-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g97456.xml
812 lines (812 loc) · 55.5 KB
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g97456.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-04">September 04, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v3">Venice, 1509, v. 3</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="138-v"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-g97456"><!-- l3d36a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-g97456-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e103">
<lb ed="#V" n="68"/>CIrca hanc distinctionem queruntur sex.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e108">
<lb ed="#V" n="69"/>¶ Primo vtrum virtutes
<lb ed="#V" n="70"/>acquisite sint connexe.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e115">
¶ Secundo vtrum virtutes
<lb ed="#V" n="71"/>gratuite sint connexe.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e120">
¶ Tertio vtrum dona sint
<lb ed="#V" n="72"/>connexa.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e126">
¶ Quarto vtrum peccata sint connexa.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e128">
¶
Quinto<lb ed="#V" n="73" break="no"/>vtrum equales in vna virtute in omnibus aliis virtutibus sint
<lb ed="#V" n="74"/>equales.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e135">
¶ Sexto vtrum omnia opera nostra teneamur facere ex
<lb ed="#V" n="75"/>charitate.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e140">
¶ Septimo vtrum sapientia sit nobilior qualibet
<lb ed="#V" n="76"/>alia intellectuali virtute.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-g97456-Dd1e145">
<head xml:id="kzz7yh-g97456-Hd1e147">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e149">
Questio. I.
<lb ed="#V" n="77"/>PRimo ostendo quod virtutes acquisite sint
con<lb ed="#V" n="78" break="no"/>nexe. Tullius I libo de tuscum. quaestio
<lb ed="#V" n="79"/>nibus. Si vnam virtutem confessus fueris te non
<lb ed="#V" n="80"/>habere: nullam te habiturum necesse est: ergo vna
<lb ed="#V" n="81"/>non potest haberi sine alia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e162">
¶ Item philosophus 6 ethi. c. 16. Impossibile
<lb ed="#V" n="82"/>est prudentem esse non entem bonum: sed homo non est bonus sine omni
<lb ed="#V" n="83"/>morali virtute: ergo prudentia non potest esse sine aliis
virtuti<lb ed="#V" n="84" break="no"/>bus acquisitis: sed in eodem lib. sequenti capitulo dicit: quod alie
vir<lb ed="#V" n="85" break="no"/>tutes non possunt esse sine prudentia: ergo virtutes acquisite
<lb ed="#V" n="86"/>sunt connexe.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e175">
¶ Item Augu. 6 de trinitate. c. 4. Uirtutes quae sunt
<lb ed="#V" n="87"/>in animo humano nullo modo seperantur abinuicem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e180">
¶ Item Ber.
<lb ed="#V" n="88"/>1. libo de considera. c. 6 dicit. Suauissmum quendam esse
conten<lb ed="#V" n="89" break="no"/>tum complexumque virtutum atque alteram pendere ex altera: quod
<lb ed="#V" n="90"/>non esset verum nisi essent connexe.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e190">
¶ Item Greg. I. li. mora.
ver<lb ed="#V" n="91" break="no"/>sus finem super illud Iob. I. Ne forte peccauerint filii mei etc.
<lb ed="#V" n="92"/>Neque enim vna vere virtus est: si mixta aliis virtutibus non
<lb ed="#V" n="93"/>est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e199">
¶ Item inordinatio intellectus causat inordinationem
<lb ed="#V" n="94"/>in affectu: et econuerso: iuxta illud sapi. 2. Et excecauit
il<lb ed="#V" n="95" break="no"/>los malitia eorum: ergo non potest esse bona dispositio in
<lb ed="#V" n="96"/>intellectu sine bona dispositione affectus: nec econuerso:
<lb ed="#V" n="97"/>sed per prudentiam bene disponitur intellectus per
mo<lb ed="#V" n="98" break="no"/>rales affectus. ergo prudentia non potest esse sine aliis
vir<lb ed="#V" n="99" break="no"/>tutibus: nec econuerso.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e215">
<lb ed="#V" n="100"/>Contra Augu. ad hierony. de sentia Iaco. ante
medi<lb ed="#V" n="101" break="no"/>um. Non est insta diuina sententia qua dicitur qui vnam
<lb ed="#V" n="102"/>virtutem habuerit habet omnes: eique nulla est cui vna defuerit: sed
<lb ed="#V" n="103"/>omnis sententia vera diuina est: ergo non est verum quod qui habet vnam
<lb ed="#V" n="104"/>virtutem hebeat omnes.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e228">
¶ Item in eodem post medium: dicit hominem
<lb ed="#V" n="105"/>posse habere vnam virtutem et non aliam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e233">
¶ Item sicut
pruden<lb ed="#V" n="106" break="no"/>tia est directiua virtutum moralium: sic secundum philosophum 6 ethi. c. 8.
Sa<lb ed="#V" n="107" break="no"/>pientia est regitiua omnium aliarum fcientiarum: vnde dicit ibi quod est
certit<lb ed="#V" n="108" break="no"/>sima scientiarum: et caput habens id est rationem capitis in regendo alias.
<lb ed="#V" n="109"/>Sed non quicumque habet sapientiam: habet omnes alias scientias speculatiuas.
<lb ed="#V" n="110"/>non enim opetet quod sciens metaphysicam sciat geomentricam: ergo non
or<lb ed="#V" n="111" break="no"/>quod qui habet prudentiam habeat omnes alias virtutes.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e249">
¶ Item ex
<lb ed="#V" n="112"/>perientia docet aliquos esse multum castos: qui tamen sunt
auari<lb ed="#V" n="113" break="no"/>aliquos esse mites: qui tamen non sunt casti: et sic de aliis: ergo
<lb ed="#V" n="114"/>virtutes acquisite conmnexe non sunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e259">
<lb ed="#V" n="115"/>Ad istam questionem dixerunt
stoici<lb ed="#V" n="116" break="no"/>secundum quod potest
ac<lb ed="#V" n="117" break="no"/>cipi a beato Augu. de sententia Iacobi inter principium et
me<lb ed="#V" n="118" break="no"/>dium: quod omnes virtutes acquisite connexe sunt: quia estimabant
vir<lb ed="#V" n="119" break="no"/>tutem non posse esse nisi in indiuisibili: et quia per absentiam
<lb ed="#V" n="120"/>alicuius virtutis est in homine aliquod vitium: et
quodli<lb ed="#V" n="121" break="no"/>bet vitium impedit virtutem ne attingat summum quod
<lb ed="#V" n="122"/>attingit virtus in attingendo punctale medium: ideo
<lb ed="#V" n="123"/>dixerunt virtutem non posse esse cum alterius carentia.
<lb ed="#V" n="124"/>Eos enim oportebat concedere: aut virtutem esse in summo
<!--00287.xml-->
<pb ed="#V" n="139-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>me perfectionis: aut non esse virtutem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e292">
¶ Sed
contra<lb ed="#V" n="2" break="no"/>boc arguitur. Dicit enim philosophus. secundo ethicorum capi. vlti.
