonum
<lb ed="#V" n="37"/>diligimus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e281">
¶ Ad secundum dicendum quod procedit de materiali obiecto.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e283">
<lb ed="#V" n="38"/>¶ Ad tertium dicendum quod credens fornicationem non esse
pecca<lb ed="#V" n="39" break="no"/>tu: ideo est infidelis: quia non assentit prime veritati dicenti
for<lb ed="#V" n="40" break="no"/>nicationem esse peccatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e293">
¶ Ad quartum dicendum quod ibi non loqutu
<lb ed="#V" n="41"/>apostolus de principali actu fidei qui est assentire prime veritati
im<lb ed="#V" n="42" break="no"/>mediate propter se: sed loquitur de quadam credendorum acquisita
cogni<lb ed="#V" n="43" break="no"/>tione: de qua ipse dicit ad Ro. 10. Quod fides est ex auditu:
<lb ed="#V" n="44"/>quam cognitionem praesupponit sicut materialem. Actus fidei qui est
as<lb ed="#V" n="45" break="no"/>sentire. Ad hoc enim quod fidelis per fidem credendis assentiat
pre<lb ed="#V" n="46" break="no"/>supponitur aliqua alia cognitio de credendis: vt saltem
cogno<lb ed="#V" n="47" break="no"/>scat: quid est quod dicitur per nomen quod etiam non nisi per
spe<lb ed="#V" n="48" break="no"/>culum: et in enigmate cognoscit.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g59427-Dd1e314">
<head xml:id="kzz7yh-g59427-Hd1e316">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e318">
Questio II
<lb ed="#V" n="49"/>Ecundo quaeritur vtrum obiectum fidei sit
<lb ed="#V" n="50"/>verum complexum vel incomplexum:
<lb ed="#V" n="51"/>et videtur quod incomplexum: quia obiectum fidei est veritas
<lb ed="#V" n="52"/>prima quae est icomplexa.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e329">
¶ Item articuli fidei contenti in
<lb ed="#V" n="53"/>symbolo non exprimuntur per modu veritatis complexe. Non enim
<lb ed="#V" n="54"/>dicitur. Credo quod deus est pater omnipotens: sed Credo in deum
<lb ed="#V" n="55"/>patrem omnipotente: et tamen articuli sunt obiectum fidei.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e338">
¶ Item
ve<lb ed="#V" n="56" break="no"/>ritas rei: alia est a veritate enunciabilis: quia ista causa est istius secundum
<lb ed="#V" n="57"/>philosophum libro praedicamentorum. Sed veritas rei est immediatum fidei
<lb ed="#V" n="58"/>obiectum: non ergo veritas enunciabilis: sed verum complexum est
<lb ed="#V" n="59"/>enunciabile quoddam: ergo obiectum fidei non est verum complexum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e349">
<lb ed="#V" n="60"/>¶ Item nobiliori modo fertur intellectus per fidem in obiectum fidei
<lb ed="#V" n="61"/>quam sensus in suum obiectum: sed sensus fertur in obiectum suum
<lb ed="#V" n="62"/>modo incomplexo: ergo intellectus per fidem sertur in ipsum
<lb ed="#V" n="63"/>creditum modo incomplexo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e361">
<lb ed="#V" n="64"/>Contra Augu. enchi. 20. c. Si tollatur assentio fides
<lb ed="#V" n="65"/>tollatur: quia sine assentione nihil creditur: sed
as<lb ed="#V" n="66" break="no"/>sensus intellectus non esttnisi respectu complexi: ergo illud
<lb ed="#V" n="67"/>verum quod est fidei obiectum est complexum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e372">
¶ Item omnis
infide<lb ed="#V" n="68" break="no"/>lis errat: sed quicumque errat aliquid attribuit alicui quod sibi non
<!--00180.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>conuenit: autem aliquid ab eo remouet quod sibi conuenit: ergo
insi<lb ed="#V" n="70" break="no"/>delitas est respectu falsi complexi: ergo a simili et fides est
re<lb ed="#V" n="71" break="no"/>spectu veri complexi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e388">
<lb ed="#V" n="72"/>Respondeo quod tam verum complexum quam icomplexum
<lb ed="#V" n="73"/>est obiectum fidei. Uerum enim
incomple<lb ed="#V" n="74" break="no"/>xum est ipsa res credita. Trinitas enim in vnitate et vnitas
<lb ed="#V" n="75"/>in trinitate res credita est: et quia existentia rei causa est
veri<lb ed="#V" n="76" break="no"/>tatis enunciationis: ideo enunciationem ipsam rem
significan<lb ed="#V" n="77" break="no"/>tem credimus esse veram: veritas autem enuciationis: veritas
<lb ed="#V" n="78"/>complexa est: et sic obiectum fidei magis est: et principalius ipsa
<lb ed="#V" n="79"/>res quam veritas enunciabilis: quia tamen assensus nostri intellectus
<lb ed="#V" n="80"/>non est natus ferri super aliquod obiectum: nisi componendo vel
di<lb ed="#V" n="81" break="no"/>uidendo: ideo verum incomplexum creditur modo complexo
ex<lb ed="#V" n="82" break="no"/>parte credentis: rem autem credere essentiale est fidei
simpli<lb ed="#V" n="83" break="no"/>citer: credere autem enunciabile sub indeterminata temporis
dif<lb ed="#V" n="84" break="no"/>ferentia eta essentiale est: sed credere enunciabile sub certa
<lb ed="#V" n="85"/>temporis differentia non est essentiale fidei simpliciter: sed fidei sub
ratio<lb ed="#V" n="86" break="no"/>ne quae est explicita. Duo prima argumenta ad partem primam
pro<lb ed="#V" n="87" break="no"/>cedunt de obiecto quod est res credita.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e425">
¶ Ad tertium dicendum
<lb ed="#V" n="88"/>quod non concludit: quin veritas enunciabilis sit obiectum fidei:
<lb ed="#V" n="89"/>sed quod res credita per prius et principalius est obiectum eius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e432">
<lb ed="#V" n="90"/>¶ Ad quartum dicendum quod quamuis ceteris paribus nobilius sit
<lb ed="#V" n="91"/>apprehendere modo incomplexo quam complexo: vnde deus modo
<lb ed="#V" n="92"/>incomplexo intelligit quicquid intelligit angeli et hominem esse
sub<lb ed="#V" n="93" break="no"/>stantiam: et sic de aliis modo incomplexo intelligunt tamen quia sensus
<lb ed="#V" n="94"/>non apprehendit intrinseca rei: sicut noster intellectus: nec ita per
<lb ed="#V" n="95"/>fecte: ideo quamuis apprehendat modo incomplexo albedinem in
<lb ed="#V" n="96"/>pariete et intellectus noster modo complexo: tamen nobilius
appre<lb ed="#V" n="97" break="no"/>hendit intellectus quam sensus. Uel potest dici quod sensus non apt
<lb ed="#V" n="98"/>hendit compositionem vnius rei cum alia. Unde non
apprehen<lb ed="#V" n="99" break="no"/>dit parietem esse albtum: sed apprehendit albedinem tantum: noster
<lb ed="#V" n="100"/>autem intellectus apprehendendo aliquam essentiam absolute
appe<lb ed="#V" n="101" break="no"/>hendere potest modo incomplexo.
