-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v4_kzz7yh-k108876.xml
317 lines (317 loc) · 19.5 KB
/
cod-ve09v4_kzz7yh-k108876.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 1</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 1</title>
<date when="2023-09-02">September 02, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v4">Venice, 1509, v. 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="150-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-k108876"><!-- l4d31a1 -->
<head xml:id="kzz7yh-k108876-Hd1e101">Articulus 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e103">
<lb ed="#V" n="31"/>Crca primum queruntur tria.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e108">
¶ Primo
<lb ed="#V" n="32"/>vtrum debeant esse aliqua bona
ma<lb ed="#V" n="33" break="no"/>trimonium excusantia. Secundo que et quot sunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e115">
<lb ed="#V" n="34"/>¶ Tertio quod est principalius inter illa.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-k108876-Dd1e120">
<head xml:id="kzz7yh-k108876-Hd1e122">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e124">
Quaestio I.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e126">
<lb ed="#V" n="35"/>PRimo ostendo quod non debeant esse aliqua
<lb ed="#V" n="36"/>bona matrimonium excusantia.
<lb ed="#V" n="37"/>Res bona excusatione non indiget: sed
matri<lb ed="#V" n="38" break="no"/>monium est res bona: et inquantum est in officium:
<lb ed="#V" n="39"/>et inquantum est in remedium: ergo bonis excusantibus non
<lb ed="#V" n="40"/>indiget.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e142">
¶ Item sicui conseruatio indiuidui que est per actum
<lb ed="#V" n="41"/>nutritiue est de intentione nature: ita conseruatio speciei quae
<lb ed="#V" n="42"/>est per actum generatiue: sed actus nutritiue bono
excusan<lb ed="#V" n="43" break="no"/>te non indiget: ergo a simili nec concubitus matrimonialis
<lb ed="#V" n="44"/>qui est actus generatiue.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e153">
¶ Item non minorem iacturam
<lb ed="#V" n="45"/>patitur homo quantum ad rationis vsum in dormiendo: quam in
<lb ed="#V" n="46"/>actu carnalis copule: sed dormitio non indiget aliquo
bo<lb ed="#V" n="47" break="no"/>no excusante: ergo nec actus carnalis copule.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e163">
<lb ed="#V" n="48"/>Contra magister in principio huius di. tria sunt
prin<lb ed="#V" n="49" break="no"/>cipaliter bona coniugii. Et i. eadem dist. c. 4
<lb ed="#V" n="50"/>dicit: quod cum hec tria in aliquo coniugio simul concurrunt
<lb ed="#V" n="51"/>valent ad excusationem coitus carnalis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e174">
<lb ed="#V" n="52"/>Respondeo rectu ratio docet non esse aliquid
sa<lb ed="#V" n="53" break="no"/>ciendum ab homine de quo patiatur
<lb ed="#V" n="54"/>iacturam: nisi pro recompensatione equalis boni vel maio
<lb ed="#V" n="55"/>ris: sed in contrahendo matrimonium homo obligat se saltem im
<lb ed="#V" n="56"/>plicite ad carnalem copulam sub conditionem scilicet si alter coniumx
<lb ed="#V" n="57"/>exegerit: et nisi coniunx exactus religionem infra tempus de
<lb ed="#V" n="58"/>bitum intrauerit: in carnali autem copula sub conditione scice
<lb ed="#V" n="59"/>si alter coniunx exegerit: ratio iacturam patitur quantum ad sui
<lb ed="#V" n="60"/>vsum: quia in illo actu impeditur vsum rationis. vnde philosophus.