<lb ed="#V" n="3"/>Quod qui parum aliquando transgreditur non vituperatur: neque
<lb ed="#V" n="4"/>ad magis: neque ad minus: sed qui plus: ergo medium circa
<lb ed="#V" n="5"/>quod consistit virtus: non consistit in indinisibili: sed in aliqua
<lb ed="#V" n="6"/>latitudine sicut proportionalis humorum medietas que ad
<lb ed="#V" n="7"/>sanitatem requiritur non consistit in indiuisibili: sed in aliqua
ia<lb ed="#V" n="8" break="no"/>titudine. Qua propter potest dici vna sanitas maior alia inquantum
<lb ed="#V" n="9"/>magis accedit ad medium punctale. Sic ergo patet quod vna
<lb ed="#V" n="10"/>virtus potest esse perfectior quam alia eiusdem speciei: et eadem in
nu<lb ed="#V" n="11" break="no"/>mero crescere potest in perfectione. Et ideo aliter dicunt alii ad
<lb ed="#V" n="12"/>quaestionem quod virtutes acquisite connexe sunt in prudentia.
Nul<lb ed="#V" n="13" break="no"/>la enim virtus moralis sine prudentia haberi potest sicut probat
<lb ed="#V" n="14"/>philosophus 6 ethi. ca. 17. Et hoc rationabile videtur: quia vt dicitur. 2. ethi. c. 6.
<lb ed="#V" n="15"/>Uirtus est hietus electiuus in medietate existens quo ad nos
<lb ed="#V" n="16"/>determinata ratione: vt vtique sapiens determmabit. Sapiens
<lb ed="#V" n="17"/>ides prudens: vt enim dicitur. 6 ethi. c. 6 et. 17. Prudentia est
re<lb ed="#V" n="18" break="no"/>cta ratio agibilium: prudentia etiam non potest esse sine quacumque
<lb ed="#V" n="19"/>morali virtute: vt dicit philosophus 6 ethi. ca. 17. et hoc rationabile
<lb ed="#V" n="20"/>esttquia secundum philosophum 6 ethi. ca. 6. Malitia est corruptiua
princi<lb ed="#V" n="21" break="no"/>pii. Ex corrupto autem principio non potest homo rationabiliter ope
<lb ed="#V" n="22"/>rari: cum ergo rationabiliter operando homo acquirat prudentiam
<lb ed="#V" n="23"/>homo non potest esse prudens cum carentia alicuius moralis
vu<lb ed="#V" n="24" break="no"/>tutis: quia carentia eius in subiecto debenti habere eam
mali<lb ed="#V" n="25" break="no"/>tia est. Et si hec opinio intelligatur de virtute politica quantum
<lb ed="#V" n="26"/>ad perfectum esse politice virtutis: credo quod hec vera est
<lb ed="#V" n="27"/>opinio: et valet non pro opinione adducta De virtute autem
<lb ed="#V" n="28"/>politica imperfecta non esset vera opinio: quia tamen secundum philosophum. 2.
<lb ed="#V" n="29"/>ethi. ca 1. Uirtutes politice acquiruntur per actus: vt homo
pos<lb ed="#V" n="30" break="no"/>sit se exercere in actibus ordinatis ad aliquam virtutem: vt.
<lb ed="#V" n="31"/>pote ad temperantiam non exercendo se in actibus ordinatis
<lb ed="#V" n="32"/>ad aliam: vtpote ad fortitudinem vel iustitiam: potest habere
tem<lb ed="#V" n="33" break="no"/>perantiam imperfectam: fine fortitudine vel iustitia: quia tamen
vir<lb ed="#V" n="34" break="no"/>tutes inter se concordes sunt: et ex consequenti dispostuones ad
vir<lb ed="#V" n="35" break="no"/>tutes: homo habens vnam virtutem: quamuis imperfectam aptior
<lb ed="#V" n="36"/>est ad acquerendam quamlibet aliam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e370">
¶ Ex istis faciliter patet
via<lb ed="#V" n="37" break="no"/>ad soluendum argumenta. Omnes enim auctoritates que
te<lb ed="#V" n="38" break="no"/>stificari videntur connexionem inter virtutes politicas: aut
<lb ed="#V" n="39"/>loquuntur secundum opinionem stoicorum: sicut auctoritas Tul. ad
<lb ed="#V" n="40"/>hoc allegata: aut loquuntur de eis secundum esse perfectum politice
<lb ed="#V" n="41"/>virtutis: sicut auctoritates philosophi et Grego. ad hoc allegate:
<lb ed="#V" n="42"/>aut secundum tarum conditiones generales que sunt virtutibus
appro<lb ed="#V" n="43" break="no"/>priate: cuiusmodi sunt discretio: rectitudo: firmitas: et
mo<lb ed="#V" n="44" break="no"/>deratio: quarum prima appropriatur prudentie. Secunda iusttie.
<lb ed="#V" n="45"/>Tertia fortitudini. Quarta temperantie. Hec enim concurrunt
<lb ed="#V" n="46"/>ad quemlibet actum virtuosum respectu cuiusque fuerit
ma<lb ed="#V" n="47" break="no"/>terie. non enim est actus virtuosus nisi sit cumdiscretione: et cum
<lb ed="#V" n="48"/>rectitudine: et cum firmitate animi in bono: et cum
modera<lb ed="#V" n="49" break="no"/>mine: et sic intelligi debent auctoritates scilicet Augu. et Ber.
<lb ed="#V" n="50"/>ad hanc partem allegate.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e403">
¶ Ad sextum dicendum quod quamuis
inor<lb ed="#V" n="51" break="no"/>dinatio intellectus causet inordinationem in affectu: et
ecom<lb ed="#V" n="52" break="no"/>uerso. ex hoc tamen non sequitur quod nulla possit esse ordinatio
in<lb ed="#V" n="53" break="no"/>vno si fuerit alqua deordinatio in alio: sed dene sequitur quod
<lb ed="#V" n="54"/>non potest esse intellectus perfecte ordinatus: quin affectus
<lb ed="#V" n="55"/>sit perfecte ordinatus: et econuerso. nec hoc est contra dicta.
<lb ed="#V" n="56"/>Concessum enim est necessarium esse connexionem inter
vir<lb ed="#V" n="57" break="no"/>tutes politicas: quantum ad earum esse perfectum: et quod per
quan<lb ed="#V" n="58" break="no"/>cunque virtutem: etiam imperfectam aptior est bam ad
acqueren<lb ed="#V" n="59" break="no"/>dum quamlibet aliam: et ego bene concedo quod etiam per
im<lb ed="#V" n="60" break="no"/>perfecta ordinationem intellectus aptior est homo ad
acqueren<lb ed="#V" n="61" break="no"/>dum affectus ordinationem: et econuerso.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e429">
¶ Primum secundum
<lb ed="#V" n="62"/>et quartum ad partem aliam procedunts de virtutibus quantum
<lb ed="#V" n="63"/>ad errum esse imperfcctum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e436">
¶ Ad tertium dicendum quod non est in
<lb ed="#V" n="64"/>mile de virtutibus intellectualibus et politicia: quia maria
vir<lb ed="#V" n="65" break="no"/>tutum politicarum magis connexa est quam dituum
speculatiuo<lb ed="#V" n="66" break="no"/>rum Passiones enim omneo ab vna scilicet more oriuntura et ad
quas<lb ed="#V" n="67" break="no"/>dam passiones scilicet delectationem et tristitia terminantur
opera<lb ed="#V" n="68" break="no"/>tiones etiam que sunt materia politicarum virtutum magna conne¬
<!--00287.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>xionem habent ad passtones: et ideo non opetet tantam esse connexio.