<lb ed="#V" n="102"/>Primum argumentum ad parte aliam
<lb ed="#V" n="103"/>concludit quod non
<lb ed="#V" n="104"/>possumus credere obiectum fidei: nisi modo complexo: sed ex
<lb ed="#V" n="105"/>hoc non sequitur quin illud quod est verum incomplexum possit esse fidei
<lb ed="#V" n="106"/>obiectum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e471">
¶ Ad secundum dicendum de ipso discredere: sicut de ipso
<lb ed="#V" n="107"/>credere: quantum ad complexionem et incomplexionem. obiectum enim
<lb ed="#V" n="108"/>infidelitatis est res discredita quam infidelis modo complexo
<lb ed="#V" n="109"/>discredit.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g59427-Dd1e481">
<head xml:id="kzz7yh-g59427-Hd1e483">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e485">
Questio. III.
<lb ed="#V" n="110"/>TErtio queritur vtrum fide possit subesse
<lb ed="#V" n="111"/>falsum et videtur quod sic: quia fides credit
su<lb ed="#V" n="112" break="no"/>turam resurrectionem: sed hoc absolute posset non
<lb ed="#V" n="113"/>euenire: ergo fides credit aliquid: quod potest falsum
<lb ed="#V" n="114"/>
rem<lb ed="#V" n="115" break="no"/>esse.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e501">
¶ Item per fidem creditur corpus christi esse sub speciebus in
<lb ed="#V" n="116"/>altari: sed hoc potest falsum esse: quia sacerdos potest in his: que
<lb ed="#V" n="117"/>sunt de essentia sacramenti deficere: ergo per fidem potest aliquid
credi<lb ed="#V" n="118" break="no"/>falsum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e510">
¶ Item per charitatem potest diligi aliquid non bonum: sicut
<lb ed="#V" n="119"/>patet cu per charitatem diligimus aliquem malum quem
<lb ed="#V" n="120"/>credimus esse bonum: ergo a simili per fidem possumus
<lb ed="#V" n="121"/>credere aliquod falsum cum non magis sit obiectum fidei
ve<lb ed="#V" n="122" break="no"/>rum quam charitatis bonum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e521">
¶ Item per scientiam potest
<lb ed="#V" n="123"/>sciri verum et falsum. vt enim dicit philosophus. 5 ethi. c. 1.
<lb ed="#V" n="124"/>Scientia est eadem contrariorum: ergo a simili per fidem
<lb ed="#V" n="125"/>potest credi verum et falsum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e531">
<lb ed="#V" n="126"/>Contra secundum Augu. i. li retracta. c. 16. Fides christia
<lb ed="#V" n="127"/>na nec fallere: nec falli potest.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e538">
¶ Item Ber.
<lb ed="#V" n="128"/>de precepto et dispen. c. 34. Fides falsa non est fides: sed
<lb ed="#V" n="129"/>si fidei posset subesse falsum: fides posset esse falsa: ergo
pos<lb ed="#V" n="130" break="no"/>sibile esset: quod fides non esset fides: quod falsum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e547">
<lb ed="#V" n="131"/>Respondeo quod fidei non potest subesse falsum.
