-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p1i1t1q1c1.xml
280 lines (279 loc) · 18.4 KB
/
ahsh-l1p1i1t1q1c1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, Pars 1, Inq. 1, Tract. 1, Q. 1, C. 1</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<title>I, Pars 1, Inq. 1, Tract. 1, Q. 1, C. 1</title>
<date when="2017-02-09">February 09, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit> <witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness> <witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness> <witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness> <witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness> <witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness> </listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-02-09" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="40"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Hd1e3732">I, Pars 1, Inq. 1, Tract. 1, Q. 1, C. 1</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Hd1e3735" type="questionTitle">QUOD NECESSE EST DIVINAM SUBSTANTIAM ESSE.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3738">
<lb ed="#Q"/>Ad primum ostendendum multiplices addu<lb ed="#Q"/>cuntur
rationes, sumptae <!--d--> secundum diffe<lb ed="#Q"/>rentes
intentiones cogitandi divinam essentiam<!--1-->:
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3747">
<lb ed="#Q"/>I. Per intentionem <!-- e --> igitur entis sive esse,
<lb ed="#Q"/><name>Richardus de S. Victore</name>, in libro <title>De Tri<lb ed="#Q"/>nitate</title>,
probat Deum esse, proposita hac distinc<lb ed="#Q"/>tione:
<quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e3769">Omne quod est vel esse potest, aut<!--f--> ab
<lb ed="#Q"/>aeterno habet esse aut esse coepit ex tempore;
<lb ed="#Q"/>item, omne quod est vel esse potest, aut habet
<lb ed="#Q"/>esse a semetipso vel ab alio quam a semetipso.
<lb ed="#Q"/>Universaliter itaque omne esse triplici distinguitur
<lb ed="#Q"/>ratione. Erit enim esse cuique existenti: aut ab
<lb ed="#Q"/>aeterno et semetipso; aut, e contrario, nec ab ae<lb ed="#Q"/>terno
nec a semetipso; aut mediateg inter haec
<lb ed="#Q"/>duo:<!--h--> ab aeterno quidem, nec tamen <!--i--> a semetipso.
<lb ed="#Q"/>Nam illud quartum, quod huic membro e con<lb ed="#Q"/>trario
videtur respondere, <!--k--> nullo modo ipsa na<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>tura
patitur esse: nihil enim omnino potest esse
<lb ed="#Q"/>a semetipso, quod non sit ab aeterno. Quidquid
<lb ed="#Q"/>enim ex tempore coepit esse, fuit <!--3--> quando nihil
<lb ed="#Q"/>fuit; sed quamdiu nihil fuit, omnino nihil habuit
<lb ed="#Q"/>et omnino nihil potuit; nec sibi ergo nec alteri<!--l-->
<lb ed="#Q"/>dedit ut esset vel ut aliquid posset, alioquin dedit
<lb ed="#Q"/>quod non habuit et fecit quod non potuit</quote>. Re<lb ed="#Q"/>linquitur
ergo: si aliquid est ex tempore, non est
<lb ed="#Q"/>a semetipso, sed ab alio. A destructione <!--4--> ergo
<lb ed="#Q"/>consequentis, si aliquid est a<!--m--> semetipso, non
<lb ed="#Q"/>est ex tempore, sed ab aeterno; illud ergo quar<lb ed="#Q"/>tum
non potest esse, quod aliquid sit a semetipso,
<lb ed="#Q"/>non tamen ab aeterno.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3809">
<lb ed="#Q"/>Iis ergo ita positis, arguit sic <!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e3847">Quod innu<lb ed="#Q"/>mera
sint quae ab aeterno non fuerunt, quotidiana
<lb ed="#Q"/>experimenta latere non sinunt. Superior autem
<lb ed="#Q"/>ratio invenit quod quidquid ab aeterno non fuit,
<lb ed="#Q"/>a semetipso esse non possit. Sed si nihil a semet<pb ed="#Q" n="41"/><cb ed="#Q" n="a"/><lb ed="#Q"/>ipso
fuisset, non esset omnino unde ea existere
<lb ed="#Q"/>potuissent quae suum esse a semetipsis non ha<lb ed="#Q"/>bent
nec habere valent. Convincitur ergo aliquid
<lb ed="#Q"/>esse a semetipso et eo ipso, ut iam dictum est,
<lb ed="#Q"/>esse ab aeterno</quote>. Et hoc dicimus divinam sub<lb ed="#Q"/>stantiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3839">
<lb ed="#Q"/>Item, ulterius arguit<!--1-->: <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e3881">Aliquid fuisse ab ae<lb ed="#Q"/>terno <!--a-->,
quod tamen non sit a semetipso</quote>, quae
<lb ed="#Q"/>est differentia media, <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e3890">nemini videatur impossi<lb ed="#Q"/>bile,
quasi sit necessarium causam <!--b--> semper et<lb ed="#Q"/>tectum
praecedere et omne, quod ab alio est, sem<lb ed="#Q"/>per
suo principio succedere oportere. Certe ra<lb ed="#Q"/>dius
solis de sole procedit et ab illo<!--c--> originem
<lb ed="#Q"/>trahit et tamen soli coaevus existit. Si igitur lux
<lb ed="#Q"/>ista<!--d--> corporalis habet radium sibi coaevum, cur
<lb ed="#Q"/>non habeat lux illa spirituaiis et inaccessibilis<!--e-->
<lb ed="#Q"/>radium sibi coaevum<!--f--></quote>?
