-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g98901.xml
311 lines (311 loc) · 19.6 KB
/
cod-ve09v3_kzz7yh-g98901.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Praeambulum</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Praeambulum</title>
<date when="2023-09-04">September 04, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v3">Venice, 1509, v. 3</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="140-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-g98901"><!-- l3d37prae -->
<head xml:id="kzz7yh-g98901-Hd1e101">Praeambulum</head>
<!--<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e103">
<!-\-00290.xml-\->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>¶ De decem preceptis quomodo contineantur in
duo<lb ed="#V" n="70" break="no"/>bus mandatis charitatis. Di. XLXXVIII
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e114">
<lb ed="#V" n="71"/>Ediam distributio
decalo<lb ed="#V" n="72" break="no"/>gi quae in duobus
man<lb ed="#V" n="73" break="no"/>datis completur consideranda est. Habet enim
<lb ed="#V" n="74"/>decalogus decem praecepta que sunt deca
<lb ed="#V" n="75"/>cordum psalterium: quae sic sunt distributa:
<lb ed="#V" n="76"/>vt tria que sunt in prima tabula pertineant ad de
<lb ed="#V" n="77"/>um scilicet ad cognitionem et dilectionem trinitatis.
Se<lb ed="#V" n="78" break="no"/>partem que sunt in secunda tabula ad dilectionem proximi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e134">
<lb ed="#V" n="79"/>¶ De drino deceeo.
<lb ed="#V" n="80"/>Primum in prima tabula est non
ha<lb ed="#V" n="81" break="no"/>bebis deos alienos: non
faci<lb ed="#V" n="82" break="no"/>es: tibi sculptile neque omnem similitudinem etc. Hec
Ori<lb ed="#V" n="83" break="no"/>genes dicit esse duo mandata: sed aug. vnum: hoc enim
<lb ed="#V" n="84"/>ipsum quod dixerat non hbebis deos alienos perfectius
ex<lb ed="#V" n="85" break="no"/>plicat cum prohibet coli sigmenta scilicet idolum vel
similitu<lb ed="#V" n="86" break="no"/>dinem alicuius rei. Que duo Orige. ita dic distare
<lb ed="#V" n="87"/>vt idolum sit quod nihil habet simile sui: similitudo vero quod habet
<lb ed="#V" n="88"/>speciem alicuius rei: vt verbi gratia. Si quis in auro vel in
li<lb ed="#V" n="89" break="no"/>gno: vel alia re faciat speciem serpentis: vel auis vel
<lb ed="#V" n="90"/>alicuius rei et statuat ad adorandum: non idolum: sed
simili<lb ed="#V" n="91" break="no"/>tudinem fecit. Qui vero facit speciem quam non vidit
ocu<lb ed="#V" n="92" break="no"/>lus: sed animus sibi finxit: vt si quis humanis membris
ca<lb ed="#V" n="93" break="no"/>put canis vel arietis formet vel in vno hitu hominis
<lb ed="#V" n="94"/>duas facies: non similitudinem: sed idolum facit: quia facit
<lb ed="#V" n="95"/>quod non habet aliquid simile sui. Idon dic apostolus: quia
ido<lb ed="#V" n="96" break="no"/>lum nihil est in mundo. Non enim aliqua ex rebus constatibus
<lb ed="#V" n="97"/>assumitur species sed quod mens ociosa et curiosa reperit.
<lb ed="#V" n="98"/>Similitudo vero est cum aliquid ex his quae sunt in celo vel
<lb ed="#V" n="99"/>in terra vel in aquis formatur. Augu. vero ita exponit
<lb ed="#V" n="100"/>illud. Idolum nihil est in mundo id est inter creaturas
mun<lb ed="#V" n="101" break="no"/>di non est forma idoli: materiam enim formauit deus: sed
stul<lb ed="#V" n="102" break="no"/>ticia hominium formam dedit. Quecumque facta sunt naturaliter
<lb ed="#V" n="103"/>facta sunt per verbum: sed forma hominis in idolo non est facta per
<lb ed="#V" n="104"/>verbum: sicut peccatum non est facatum per verbum: sed est nihil: et
ni<lb ed="#V" n="105" break="no"/>hil funt homines cum peccant. Sed quaeritur quomodo hic dicatur
<lb ed="#V" n="106"/>forma idoli non esse facta per verbum cum alibi legatur. Omnis
<lb ed="#V" n="107"/>forma: omnis compago: omnis concordia partium facta est per
ver<lb ed="#V" n="108" break="no"/>bum. Hoc autem a diuersis varie soluitur. Quidam enim
<lb ed="#V" n="109"/>dicunt omnem formam: et quicquid est a deo esse inquantum est: et
for<lb ed="#V" n="110" break="no"/>materia idoli inquantum est vel inquantum forma est a deo esse: sed
<lb ed="#V" n="111"/>non inquantum idoli est id est posita ad adorandum. In hoc