<lb ed="#V" n="132"/>Fides enim non potest intellectum
<lb ed="#V" n="133"/>determinare ad credendum aliquid: quod non sit consonum
<lb ed="#V" n="134"/>formali rationi sui obiecti: quia illi rationi innititur
fi<lb ed="#V" n="135" break="no"/>des in credendo quicquid credit: illa autem ratio vt
su<lb ed="#V" n="136" break="no"/>perius est ostensum: prima veritas est: cui non potest
<lb ed="#V" n="137"/>concordare nisi verum. Unde et si fidelis possit cre¬
<!--00181.xml-->
<pb ed="#V" n="85-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>dere aliquid falsum: hoc non est inquantum fidelis: quia
<lb ed="#V" n="2"/>hoc non potest per fidem: sed per opinionem vel suspitionem
<lb ed="#V" n="3"/>quam ipse vel alia cteatura sibi formauit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e578">
<lb ed="#V" n="4"/>Ad primum in oppositum dicendum quod quamuis
resur<lb ed="#V" n="5" break="no"/>rectio mortuorum absolute posset
<lb ed="#V" n="6"/>non euenire: non tamen est hoc possibile per comparationem ad
di<lb ed="#V" n="7" break="no"/>uinam prescientiam: cui fides innititur. Fides enim illuminat in
<lb ed="#V" n="8"/>tellectum nostrum ad assentiendum vero secundum illustrationem
diui<lb ed="#V" n="9" break="no"/>ne scientie: que falsa esse non potest
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e594">
¶ Ad secundum dicendum: quod per
fiden<lb ed="#V" n="10" break="no"/>creditur christi corpus esse sub speciebus in altari si paracta
<lb ed="#V" n="11"/>sunt omnia que concurrunt ad essentiam sacramenti: et hoc semp
<lb ed="#V" n="12"/>est verum: non oportet tamen quod sidelis quando adorat semper
habe<lb ed="#V" n="13" break="no"/>at istam conditionem in cogitatione actuali.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e605">
¶ Ad tertium
<lb ed="#V" n="14"/>dicendum quod per charitatem non potest diligi aliquid non bonum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e611">
<lb ed="#V" n="15"/>¶ Unde quando diligo aliquem qui non est bonus: si ipsum diligo
<lb ed="#V" n="16"/>per charitatem non disigo in eo nisi bonum: sicut enim
di<lb ed="#V" n="17" break="no"/>cit Augu. 8. de tri. c. 6. Qui amat homines: aut quia iusti sunt:
<lb ed="#V" n="18"/>aut vt iusti sint amare debet. Amare autem peccatorem ad
<lb ed="#V" n="19"/>hoc vt iustus sit non est amare nisi bonum: quia iustitiam que
<lb ed="#V" n="20"/>est bonum optat natura peccatoris que bonitate naturali bona
<lb ed="#V" n="21"/>est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e629">
¶ Ad quartum dicendum: quod nullo modo potest sciri falsum
<lb ed="#V" n="22"/>sicut enim dicit philosophus id est posteriorum. Non potest sciri quod
diame<lb ed="#V" n="23" break="no"/>ter sit symmiter: sciri tamen potest aliquid esse falsum: sed hoc
sci<lb ed="#V" n="24" break="no"/>re non est scire falsum sed verum. Falsum enim esse falsum
ve<lb ed="#V" n="25" break="no"/>rum est. Unde cum dicit philosophus quod eadem scientia est contraiorum
<lb ed="#V" n="26"/>non est ntelligendum de oppositis que sunt verum et
fal<lb ed="#V" n="27" break="no"/>sum: sed de contrariis quorum quodlibet importat
ali<lb ed="#V" n="28" break="no"/>quam veritatem.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g59427-Dd1e649">
<head xml:id="kzz7yh-g59427-Hd1e651">Quaestio 4</head>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e653">
Questio. IIII
<lb ed="#V" n="29"/>Uarto Queritur vtrum obiectum fidei
<lb ed="#V" n="30"/>possit esse aliquid visum visione
<lb ed="#V" n="31"/>sensibili: quia vtrum fides possit stare cum clara
vi<lb ed="#V" n="32" break="no"/>sione intellectuali inferius tanget. Et videtur
<lb ed="#V" n="33"/>quod obiectum fidei possit esse aliquid visum visione
sensibi<lb ed="#V" n="34" break="no"/>li: vt enim habetur Io. 20. dicit saluator thome. Quia
vidisti<lb ed="#V" n="35" break="no"/>me thoma credidisti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e671">
¶ Item vt habetur actuum primo
Di<lb ed="#V" n="36" break="no"/>scipuli viderunt christum ascendentem in celum: et tamen christum
<lb ed="#V" n="37"/>ascendisse in celum articulus fidei est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e678">
¶ Item beata virgo
ex<lb ed="#V" n="38" break="no"/>perimentaliter sciuit se concepisse sine virili semine: et tamen
<lb ed="#V" n="39"/>ipsum sic concepisse creditum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e685">
¶ Item de re sensibiliter
<lb ed="#V" n="40"/>audita habetur fides: vnde ad Ro. x. Fides ex auditu:
<lb ed="#V" n="41"/>ergo a simili de re sensibiliter visa.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e693">
¶ Item visio sensibilis non
<lb ed="#V" n="42"/>determinat intellectum ad assentiendum de necessitate rei
<lb ed="#V" n="43"/>iuste. De re enim visa dubitari potest. Unde de discipulis
di<lb ed="#V" n="44" break="no"/>citur Mattb 14 quod videntes christum supra mare ambulantem
<lb ed="#V" n="45"/>timuerunt dicentes quod phantasma est: sed cognitio que non
<lb ed="#V" n="46"/>determinat intellectum ad assentiendum de necessitate rei
<lb ed="#V" n="47"/>cognite non euacuat fidem respectu illius rei: ergo fides
po<lb ed="#V" n="48" break="no"/>test esse de re cognita sensibili visione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e711">
<lb ed="#V" n="49"/>Contra secundum postondum ad heb. xi. Fides est respectu non
<lb ed="#V" n="50"/>apparentium: sed visa sensibili visione sunt
ap<lb ed="#V" n="51" break="no"/>parentia: ergo respectu eorum non est fides.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e720">
¶ Item Augusti.
<lb ed="#V" n="52"/>de videndo deo non multum longe post principium.