<lb ed="#V" n="70"/>nem inter habitus speculatiuos: sicut inter virtutes
po<lb ed="#V" n="71" break="no"/>liticas. Aliquibus tamen videtur quod qui perfectam sapientiam
ha<lb ed="#V" n="72" break="no"/>beret omnes alias scientias speculatiuas haberet. Omnis enim scientia
<lb ed="#V" n="73"/>aliquam perfectionem recipit ex alia inquantum omnes dependent
<lb ed="#V" n="74"/>ab intellectu primorum principiorum: quia tamen principia a
conclu<lb ed="#V" n="75" break="no"/>sionibus non dependent sicut recta ratio agendi ea que sunt ad
<lb ed="#V" n="76"/>finem dependet a bona habitudine affectum ad ipsius
finen<lb ed="#V" n="77" break="no"/>Io virtus intellectus non dependet ab aliis virtutibus
intelle<lb ed="#V" n="78" break="no"/>ctualibus: sicut prudentia a moralibus virtntibus.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g97456-Dd1e476">
<head xml:id="kzz7yh-g97456-Hd1e478">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e480">
Quaestio II.
<lb ed="#V" n="79"/>SEcundo quaeritur vtrum virtutes gratuite
<lb ed="#V" n="80"/>sint conexe: sed quia virtutes non
<lb ed="#V" n="81"/>¶sunt gratuite nisi per charitatem: ideo in
determina<lb ed="#V" n="82" break="no"/>tione illius quaestionis: vtrum charitas possit esse in anima
<lb ed="#V" n="83"/>carente aliqua alia virtute: quae superius posita est. di. 27. ista quod
<lb ed="#V" n="84"/>est sufficienter soluta: et ideo hic supersedendum est ad vitandam
<lb ed="#V" n="85"/>repetitionem inutilem.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g97456-Dd1e500">
<head xml:id="kzz7yh-g97456-Hd1e502">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e504">
Quaestio III
<lb ed="#V" n="86"/>TErtio queritur vtrum dona sint connexa: et
vide<lb ed="#V" n="87" break="no"/>tur quod non apostolus It Cor. 12. Alii datur
<lb ed="#V" n="88"/>per spiritum sermo sapientie: alii sermo scientie: ergo sapientia et
<lb ed="#V" n="89"/>scientia non sunt conexe.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e515">
¶ Item Greg. I libro mora. sut
<lb ed="#V" n="90"/>illud Iob I. Faciebant conuiuia. Ualde inutilis est pietas si
<lb ed="#V" n="91"/>scientie discretione caret: quioa dum nulla hunc scientia illuminat: quando
<lb ed="#V" n="92"/>vel quomodo misereatur ignorat: ergo potest donum esse pietatis sine
do<lb ed="#V" n="93" break="no"/>no scientie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e526">
¶ Item fides nunquam est sine aliquo dono: quia saltem
<lb ed="#V" n="94"/>saine dono timoris non est: sed dicit Aug. 14 de trinitate. c id est quod
sci<lb ed="#V" n="95" break="no"/>entia non pollent fideles plurimi: ergo potest esse aliquod
<lb ed="#V" n="96"/>donum sine dono scientie.
<lb ed="#V" n="97"/>Cntntra dun miuus 7enilune dene uens sine e.
<lb ed="#V" n="98"/>charitate: quam morales virtutes: imo magis
<lb ed="#V" n="99"/>quia perfectiora sunt: sed simul cum charitate infunduntur omnes
<lb ed="#V" n="100"/>virtutes morales: ergo a simili et omnia dona.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e544">
<lb ed="#V" n="101"/>Ad istam questionem dicendum quod donm
<lb ed="#V" n="102"/>quantum ad
eo<lb ed="#V" n="103" break="no"/>rum esse perfectum connexa sunt: et quantum ad hitus: et quantum ad
<lb ed="#V" n="104"/>vsus non quod vsus omnium semper oporteat simul esse: sed quod qui
li<lb ed="#V" n="105" break="no"/>bere et prompte potest exire in vsum vnius exire potest in vsum
<lb ed="#V" n="106"/>alterius cuiuscumque: sicut enim virtutes morales perficiunt appeti
<lb ed="#V" n="107"/>tum in comparatione ad regimen rationis: ita dona spiritus sancti
perfi<lb ed="#V" n="108" break="no"/>ciunt voluntatem et intellectum in comparatione ad motionem
<lb ed="#V" n="109"/>spiritus sancti: sed spiritus sanctus in nobis habitat per
charita<lb ed="#V" n="110" break="no"/>tem: sed illud apostoli. Ro. 5. Charitas dei diffusa est in cordibus
<lb ed="#V" n="111"/>nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis: et ideo
si<lb ed="#V" n="112" break="no"/>cut virtutes morales oportet esse connexas in prudentia
<lb ed="#V" n="113"/>quantum ad earum esse perfectum: ita dona oportet esse
con<lb ed="#V" n="114" break="no"/>nexa in charitate quantum ad earum esse perfectum: que
<lb ed="#V" n="115"/>opinio per hoc fortificari videtur: quia ex quo perfectio
<lb ed="#V" n="116"/>vniuscuiusque in indiuisibili consistit: et donum quodlibet
<lb ed="#V" n="117"/>ab alio aliquam recipit perfectionem impossibile est esse
ali<lb ed="#V" n="118" break="no"/>quod donum perfectum nisi omnia dona alia habeantur:
<lb ed="#V" n="119"/>et per similem viam potest probari connexio donorum cum
<lb ed="#V" n="120"/>persectione virtutum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e591">
¶ Loquendo autem de donis quantum
<lb ed="#V" n="121"/>ad eorum esse imperfectum non opetet quod qui habet vnum
habe<lb ed="#V" n="122" break="no"/>at omnia alia: salte quantum ad habilitatem vtendi cum
ex<lb ed="#V" n="123" break="no"/>perimentaliter videamus aliquos habentes donum timoris
<lb ed="#V" n="124"/>quo timent peccare principaliter ne a deo separentur: qui
<lb ed="#V" n="125"/>tamen vsum intellectus circa credibilia non habent: sed
<lb ed="#V" n="126"/>tantum simpliciter articulis assentiunt
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e607">
¶ Aliis videtur
<lb ed="#V" n="127"/>quod de bonis possumus loqui tripliciter: aut quantum ad
<lb ed="#V" n="128"/>eorum radicem que est gratia: aut quantum ad eorum
ha<lb ed="#V" n="129" break="no"/>bitus: aut quantum ad vsus. Primo modo sunt de
neces<lb ed="#V" n="130" break="no"/>sitate salutis: et connexa sunt: sed vt habeantur eorum
habi<lb ed="#V" n="131" break="no"/>tus et vsus: opus est precibus. Unde glo. Matth 6 super
<lb ed="#V" n="132"/>orationem dominicam in precibus est: vt impetremus
do<lb ed="#V" n="133" break="no"/>na Secundo modo et tertio dona non sunt de necessita
<lb ed="#V" n="134"/>te salutis: nec connexionem habent adinuicem: vnde potest
ba<lb ed="#V" n="135" break="no"/>beri bitus vniuo sine habitu alterius. Ad omnem enim motio