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3865">
<lb ed="#Q"/>II. Item, <name ref="#JohnDamascenus">Ioannes Damascenus</name> probat
<lb ed="#Q"/>idem per rationem causalitatis: <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e3929">Omne
<lb ed="#Q"/>quod est, aut est causabileg aut incausabile; sed
<lb ed="#Q"/>omne causabile est vertibile: vel " secundum elec<lb ed="#Q"/>tionem,
ut spiritualis substantia 1, vel secundum
<lb ed="#Q"/>generationem et corruptionem vel alterationem vel
<lb ed="#Q"/>secundum motum localem, ut corporalia"; ergo
<lb ed="#Q"/>exierunt de non esse in esse. Quorum enim esse
<lb ed="#Q"/>a versione incipit, haec ' versioni subiecta sunt et
<lb ed="#Q"/>mutabilitati; et e converso quaecumque sunt sub<lb ed="#Q"/>iecta
versioni, coeperunt a versione</quote>. Cum ergo
<lb ed="#Q"/>omnes substantiae huius mundi "' sint verübiles,
<lb ed="#Q"/>exierunt de non esse in esse; ergo causabiles; sed
<lb ed="#Q"/>nihil est causabile a se; relinquitur ergo quod est
<lb ed="#Q"/>substantia incausabilis, a qua sunt alia'' causabilia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3903">
<lb ed="#Q"/>Item, constans est quod universitas creato<lb ed="#Q"/>rum,
sive ponatur finita sive infinita, tota causata
<lb ed="#Q"/>est; cum ergo nihil sit sibi causa, necesse est<!--o-->
<lb ed="#Q"/>quod habeat causam sui non causatam. Nec po<lb ed="#Q"/>test
poni circulus in causis efficientibus, quia se<lb ed="#Q"/>queretur
quod idem esset<!--p--> prius et posterius se
<lb ed="#Q"/>in essendo. Ut, si A poneretur causa B, B vero
<lb ed="#Q"/>causa C, item<!--q--> C causa A: cum in causando es<lb ed="#Q"/>set
A prius B et C, ergo cui<!--r--> esset prius C, <supplied>huic</supplied>
<lb ed="#Q"/>esset prius A; sed C prius A, cuius est causa;
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>ergo A prius A: quod est impossibile. <!--3--> Relin<lb ed="#Q"/>quitur
ergo quod non potest poni circulus; se<lb ed="#Q"/>quitur
ergo de necessitate praecedens ratio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3936">
<lb ed="#Q"/>Item, <title>Sap.</title> 13,4—5: <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4015" source="http://scta.info/resource/sap13_4 http://scta.info/resource/sap13_5">Si virtutem<!--a--> et opera crea<lb ed="#Q"/>turarum<!--b-->
mirati sunt, intelligant ab illis quoniam
<lb ed="#Q"/>qui haec fecit, fortior est illis; a magnitudine
<lb ed="#Q"/>enim speciei et creaturae potest cognoscibiliter
<lb ed="#Q"/>Creator eorum videri</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3949">
<lb ed="#Q"/>Item, Hugo de S. Victore, in I Sententia<lb ed="#Q"/>rum4:
<quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4038">Cum anima de se dubitare<!--c--> non pos<lb ed="#Q"/>sit
quoniam est<!--d--> (quia se ignorare non potest),
<lb ed="#Q"/>cogitur <!--e--> ex se et hoc credere (quia aliquando coe<lb ed="#Q"/>pisse
se meminit) quoniam non semper est. Cum
<lb ed="#Q"/>ergo non per se coepisse et initium habuisse se
<lb ed="#Q"/>videat, non potest ignorare</quote> quia non fuit sibi ini<lb ed="#Q"/>tium.
<quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4060">Ut ergo<!--f--> inciperet quod non erat, ab alio
<lb ed="#Q"/>factum est, qui erat</quote>: et illum dicimus Deum. Hinc
<lb ed="#Q"/>dicitur in Psalmo<!--5-->: <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4072">Scitote, quoniam Dominus<!--g-->
<lb ed="#Q"/>ipse est Deus, ipse fecit nos</quote> etc.<!--h-->
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e3975">
<lb ed="#Q"/>III. Praeterea, per intentionem verita<lb ed="#Q"/>tis
probatur idem ab Anselmo, in libro De ve<lb ed="#Q"/>ritate:<!--6-->
<quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4092">Cogitet qui potest quando <!--i--> non fuit ve<lb ed="#Q"/>rum
hoc, scilicet quod<!--k--> futurum erat aliquid,
<lb ed="#Q"/>aut quando desinet aut non erit verum hoc, sci<lb ed="#Q"/>licet
quia praeteritum erit aliquid. Quod si neu<lb ed="#Q"/>trum
horum cogitari potest et utrumque horum
<lb ed="#Q"/>verum sine Veritate non potest esse, impossibile
<lb ed="#Q"/>est cogitare quod veritas principium vel finem
<lb ed="#Q"/>habeat</quote>. Ergo est veritas aeterna: et hanc dici<lb ed="#Q"/>mus
divinam essentiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e4002">
<lb ed="#Q"/>Item<!--l-->, <name ref="#Anselm">Anselmus</name>, in eodem<!--7-->: <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4127">Si veritas
<lb ed="#Q"/>habuit principium aut habebit finem, antequam
<lb ed="#Q"/>ipsa inciperet, verum erat quia <mentioned>non erat veritas</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>et postquam finita erit, verum erit quia <mentioned>non erit<!--m-->
<lb ed="#Q"/>veritas</mentioned>; sed verum non potest esse sine veritate; <lb ed="#Q"/>erat
igitur veritas antequam esset veritas, et erit
<lb ed="#Q"/>veritas postquam finita est veritas: quod incon<lb ed="#Q"/>venientissimum
est</quote>. Aeternaliter igitur est veritas.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e4022">
<lb ed="#Q"/>Item, ex negatione veritatis sequitur positio ve<lb ed="#Q"/>ritatis,
sicut ratiocinatur <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in libro "
<lb ed="#Q"/>Soliloquiorum <!--8-->: Si<!--o--> veritas non est, veritas est, <!--P-->
<lb ed="#Q"/>quia consequitur<!--q--> <mentioned>veritatem non esse</mentioned> esse ve<pb ed="#Q" n="42"/><cb ed="#Q" n="a"/><lb ed="#Q"/>rum.
—— Si dicatur quod <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4180">veritatem non esse,
<lb ed="#Q"/>esse<!--a--> verum</quote> ponit<!--b--> verum secundum quid, non
<lb ed="#Q"/>simpliciter, tamen adhuc sequitur: quia<!--f--> omne
<mentioned>secundum quid</mentioned> est respectu alicuius quod est
<lb ed="#Q"/>simpliciter; si ergo est verum secundum quid, se<lb ed="#Q"/>quitur
necessario quod aliquid est verum simpli<lb ed="#Q"/>citer
et aliqua veritas simpliciter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e4048">
<lb ed="#Q"/>IV. Item, per intentionem bonitatis pro<lb ed="#Q"/>bant
idem: optimum est optimum; ergo opti<lb ed="#Q"/>mum
est, quia in intellectu eius" quod est <mentioned>opti<lb ed="#Q"/>mum</mentioned>
intelligitur <mentioned>esse</mentioned>. —.Respondent di<lb ed="#Q"/>centes
quod non sequitur, quia hoc verbum <mentioned>est</mentioned>
<lb ed="#Q"/>non copulat actum— existendi, sed solum essentiam
<lb ed="#Q"/>sive esse secundum habitum, sicut hic: <mentioned>Cae<lb ed="#Q"/>sar
est Caesar</mentioned>, ex quo non sequitur: <mentioned>ergo
<lb ed="#Q"/>Caesar est</mentioned>. — Contra: In intellectu eius quod
<lb ed="#Q"/>est <mentioned>optimum</mentioned> intelligitur ens actu necessario:
<lb ed="#Q"/>quia intellectus eius quod est <mentioned>Optimum</mentioned> est<!--d-->
<mentioned>quo nihil est melius</mentioned>; <!--2--> sed melius est ens actu
<lb ed="#Q"/>quam ens in potentia, et utrumque melius quam
