-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p1i1t2q4m3c4.xml
607 lines (607 loc) · 40.8 KB
/
ahsh-l1p1i1t2q4m3c4.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 1, Inq. 1, Tract. 2, Q. 4, Mem. III, C. 4</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-02-09">February 19, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit> <witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness> <witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness> <witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness> <witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness> <witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness> </listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a diplomatic edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-02-19" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="include-list">
<xi:include href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-lists/master/workscited.xml" xpointer="worksCited"/>
<xi:include href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-lists/master/Prosopography.xml" xpointer="prosopography"/>
</div>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="105"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Hd1e3729">I, P. 1, Inq. 1, Tract. 2, Q. 4, Mem. III, C. 4</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Hd1e3732" type="question-title">DE COMPARATIONE AEVI AD TEMPUS.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3735">
<lb ed="#Q"/>Consequenter quaeritur de comparatione aevi
<lb ed="#Q"/>ad tempus. Quaeruntur ergo tria:
<lb ed="#Q"/>Primum est<!--c--> quomodo se habeant secundum
<lb ed="#Q"/>extensionem durationis;
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>secundum, an sit ponere aliquam durationem
<lb ed="#Q"/>mediam inter aevum et tempus;
<lb ed="#Q"/>tertium de comparatione <mentioned>nunc</mentioned> temporis, aevi
<lb ed="#Q"/>et<!--d--> aeternitatis.
</p>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Dd1e3757" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Hd1e3759">Articulus I</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Hd1e3762" type="question-title">Quomodo se habeant aevum et tempus secundum extensionem durationis<!--4-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3765">
<lb ed="#Q"/>Quantum ad primum obicitur sic<!--e-->: 1. Omnis
<lb ed="#Q"/>mutationis est tempus mensura; sed mutatio prae<lb ed="#Q"/>cedit
aevum, quia aevum per mutationem, quae
<lb ed="#Q"/>est creatio, exit in esse; ergo tempus naturaliter
<lb ed="#Q"/>praecedit aevum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3776">
<lb ed="#Q"/>2. Item, omne<!--f--> quod coepit, sicut dicit <name>Ri<lb ed="#Q"/>chardus
de S. Victore</name><!--5-->, <quote>coepit esse ex
<lb ed="#Q"/>tempore</quote>. Cum ergo aevum coeperit, coepit ex
<lb ed="#Q"/>tempore; ergo primum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3787">
<lb ed="#Q"/>3. Item, <quote>simul coepit esse<!--g--> tempus et angelus
<lb ed="#Q"/>et materia prima</quote><!--6-->; sed aevum est duratio ange<lb ed="#Q"/>licae<!--h-->
naturae; ergo simul exiit in esse tempus
<lb ed="#Q"/>et aevum; ergo aevum non praecedit tempus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3799">
<lb ed="#Q"/>Contra: a. <name>Boethius</name><!--7-->: <quote>Tempus ab aevo
<lb ed="#Q"/>ire iubes</quote>; sive igitur sit sensus: ab aevo sicut a
<lb ed="#Q"/>causa, vel ab aevo, id est<!--i--> post aevum, semper
<lb ed="#Q"/>originaliter aevum erit ante tempus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3810">
<lb ed="#Q"/>b. Item, omnis mutatio et motus radicatur in
<lb ed="#Q"/>aliquo immobili, ut mutationes generabilium in
<lb ed="#Q"/>materia, quae est immobilis, et mutationes caelo<lb ed="#Q"/>rum
in materia caelorum, quae est immutabilis<!--k-->,
<lb ed="#Q"/>et mutationes animarum et angelorum in eorum<!--l-->
substantia, quae est immutabilis. Si ergo sic se
<lb ed="#Q"/>habet duratio mensurans<!--m--> essentiam materiae vel
<lb ed="#Q"/>substantiam caelorum vel animarum vel angelo<lb ed="#Q"/>rum
ad durationem mensurantem motus et mu<lb ed="#Q"/>tationes
eorum<!--n--> sicut se habet esse mutationum
<lb ed="#Q"/>ad esse substantiarum, quae sunt radix mutatio<lb ed="#Q"/>num:
si mutationes procedunt a substantiis, ergo
<lb ed="#Q"/>substantia praecedit mutationem originaliter; ergo
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>
<lb ed="#Q"/>et duratio durationem originaliter; ergo tempus
<lb ed="#Q"/>ab aevo, sive<!--o--> tempus mensura mutationis du<lb ed="#Q"/>rationum,
aevum substantiarum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3849">
<lb ed="#Q"/>c. Item, si tempus dicitur radicari in motu
<lb ed="#Q"/>primi mobilis, si motum primi mobilis praecedit
<lb ed="#Q"/>substantia mobilis et substantia motoris causa<lb ed="#Q"/>liter,
quae mensurantur aevo: ergo aevum prae<lb ed="#Q"/>cedit
tempus causaliter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3862">
<lb ed="#Q"/>Respondeo: Tempus dicitur communiter et im<lb ed="#Q"/>proprie<!--p-->,
communiter sed minus proprie, et pro<lb ed="#Q"/>prie.