<lb ed="#V" n="112"/>enim non est creatura sed peruersio creature. Sic illud
<lb ed="#V" n="113"/>quod peccatum est inquantum peccatum est nihil est: et homines cum
pec<lb ed="#V" n="114" break="no"/>causat nihil sunt: quia ab illo qui vere est seperantur. Unde
Hie<lb ed="#V" n="115" break="no"/>ro. Quod ex deo non est: qui solus vere est: non esse dicitur. Ioque
<lb ed="#V" n="116"/>peccatum quod nos a vero esse abducit: nihil esse vel no esse
<lb ed="#V" n="117"/>dicitur. Alii vero dicunt omnem formam qua scilicet naturaliter est: et omne quod
<lb ed="#V" n="118"/>naturaliter est esse a deo: sed forma idoli non est naturaliter: quia nae
<lb ed="#V" n="119"/>iustitie non seruit. Id enim naturaliter esse dicitur quod
simpli<lb ed="#V" n="120" break="no"/>ci nature iustitie que deus est militat: non
resul<lb ed="#V" n="121" break="no"/>tat: et naturam creatam non viciat. Secundum praeceptum est. Non
<lb ed="#V" n="122"/>assumes nomen dei tui in uanum. Quod est dicere secundum
<lb ed="#V" n="123"/>litteram. Non iurabis pro nihilo nomen dei.
Allego<lb ed="#V" n="124" break="no"/>rice vero praecipitur vt non putes creaturam esse christum dei si¬
<!-\-00291.xml-\->
<pb ed="#V" n="141-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>lium: quia omnis creatura vanitati subiecta est: sed
equa<lb ed="#V" n="2" break="no"/>lem patri. Tertium vero es. Memento vt diem sabbati
sci<lb ed="#V" n="3" break="no"/>fices. vbi secundum litteram praecipitur sabbati obseruantia.
Alle<lb ed="#V" n="4" break="no"/>gorice vero vt requem et hic a vitiis: et in futuroin dei
<lb ed="#V" n="5"/>contemplatione expectes ex spiritusancto id est ex charitate et
<lb ed="#V" n="6"/>dono dei: non quod spiritus sanctus sine patre et filio hoc
ope<lb ed="#V" n="7" break="no"/>retur. Accepit vtique ecclia hoc donum vt in spiritusanctio
<lb ed="#V" n="8"/>fiat remissio peccatorum: quam remissionem cum trinitas
<lb ed="#V" n="9"/>faciat: proprie tamen ad spiritum sancntum dicitur pertinere: quia ipse est
<lb ed="#V" n="10"/>spiritus adoptionis filiorum. Ipse est patris et filii amor et
<lb ed="#V" n="11"/>connexio vel communitas. Ioque iustificatio nostra et requies
<lb ed="#V" n="12"/>ei attribuitur sepius. Hec sunt tria mandata prime
<lb ed="#V" n="13"/>tabule ad eum pertinentia. Et primum quidem quod est de
<lb ed="#V" n="14"/>vno deo colendo: pertinet ad patrem in quo est
vni<lb ed="#V" n="15" break="no"/>tas vel auctoritas. Secundum ad filium in quo est equa
<lb ed="#V" n="16"/>litas. Tertium ad spiritum sanctum in quo est vtriusque communitas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e277">
<lb ed="#V" n="17"/>¶ De mandatis secunde tabule.
<lb ed="#V" n="18"/>n secunda vero tabula septem erant
<lb ed="#V" n="19"/>mandata ad dilectionem
<lb ed="#V" n="20"/>proximi pertinentia: quorum primum ad patrem carnalem
re<lb ed="#V" n="21" break="no"/>fertur sicut primum prime tabule ad patrem celestem. Quod
<lb ed="#V" n="22"/>est honora patrem tuum et matrem tua vt sis longeuus
<lb ed="#V" n="23"/>super terram scilicet viuentium. Parentes vero sic sunt
hono<lb ed="#V" n="24" break="no"/>randi vt eis debita reuerentia exhibeatur: et necessaria
<lb ed="#V" n="25"/>ministrentur. Secundum est non occides vbi secundum litteram
ac<lb ed="#V" n="26" break="no"/>tus homicidii prohibetur: secundum spicntum vero est voluntas
<lb ed="#V" n="27"/>occidendi. Unde huic mandato secundum litteram sit superaddi
<lb ed="#V" n="28"/>tio in euangelio: quia littera euangelii exprimitur: quod legis
<lb ed="#V" n="29"/>littera non exprimebatur. Euangelii littra exprimit
intelligen<lb ed="#V" n="30" break="no"/>tiam spiritualem id est quam spirituales habent: et secundum quam spiritualiter
<lb ed="#V" n="31"/>viuitur. Lrameta legis sensum carnalem id est quem carnales
<lb ed="#V" n="32"/>habent: et secundum quem carnaliter viuitur cui facta est superaddi
<lb ed="#V" n="33"/>tio. Tertium est non mechaberis id est ne cuilibet
mi<lb ed="#V" n="34" break="no"/>scearis excepto federe matrimonii. A parte enim totum
<lb ed="#V" n="35"/>intelligitur. Nomine ergo mechie omnis concubitus
illici<lb ed="#V" n="36" break="no"/>tus: illorum quoque membrorum non legitimus vsus
pro<lb ed="#V" n="37" break="no"/>hibitus debet intelligi. Quartum est non furtum facies.