<lb ed="#V" n="61"/>7. libro ethi. c. 8. dicit de venere quod furatur intellectum spisse
sa<lb ed="#V" n="62" break="no"/>pientis. homo ergo in contrahendo matrimonium obligat se
sar<lb ed="#V" n="63" break="no"/>tem implicite et sub conditionibus predicts ad patiendum
<lb ed="#V" n="64"/>iacturam quantum ad vsum rationis. Existentes etiam in
matri<lb ed="#V" n="65" break="no"/>monio iacturam patiuntur propter sollicitudinem et carnis
tri<lb ed="#V" n="66" break="no"/>bulationem. vnde apostolus prima Cori. 7. dicit de illis
<lb ed="#V" n="67"/>quod tribulationem carnis habebunt huiusmodi. et ideo debuerunt
<lb ed="#V" n="68"/>esse bona predictas iacturas recompensantia: et hec sunt
<!--00332.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
<lb ed="#V" n="69"/>illa que concubitum matrimonialem excusant.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e220">
<lb ed="#V" n="70"/>Ad primum in oppositum dicendum quod
matri<lb ed="#V" n="71" break="no"/>monium sine predictis bonis non
<lb ed="#V" n="72"/>esset res bona. vnde pro tanto ipsum excusare dicuntur: quia pon
<lb ed="#V" n="73"/>ipsa est res bona.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e231">
¶ Ad secundum dicendum quod homo per actum
<lb ed="#V" n="74"/>nutritiue non patitur iacturas similes illis quas patitur per
<lb ed="#V" n="75"/>actum generatiue non enim sic infect a est nutritiua et
gene<lb ed="#V" n="76" break="no"/>ratiua.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e240">
¶ Ad tertium potest dici quod maior est falsa non enim
<lb ed="#V" n="77"/>idem est pati iacturam quantum ad rationis vsum: et impediri in
<lb ed="#V" n="78"/>vsu rationis: quamuis enim dormiens impediatur inivsu rationis:
<lb ed="#V" n="79"/>non tamen patitur damnum si moderatel dormiat quantum ad
<lb ed="#V" n="80"/>rationis vsum: immo post somnum moderatum homo potentior est
<lb ed="#V" n="81"/>quantum ad rationis vsum. non sic autem potest dici de
coniugali<lb ed="#V" n="82" break="no"/>concubitum non tantum enim homo per illum actum impeditur in
ra<lb ed="#V" n="83" break="no"/>tionis vsu: sed etiam damnum patitur quantum ad rationis vsum.
<lb ed="#V" n="84"/>vnde illum actum frequentantes efficiuntur debiliores ad
cla<lb ed="#V" n="85" break="no"/>re videndum ea que sunt secundum iudicium rationis: et merito: quia
<lb ed="#V" n="86"/>impedimentum quod homo tunc patitur prouenit ex
repugnan<lb ed="#V" n="87" break="no"/>tia et inobedientia sensualitatis contra rationem: et ex dominio
<lb ed="#V" n="88"/>eius super eam durante illo actu. vnde illud impedimentum
<lb ed="#V" n="89"/>est vitiosum: sed quando causatur per coniugalem actum
pro<lb ed="#V" n="90" break="no"/>pter aliquod bonum matrimonii factum non est vitiosum
<lb ed="#V" n="91"/>secundum quod vitium accipitur pro culpa: sed secundum quod acccipitur pro quodam
<lb ed="#V" n="92"/>recessu seu pro quadam obligatione a prima rectitudine
na<lb ed="#V" n="93" break="no"/>ture: impedimentum autem vsus rationis in dormiendo prouenit
<lb ed="#V" n="94"/>ex lassitudine naturalium virium et sensitiuarum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e282">
¶ Potest
<lb ed="#V" n="95"/>etiam dici ad minorem quod dormitio habet bona excusantia
im<lb ed="#V" n="96" break="no"/>pedimentum vsus rationis in somno que bona sunt
vigoratio<lb ed="#V" n="97" break="no"/>vsus rationis post somnum: et corporalis fortificatio et nature
<lb ed="#V" n="98"/>sustentatio: quia sine somno natura humana pro statum isto
<lb ed="#V" n="99"/>sustentari non posset.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-k108876-Dd1e297">
<head xml:id="kzz7yh-k108876-Hd1e299">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e301">
Questio I
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e303">
<lb ed="#V" n="100"/>SEcundo queritur que et quot sunt
ma<lb ed="#V" n="101" break="no"/>trimonii bona.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e310">
<lb ed="#V" n="102"/>¶ Respondeo. quod sicut bonitas creature
du<lb ed="#V" n="103" break="no"/>plex est. quedam essentialis: et quedam accidentalis
<lb ed="#V" n="104"/>sic matrimonii quoddam est bonum essentiale quod in tria
<lb ed="#V" n="105"/>diuiditur scilicet in fidem: prolem: et sacramentum: quoddam
acciden<lb ed="#V" n="106" break="no"/>tale: et illud est multiplex et indefinitum: sicut pax: et multa