<lb ed="#V" n="136"/>nem necessariam ad salutem sufficit perstctio anime per virtutes cum
<!--00288.xml-->
<pb ed="#V" n="139-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>adiutorio spiritus sancti: et si non fit anima perfecte mobilis a
spi<lb ed="#V" n="2" break="no"/>ritu sancto sine donis: est tamen bene mobilis ad
suffici<lb ed="#V" n="3" break="no"/>entiam per virtutes: cum ergo charitas imperfecta possit
<lb ed="#V" n="4"/>stare cum carentia cuiuscumque hitus non necessarii ad salutem
<lb ed="#V" n="5"/>non opetet dona esse conmnexa in charitate: sicut virtutes
gra<lb ed="#V" n="6" break="no"/>tuite cum charitate connexe sunt: nec adinuicem: nisi
quan<lb ed="#V" n="7" break="no"/>tum ad eorum esse perfectum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e653">
<lb ed="#V" n="8"/>Ad primum dicendum quod ibi apostolus loquitur de sapia:
<lb ed="#V" n="9"/>et scientia non secundum quod sunt dona spiritus
san<lb ed="#V" n="10" break="no"/>cti: sed secundum quod sunt quaedam gratiae gratis date quibus tantum aliquis
abun<lb ed="#V" n="11" break="no"/>dat in cognitione rerum diuinarum et humarum: vt sciat fideles in
<lb ed="#V" n="12"/>struere et aduersarios confutare.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e666">
¶ Ad secundum dicendum quod ibi
Gre<lb ed="#V" n="13" break="no"/>go. loqutur de pietate secundum suum esse imperfectum: hoc est vt non
<lb ed="#V" n="14"/>habens est perfectam doni rationem: et sic ab vtraque opinione
conce<lb ed="#V" n="15" break="no"/>ditur dona non perfecte esse connexa saltem quantum ad vsum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e675">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="16"/>tertium dicendum quod ibi Aug. loqutur de scientia non que est donum: sed de
<lb ed="#V" n="17"/>illa de qua loqutur apostolus I cor. 12. sicut expresse patet
intuenti<lb ed="#V" n="18" break="no"/>litteram Aug. ibidem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e684">
¶ Uel potest dici quod cum fide non semper est
do<lb ed="#V" n="19" break="no"/>num timoris perfectum: et secundum vtraque opinionem concessum est
<lb ed="#V" n="20"/>posse haberi vnum donum imperfecte absque hoc quod habentur
do<lb ed="#V" n="21" break="no"/>na alia: saltem quantum ad habilitatem exeumdi in actum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e694">
¶ Ad
<lb ed="#V" n="22"/>argumentum ad partem aliam dicendum quod quamuis in voluntate dei
<lb ed="#V" n="23"/>sit cum charitate posse infundere omnium bonorum hieitus: tamen non
<lb ed="#V" n="24"/>sic connectuntur dona et charitas: sic charitas et virtutes quantum
<lb ed="#V" n="25"/>ad earum imperfectum esse. Charitas enim est imperfecta non potest esse cum
<lb ed="#V" n="26"/>carentia virtutum moralium: quia sunt de necessitate salutis:
<lb ed="#V" n="27"/>sed potest esse sine donis cum dona non sint de necessitate salutis
<lb ed="#V" n="28"/>nisi quantum ad radicem eorum que est gratia.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g97456-Dd1e713">
<head xml:id="kzz7yh-g97456-Hd1e715">Quaestio 4</head>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e717">
Quaestio IIII
<lb ed="#V" n="29"/>QUarto queritur vtrum peccata sint conexa: et videtur
<lb ed="#V" n="30"/>quod sic. Iac. 2. Quicumque totam legem
<lb ed="#V" n="31"/>seruauerit offendat autem in vno factus est omnium
<lb ed="#V" n="32"/>reus: sed nullus est reus transgressionis omnium manda
<lb ed="#V" n="33"/>torum legis nisi per peccata mortalia: ergo qui habet vnum peccatum
mor<lb ed="#V" n="34" break="no"/>tale habet omnia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e733">
¶ Item peccatum formaliter est auersio a creatore: sed
<lb ed="#V" n="35"/>in auersione a creatore omnia peccata mortalia conueniunt ergo quicumque
<lb ed="#V" n="36"/>committit vnum mortale peccatum incurrit omnia alia peccata quantu
<lb ed="#V" n="37"/>ad illud formale quod peccata sunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e742">
¶ Item sicut omnes virtutes
<lb ed="#V" n="38"/>originem habent a deo mediante charitate: ita omnia peccata mortalia
<lb ed="#V" n="39"/>originem habent a creature voluntate mediante inordinato
amo<lb ed="#V" n="40" break="no"/>re quod concludi potest ex verbis Augu. 14 de ci. ca. 17. vbi
di<lb ed="#V" n="41" break="no"/>eit quod fecerunt duas ciuitates. Amores duo terrenam scilicet
amor<lb ed="#V" n="42" break="no"/>sui vsque ad conceptum dei: celestem vero amor dei vsque ad
con<lb ed="#V" n="43" break="no"/>ceptum sui: ergo videtur quod sicut virtutes connexe sunt in sua
radice<lb ed="#V" n="44" break="no"/>que est charitas quod ita in sua radice que est malus amor
com<lb ed="#V" n="45" break="no"/>nexa sunt omnia peccata.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e762">
<lb ed="#V" n="46"/>Contra connexio est accedendo a multitudine ad
vni<lb ed="#V" n="47" break="no"/>tatem: sed per peccata non accedimus a multitu
<lb ed="#V" n="48"/>dine ad vnitatem: sed recedimus ab vnitate ad multitudinem:
<lb ed="#V" n="49"/>vnde sicut ostensum est libro 2. di. 8 non est vnus finis omnium
volun<lb ed="#V" n="50" break="no"/>tatum malarum: ergo non est connexio inter peccata quamuis sit inter virtu
<lb ed="#V" n="51"/>tes eo quod per illas est recessus a multitudine et accessus ad
<lb ed="#V" n="52"/>vnitatem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e781">
¶ Item opposita non sunt connexa: sed que
<lb ed="#V" n="53"/>dam peccata sunt opposita. Prodigalitas enim
opponi<lb ed="#V" n="54" break="no"/>tur auaritie: ergo peccata non sunt connexa.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e788">
<lb ed="#V" n="55"/>Respondeo quod peccata non sunt conexa. In peccatio nm
<lb ed="#V" n="56"/>non consideramus nisi tria id est conuersionem
<lb ed="#V" n="57"/>ad creaturam intrinsecam vel praesuppositam. Et deformitatem illi
<lb ed="#V" n="58"/>us conuersionis que est in illa conuersione sicut in immediato sub
<lb ed="#V" n="59"/>fecto: que deformitas est vel carentia debiti obiecti vel
de<lb ed="#V" n="60" break="no"/>bite circunstantie: vel debiti sinis. Et auersione a deo
