-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 3
/
cod-ve09v4_kzz7yh-k42973.xml
307 lines (307 loc) · 20 KB
/
cod-ve09v4_kzz7yh-k42973.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>Articulus 2</title>
<author ref="#RicardusDeMediavilla">Ricardus de Mediavilla</author>
<respStmt>
<name ref="#jeffreycwitt">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>Transcription Editor</resp>
<resp>TEI Encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>Articulus 2</title>
<date when="2023-09-02">September 02, 2023</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority>SCTA</authority>
<availability status="free">
<p>Published under a <ref target="https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/">Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0)</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="V" n="cod-ve09v4">Venice, 1509, v. 4</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-diplomatic-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/1.0.0/src/out/diplomatic.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2023-09-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#V" n="60-r"/>
<cb ed="#V" n="b"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="kzz7yh-k42973"><!-- l4d14a2 -->
<head xml:id="kzz7yh-k42973-Hd1e101">Articulus 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e103">
Di. II.
<lb ed="#V" n="105"/>Onsequenter queritur de 2mo
prin<lb ed="#V" n="106" break="no"/>cipali.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e110">
¶ Et
cir<lb ed="#V" n="107" break="no"/>ca hoc queruntur duo.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e115">
¶ Primo vtrum poenitentia
<lb ed="#V" n="108"/>sit virtus vna species specialissima.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e120">
¶ Secundo
<lb ed="#V" n="109"/>vtrum contineatur sub iustitia.
</p>
<div xml:id="kzz7yh-k42973-Dd1e126">
<head xml:id="kzz7yh-k42973-Hd1e128">Quaestio 1</head>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e130">
Quaestio
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e132">
<lb ed="#V" n="110"/>PRimo ostendo quod penitentia non est
vitr<lb ed="#V" n="111" break="no"/>tutis vna species specialissima
<lb ed="#V" n="112"/>quia alterius speciei est peccatum in seipsum quam peccatum
<lb ed="#V" n="113"/>in proximum: et illa quam peccatum in deum. Silimi
<lb ed="#V" n="114"/>liter peccatum cordis: oris: operis: diuersarum sunt specierum: cum
<lb ed="#V" n="115"/>ergo omnia ista obiecta sint penitentie: videtur quod poenitentia
distin<lb ed="#V" n="116" break="no"/>guatur in plures species: et sic non est virtutis ispecies
spe<lb ed="#V" n="117" break="no"/>cialissima sed subalterna.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e152">
¶ Item necessarium et non
ne<lb ed="#V" n="118" break="no"/>cessarium non sunt eiusdem speciei. Sed poenitentia de
mortali<lb ed="#V" n="119" break="no"/>bus est necessaria: non autem de venialibus: quia se
compatiun<lb ed="#V" n="120" break="no"/>tur cum gratia gratum faciente: ergo plures sunt species
pe<lb ed="#V" n="121" break="no"/>nitentie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e163">
¶ Item per rationem generalem non potest constitui
<lb ed="#V" n="122"/>species specialissima: sed hitus constituuntur in specie per
for<lb ed="#V" n="123" break="no"/>males rationes obiectorum: cum ergo peccatum sub ratione
<lb ed="#V" n="124"/>generali cuilibet peccato obiectum sit penitentie: et poenitentia
<lb ed="#V" n="125"/>non est virtutis species specialissima.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e175">
<lb ed="#V" n="126"/>Contra quamuis fides sit respectu plurium credibilium:
<lb ed="#V" n="127"/>tamen est virtutis species specialissima: eo quod
<lb ed="#V" n="128"/>propter vnam virtutem credit omnes alias: ergo a simili quamuis
<lb ed="#V" n="129"/>penitentia sit respectu omnium peccatorum: tamen est
vir<lb ed="#V" n="130" break="no"/>tutis species specialissima: cum omnia peccata
detesten<lb ed="#V" n="131" break="no"/>tur sub ratione vna.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e191">