<lb ed="#V" n="38"/>vbi sacrilegium et rapina omnis prohibetur. Non enim rapi
<lb ed="#V" n="39"/>nam permisit qui furtum prohibuit: sed furti nomine bene
intelli<lb ed="#V" n="40" break="no"/>gi voluit omnem illicitam vsurpationem rei aliene.
Sa<lb ed="#V" n="41" break="no"/>crilegium tribus modis committitur quando scilicet vel sacrum de
<lb ed="#V" n="42"/>sacro: vel non sacrum de sacro: vel sacrum de non
<lb ed="#V" n="43"/>sacro aufertur. Sacrum vero dicitur quicquid
<lb ed="#V" n="44"/>mancipatum est cultui diuino vt ecclesia vel res
<lb ed="#V" n="45"/>eccsie. Hic etiam vsura prohibetur que sub rapina
con<lb ed="#V" n="46" break="no"/>tinetur. Unde Hierony. vsuras quaerere: vel fraudare:
<lb ed="#V" n="47"/>aut rapere nihil interest. Comoda famteri tuo et accipe
<lb ed="#V" n="48"/>quod dedisti: etnihil superfluum quaras: quia superabundantia
<lb ed="#V" n="49"/>in vsura computatur. Est enim vsura: vt ait Aug. Cum
<lb ed="#V" n="50"/>quis plus exigit in iniuria vel qualibet re quam
ac<lb ed="#V" n="51" break="no"/>ceperit. Item Hiero. putant aliqui vsuram tantum esse in
pe<lb ed="#V" n="52" break="no"/>cunia: sed intelligant vsuram vocari superabundantiam scilicet
<lb ed="#V" n="53"/>quicquid est: si ab eo quod dederit plus est: vt si in
hye<lb ed="#V" n="54" break="no"/>me debemus. X. modios: et in messe. Xv. recipia
<lb ed="#V" n="55"/>mus. Si vero quaeritur de filiis israel qui domino iubente
<lb ed="#V" n="56"/>ab egyptiis. mutuaueret vasa aurca et argentea et
<!-\-00291.xml-\->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="57"/>vestes praeciosas et asportauerunt: vtrum furtum
commi<lb ed="#V" n="58" break="no"/>serint. Dicimus eos qui vt parerent deo iubente
il<lb ed="#V" n="59" break="no"/>lud fecerunt non fecisse furtum: nec omnino peccasse.
<lb ed="#V" n="60"/>Unde Aug. Israelite non furtum fecerunt: sed deo
iu<lb ed="#V" n="61" break="no"/>bente ministerium praebuerunt. Hoc enim deus iussit qui
<lb ed="#V" n="62"/>legem dedit sicut minister iustitie sine peccato
occi<lb ed="#V" n="63" break="no"/>dit quem lex praecipit occidi. Sed si id spotote faciat
<lb ed="#V" n="64"/>homicida est: est si eum occidat quem scit a iudice
oc<lb ed="#V" n="65" break="no"/>cidendum. Infirmi autem qui ex cupiditate egyptios
<lb ed="#V" n="66"/>deceperunt magis permissi sunt hoc facere illis qui
<lb ed="#V" n="67"/>iure talia passi sunt: quam iussi. Hic opponitur quod etiam
<lb ed="#V" n="68"/>boni in isto opere peccauerunt: quia naturalem legem cui
<lb ed="#V" n="69"/>concordat euangelium et lex moralis praeceptionis
trans<lb ed="#V" n="70" break="no"/>gressi sunt. Que est. Quod tibi non vis aliine
fece<lb ed="#V" n="71" break="no"/>ris. Quam veritas scripsit in corde hominis: et quia non
<lb ed="#V" n="72"/>legebat in corde iterauit in tabulis: vt voce
fo<lb ed="#V" n="73" break="no"/>rinsecus ad mota: rediret ad cor et ibi inueniret
<lb ed="#V" n="74"/>quod extra legeret. Hanc ergo illi praeuaricari videntur
<lb ed="#V" n="75"/>in illo factio aliis facientes quod nolebant sibi fieri.