Pesen<lb ed="#V" n="53" break="no"/>tia videntur. creduntur absentia: et quasi statim post dicit quod
<lb ed="#V" n="54"/>praesentia illa: hic intelligamus dicta que presto sunt
sensi<lb ed="#V" n="55" break="no"/>sibus: siue anime: siue corporis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e731">
¶ Item actus fidei est
diffici<lb ed="#V" n="56" break="no"/>lis et voluntarius. Assentire aut rei sensibiliter vise sacile
<lb ed="#V" n="57"/>est et necessarium: ergo respectu sensibiliter visi non est fides.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e738">
<lb ed="#V" n="58"/>Respondeo quod visa visione sensibili ratione
hus<lb ed="#V" n="59" break="no"/>quod visum est non potest esse obiectum
fi<lb ed="#V" n="60" break="no"/>dei sicut bene ostendunt rationes facte ad hanc partem cui
con<lb ed="#V" n="61" break="no"/>cordat Aug. super illud Io. 14. Si abiero et preparauero
<lb ed="#V" n="62"/>vobis locum dicens in glo. Fides que non videt credit:
<lb ed="#V" n="63"/>nam si videt non est sides: et hoc rationabile est: de ratione enim
si<lb ed="#V" n="64" break="no"/>dei est essc cum enigmate respectu rei non apparentis. Quod
<lb ed="#V" n="65"/>autem sensibiliter videtur quantum ad illud quod videtur clare
<lb ed="#V" n="66"/>et presentialiter cognoscitur. Quia tamen aliqua res secundum
ali<lb ed="#V" n="67" break="no"/>quid sui sensibiluer potest esse visa: et secundum aliud non sicut
ap<lb ed="#V" n="68" break="no"/>paret in christo. Uisu enim thoms apprehendit ipsum ho¬
<!--00181.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>minem: non tamen vidit sensibiliter illum hominem esse
<lb ed="#V" n="70"/>deum: similiter discipuli illum hominem sensibili visione
vide<lb ed="#V" n="71" break="no"/>runt ascendentem in celum. Sed sensibiliter non viderunt
<lb ed="#V" n="72"/>eum esse deum qui ascendebat. Unde thomas per fidem
il<lb ed="#V" n="73" break="no"/>lum quem videbat deum confessus est: dicens dominus meus et deus meus.
<lb ed="#V" n="74"/>Discipuli etiam illum quem ascendentem viderunt deum esse per
<lb ed="#V" n="75"/>fidem crediderunt. Beata etiam virgo illum quem experimen
<lb ed="#V" n="76"/>to certo sciebat se concupisse sine virili semine per fidem
cre<lb ed="#V" n="77" break="no"/>didit esse deum. Articulus autem de ascensione christi in
ce<lb ed="#V" n="78" break="no"/>lum est: quod filius dei homo ascendit in celum. Similiter
articu<lb ed="#V" n="79" break="no"/>lus de conceptione est quod filius dei inquantum homo fuit
conce<lb ed="#V" n="80" break="no"/>ptus per spiritum sanctum in vtero virginis. Unde ide
<lb ed="#V" n="81"/>secundum aliquid sui potest esse sensibilem visum: et secundum aliud creditum
<lb ed="#V" n="82"/>Ex dictis patet solutio ad tria prima argumenta ad
parti<lb ed="#V" n="83" break="no"/>primam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e801">
¶ Ad quartum dicendum: quod obiectum auditus sunt ipse
<lb ed="#V" n="84"/>voces respectu quarum non est fides: sed respectu rerum
signa<lb ed="#V" n="85" break="no"/>tarum per voces que res non sunt obiectum ipsius
audi<lb ed="#V" n="86" break="no"/>tus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e811">
¶ Ad quantum dicendum: quod maior falsa est accipiendo visum
<lb ed="#V" n="87"/>respectu sui proprii obiecti circa quod non decipitur secundum philosophum
<lb ed="#V" n="88"/>secundo de anima: sed respectu sui obiecti per accidens: quod est
<lb ed="#V" n="89"/>res colorata aut vbi rei colorate respectu cuius obiecti
<lb ed="#V" n="90"/>sensus decipi potest: et sic maior argumenti vera est. Unde quando
<lb ed="#V" n="91"/>discipuli viderunt cheistum ambulantem supra mare: si tam
<lb ed="#V" n="92"/>clare viderunt non dubitauerunt de homine quod
specta<lb ed="#V" n="93" break="no"/>bat ad proprium obiectum visus ipsius: sed de hoc quod
spe<lb ed="#V" n="94" break="no"/>ctabat ad obiectum per accidens scilicet de substantia illius quem
<lb ed="#V" n="95"/>sic coloratum et figuratum videbant: et secundum hunc modum vel
<lb ed="#V" n="96"/>lent aliqui sorte dicere quod assensus quo assentiebant discipuli
<lb ed="#V" n="97"/>post christi resurrectionem illum quem videbant esse illum
eun<lb ed="#V" n="98" break="no"/>dem in numero quem pati viderant poterat esse per fidem: hoc
<lb ed="#V" n="99"/>enim non spectabat ad proprium obiectum ipsiu sensus.
<lb ed="#V" n="100"/>Uel potest dici ad argumentum: quod quia nox erat ipsum clare
<lb ed="#V" n="101"/>non videbant quando dixerunt: quia phantasma est. Argumenta ad
<lb ed="#V" n="102"/>partem aliam procedunt de sensibiliter viso quantum ad illud
<lb ed="#V" n="103"/>quod sensibiliter visum est: et sic bene concedo quod non est
<lb ed="#V" n="104"/>obiectum fidei.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g59427-Dd1e854">
<head xml:id="kzz7yh-g59427-Hd1e856">Quaestio 5</head>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e858">
Questio. V
<lb ed="#V" n="105"/>QUinto queritur vtrum obiectum fidei sit
<lb ed="#V" n="106"/>aliquid scitum. Et videtur quod sic per
<lb ed="#V" n="107"/>fidem aliquis homo simplex assent et isti
veru<lb ed="#V" n="108" break="no"/>tati: quod deus est vnus: hoc tamen a multio scitur quod
<lb ed="#V" n="109"/>certam demonstrationem: ergo idem potest esse scitum et creditum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e871">
<lb ed="#V" n="110"/>¶ Item simul sunt respectu eiusdem cognitio sensitiua et in
<lb ed="#V" n="111"/>tellectiua: quia sensitiua ordinatur ad intellectum sed
cogni<lb ed="#V" n="112" break="no"/>tio fidei ordinatur ad cognitionem scientie: quia credere disponit
<lb ed="#V" n="113"/>hominem ad intelligendum credita: ergo respectu eiusde potest
<lb ed="#V" n="114"/>esse fides et scientia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e884">
¶ Item Augu. 14. de trini. c. I. dicit quod
<lb ed="#V" n="115"/>fides saluberrima que ad veram beatitudinem ducit scientia
<lb ed="#V" n="116"/>gignitur nutritur defenditur roboratur. hoc autem
includi<lb ed="#V" n="117" break="no"/>respectu eiusdem posse esse scientiam et fidem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e893">
¶ Item selicitas
<lb ed="#V" n="118"/>animarum a nobis creditur per fidem: sed secundum Auicena. 9 metaphy.