<lb ed="#V" n="132"/>Respondeo quo poenitentia est virtutis vna specieus
spe<lb ed="#V" n="133" break="no"/>cialissima: est enim respectu omnium
<lb ed="#V" n="134"/>peccatorum sub vna ratione communi non communitate qua sit
praedicabi<lb ed="#V" n="135" break="no"/>lis de quolibet peccato vt est communitas generis: sed communitate qua
re<lb ed="#V" n="136" break="no"/>peritur in quolibet peccato tanquam aliquid distinctum non secundum
<!--00150.xml-->
<pb ed="#V" n="60-v"/>
<cb ed="#V" n="a"/>
<lb ed="#V" n="1"/>rem: sed secundum rationem a qualem specie peccati. Unde quamuis quodlibet
<lb ed="#V" n="2"/>speciale peccatum sit peccatum contra iuslitiam legis diuine expiabile
<lb ed="#V" n="3"/>per actum penitentis: tamen hoc cum reduplicatione non
praedi<lb ed="#V" n="4" break="no"/>catur de aliqua specie peccati: quia sine reduplicatione acceptum
<lb ed="#V" n="5"/>consideratur vt genus cuiusset peccati: sed cum reduplicatione
<lb ed="#V" n="6"/>accipitur vt pars secundum rationem distincta a qualem peccati specie:
exem<lb ed="#V" n="7" break="no"/>plum predictorum: animal predicatur de qualibet specie animalis: non
<lb ed="#V" n="8"/>tamen animal inquantum animal: hec enim falsa est: homo est animal
inquan<lb ed="#V" n="9" break="no"/>tum animal: quia primo consideratur vt genus: et sic realiter id
<lb ed="#V" n="10"/>est cum qualibet specie ratione differens: sed non praedicatur de
<lb ed="#V" n="11"/>specie inquantum ratione differens: sed inquantum realiter idem: cum
<lb ed="#V" n="12"/>autem accipitur cum reduplicatione consideratur inquantum ratione
dif<lb ed="#V" n="13" break="no"/>ferens a specie: et ideo cum praedicatur de specie cum sui
redupli<lb ed="#V" n="14" break="no"/>catione implicatur praedicari de ea per hoc quod est secundum rationem
dif<lb ed="#V" n="15" break="no"/>ferens ab ea: animal ergo inquantum animal non est genus: sed
inquan<lb ed="#V" n="16" break="no"/>tum significat realiter idem cum qualibet specie animalis: modo
<lb ed="#V" n="17"/>tamen indeterminato: sicut ergo vides quod scientia de animali inquantum
<lb ed="#V" n="18"/>animal est vna specie scientie distincta a scientia que est de homine in
<lb ed="#V" n="19"/>quantum homo: et sic de aliis: sic poenitentia que est de proprio
pec<lb ed="#V" n="20" break="no"/>cato actuali sub ratione qua est contra iuslitiam diuine
<lb ed="#V" n="21"/>legio expiabile per actum penitentis est vna species
vir<lb ed="#V" n="22" break="no"/>tutis specialissima.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e258">
<lb ed="#V" n="23"/>Ad primum in oppositum dicendum: quod non valet: quia
<lb ed="#V" n="24"/>omnia illa detestatur poenitentia sub vna
ratio<lb ed="#V" n="25" break="no"/>ne communi.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e267">
¶ Ad secundum dicendum quod maior est falsa: loquendo de
<lb ed="#V" n="26"/>necesario et non necessario non absolute: sed ad consequendum
re<lb ed="#V" n="27" break="no"/>missionem peccati: sicut enim charitas perfecta et imperfecta
eius<lb ed="#V" n="28" break="no"/>dem sunt speciei: cum tamen perfecta non sit ad iustisicationem
ne<lb ed="#V" n="29" break="no"/>cessaria: et imperfecta sit ad hoc necessaria: sic non habetur perfecta: ita
<lb ed="#V" n="30"/>poenitentia imperfecta quae est respectu mortalium tantum: et perfecta quae est
<lb ed="#V" n="31"/>respectu mortalium et venialium simul: eiusdem speciei sunt:
quam<lb ed="#V" n="32" break="no"/>uis secunda non sit necessaria ad iustificationem: poenitentia autem respectu
<lb ed="#V" n="33"/>venialium et non mortalium virtus non est.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e287">
¶ Ad tertium dicendum
<lb ed="#V" n="34"/>quod per rationem generalem generalitate praedicabilitatis non constituitur
<lb ed="#V" n="35"/>spes specialissima: nec sic est generalis formalis ratio obiecti poenitentie: sed
<lb ed="#V" n="36"/>dicitur generalis: quia in quolibet peccato reperitur: exemplum: quamuis ratio
<lb ed="#V" n="37"/>animalis praedicetur de ratione hominis et asini: quia secundum philosophum. 4.