comprehen<lb ed="#V" n="61" break="no"/>dendo sub auersione non tantummodo corruptionem vnionis cum deo:
<lb ed="#V" n="62"/>que erat per charitatem: quam caust primum peccatum mortale: sed etiam
<lb ed="#V" n="63"/>elongationem a deo per interpositionem distantie qua corrumpitur
<lb ed="#V" n="64"/>aliquis gradus propinquitatis ad deum que distantia est carentia
de<lb ed="#V" n="65" break="no"/>bite emende pro actu peccati: et hec auersio est in anima sicut in
<lb ed="#V" n="66"/>subiecto per actum peccati mortalis cansata. Rtione conuersionis
<lb ed="#V" n="67"/>planum est quod peccata connexa non sunt: nec etiam ratione
deformita<lb ed="#V" n="68" break="no"/>tis. nec enim quicunque homicidium facit adulterat: nec est proprie¬
<!--00288.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>loquendo ratione auersionis: alterius enim rationis est auersio causata
per<lb ed="#V" n="70" break="no"/>actum homicidii: quam illa quae est cansata per actum adulterii: quod
<lb ed="#V" n="71"/>patet. Carentia enim emende debite pro actu adulterii alterius
ra<lb ed="#V" n="72" break="no"/>tionis est quam carentia emende debite pro actu homicidii: nec
<lb ed="#V" n="73"/>tantum elongatur homo a deo per actum vel commissionem
<lb ed="#V" n="74"/>homicidii quantum elongatur per commissionem homicidii et
adul<lb ed="#V" n="75" break="no"/>terii simul. Si autem velis dicere quod pro tanto sunt conexa: quia
<lb ed="#V" n="76"/>in generalitate auersionis conuenit: et quia vnus est contra quem sunt
<lb ed="#V" n="77"/>et quia omnia sunt contra charitatem a qua omnia mandata dependent:
<lb ed="#V" n="78"/>hec non est connexio nisi improprie dicta: et secundum quid.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e847">
<lb ed="#V" n="79"/>Ad primum in oppositum dicendum quod sicut dicit
Au<lb ed="#V" n="80" break="no"/>gu. de sententia Iacobi inter medium et
<lb ed="#V" n="81"/>finem. Quod qui totam legem seruauerit: si in vno offenderit sit
<lb ed="#V" n="82"/>omnium reus: quia contra charitatem facit. Unde tota lex dependet:
re<lb ed="#V" n="83" break="no"/>us itaque sit omnium faciendo contra praeceptum in quo pendent omnia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e860">
<lb ed="#V" n="84"/>¶ Ad 2m patet solutio ex iam dictis in corpore quaestionis
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e865">
¶ Ad 3m dicendum
<lb ed="#V" n="85"/>quod charitatiuus amor est congregatiuus affectus hominis a
mul<lb ed="#V" n="86" break="no"/>tis ad vnum scilicet ad bonum eterne legis: sed inordinatus amor
<lb ed="#V" n="87"/>hominis affectum disgregat in diuersa: et ideo magis possunt
con<lb ed="#V" n="88" break="no"/>necti virtutes in amore charitatiuo quam peccata in
amore<lb ed="#V" n="89" break="no"/>inordinato.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g97456-Dd1e879">
<head xml:id="kzz7yh-g97456-Hd1e881">Quaestio 5</head>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e883">
Quaestio
<lb ed="#V" n="90"/>Uinto queritur vtrum equales in vna virtute
<lb ed="#V" n="91"/>in omnibus aliis virtutibus sint
equa<lb ed="#V" n="92" break="no"/>les: et videtur quod sic. Augu. 6 de trinitate. ca. 4. Quicunque
<lb ed="#V" n="93"/>sunt equales verbi gratia in fortitudine equales sunt
<lb ed="#V" n="94"/>in prudentia: iustitia: et temperantia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e896">
¶ Item glo. super illud
apostoli<lb ed="#V" n="95" break="no"/>2I. Longitudo eius tanta est etc. dicit quod quantum quis credit tantum
<lb ed="#V" n="96"/>sperat: et quantum sperat tantum diligit: ergo qui sunt equales in
fide<lb ed="#V" n="97" break="no"/>sunt equales inspe: et in charitate: et a simili in omnibus aliis
virtu<lb ed="#V" n="98" break="no"/>tibus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e907">
¶ Item natura secundum equalitatem proportionis auget corpus: ergo
mul<lb ed="#V" n="99" break="no"/>to fortius increata natura auget spirituale edificium secundum
equalita<lb ed="#V" n="100" break="no"/>tem proportionis: ergo quantum crescit fides: tantum charitas: et sic de
<lb ed="#V" n="101"/>aliis: si ergo omnes virtutes vbi sunt equaliter intense sunt.
Qui<lb ed="#V" n="102" break="no"/>cunque equantur in vna oporet quod in omnibus aliis sint equales.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e918">
¶ Item
<lb ed="#V" n="103"/>virtus est rectitudo quaedam: sed rectitudo non potest esse magis et
<lb ed="#V" n="104"/>minus recta: ergo nulla virtus recipit magis et minus: et si
<lb ed="#V" n="105"/>sic: quicunque habent virtutes in illis sunt equales.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e928">
<lb ed="#V" n="106"/>Contra aliqui sancti laudantur de excellentia patientie:
<lb ed="#V" n="107"/>vt Iob et Tobias. Alii de excellentia fidei: vt
<lb ed="#V" n="108"/>Abraham in quo videtur quod non omnes iusti equaliter perfecte habent
quan<lb ed="#V" n="109" break="no"/>libet virtutem quam habnt: et quod vnus alium excedat in
virtu<lb ed="#V" n="110" break="no"/>te vna a quo exceditur in alia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e941">
¶ Item facilius est equari in
priua<lb ed="#V" n="111" break="no"/>tionibus quam in hitibus: quia priuationes non recipiunt magis et
mi<lb ed="#V" n="112" break="no"/>nus sicut hitus: sed peccata sunt priuationes: facilius
er<lb ed="#V" n="113" break="no"/>go est equari in peccatis quam in virtutibus: sed non quicunque
<lb ed="#V" n="114"/>est equalis alii in vno peccato est equalis ei in aliis omnibus: vt
<lb ed="#V" n="115"/>colligi potest ex verbis Augu. de sententia Iaco. non multum
vl<lb ed="#V" n="116" break="no"/>tra medium: ergo multo minus opoet illos qui sunt equales
<lb ed="#V" n="117"/>in vna virtute esse equales in omnibus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e959">
<lb ed="#V" n="118"/>Respondeo quod virtutum quaedam sunt acquisite: et
<lb ed="#V" n="119"/>quedam infuse. Acquisite
considera<lb ed="#V" n="120" break="no"/>ri possunt vel quantum ad suum esse imperfectum vel perfectum.