<lb ed="#V" n="119"/>c. septimo. Felicitas et miseria animarum apprehenduntur
in<lb ed="#V" n="120" break="no"/>tellectu et argumentatione demonstratiua. Cum ergo secundum
<lb ed="#V" n="121"/>philosophum id est poste. Demonstratio sit syllogismus faciens scire
re<lb ed="#V" n="122" break="no"/>spectu eiusdem potest esse sides et scientia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e907">
<lb ed="#V" n="123"/>Contra secundum philosophum idcst postc. Simul idem scite et opina
<lb ed="#V" n="124"/>ri non contingit: quia opinari est
apprehendere<lb ed="#V" n="125" break="no"/>non sub certitudine: scire autem est apprehendere sub
certitu<lb ed="#V" n="126" break="no"/>dine: ergo similiter cum credere sit apprehendere non sub
certitu<lb ed="#V" n="127" break="no"/>dine cum quantum ad hoc sit infra scientiam constituta: vt superius
<lb ed="#V" n="128"/>habitum est: non est possibile idem simul credi et sciri.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e923">
¶ Item
<lb ed="#V" n="129"/>secundum Greg. in quandam homelis super illud Io. 20. Thomas
<lb ed="#V" n="130"/>vnus ex duodecim: que apparent fidem non habent: sed
agnitio<lb ed="#V" n="131" break="no"/>nem: ergo respectu illorum respectu quorum est scientialis
cogni<lb ed="#V" n="132" break="no"/>tio non est fides.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e934">
¶ Item ea respectu quorum est sides
<lb ed="#V" n="133"/>excedunt facultatem nostre naturalis cognitionis. vnde vt ostem
<lb ed="#V" n="134"/>sum est. Fides haberi non potest nisi per supernaturalem
illu<lb ed="#V" n="135" break="no"/>strationem: sed ea respectu quorum est scientia non
tran<lb ed="#V" n="136" break="no"/>scendunt facultatem nostre naturalis cognitiono: ergo
<!--00182.xml-->
<pb ed="#V" n="85-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>scita non sunt credita nec econuerso.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e954">
<lb ed="#V" n="2"/>Respondeo quod scitum ab vno potest esse
obie<lb ed="#V" n="3" break="no"/>ctum fidei in alio. Beati enim omnes
<lb ed="#V" n="4"/>articulos fidei sciunt qui sunt obiectum fidei nostre. Simili
<lb ed="#V" n="5"/>scitam ab vno prius potuit esse creditum ab eodem sicut
hoc<lb ed="#V" n="6" break="no"/>mines beati articulos: quos modo sciunt prius in hac
vi<lb ed="#V" n="7" break="no"/>ta crediderunt. Quidam etiam in hacvita aliquid credunt quod
<lb ed="#V" n="8"/>alii sciunt. Uerbi gratia. Deum esse creditur a simplicibus.
<lb ed="#V" n="9"/>Unde augu. xi. de ci. c. iiii. Deum esse credimus. Hoc tamen ab
<lb ed="#V" n="10"/>aliquibus demonstratione scitur procedente ex principiis per
<lb ed="#V" n="11"/>se notis: quo ad nos: per nostrum lumen naturale: vel saltem per
<lb ed="#V" n="12"/>aliquod lumen supernaturale quo non tantum posset demonstra
<lb ed="#V" n="13"/>ri deum esse: sed deum esse trinum et vnum. Cum enim dicat
<lb ed="#V" n="14"/>Ricar. i. li.o de trinitate. c. 4. Ad quorumlibet explanationem
<lb ed="#V" n="15"/>que necesse est credere non modo probabilia: sed etiam
neces<lb ed="#V" n="16" break="no"/>saria argumenta non deesse quamuis illa interim contingat nostram
<lb ed="#V" n="17"/>latere industriam: posset nobis a deo infundi
supernatura<lb ed="#V" n="18" break="no"/>le lumen quo veritates alique vltro se offerrent intellectur
<lb ed="#V" n="19"/>ntstro per quas possemus deum esse trinum et vnum necessa
<lb ed="#V" n="20"/>ria et euidenti etiam quo ad nos ratione probare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e998">
¶ Idem etiam
<lb ed="#V" n="21"/>ab eodem homine in hac vita primo potest esse creditum et postea
<lb ed="#V" n="22"/>per demonstrationem scitum. Dico tamen quod si aliquid sic scitum
<lb ed="#V" n="23"/>per demonstrationem procedentem ex principiis per se notis: quo
<lb ed="#V" n="24"/>ad nos ita quod vltro se offerant intellectui nostro illud vniversale
<lb ed="#V" n="25"/>et secundum idem non potest simul ab eodem homine esse creditum si
ac<lb ed="#V" n="26" break="no"/>cipiantur scire et credere secundum actum: quia impossibile est quod in
<lb ed="#V" n="27"/>tellectus actu assentiat vni et eidem veritati de necessitate
<lb ed="#V" n="28"/>et non de necessitate simul: sed quia per demonstrationem in
via<lb ed="#V" n="29" break="no"/>non possimus scire aliquid creditum tali scientie que perfecte
<lb ed="#V" n="30"/>tollat omne enigma: sicut facit visis patrie. Ideo mihi vi
<lb ed="#V" n="31"/>detur dicendum et probabiliter quod in via aliquid potest esse a nobis
si<lb ed="#V" n="32" break="no"/>mul scitum et creditum secundum habitum: nec enim inconueniens est
<lb ed="#V" n="33"/>quod respectu alicuius veritatis scire habeamus habitum
<lb ed="#V" n="34"/>quo illam crederemus si esam nesciremus: et quo possumus