<lb ed="#V" n="76"/>Sed ibi subintelligendum est iniuste vt non alii scilicet
iniu<lb ed="#V" n="77" break="no"/>ste facias quod tibi non vis fieri. Alioqun huius
pre<lb ed="#V" n="78" break="no"/>uaricator est iudex dum punit reum nolens aliquid
<lb ed="#V" n="79"/>tale sibi fieri. Ita est et illud domini verbum. Omnia quaecumque
<lb ed="#V" n="80"/>vultis vt faciant vobis homines etc. De bonis
acci<lb ed="#V" n="81" break="no"/>piendum est quae nobis inuicem exhibere debemus.
<lb ed="#V" n="82"/>Quitum praeceptum est. Non loqueris contra proximum
<lb ed="#V" n="83"/>tuum falsum testimonium: vbi crimen mendacii et
<lb ed="#V" n="84"/>periurii prohibetur. Solet autem quari: vtrum prohibitum sit
<lb ed="#V" n="85"/>omne mendacium: Quidam dicunt illud tantum prohiberi
<lb ed="#V" n="86"/>quod obest et non prodest ei cui dicitur. Tale enim non est ad
<lb ed="#V" n="87"/>uersus proximum: vt ideo videatur hoc addidisse
scri<lb ed="#V" n="88" break="no"/>ptura. Sed de mendacio magna quaestio est que nec
<lb ed="#V" n="89"/>cito explicari potest
</p>-->
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e106">
Distin. XXXVIII
<lb ed="#V" n="90"/>SEd distributio decalogi.
Supe<lb ed="#V" n="91"/><!--line coord error --><lb ed="#V" n="92" break="no"/>rius
determina<lb ed="#V" n="93" break="no"/>uit magister de virtutibus: hic determinat de manda
<lb ed="#V" n="94"/>tis: et diuiditur pars ista in tres partes.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e454">
¶ Primo
po<lb ed="#V" n="95" break="no"/>nit diferntiam inter praecepta prime tabule et secunde.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e459">
¶
Se<lb ed="#V" n="96" break="no"/>cundo determinat de praeceptis prime tabule. ibi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e464">
¶ Primum in
pri<lb ed="#V" n="97" break="no"/>ma tabula.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e469">
¶ Tertio de praeceptis secunde tabule. ibi. In secundua
<lb ed="#V" n="98"/>vero tabula.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e474">
¶ Secunda diuiditur in tres: secundum tria praecepta: secunda
<lb ed="#V" n="99"/>ibi. Secundum praeceptum est. tertia ibi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e479">
¶ Tertium vero est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e482">
¶
Il<lb ed="#V" n="100" break="no"/>la pars in quae determinat de praeceptis secunde tabule diuiditur in tres.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e487">
<lb ed="#V" n="101"/>¶ Primo determinat de primis quinque praeceptis secunde tabule.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e492">
<lb ed="#V" n="102"/>¶ Secundo diffusius prosequitur aliqua pertinentia ad explanationem
<lb ed="#V" n="103"/>quanti praecepti. Di. seq. ibi. Sciendum est tamen.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e499">
¶ Tertio
deter<lb ed="#V" n="104" break="no"/>minat de duobus vltimis praeceptis secunde tabule. Di. 40. ibi.
<lb ed="#V" n="105"/>Sextum praeceptum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e506">
¶ Prima in quinque: secundum quinque precepta.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e508">
<lb ed="#V" n="106"/>¶ Secunda ibi. Secundum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e514">
¶ Tertia ibi. Tertium est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e516">
<lb ed="#V" n="107"/>¶ Quarta ibi. Quartum est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e521">
¶ Quita ipsi. Quintum est
<lb ed="#V" n="108"/>praeceptum. Quarta istarum diuiditur in duas.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e526">
¶ Primo ponit
<lb ed="#V" n="109"/>quarti praecepti explanationem.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e531">
¶ Secundo ex hoc mouet: et
sol<lb ed="#V" n="110" break="no"/>uit incidentem dubitationem. ibi. Si vero queritur.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e536">
<lb ed="#V" n="111"/>CIrca hanc disti. quaerendum est principiter de
<lb ed="#V" n="112"/>quatuor.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e544">
¶ Primo de praeceptis
<lb ed="#V" n="113"/>morabilis in generali.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e549">
¶ Secundo in specieali de
praece<lb ed="#V" n="114" break="no"/>ptis prime tabule.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e554">
¶ Tertio de quatuor primis
praect<lb ed="#V" n="115" break="no"/>ptis secunde tabule.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-g98901-d1e559">
¶ Quarto ad maiorem declarationem quaeritur
<lb ed="#V" n="116"/>de praeceptis iudicialibus veteris legis. Querere autem de
ce<lb ed="#V" n="117" break="no"/>remonialibus magis pertinet ad librum quartum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>