<lb ed="#V" n="121"/>Primo modo non opetet quod qui in vna virtute sunt equales: quod
<lb ed="#V" n="122"/>in ominibus aliis sint equales: quia tales virtutes non opoet in vno
<lb ed="#V" n="123"/>et eodem esse equales equalitate proportionis que consistit in
<lb ed="#V" n="124"/>hoc quod tantum habeat vna de hoc quod sibi debetur quantum
<lb ed="#V" n="125"/>alia de hoc quod sibi debetur: quia enim acquiruntur ex
acti<lb ed="#V" n="126" break="no"/>bus: tantum potest homo se exercere in actibus ordinatis ad
<lb ed="#V" n="127"/>vnam: vtpote ad temperantiam: et ita parum in oactibus
or<lb ed="#V" n="128" break="no"/>dinatis ad aliam: vtpote ad fortitudinem quod plus habet de
<lb ed="#V" n="129"/>hoc quod debetur temperantie: quam de hoc quod debetur
for<lb ed="#V" n="130" break="no"/>titudini: et ideo illam virtutem in qua duo aliqui sunt
equa<lb ed="#V" n="131" break="no"/>les alie virtutes magis possunt excedere: vel ab illa
exce<lb ed="#V" n="132" break="no"/>di in vno quam in alio. Ad quod sequitur quod quamuis sint
equa<lb ed="#V" n="133" break="no"/>les in vna possunt esse in aliis inequales. Loquendo autem
<lb ed="#V" n="134"/>de eis quantum ad suum esse perfectum cum perfectio earum
<lb ed="#V" n="135"/>in indiuisibili consistat: oportet omnes in eodem esse equales
equalita<lb ed="#V" n="136" break="no"/>te proportionis: quamuis non sint equalis quantitatis sicut
<!--00289.xml-->
<pb ed="#V" n="140-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>digiti manus quamuis non sint equalis quantitatis: tamen sunt
<lb ed="#V" n="2"/>equales equalitate proportionis inquantum quilibet tantum
ha<lb ed="#V" n="3" break="no"/>de deo quod sibi debetur quantum alius maior eo de hoc quod
<lb ed="#V" n="4"/>sibi debetur: et ideo illam in qua aliqui duo sunt equales alie non
<lb ed="#V" n="5"/>plus possunt excedere vel ab ea excedi in vno quam in alio.
<lb ed="#V" n="6"/>Ad quod sequitur quod qui sunt equales in vna opetet quod in aliis
<lb ed="#V" n="7"/>sint equales.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1024">
¶ Infuse autem virtutes considerari possunt
<lb ed="#V" n="8"/>aut inquantum sunt formate: aut inquantum sunt informes.
<lb ed="#V" n="9"/>Primo modo possunt considerari autem quantum ad esse
perfe<lb ed="#V" n="10" break="no"/>ctum: aut quantum ad esse imperfectum. Et tam perfecte quam
imperfe<lb ed="#V" n="11" break="no"/>cte possunt considerari quantum ad hitum: et quantum ad
formatio<lb ed="#V" n="12" break="no"/>nem hituum: et quantum ad facultatem vtendi. Quocumque autem
<lb ed="#V" n="13"/>istorum modorum excepta facultate vtendi equales sunt in eadem
<lb ed="#V" n="14"/>equalitate proportionis: quia in tali equalitate deus eas infundit: et
<lb ed="#V" n="15"/>auget. In tali est equalitate per charitatem formantur: et ideo illam
<lb ed="#V" n="16"/>in qua aliqui duo sunt equales non plus excedunt alie: vel ab
<lb ed="#V" n="17"/>illa exceduntur in vno quam in alio. Ad quod sequitur quod qui sunt
<lb ed="#V" n="18"/>equales in vna in omnibus sunt equales. Sed quia facultas vtendi de
<lb ed="#V" n="19"/>pendet ex hitu: et libero arbitrii simul: ideo tantum potest se homo exercere
ir<lb ed="#V" n="20" break="no"/>actu vnius: et ita parum in actu alterius quod valde promptus est
<lb ed="#V" n="21"/>ad exeundum in actum vnius: et valde tardus et difficilis ad
<lb ed="#V" n="22"/>exeundum in actum alterius. et ideo virtutes infusas formatas
<lb ed="#V" n="23"/>non opoet esse equales in eadem equalitate proportionis quantum ad
facul<lb ed="#V" n="24" break="no"/>tatem vtendi: et ex consequenti non opetet quod quicunque sunt equales in vnatr
<lb ed="#V" n="25"/>sint equales in omnibus aliis quantum ad facultatem vtendi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1066">
¶
Si<lb ed="#V" n="26" break="no"/>autem considerentur virtutes infuse inquantum informes sunt: vt
fi<lb ed="#V" n="27" break="no"/>des: et spes informis. Ad hoc dico quod quantum ad hitum sunt
<lb ed="#V" n="28"/>equales in eodem equalitate proportionis: quia deus non infundit eas
<lb ed="#V" n="29"/>nisi formatas: quamuis homo per peccatum mortale postea faciat
<lb ed="#V" n="30"/>eas esse informes: et ideo si aliqui duo: quorum quilibet habet fidem: et
<lb ed="#V" n="31"/>specie: st equales in fide oportet quod sint equales in spe: et econuerso.
Loquen<lb ed="#V" n="32" break="no"/>do autem de illis quantum ad facultatem vtendi non oet: vt potest videri per
<lb ed="#V" n="33"/>ea quae dicta sunt de virtutibus formatis: quantum ad sacultatem vtendi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1086">
<lb ed="#V" n="34"/>Ad primum dicendum quod auctoritas Aug. procedit de
<lb ed="#V" n="35"/>virtutibus politicis quantum ad
ea<lb ed="#V" n="36" break="no"/>rum conditiones generales que non sunt eis propositie: sed
appropria<lb ed="#V" n="37" break="no"/>te cum ad actum cuiuslibet politice virtutis: omnes ille conditio
<lb ed="#V" n="38"/>nes concurrant: et ideo illa auctoritas non multum facit ad
propo<lb ed="#V" n="39" break="no"/>situm.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1103">
¶ Ad secundum dicendum quod illa auctoritas intelligitur de
virtu<lb ed="#V" n="40" break="no"/>tibus infusis quantum ad hitus: vnde sic debet gliari inquantum
<lb ed="#V" n="41"/>quis credit tantum sperat id est quantum est hituatus per ipsam fidem
<lb ed="#V" n="42"/>ad credendum tantum hituatus est per ipsam spem ad sperandum:
<lb ed="#V" n="43"/>quia hitus equales sunt equalitate proportionis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1114">
¶ Ad 3m patet quod
<lb ed="#V" n="44"/>procedit de virtutibus infusis quantum ad hitus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1119">
¶ Ad
quar<lb ed="#V" n="45" break="no"/>tum dicendum quod quamuis virtus sit rectitudo: illa tamen rectitudo
<lb ed="#V" n="46"/>non consistit in indiuisibili: sed in quadam latitudine secundum philosophum. 2.