<lb ed="#Q"/>non ens, liceat sic loqui. Si ergo ens <!--e--> <mentioned>quo nihil
<lb ed="#Q"/>melius</mentioned> ponit ens actu necessario, ergo et opti<lb ed="#Q"/>mum
ponit ens actu; si ergo nullus intellectus
<lb ed="#Q"/>potest negare optimum esse optimum, ergo ne<lb ed="#Q"/>cessario
habet concedere optimum esse actu.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e4087">
<lb ed="#Q"/>Item, ad idem <name ref="#Anselm">Anselmus</name>, in <title ref="#Proslogion">Proslogion</title>a<!--c-->
<quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4284">Credimus, Domine, te esse aliquid, quo nihil
<lb ed="#Q"/>maius excogitari<!--f--> possit. An non est aliqua talis
<lb ed="#Q"/>natura, quia <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4292">dixit insipiens in corde suo: non est
<lb ed="#Q"/>Deus</quote><!--4-->? Sed certe ipse insipiens, cum audit hoc
<lb ed="#Q"/>ipsum quod dico <mentioned>aliquid quo<!--g--> nihil maius cogi<lb ed="#Q"/>tari
potest</mentioned>, intelligit quod audit, et quod intelligit
<lb ed="#Q"/>in intellectu eius est, etiam si non<!--h--> intelligat illud
<lb ed="#Q"/>esse</quote>. Inde sequitur: <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4315">Certe illud quo maius ex<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>cogitari
nequit, non potest esse in' solo intellectu.
<lb ed="#Q"/>Si enim in solo <!--k--> <mentioned>intellectu</mentioned> est, potest cogitari
<lb ed="#Q"/>esse et in re: quod maius est. Si ergo id quo
<lb ed="#Q"/>maius excogitari non potest est in solo intellectu,
<lb ed="#Q"/>id ipsum quo maius excogitari non potest est
<lb ed="#Q"/>quo maius<!--i--> excogitari potest; sed certe hoc esse
<lb ed="#Q"/>non potest; existit igitur proculdubio aliquid quo
<lb ed="#Q"/>maius excogitari non potest et in intellectu et in
<lb ed="#Q"/>re</quote>. Et necessitatem huius ratiocinationis ipse
<lb ed="#Q"/><name ref="#Anselm">Anselmus</name> multipliciter declarat in libro <title>Contra
<lb ed="#Q"/>respondentem. pro insipiente</title>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e4134">
<lb ed="#Q"/>V. Item, probatur per intentionem prae<lb ed="#Q"/>eminentiae.
Unde <name ref="#Anselm">Anselmus</name>, in Monolo<lb ed="#Q"/>gion:<!--6-->-
<quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4367">Cum <!--m--> naturarum aliae aliis negari non
<lb ed="#Q"/>possint esse meliores, nihilominus persuadet ratio
<lb ed="#Q"/>aliquam<!--n--> in eis sic supereminere ut non habeat
<lb ed="#Q"/>superiorem se. Si enim huiusmodi <!--o--> distinctio gra<lb ed="#Q"/>duum
sic infinita est ut nullus sit ibi gradus su<lb ed="#Q"/>perior
quo superior alius<!--p--> non inveniatur, ad
<lb ed="#Q"/>hoc <!--q--> ratio deducitur, ut ipsa multitudo naturarum <!--r-->
<lb ed="#Q"/>nullo fine claudatur; quod absurdum est</quote>. Est
<lb ed="#Q"/>igitur ex necessitate aliqua natura, quae sic est<!--s-->
<lb ed="#Q"/>alicui vel aliquibus superior ut nulla sit cui ordi<lb ed="#Q"/>netur
inferior. Restat igitur summam esse naturam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e4165">
<lb ed="#Q"/>Item, Richardus, in libro De Trinitate <!--7-->, ad
<lb ed="#Q"/>idem: <quote xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-Qd1e4416">Illud certissimum est et unde, <!--t--> credo,
<lb ed="#Q"/>nemo dubitare potest: quod <!--u--> in tanta multitudine
<lb ed="#Q"/>rerum existentium et tam multiplici differentia
<lb ed="#Q"/>graduum oporteat aliquid esse summum; sum<lb ed="#Q"/>mum
autem omnium dicimus <!--v--> quo nihil est maius,
<lb ed="#Q"/>nihil est melius. <!--9--></quote>
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t1q1c1-d1e4184">
<lb ed="#Q"/>Iis igitur rationibus ostenderunt de necessitate
<lb ed="#Q"/>Deum esse.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>