<lb ed="#V" n="107"/>alia que ex matrimoniis aliquibus proueniunt. Numerus
au<lb ed="#V" n="108" break="no"/>tem bonorum essentialium in matrimonio potest accipi: aut
<lb ed="#V" n="109"/>ex parte cause mairimonii: aut effectus: aut nature ipsius
<lb ed="#V" n="110"/>boni.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e332">
¶ Primo modo sic: vt superius visum est ad
matrimo<lb ed="#V" n="111" break="no"/>nium inclinat natura: et sic respicit bonum prolis: et ratio
re<lb ed="#V" n="112" break="no"/>cta: et sic respicit bonum fidei. est etiam a iure diuino quod
<lb ed="#V" n="113"/>ipsum ad aliquod significandum instituit: et sic habet bonum
sa<lb ed="#V" n="114" break="no"/>cramenti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e344">
¶ Secundo modo sic. in matrimonio est tria
consi<lb ed="#V" n="115" break="no"/>derare. v3t. vinculum: et vsum vinculi: et fructum ad quem
<lb ed="#V" n="116"/>ordinatur vsus. ratione primi bonum matrimonii est
sacramen<lb ed="#V" n="117" break="no"/>tum. quo ad secundum bonum fidei. quo ad tertium prolis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e353">
¶
Ter<lb ed="#V" n="118" break="no"/>tio modo sic. secundum philosophum. 8. eth. cap. 2. bonum diuiditur in del et
<lb ed="#V" n="119"/>ctabile: vtile: et honestum: delectabile est bonum fidei. vti
<lb ed="#V" n="120"/>lebonum prolis. honestum bonum sacramenti que propter
<lb ed="#V" n="121"/>appropriationem dicta sunt: quia in quolibet trium predicto
<lb ed="#V" n="122"/>rum potest inueniri aliquo modo ratio delectabilis: vti
<lb ed="#V" n="123"/>lis et honesti.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-k108876-Dd1e370">
<head xml:id="kzz7yh-k108876-Hd1e372">Quaestio 3</head>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e374">
Questio III.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e376">
<lb ed="#V" n="124"/>Tertio queritur vtrum bonum
sacramenti<lb ed="#V" n="125" break="no"/>sit principalius inter illa. Et videtur
<lb ed="#V" n="126"/>quod non: quia finis est principalissimum in vnoquoque:
<lb ed="#V" n="127"/>sed bonum prolis est finis propter quem institutum fuit
<lb ed="#V" n="128"/>matrimonium: ergo bonum prolis principalius est in matrimo
<lb ed="#V" n="129"/>nio quam bonum sacramenti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e392">
¶ Item illud est principalius
<lb ed="#V" n="130"/>in vnaquaque re quod magis pertinet ad eius essentiam: sed
bo<lb ed="#V" n="131" break="no"/>num fidei est huiusmodi: quia matrimonium nihil aliud videtur
<lb ed="#V" n="132"/>esse nisi mutua obligatio ad reddendum debitum exigenti:
<lb ed="#V" n="133"/>que obligatio ad bonum fidei pertinere videtur: ergo bonum
<lb ed="#V" n="134"/>fidei principalius est in matrimonio: quam bonum sacramenti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e405">
<lb ed="#V" n="135"/>¶ Item rei naturali essentialius est illud quod in ea
re<lb ed="#V" n="136" break="no"/>spicit esse nature: quam illud quod respicit esse gratie: sed vt
<!--00333.xml-->
<pb ed="#V" n="151-r"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>superius habitum est: matrimonium est res naturalis: et bonum
<lb ed="#V" n="2"/>prolis: et bonum fidei ipsum respiciunt: inquantum est
quod<lb ed="#V" n="3" break="no"/>dam officium nature: bonum autem sacramenti inquantum est
<lb ed="#V" n="4"/>sacramentum gratie: ergo bonum prolis et bonum fidei
essen<lb ed="#V" n="5" break="no"/>tialiora sunt matrimonio quam bonum sacramenti: et ex
con<lb ed="#V" n="6" break="no"/>sequenti in matrimonio principaliora sunt.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e432">
<lb ed="#V" n="7"/>Contra illud est principalius in re quod in eius
diffi<lb ed="#V" n="8" break="no"/>nitione ponitur quam illud quod non: sed
insepa<lb ed="#V" n="9" break="no"/>rabilitas est huiusmodi: vt patet supra. di. 27. c. 1. cum ergo bonum
<lb ed="#V" n="10"/>sacramenti sit in matrimonio ratione inseparabilitatis:
bo<lb ed="#V" n="11" break="no"/>num sacramenti principalissimum est in matrimonio.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e445">
¶ Item
<lb ed="#V" n="12"/>illud bonum principalius est in matrimonio: sine quo
ma<lb ed="#V" n="13" break="no"/>trimonium esse non potest: quam illud sine quo matrimonium
<lb ed="#V" n="14"/>esse potest: sed sicut dicit magister huius di. cap. I.