Communiter et improprie dicitur tempus
<lb ed="#Q"/>unum <mentioned>nunc</mentioned> primo; communiter minus proprie,
<lb ed="#Q"/><mentioned>nunc</mentioned> post <mentioned>nunc</mentioned>; proprie vero tempus extensio
<lb ed="#Q"/>continua secundum praesens a praeterito in fu<lb ed="#Q"/>turum.
Primo modo tempus non est tempus, sed
<lb ed="#Q"/>temporis initium; secundo modo tempus est nu<lb ed="#Q"/>merus
secundum prius et posterius; tertio modo
<lb ed="#Q"/>tempus est continuum secundum continuitatem
<lb ed="#Q"/>motus secundum<!--q--> prius et posterius et medium,
<lb ed="#Q"/>quod est terminus praeteriti prioris et futuri po<lb ed="#Q"/>sterioris.
Primo modo secundum improprietatem
<lb ed="#Q"/>tempus, immo <mentioned>nunc</mentioned> quod est principium tempo<lb ed="#Q"/>ris,
respicit primam mutationem a non esse in esse,
<lb ed="#Q"/>quae est creatio passiva, in qua non ponitur nisi
<lb ed="#Q"/><mentioned>nunc</mentioned><!--r--> primo esse post non esse; secundo modo
<lb ed="#Q"/>respicit mutationem quae est de uno esse in aliud<!--s-->
<lb ed="#Q"/>sine continuo; tertio modo respicit mutationem
<lb ed="#Q"/>quae determinatur secundum magnitudinem primi
<lb ed="#Q"/>mobilis et spatii, secundum quam est motus,
<lb ed="#Q"/>quae<!--t--> est de uno in aliud continue et successive.
<pb ed="#Q" n="106"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>Primus sensus habetur ex <title>Gen.</title> 1,1: <quote>In prin<lb ed="#Q"/>cipio
creavit Deus</quote> etc. <title>Glossa</title><!--1-->: <quote>In principio
<lb ed="#Q"/>temporis</quote>. Secundus et tertius habentur ab <name>Au<lb ed="#Q"/>gustino</name>,
in <title>XII De civitate Dei</title><!--2-->: <quote>Usque adeo
<lb ed="#Q"/>angeli omni tempore fuerunt, ut etiam ante omnia
<lb ed="#Q"/>tempora facti sint. Si a caelo incepta sunt tem<lb ed="#Q"/>pora,
et illi iam erant ante caelum; at si tem<lb ed="#Q"/>pus
non a caelo, sed ante caelum fuit: non in
<lb ed="#Q"/>horis et mensibus, diebus et annis, sed in aliquo
<lb ed="#Q"/>mutabili motu, cuius aliud prius, aliud posterius,
<lb ed="#Q"/>eo quod simul esse non possunt. Si igitur in
<lb ed="#Q"/>angelicis motibus tale aliquid iuit, necesse est
<lb ed="#Q"/>quod angeli, ex quo facti sunt, temporaliter mo<lb ed="#Q"/>vebantur;
quare<!--a--> cum illis tempus fuit</quote>. Et
<lb ed="#Q"/>hoc modo dicit, <quote>Super Genesim ad litteram</quote><!--3-->,
<lb ed="#Q"/>quod <quote>Deus creaturam Spiritualem movet per
<lb ed="#Q"/>tempus</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3953">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primum ergo<!--b--> quod
<lb ed="#Q"/>obicit quod <mentioned>omnis mutationis mensura est tem<lb ed="#Q"/>pus</mentioned>,
patet distinctio: nam primae mutationis non
<lb ed="#Q"/>est mensura tempus, sed <mentioned>nunc</mentioned>. Est enim <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>aevi, quod est stans post non<!--c--> esse; et est <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>temporis, quod est fluens a praeterito in futurum.