meta<lb ed="#V" n="38" break="no"/>phy. ratio quam significat nomen est diffinitio: hec autem est vera:
<lb ed="#V" n="39"/>animal rationale mortale est substantia animata sensibilis: et hec: animal
ir<lb ed="#V" n="40" break="no"/>rationale rudible est substantia animata sensibilis: tamen diffinitio animalis
<lb ed="#V" n="41"/>non praedicatur de praedictis diffinitionibus. Diffinitio enim animalis
in<lb ed="#V" n="42" break="no"/>quantum animal est substantia animata sensibilis tantum. Unde animal inquantum
<lb ed="#V" n="43"/>animal consideratur vt pars speciei.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e311">
¶ Argumentum ad partem aliam
gra<lb ed="#V" n="44" break="no"/>tia conclusionis concedatur.
</p>
</div>
<div xml:id="kzz7yh-k42973-Dd1e317">
<head xml:id="kzz7yh-k42973-Hd1e319">Quaestio 2</head>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e321">
<lb ed="#V" n="45"/>Questio II
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e326">
<lb ed="#V" n="46"/>SEcundo quaeritur vtrum poenitentia contineatur sub
<lb ed="#V" n="47"/>iustitia. Et videtur quod non:
nul<lb ed="#V" n="48" break="no"/>la virtus theologica continetur sub iustitia: sed poenitentia
<lb ed="#V" n="49"/>est theologica virtus: per illam enim principaliter
recon<lb ed="#V" n="50" break="no"/>ciliamur deo ergo poeitentia non continetur sub iustitia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e339">
¶ Item
<lb ed="#V" n="51"/>omnis virtus que continetur sub iustitia est moralis: sed poenitentia non est
<lb ed="#V" n="52"/>moralis virtus: quia secundum philosophum. 2. ethi. c. 5. et. 6. virtus
mora<lb ed="#V" n="53" break="no"/>lis consistit in medio: poenitentia autem non: refugit enim omne peccatum: non
<lb ed="#V" n="54"/>quoddam sic: et quoddam non: ergo poenitentia non continetur sub iustitia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e350">
¶ Item
<lb ed="#V" n="55"/>iustitia virtus respicit equalitatem inter extrema: secundum sententiam
<lb ed="#V" n="56"/>philosophi 7o ethi. c. 5. Sed poenitentia cum sit circa operationes hominis ad
<lb ed="#V" n="57"/>deum non respicit equalitatem: quia deo non possumus rependere
<lb ed="#V" n="58"/>equale pro beneficio recepto: secundum philosophum. 8. ethi. c. vlt. neque equalem
<lb ed="#V" n="59"/>emenda pro peccato commisso: ergo poenitentia non continetur sub iustitia.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e364">
<lb ed="#V" n="60"/>Contra gl. super illud psalmum. Sacrificate sacrificium
iusti<lb ed="#V" n="61" break="no"/>tie. Quid iustius quam vt quisque suis peccatis potius
<lb ed="#V" n="62"/>quam alienis irascatur: seque puniens per poenitentiam satisfactionem
<lb ed="#V" n="63"/>deo offerrat: quasi dicat et hoc iustum est: in quo expresse
<lb ed="#V" n="64"/>habetur quod actus penitentie est actus iustitie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e377">
¶ Item
<lb ed="#V" n="65"/>glo. super illud primo Cor. vndecimo. Si nosmetipsos
<lb ed="#V" n="66"/>diiudicaremus: dicit. Nosmet ipsos diiudicaremus
pe<lb ed="#V" n="67" break="no"/>nitendo: penitere ergo est seipsum diudicare: sed
diudi<lb ed="#V" n="68" break="no"/>care est actus iustitie: ergo poenitentia continetur sub iustitia.