matri<lb ed="#V" n="15" break="no"/>monium potest esse sine bono fidei et prolis: et non sine
bo<lb ed="#V" n="16" break="no"/>no sacramenti: ergo in matrimonio bonum sacramenti
<lb ed="#V" n="17"/>est principalius quam bonum fidei et prolis.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e461">
<lb ed="#V" n="18"/>Respondeo quod simpliciter et omnibus pensatis in
<lb ed="#V" n="19"/>ter bona matrimonii bonum
sacra<lb ed="#V" n="20" break="no"/>menti principalius est: tum quia dignius: tum quia matrimo
<lb ed="#V" n="21"/>nio essentialius. Quod autem sit dignius patet: quia bonum fidei et
<lb ed="#V" n="22"/>bonum prolis pertinent ad matrimoniu inquantum est quod
<lb ed="#V" n="23"/>dam officium nature: bonum sacramenti inquantum est
sacra<lb ed="#V" n="24" break="no"/>mentum gratie. dignior autem est gratia quam natura. Quod
ve<lb ed="#V" n="25" break="no"/>ro sit matrimonio essentialius: patet: quia pertinet ad matrimo
<lb ed="#V" n="26"/>nium ratione inseparahilitatis secundum Au. 9 li.o super Gen. longe
<lb ed="#V" n="27"/>ante medium: et recitat magister huius di. c. 1.
inseparabili<lb ed="#V" n="28" break="no"/>tas autem essentialior est matrimonio: quam bonum prolis: et
bo<lb ed="#V" n="29" break="no"/>num fidei. postquam enim matrimonium contractum est possunt
<lb ed="#V" n="30"/>ab ipso separari bonum prolis et bonum fidei vinculo
matri<lb ed="#V" n="31" break="no"/>moniali remanente: si enim coniuges venena sterilitatis
pro<lb ed="#V" n="32" break="no"/>curent etiam ex pacto inter se: non propter hoc soluitur
matri<lb ed="#V" n="33" break="no"/>monium prius contractum: quamuis si tale pactum
interuenis<lb ed="#V" n="34" break="no"/>set in contrahendo nullum fuisset matrimonium. cum etiam
ob<lb ed="#V" n="35" break="no"/>causam fornicationis coniuges separantur adhuc remanet
ma<lb ed="#V" n="36" break="no"/>trimonii vinculum: nec tamen inter eos remanet
mutua<lb ed="#V" n="37" break="no"/>obligatio ad exhibendum sibi mutuo vsum sui corporis: et si
<lb ed="#V" n="38"/>hoc alter eorum exigeret. inseparabilitas vero ita
matri<lb ed="#V" n="39" break="no"/>monio adher et: vt sine illa esse non possit.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e511">
<lb ed="#V" n="40"/>Ad primum in oppositum dicendum quod finis
ma<lb ed="#V" n="41" break="no"/>trimonii inquantum est quoddam
<lb ed="#V" n="42"/>officium nature est bonum prolis: et bonum fidei: sed inquantum
<lb ed="#V" n="43"/>est sacramentum gratie: principalior finis eius est bonum
sa<lb ed="#V" n="44" break="no"/>cramenti.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e524">
¶ Ad secundum dicendum quod minor falsa est. illa enim
<lb ed="#V" n="45"/>mutua obligatio tolli potest ob causam fornicationis:
vincu<lb ed="#V" n="46" break="no"/>io tamen matrimonii remanente. vnde cum sumatur
matri<lb ed="#V" n="47" break="no"/>monium sub ratione qua res: et plenum sacramentum in
signifi<lb ed="#V" n="48" break="no"/>cando videtur essentialiter esse quoddam vmculum vnionis
<lb ed="#V" n="49"/>inter virum et mulierem per mutuum consensum expressum per
<lb ed="#V" n="50"/>verba de presenti: vel per alia signa in non potentibus loqu: et
<lb ed="#V" n="51"/>copulam carnalem sequentem. casatum: per quod neuter eorum
po<lb ed="#V" n="52" break="no"/>test alii matrimonialiter copulari altero viuente:
indisso<lb ed="#V" n="53" break="no"/>lubilem vnionem nature humane cum persona filii deium ex
insti<lb ed="#V" n="54" break="no"/>tutione significans.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k108876-d1e548">
¶ Ad tertium dicendum quod matrimonium
<lb ed="#V" n="55"/>nontum est res nature: sed etiam gratie: et quamuis essentialius
<lb ed="#V" n="56"/>pertineant ad matrimonium bonum prolis et bonum fidei: in
<lb ed="#V" n="57"/>quantum est quoddam officium nature: quam bonum sacramenti:
ta<lb ed="#V" n="58" break="no"/>men est econuerso inquantum est sacramentum gratie: et quia
omni<lb ed="#V" n="59" break="no"/>bus pensatis principalior estgratia quam natura. ideo omnibus
<lb ed="#V" n="60"/>pensatis illud bonum est essentialius matrimonio quod ip
<lb ed="#V" n="61"/>sum essentialius respicit. inquantum est sacramentum
gra<lb ed="#V" n="62" break="no"/>tie quam illud quod ipsum essentialius respicit inquantum
<lb ed="#V" n="63"/>est officiuiu nature.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>