<lb ed="#V" n="47"/>ethi. c. vlti. et ideo talis rectitudo potest recipere magis et minus.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1128">
<lb ed="#V" n="48"/>Ad primum argumentum ad partem alia procedit
<lb ed="#V" n="49"/>de virtutibus quantum ad facultatem
<lb ed="#V" n="50"/>vtenti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1137">
¶ Ad secundum dicendum quod peccata non sunt tales priuationes
<lb ed="#V" n="51"/>que non recipiant magis et minus: sic enim dicit. Augu. de suenima
<lb ed="#V" n="52"/>Iac. vltra medium vbi virtus nulla est: nihil rectum est: nec
<lb ed="#V" n="53"/>tamen ideo non est prauo prauius distortoque distortius.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1146">
¶
Pre<lb ed="#V" n="54" break="no"/>terea peccata sunt ex opere nostro: virtutes ex opere dei: et ideo non
or<lb ed="#V" n="55" break="no"/>quod si deus qui ordinate operatur infundat virtutes in equalitate
<lb ed="#V" n="56"/>proportionis quod propter hoc nostra inordinata operatio istam
equali<lb ed="#V" n="57" break="no"/>tate seruet in peccatis. II.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g97456-Dd1e1158">
<head xml:id="kzz7yh-g97456-Hd1e1160">Quaestio 6</head>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1162">
Questio VI
<lb ed="#V" n="58"/>SExto querendum esset vtrum omnia opera nostra
te<lb ed="#V" n="59" break="no"/>neamur facere ex charitate: sed quia
so<lb ed="#V" n="60" break="no"/>lutio huius quaestionis plene habetur per illam: vtrum
te<lb ed="#V" n="61" break="no"/>neamur conformare voluntatem nostram voluntati
di<lb ed="#V" n="62" break="no"/>uine in forma volendi: que li. i1s facta est. Di. vlti. ideo eam hic
<lb ed="#V" n="63"/>non repeto. praedicte enim quaestiones due in sententia: et virtute non
vi<lb ed="#V" n="64" break="no"/>dentur differre.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-g97456-Dd1e1181">
<head xml:id="kzz7yh-g97456-Hd1e1183">Quaestio 7</head>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1185">
Questio VIII.
<lb ed="#V" n="65"/>SEptimo queritur de comparatione virtutum in
<lb ed="#V" n="66"/>ter se quantum ad nobilitatem.
<lb ed="#V" n="67"/>Sed quia superius. 27. di. in illa quaestione: vtrum charitas
<lb ed="#V" n="68"/>sit maxima omnium virtutum declaratum est virtutes
<!--00289.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>theologicas esse nobiliores virtutibus moralibus: et
infellectua<lb ed="#V" n="70" break="no"/>libus: et charitatem esse nobiliorem omnibus: et per ea est que dicta
<lb ed="#V" n="71"/>sunt. di. 33. videri potest. Quatuor virtutes cardinales esse
sim<lb ed="#V" n="72" break="no"/>pliciter nobiliores: aliis virtutibus moralibus eis
adiun<lb ed="#V" n="73" break="no"/>ctis excepta latria qua iustitia cardinalis non est simpliciter
no<lb ed="#V" n="74" break="no"/>bilior quamuis alique alie eas excedant in aliqua nobilitate
<lb ed="#V" n="75"/>secundum quid: et prudentiam esse nobiliorem inter quatuor aliquo
<lb ed="#V" n="76"/>modo: et aliquo modo non et iustitiam nobiliorem
fortitu<lb ed="#V" n="77" break="no"/>dine: et fortitudinem temperantia. Ex comparatione est vite actiue
<lb ed="#V" n="78"/>ad contemplatiuam que posita est di. 35 extrahi potest
compara<lb ed="#V" n="79" break="no"/>tio virtutum intellectualium ad morales: ideo non restat quaerendum
<lb ed="#V" n="80"/>nisi de comparatione virtutum intellectualium inter se. Et
<lb ed="#V" n="81"/>ideo quero: vtrum sapientia sit nobilior qualibet alia intellectuali
vir<lb ed="#V" n="82" break="no"/>tute: et videtur quod non: quia sapientia dependet ex principiis primis quo
<lb ed="#V" n="83"/>rum hitus est intellectus: ergo intellectus est nobilior sapientia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1233">
<lb ed="#V" n="84"/>¶ Item quanto scientia est certior tanto est nobilior: sed alique
sci<lb ed="#V" n="85" break="no"/>entie speculatiue sunt certiores quam sapientia: sicut sunt scientie de
<lb ed="#V" n="86"/>monstratiue: ergo scientia demonstratiua nobilior est quam sapientia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1242">
<lb ed="#V" n="87"/>¶ Item illa virtus nobilior est que magis cooperatur ad
per<lb ed="#V" n="88" break="no"/>ducendum hominem in vltimum finem: quia ad illum ordinantur
<lb ed="#V" n="89"/>omnes scientie: vnde dicit Auic. 1. metaphy. c. 3. quod omnes scientie in vna
<lb ed="#V" n="90"/>vtilitate conueniunt que est acquisitio perfectionis
humane<lb ed="#V" n="91" break="no"/>anime in effectu preparantis eam ad futuram felicitatem: sed
pruden<lb ed="#V" n="92" break="no"/>tia magis cooperatur ad perducendum hominem ad vltimum finem
<lb ed="#V" n="93"/>quam sapientia. Multo en. plus ad hoc valet discretio prudentie
<lb ed="#V" n="94"/>quam scientia metaphyce que est sapientia: ergo nobilior est prudentia
quam<lb ed="#V" n="95" break="no"/>sapientia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1264">
¶ Item philosophus in principio lib. de
ani<lb ed="#V" n="96" break="no"/>nima. Prefert scientiam de anima quantum ad certitudinem: et
subie<lb ed="#V" n="97" break="no"/>ctis nobilitatem omnibus aliis scientiis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1272">
<lb ed="#V" n="98"/>Contra philosophus 6 ethi. ca. 8. dicit de sapientia quod est scientia
<lb ed="#V" n="99"/>honorabilissimorum: et quemadmodum caput
ha<lb ed="#V" n="100" break="no"/>bens id est rationem capitis in regendo alias in quo satis patet quod est
<lb ed="#V" n="101"/>aliis virtutibus intellectualibus nobilior.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1283">
¶ Item illa vtus
<lb ed="#V" n="102"/>intellectualis per quam sciunt omnia saltem in vniversali: et maxime
diffici<lb ed="#V" n="103" break="no"/>lia: et que est aliis certior et magis dicens causam circa omnem
sci<lb ed="#V" n="104" break="no"/>entiam: et que est gratia fuiipsius: et que est principalior: est om
<lb ed="#V" n="105"/>nibus virtutibus intellectualibus nobilior: sed secundum philosophum
<lb ed="#V" n="106"/>I. metaphy. Sapientia est huiusmodi: ergo est omnibus
virtuti<lb ed="#V" n="107" break="no"/>bus intellectualibus nobilior.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1299">
<lb ed="#V" n="108"/>Respondeo secundum Augu. xi. de ci. ca. 17. Quedam
<lb ed="#V" n="109"/>preponuntur aliis ordine nature: vt
sen<lb ed="#V" n="110" break="no"/>tientia non sentientibus: quedam quantum ad vsum pro nostra
<lb ed="#V" n="111"/>vtilitate: et sic quedam non sentientia quibundam sentientibus
praepo<lb ed="#V" n="112" break="no"/>nuntur. Quis enim non domi sue panem habere quam mures: num
<lb ed="#V" n="113"/>mos: quam pulices malit. q. d. nullus. Que aut primo modo