<lb ed="#V" n="35"/>exire in actum credendi quando non sumus in actu sciendi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1033">
<lb ed="#V" n="36"/>Ad primum ad partem primam dicendum quod non plus
<lb ed="#V" n="37"/>concludit nisi quod aliquid creditum
<lb ed="#V" n="38"/>ab vno potest esse scitum ab alio: et hoc est verum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1043">
¶ Ad secundum
<lb ed="#V" n="39"/>dicendum: quod actus cognitionis sensitiue nihil includit
repu<lb ed="#V" n="40" break="no"/>gnans actui cognitionis intellectiue: sed actus credendi
<lb ed="#V" n="41"/>includit aliquid repugnans actui sciendi respectu eiusdem
<lb ed="#V" n="42"/>veritatis: quia assentire alicui veritati de necessitate: et eundem
<lb ed="#V" n="43"/>intellectum assentire non de necessitate illi eidem veritati
in<lb ed="#V" n="44" break="no"/>ter se repugnant.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1059">
¶ Ad tertium dicendum: quod ibi non loquitur
Au<lb ed="#V" n="45" break="no"/>gu. de scientia habtta per demonstrationem procedente ex
prin<lb ed="#V" n="46" break="no"/>cipiis per se notis quo ad nos que de necessitate facit
as<lb ed="#V" n="47" break="no"/>sentire rei scite: sed loqutur de scientia acquisita ex principiis
<lb ed="#V" n="48"/>probabilibus que intellectum infidelis non necessitant
quam<lb ed="#V" n="49" break="no"/>uis manuducant.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1072">
¶ Ad quartum dicendum: quod felicitas animarum in
<lb ed="#V" n="50"/>quantum est a nobis credita non habetur per demonstrationem.
<lb ed="#V" n="51"/>procedentem ex principiis per se notis quo ad nos: vnde nec
<lb ed="#V" n="52"/>ipse Auicem. illam felicitatem secundum quod est a nobis credita:
cogno<lb ed="#V" n="53" break="no"/>uit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1083">
¶ Preterea per illud argumentum non concluderetur nisi
<lb ed="#V" n="54"/>quod aliquid ab vno possit esse scitum quod ab alio est creditum
<lb ed="#V" n="55"/>vel ab eodem alio tempore.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1090">
<lb ed="#V" n="56"/>Ad primum ad partem aliam dicendum: quod idem
potest<lb ed="#V" n="57" break="no"/>esse opinatum ab vno: et scitum ab
<lb ed="#V" n="58"/>alio: vel ab eodem diuersis temporibus: vel eodem tempore
se<lb ed="#V" n="59" break="no"/>cundum tamen aliud et aliud: sed quod aliquid secundum idem sui ab
eo<lb ed="#V" n="60" break="no"/>dem intellectu simul sit actualiter scitum et opinatum
im<lb ed="#V" n="61" break="no"/>possibile est: et ego similiter concedo: quod impossibile est eum
<lb ed="#V" n="62"/>dem intellectum simul esse in actu sciendi et credendi respectu
<lb ed="#V" n="63"/>vnius obiecti: et secundum idem: magis tamen repugnat actui
scien<lb ed="#V" n="64" break="no"/>di actus opinandi quam actus credendi: quia fides assentit
alte<lb ed="#V" n="65" break="no"/>ri parti sine opposite partis formidine. Qui autem
opina<lb ed="#V" n="66" break="no"/>tur assentit vni parti cum opposite partis formidine
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1116">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="67"/>secundum dicendum: quod procedit vel de his que videntur visione
sen<lb ed="#V" n="68" break="no"/>sibili vel si procedit de visis secundum scientiam vie accipitur ibi si¬
<!--00182.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>des pro actu crcdendi: ita vt velit dicere Grego. quod actus
<lb ed="#V" n="70"/>credendi et actus sciendi in eodem intellectu non sunt simul
re<lb ed="#V" n="71" break="no"/>spectu eiusdem obiecti et secundum idem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1135">
¶ Ad tertium dicendum quod que
<lb ed="#V" n="72"/>dam sunt antecedentia ad articulos fidei que omnes
articu<lb ed="#V" n="73" break="no"/>li presupponunt: vt deum esse et ipsum vnum esse: et quedam
con<lb ed="#V" n="74" break="no"/>sequuntur articulos fidei: vt ea que per articulos probantur:
<lb ed="#V" n="75"/>cur ergo dicitur quod ea que creduntur excedunt facultatem nostre
<lb ed="#V" n="76"/>naturalis cognitionis: hoc non est intelligendum de his que
ar<lb ed="#V" n="77" break="no"/>ticulos antecedut nisi pro tanto dicas excedere: quia per
na<lb ed="#V" n="78" break="no"/>turam non possumus ea cognoscere cognitione excludente
<lb ed="#V" n="79"/>omne enigma sicut facit visio patrie. Potest etiam dici quod et si
<lb ed="#V" n="80"/>ipsi articuli non possint a nobis sciri per lumen naturale
<lb ed="#V" n="81"/>possent tamen a nobis sciri etiam in hac via per aliquod
lu<lb ed="#V" n="82" break="no"/>men supernaturale quod deus in nobis infundere posset
<lb ed="#V" n="83"/>si vellet
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1164">
¶ Ad quartum dicendum quod procedit de actu sciendi et
<lb ed="#V" n="84"/>credendi in eodem intellectu respectu eiusdem obiecti:
<lb ed="#V" n="85"/>et secundum idem et in eodem tempore.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g59427-Dd1e1172">
<head xml:id="kzz7yh-g59427-Hd1e1174">Quaestio 6</head>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1176">
Questio. VI
<lb ed="#V" n="86"/>SExto Queritur vtrum obiectum fidei possit esse
<lb ed="#V" n="87"/>aliquid opinatum. Et videtur quod sic
<lb ed="#V" n="88"/>secundum Ansel. monoluis. c. i. Aliqua que necessarium
<lb ed="#V" n="89"/>est credere ratione possunt persuaderi. Sed
ratio<lb ed="#V" n="90" break="no"/>persuadens est probabilis: ergo fides secum compatitur
pro<lb ed="#V" n="91" break="no"/>babilem rationem. Cum ergo probabilis ratio generet
opinio<lb ed="#V" n="92" break="no"/>nem: videtur quod fides et opinio possint esse respectu eiusdem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1194">
<lb ed="#V" n="93"/>¶ Item fundamento christiane religionis non repugnat
ali<lb ed="#V" n="94" break="no"/>quid in hac via quo solet corrigi consuetudo praua: sed secundum
<lb ed="#V" n="95"/>augu. 3. de libei arbitrnii longe ante medium. Solet recta
opi<lb ed="#V" n="96" break="no"/>nio prauam corrigere consuetudinem: ergo cum fides sit
funda<lb ed="#V" n="97" break="no"/>mentum christiane religionis simul potest stare cum fide
respe<lb ed="#V" n="98" break="no"/>ctu eiusdem opinio recta.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1210">
¶ Item ad eandem conclusionem potest
<lb ed="#V" n="99"/>haberi medium probabile: et medium necessarium et per se
no<lb ed="#V" n="100" break="no"/>tum sed primum medium generat opinionem: secundum medium
<lb ed="#V" n="101"/>generat scientiam: ergo respectu eiusdem simul possunt esse
<lb ed="#V" n="102"/>scientia et opinio: sed fides magis concordat cum opinione quam
<lb ed="#V" n="103"/>scientia cum sit media inter eas. Est enim supra opinionem
<lb ed="#V" n="104"/>et infra scientiam constitutam: ergo magis potest se compati opinio
<lb ed="#V" n="105"/>cum fide quam cum scientia etiam respectu eiusdem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1228">
<lb ed="#V" n="106"/>Contra. Bernar. 5. libro de considera. c. 5 Opinio
ni<lb ed="#V" n="107" break="no"/>hil certi habet et parum post opinio si
ha<lb ed="#V" n="108" break="no"/>bet assertionem temeraria est: sed per fidem intellectus
certi<lb ed="#V" n="109" break="no"/>tudinaliter et assertiue sine aliqua temeritate adheret
cre<lb ed="#V" n="110" break="no"/>dito: ergo respectu eiusdem non potest simul esse fides cum
opi<lb ed="#V" n="111" break="no"/>nione.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1245">
¶ Item opinans innititur rationi probabili principaliter
<lb ed="#V" n="112"/>credens aut per fidem innititur principaliter prime veritati.
<lb ed="#V" n="113"/>Sed ista simul stare non possunt: vt aliquis assentiat alicui
<lb ed="#V" n="114"/>veritati innitendo principaliter prime veritati et
inniten<lb ed="#V" n="115" break="no"/>do principaliter probabili rationi: ergo respectu eiusdem non
con<lb ed="#V" n="116" break="no"/>patiuntur se fides et opinio in eodem.
<lb ed="#V" n="117"/>Ad instam questionem diunaliqui:
<lb ed="#V" n="118"/>quod duplex est
<lb ed="#V" n="119"/>opinio. Una est acceptio vnius partis cum formidine
al<lb ed="#V" n="120" break="no"/>terius: alia quecumque acceptio ex probabili ratione
causa<lb ed="#V" n="121" break="no"/>ta. Prima in eodem intellectu: et respectu eiusdem obiecti
<lb ed="#V" n="122"/>non potest simul stare cum fide: quia credens adheret vni parti
si<lb ed="#V" n="123" break="no"/>ne alterius formidine: sed secunda opinio simul potest
sta<lb ed="#V" n="124" break="no"/>re cum fide: quia ad ea que fidei sunt possunt rationes probabiles
<lb ed="#V" n="125"/>haberi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1278">
¶ Sed contra hoc arguunt aliqui sic opinans
inquan<lb ed="#V" n="126" break="no"/>tum opinans non est certus de veritate quam opinatur: quia
<lb ed="#V" n="127"/>inquantum opinans rationi probabili innititur que non facit
<lb ed="#V" n="128"/>certitudinem. Qui autem non est certus de aliqua veritate de
<lb ed="#V" n="129"/>illa non dubitat: et qui de vna parte dubitat formidat: ne
<lb ed="#V" n="130"/>pars opposita sit vera: ergo omnis opinio est acceptio partis
<lb ed="#V" n="131"/>vnius cum formidine partis alterius. huic etiam concordat
<lb ed="#V" n="132"/>Ber. 5. de conside. c. 6 quod opinio falli potest: et quod opinio
am<lb ed="#V" n="133" break="no"/>biguum habet et secundum sententiam philosophi. i. poste. de ratione opinio
<lb ed="#V" n="134"/>nis est quod ille quae opinatur estimet remposse aliter se habere. Et
<lb ed="#V" n="135"/>ideo mihi videtur dicendum quod quamuis respectu diuersorum
obie<lb ed="#V" n="136" break="no"/>ctorum possit simul esse in eodem intellectu fides et opinio et