<!--00150.xml-->
<cb ed="#V" n="b"/>
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e393">
<lb ed="#V" n="69"/>Respondeo quo poenitentiam contineri sub iustitia
tri<lb ed="#V" n="70" break="no"/>pliciter potest intelligi. Unomodo sicut
<lb ed="#V" n="71"/>pars integralis continetur sub toto integrali. Alio modo sicut pars
<lb ed="#V" n="72"/>subiectiua continetur sub toto vniversali. Tertio modo sicut pars
poten<lb ed="#V" n="73" break="no"/>tialis continetur sub toto correspondente potentiali.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e406">
¶ Primo
<lb ed="#V" n="74"/>modo dicunt aliqui poenitentiam contineri sub iustitia: ad
integrita<lb ed="#V" n="75" break="no"/>tem enim iustitie concurrunt due partes scilicet declinatio mali:
<lb ed="#V" n="76"/>et operatio boni: per poenitentiam autem est declinatio mali: non tantum
<lb ed="#V" n="77"/>enim per poenitentiam habilitatur homo ad declinandum malum culpe:
<lb ed="#V" n="78"/>sed etiam ad faciendum opera bona inquantum secundum iustitiam diuine
<lb ed="#V" n="79"/>legis ordinata sunt ad expiationem culpe: poenitentia ergo non
<lb ed="#V" n="80"/>continetur sub iustitia modo primo: nec etiam modo secundo proprie
lo<lb ed="#V" n="81" break="no"/>quendo de iustitia: quia parti: subiectiue plene conuenit diffinitio
<lb ed="#V" n="82"/>totius: sed poenitentie non plene conuenit plena ratio iustitie proprie
<lb ed="#V" n="83"/>dicte: quia iustitia circa operationes quae sunt ad alterum obseruat
<lb ed="#V" n="84"/>rationem debiti et equalitatis: sicut in 3 libro ostensum est: quamuis
au<lb ed="#V" n="85" break="no"/>tem per poenitentiam reddat homo deo debitum ex legis divinae
necessi<lb ed="#V" n="86" break="no"/>tate: non tamen potest reddere equale: magnitudo enim malitie
cul<lb ed="#V" n="87" break="no"/>pe excedit magnitudinem cuiuscumque emende: quam penitens
<lb ed="#V" n="88"/>potest facere: quamuis si homo faciat quod in se est misericordia
<lb ed="#V" n="89"/>dei quietet residuum: non enim exigit ab homine vltra id quod potest:
<lb ed="#V" n="90"/>et quamuis poenitentie non conueniat plena ratio iustitiae: non tamen propter
<lb ed="#V" n="91"/>hoc est inferior virtus quam iustitia proprie dictam: que est ad
pro<lb ed="#V" n="92" break="no"/>ximum duplici de causa: tamen quia nobilius est immediate
ordina<lb ed="#V" n="93" break="no"/>ri ad deum quam immediate ad proximum: tamen quia non facere deo
equa<lb ed="#V" n="94" break="no"/>lem emenda non conuenit poenitentie: nisi ex impotentia penitentis
<lb ed="#V" n="95"/>non ex malitia voluntatis: quia vere penitens vellet facere
equa<lb ed="#V" n="96" break="no"/>lem emendam si posset.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e458">
¶ Tertio modo poenitentia continetur sub
<lb ed="#V" n="97"/>iustitia: pars enim potentialis dicitur qui participat aliquam
virtu<lb ed="#V" n="98" break="no"/>tem totius: sed non totam: poenitentia autem in hoc participat
virtu<lb ed="#V" n="99" break="no"/>tem et modum iustitie: quia circa operationes quae sunt ad alterum scilicet
<lb ed="#V" n="100"/>ad deum obseruat rationem debiti ex legis necessitate: non tamen
<lb ed="#V" n="101"/>per poenitentiam redditur equale: quia non est possibile poenitenti: quod autem sic
<lb ed="#V" n="102"/>sub iustitia contineatur patet per illud quod dicitur de pe. dist. 3. ca.