<lb ed="#Q"/>Dico ergo quod <mentioned>nunc</mentioned> aevi concreatur cum aevi<lb ed="#Q"/>terno
in<!--d--> habente esse manens; <mentioned>nunc</mentioned> vero tem<lb ed="#Q"/>poris
concreatur cum motu. Nec est inconveniens
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>simul esse duo <mentioned>nunc</mentioned> alterius generis: nam sicut
<mentioned>nunc</mentioned> aeternitatis continet <mentioned>nunc</mentioned> aevi, sic <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>aevi <mentioned>nunc</mentioned> temporis. Tamen non est conceden<lb ed="#Q"/>dum
quod <mentioned>nunc</mentioned>, quod est initium temporis, sit
<lb ed="#Q"/>mensura creationis aeviterni, sed ipsum <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>aevi; sed <mentioned>nunc</mentioned> aevi<!--e--> cum <mentioned>nunc</mentioned> temporis
<lb ed="#Q"/>coepit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e3990">
<lb ed="#Q"/>2. Ad secundum dicendum quod <mentioned>coepisse
<lb ed="#Q"/>ex tempore</mentioned> duobus modis intelligitur. Uno modo
<mentioned>coepisse<!--f--> ex tempore</mentioned> intelligitur <mentioned>coepisse in
<lb ed="#Q"/>tempore</mentioned>: et hoc modo non est verum aevum
<lb ed="#Q"/>coepisse ex tempore; vel <mentioned>coepisse ex tempore</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>id est cum tempore: et hoc modo verum est. Unde
<lb ed="#Q"/><name>Augustinus</name>, <title>De civitate Dei</title><!--4-->: <quote>Mundus non
<lb ed="#Q"/>coepit in<!--g--> tempore, sed cum tempore</quote>. Coepisse
<lb ed="#Q"/>autem dicitur tempus cum primo <mentioned>nunc</mentioned> variatio<lb ed="#Q"/>nis
cuiuslibet rei, secundum quod tempus dici<lb ed="#Q"/>tur
communiter et minus proprie, ut dictum est<!--5-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4015">
<lb ed="#Q"/>3. Ad tertium dicendum quod, quamvis ab
<lb ed="#Q"/>esse divinae aeternitatis exiverit per creationem
<lb ed="#Q"/>simul esse manens immotum, ut est esse aevi<lb ed="#Q"/>ternorum,
et esse fluens in motu, ut est esse
<lb ed="#Q"/>temporalium, ordine tamen naturae hoc est prius
<lb ed="#Q"/>isto, et esse motum radicatur<!--h--> in esse manenti,
<lb ed="#Q"/>sicut ostendebatur<!--6-->; et hoc modo <quote>tempus ab
<lb ed="#Q"/>aevo ire iubet</quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Dd1e4036" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Hd1e4038">Articulus II</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Hd1e4041" type="question-title">Utrum sit aliqua mensura durationis media inter aevum et tempus.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4044">
<lb ed="#Q"/>Postea quaeritur utrum sit aliqua mensura du<lb ed="#Q"/>rationis
media inter aevum et tempus<!--7-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4051">
<lb ed="#Q"/>Ad quod sic: 1. <name>Dionysius</name>, in libro <title>De di<lb ed="#Q"/>vinis
nominibus</title><!--8-->: <quote>Oportet aeterna et temporalia
<lb ed="#Q"/>secundum modos agnitos subaudire</quote>, et aeterna
<lb ed="#Q"/>ibi dicit aeviterna. <quote>Aevi autem proprietatem</quote> di<lb ed="#Q"/>xit
<quote>esse sine alteratione et secundum totum me<lb ed="#Q"/>tiri;
temporis<!--i--> vero quod in alteratione est et
<lb ed="#Q"/>alias aliter se habens; media vero entium quae hic
<lb ed="#Q"/>quidem aevo, illic tempore participant</quote>. Ex quo