<lb ed="#V" n="114"/>preponeda sunt simpliciter nobiliora sunt: que autem modo secundo
<lb ed="#V" n="115"/>sunt nobiliora secundum quid. Primo modo sapientia nobilior est aliis
<lb ed="#V" n="116"/>virtutibus intellectualibus: quia hoc modo nobilitas virtutis
<lb ed="#V" n="117"/>secundum suam speciem maxime pendet ex formali obiector per quod
ha<lb ed="#V" n="118" break="no"/>bitus reponuntur in specie. Obiectum autem sapientie nobilius est
<lb ed="#V" n="119"/>obiecto cuiuslibet intellectualis virtutis. obiectum enim eius
<lb ed="#V" n="120"/>est altisuma causa: que deus est a quo est omue ens aliod ab eo
<lb ed="#V" n="121"/>et quia iudicium de effectibus est per causam: ideo ad sapientiam
perti<lb ed="#V" n="122" break="no"/>net iudicare de omnibus principiis aliarum virtutum
intellectua<lb ed="#V" n="123" break="no"/>lium: et ideo merito ordine nature eis in dignitate praeponitur. Secundo
<lb ed="#V" n="124"/>autem modo preponitur sibi prudentia inquantum plus valet nobis
<lb ed="#V" n="125"/>vsus prudentie ad meritum felicitatis eterne quam vsus
sapi<lb ed="#V" n="126" break="no"/>entie non dico sapientie que est donum: sed que est intellectualis
<lb ed="#V" n="127"/>virtus: si tamen ad vsum prudentie vrgeamur: vel feruida
cha<lb ed="#V" n="128" break="no"/>ritate vel superioris auctoritate. hiis enim conditionibus
ap<lb ed="#V" n="129" break="no"/>positis nobis vtilius est ad meritum vite. eterne vacare
<lb ed="#V" n="130"/>actui prudentie quam virtuti sapientie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1351">
<lb ed="#V" n="131"/>Ad primum in oppositum dicendum quod sapinia non
so<lb ed="#V" n="132" break="no"/>ium vtitur principiis in
demon<lb ed="#V" n="133" break="no"/>strabilibus: quorum est intellectus concludendo exra eis sicut
<lb ed="#V" n="134"/>alie scientie: sed etiam iudicando de eis: et disputando contra
ne<lb ed="#V" n="135" break="no"/>gantes ea: vnde philosophus 6 ethi. c. 8. Oportet sapientem non
so<lb ed="#V" n="136" break="no"/>lum que ex principiis scire: sed est circa principia verum dicere
<!--00290.xml-->
<pb ed="#V" n="140-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>culus ratio est: quia principia dependent ex ratione terminorum suorum
<lb ed="#V" n="2"/>quorum virtutem cognoscere pertinet ad sapientiam: vt enim dicit philosophus
<lb ed="#V" n="3"/>4. meta. Ron quem signat nomen est diffinitio. Diffinitio autem
<lb ed="#V" n="4"/>rei quiditatem iudicat: iudicium autem de quiditatibus rerum
<lb ed="#V" n="5"/>debet esse per primam causam: et ideo pertinet ad sapientiam. Ex
<lb ed="#V" n="6"/>dictis patet quod conuenienter philosophus in metaphysica: in qua
tra<lb ed="#V" n="7" break="no"/>ditur sapientialis doctrina: disputat contra negantes principia:
<lb ed="#V" n="8"/>vt patet libro 4. et distinguit significationes multorum terminorum scilicet
<lb ed="#V" n="9"/>lib. 5. quia tamen sapientia acquisita acquiritur per aliqua principia per se nobis
<lb ed="#V" n="10"/>nota: quorum intellectus est hietus: et non potest esse maior
certitu<lb ed="#V" n="11" break="no"/>do nec nobilitas in conclusionem: quam in principio. Ido videtur aliqui
<lb ed="#V" n="12"/>bus quod quamuis sapientia sit nobilior intellectu qui est hitus
prin<lb ed="#V" n="13" break="no"/>cipiorum scientie: non tamen est nobilior intellectu qui est hitus
princi<lb ed="#V" n="14" break="no"/>piorum sapientie eo modo quo illi duo intellectus sunt hitus
diuer<lb ed="#V" n="15" break="no"/>si: quod ideo dico: quia hitus principiorum non videtur esse aliud realiter quam
<lb ed="#V" n="16"/>naturale lumen intellectus: quo determinatur ad prompte: et faciliter
<lb ed="#V" n="17"/>cognoscendum principia: quod tamen sub ratione qua per ipsum intellectus
<lb ed="#V" n="18"/>cognoscit principia sapie: nobilius est quam sub illa ratione qua
per<lb ed="#V" n="19" break="no"/>ipsum cognoscit propostia principia scientiarum: quarum nulla est sapientia
pro<lb ed="#V" n="20" break="no"/>prie dicta.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1416">
¶ Uel potest dici quod in processu a cognitione
effec<lb ed="#V" n="21" break="no"/>ctus ad cognitionem causae maxime causae prime hitus conclusionum
no<lb ed="#V" n="22" break="no"/>bilior est simpliciter quam hietus principiorum: et quantum est ex parte sua
<lb ed="#V" n="23"/>certior: et est quo ad nos cognitione iudicatiua: quia inuenta causa
<lb ed="#V" n="24"/>per effectum: postea iudicamus effectum per causam: et haec est natura per
<lb ed="#V" n="25"/>fectioris entis: quod ipso inuento per debile ens causat aliquam
cla<lb ed="#V" n="26" break="no"/>ritatem in intellectu non in virtute debilioris entis per quod
inuen<lb ed="#V" n="27" break="no"/>tum est: sed in propria virtute: non sic autem dicendum de scientia acquisita per
<lb ed="#V" n="28"/>demonstrationem: propter quid respectu hitus principiorum: per quae est
<lb ed="#V" n="29"/>acquisita: principia autem per quae acquiritur sapientia effectus sunt cause
<lb ed="#V" n="30"/>prime que est obiecum sapientie
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1440">
¶ Ad 2m cum dicitur quod quanto scientia est
cer<lb ed="#V" n="31" break="no"/>tior tanto est nobilior etc. Dico quod verum est loquendo de
certi<lb ed="#V" n="32" break="no"/>tudine simpliciter. Illa enim certitudo prouenit ex maiori rei
sci<lb ed="#V" n="33" break="no"/>te entitate et veritate: et tali certitudine sapientia est certior aliis
<lb ed="#V" n="34"/>scientiis secundum philosophum d et metaphy. sed loquendo de certitudine quo
<lb ed="#V" n="35"/>ad nos non oet quod propositio vera sit: quia talis certitudo
proue<lb ed="#V" n="36" break="no"/>nit ex hoc quod res scite non sunt improportionaliter super nostrum in
<lb ed="#V" n="37"/>tellectu per excellentiam entitatis: nec infra per entitatis
debi<lb ed="#V" n="38" break="no"/>litatem: propter que duo aliqua sunt nobis de difficili et debiliter
<lb ed="#V" n="39"/>intelligibilia secundum Auic. 6 naturalium li. 5 c. 5. et sic dicit philosophus. xi. de
<lb ed="#V" n="40"/>animalibus: Illud minimum quod potest haberi de cognitione rerum
al<lb ed="#V" n="41" break="no"/>tissimarum delectabilius est quam certissimum: quod habetur de rebus
<lb ed="#V" n="42"/>istis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1470">
¶ Ad 3m patet solutio ex dictis in corpore quaestionis
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g97456-d1e1472">
¶ Ad 4m
<lb ed="#V" n="43"/>dicendum quod philosophus non praefert scientiam libri de anima quantum ad
certitudi<lb ed="#V" n="44" break="no"/>nem et nobilitatem subiecti: nisi aliis partibus scientie
natu<lb ed="#V" n="45" break="no"/>ralis: vt colligi potest per litteram sequentem.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>