<lb ed="#V" n="103"/>poenitentia el. 2. Poenitentia est quedam dolentis vindicta puniens in se
<lb ed="#V" n="104"/>quod dolet commisisse. Uindicare autem malefactum
punien<lb ed="#V" n="105" break="no"/>do pertinet ad rationem iustitie.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e480">
<lb ed="#V" n="106"/>Ad primum in oppositum dicendum: quo
peni<lb ed="#V" n="107" break="no"/>tentia non est virtus theologica:
<lb ed="#V" n="108"/>non enim habet deum pro obiecto: sed culpam sub ratione
<lb ed="#V" n="109"/>que est superius dicta: deum autem pro fine immediato. Unde
<lb ed="#V" n="110"/>cum dicimus quod penitentia reconciliat deo non tangitur
<lb ed="#V" n="111"/>ordo penitentie ad deum: sicut ad obiectum: sed sicut ad
<lb ed="#V" n="112"/>finem immediatum.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e499">
¶ Ad secundum dicendum: quod poenitentia est virtus
mo<lb ed="#V" n="113" break="no"/>ralis: sed quarundam virtutum moralium materia non est vniversali
vir<lb ed="#V" n="114" break="no"/>tuti contraria: sicut sunt passiones delectabiles: circa quas est
tem<lb ed="#V" n="115" break="no"/>perantia: et terribiles: circa quas est fortitudo: sed secundum
ex<lb ed="#V" n="116" break="no"/>cessum vel diminutionem: et sic dicunt aliqui quod respectu talis
<lb ed="#V" n="117"/>materie virtus moralis obseruat medium: et circa materiam
re<lb ed="#V" n="118" break="no"/>secando superabundantiam: et circa resecandi modum debitas
<lb ed="#V" n="119"/>circumstantias obseruando: materia autem poenitentie secundum quamlibet sui
<lb ed="#V" n="120"/>partem virtutem corrumpit: autem ad eius corruptionem disponit
<lb ed="#V" n="121"/>ideo penitentia non obseruat medium circa materiam suam: sed
<lb ed="#V" n="122"/>totaliter ipsum excludit: et circa excludendi modum
obser<lb ed="#V" n="123" break="no"/>uat medium per comparationem ad rationem rectam. Sed cum
<lb ed="#V" n="124"/>virginitas que est nobilis virtus excludat omnem
delectatio<lb ed="#V" n="125" break="no"/>nem veneream: videtur predicta solutio implicare vnum
<lb ed="#V" n="126"/>falsum: implicado quod quelibet virtus que est circa
delecta<lb ed="#V" n="127" break="no"/>tiones venereas: non tantum obseruat medium per
compa<lb ed="#V" n="128" break="no"/>rationem ad circunstantias: sed etiam per
comparatio<lb ed="#V" n="129" break="no"/>nem ad materiam: dic ergo quod verbum philosophi non
<lb ed="#V" n="130"/>sic est intelligendum quod semper verum sit virtutem
ob<lb ed="#V" n="131" break="no"/>seruare medium per comparationem ad materiam sed
suf<lb ed="#V" n="132" break="no"/>ficit quandoque obseruare quantum ad circumstantias per
com<lb ed="#V" n="133" break="no"/>parationem ad rationem rectam.
</p>
<p xml:id="kzz7yh-k42973-d1e547">
¶ Ad tertium
dicen<lb ed="#V" n="134" break="no"/>dum quod ad partem potentialem iustitie non requiritur
equa<lb ed="#V" n="135" break="no"/>litas: vt ex dictis in questione potest videri.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>