<!--00183.xml-->
<pb ed="#V" n="86-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>in diuersis intellectibus respectu eiusdem obiecti et in
eo<lb ed="#V" n="2" break="no"/>dem intellectu diuersis temporibus: tamen in eodem intellectu re
<lb ed="#V" n="3"/>spectu eiusdem obiecti et secundum idem non possunt simul esse actus
<lb ed="#V" n="4"/>opinandi et actus credendi: quia de ratione actus
credendi<lb ed="#V" n="5" break="no"/>est assentire veritati credite sine alterius partis
formidi<lb ed="#V" n="6" break="no"/>ne: quia sicut dicit Ber. 5. de conside. c. 6. Fides ambiguum
<lb ed="#V" n="7"/>non habet: aut si habet fides non est vnde credens ita
deter<lb ed="#V" n="8" break="no"/>minare assentit veritati credite quod tenet hoc impossibile
<lb ed="#V" n="9"/>aliter se habere per comparationem ad primam veritatem cui in
<lb ed="#V" n="10"/>nititur. De ratione autem opinionis est: quod ille qui opinatur rei
<lb ed="#V" n="11"/>opeinate assentiat cum alterius partis formidine vt
superi<lb ed="#V" n="12" break="no"/>us ostensum est: non est autem possibile quod idem intellectus eidem
<lb ed="#V" n="13"/>veritati assentiat cum formidine et sine formidine simul.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1339">
<lb ed="#V" n="14"/>Ad primum in oppositum cum dicitur: quod probabilis
<lb ed="#V" n="15"/>ratio generat opinionem etc. Dico
<lb ed="#V" n="16"/>quod verum est in illo qui in assentiendo conclusioni principaliter
<lb ed="#V" n="17"/>innititur probabili rationi: quamuis autem fidelis pro veritate
quam<lb ed="#V" n="18" break="no"/>credit habeat probabiles rationes. Qui tamen illi veritati non
as<lb ed="#V" n="19" break="no"/>sentit innitendo rationibus illis principaliter: sed prime
verita<lb ed="#V" n="20" break="no"/>ti: ideo in ipso de veritate credita non generant opinionem:
<lb ed="#V" n="21"/>valent tamen tales rationes ad manuducendu et preparandum
infi<lb ed="#V" n="22" break="no"/>deles ad fidem: et ad roborandum in fide infirmos: et ad
de<lb ed="#V" n="23" break="no"/>lectandum in fide perfectos.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1363">
¶ Ad secundum dicendum quod respectu
<lb ed="#V" n="24"/>alicuius articuli fidei non potest esse opinio recta: quia
respe<lb ed="#V" n="25" break="no"/>ctu illius veritatis non potest esse rectus intellectus ei
assen<lb ed="#V" n="26" break="no"/>tiens cum ambiguitate: seu cum alterius partis formidine.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1372">
<lb ed="#V" n="27"/>¶ Unde talis opinio: non tam corrigeret prauam consuetudinem
<lb ed="#V" n="28"/>quam roboraret.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g59427-d1e1379">
¶ Ad tertium dicendum: quod idem intellectus
ha<lb ed="#V" n="29" break="no"/>bens ad eandem conclusionem medium necessarium et per se
no<lb ed="#V" n="30" break="no"/>tum et medium probabile illam conclusionem scit et non opinatur
<lb ed="#V" n="31"/>quia assentit intellectus secundnuo exigentiam medii per se noti
<lb ed="#V" n="32"/>quod est fortius mouens et non medii probabilis quod est
de<lb ed="#V" n="33" break="no"/>bilius mouens: dico ergo quod ratio probabilis non generat
opi<lb ed="#V" n="34" break="no"/>nionem in intellectu respectu alicuius conclusionis quando
<lb ed="#V" n="35"/>ad illam determinatur intellectus fortiori ratione mouente:
<lb ed="#V" n="36"/>et ideo quia fidelis in credendo mouetur prima veritate: et
sci<lb ed="#V" n="37" break="no"/>ens in sciendo medio necessario et per se noto que sunt
for<lb ed="#V" n="38" break="no"/>tiores rationes in mouendo quam mediu probabile: ideo medium
<lb ed="#V" n="39"/>probabile non generat opinionem in credente de re
credi<lb ed="#V" n="40" break="no"/>ta: nec in sciente de re scita: quia quamuis medium probabile
quan<lb ed="#V" n="41" break="no"/>tum est ex se natum sit mouere intellectum motu opinionis:
<lb ed="#V" n="42"/>tamen intellectus motus actu fidei: vel actu scientie non est
<lb ed="#V" n="43"/>actus nec dispositus vt motu opinionis moueatur
re<lb ed="#V" n="44" break="no"/>spectu rei scite vel credite: et secundum sententiam
philosophi<lb ed="#V" n="45" break="no"/>ii. de anima. Actus actiuorum sunt in patiente et disposito: tamen
<lb ed="#V" n="46"/>medium probabile in intellectu respectu veritatis per fidem
<lb ed="#V" n="47"/>tredite causat aliquam inclinationem ad assentiendum illi
ve<lb ed="#V" n="48" break="no"/>ritati per quam intellectus fidelis facilius et intensius
assen<lb ed="#V" n="49" break="no"/>tit illi veritati: et si ista inclinatio nocetur nomine
opinio<lb ed="#V" n="50" break="no"/>nis equiuocando opinionem potest stare distinctio superius
<lb ed="#V" n="51"/>posita de opinione contra quam arguebatur.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>