<lb ed="#Q"/>vult dicere quod inter temporalia et aeterna sint
<lb ed="#Q"/>media, quae quantum ad aliquid participant aevo,
<lb ed="#Q"/>quantum ad aliquid tempore durationis. Igitur
<lb ed="#Q"/>huiusmodi mensura erit media inter aevum et
<lb ed="#Q"/>tempus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4082">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>2. Item, cum angelus in contemplatione inten<lb ed="#Q"/>datur
magis quam prius, similiter et in<!--k--> affec<lb ed="#Q"/>tione,
variatio aliqua est in contemplatione an<lb ed="#Q"/>geli
et affectione; sed constans est<!--l--> quod huius<lb ed="#Q"/>modi
variationis non est mensura aevum, cum
<lb ed="#Q"/>dicat <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in<!--m--> <title>83 Quaestion.</title><!--9-->, as<lb ed="#Q"/>signans
differentiam temporis et aevi, quod tem<lb ed="#Q"/>pus
est variabile, aevum vero<!--n--> invariabile. Si<lb ed="#Q"/>militer
nec huius<!--o--> durationis mensura potest
<lb ed="#Q"/>esse tempus, cum haec variatio, quae est se<lb ed="#Q"/>cundum
intentionem contemplationis vel amoris,
<lb ed="#Q"/>sit ad complementum salutis ipsorum; tempus
<lb ed="#Q"/>vero est causa corruptionis per se, generationis
<lb ed="#Q"/>autem per accidens<!--10-->. Relinquitur ergo quod men<lb ed="#Q"/>sura
huius variationis erit media inter aevum et
<lb ed="#Q"/>tempus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4122">
<pb ed="#Q" n="107"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>3. Item, contingit angelum in Deo cognoscere
<lb ed="#Q"/>aliquid esse quod cito desinit esse<!--a-->, et ita per
<lb ed="#Q"/>consequens desinit illud cognoscere. Constans
<lb ed="#Q"/>est<!--b--> quod huiusmodi cognitionis mensura non erit
<lb ed="#Q"/>aevum, cum esse desinat; nec tempus, cum huius<lb ed="#Q"/>modi
cognitio nullo modo infra tempus sit, sed
<lb ed="#Q"/>supra. Relinquitur ergo quod mensura huiusmodi
<lb ed="#Q"/>cognitionis erit media inter aevum et tempus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4146">
<lb ed="#Q"/>4. Item, supposito, secundum sanctos<!--1-->, quod
<lb ed="#Q"/>non omnia creata sint simul, sed per successiones
<lb ed="#Q"/>sex dierum, constans est quod primo, scilicet cum
<lb ed="#Q"/>caelo et terra, coepit aevum, quarta autem die<!--2-->
<lb ed="#Q"/>coeperunt moveri corpora caelestia, simul autem
<lb ed="#Q"/>cum motu coepit et tempus: constans est quod
<lb ed="#Q"/>in diebus antecedentibus aliqua eductio facta est
<lb ed="#Q"/>et aliqua variatio in materia. Huius autem varia<lb ed="#Q"/>tionis
non potest poni mensura aevum, tum<!--c--> ra<lb ed="#Q"/>tione
variabilitatis, tum<!--d--> etiam ratione<!--e--> desi<lb ed="#Q"/>tionis;
nec tempus, cum adhuc non coepisset<!--f-->.
<lb ed="#Q"/>Relinquitur ergo quod huiusmodi variationum et
<lb ed="#Q"/>eductionum mensura est media inter aevum et
<lb ed="#Q"/>tempus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4179">
<lb ed="#Q"/>5. Item, poena interni habet variabilitatem, quia<!--g-->
<lb ed="#Q"/>sicut dicitur <title>Iob</title> 24,19: <quote>Transibunt ab aquis ni<lb ed="#Q"/>vium<!--h-->
ad calorem nimium</quote>; ex quo relinquitur
<lb ed="#Q"/>quod mensura ipsius non erit aevum. Habet etiam
<lb ed="#Q"/>perpetuitatem et etiam<!--i--> esse, cessante motu caeli,
<lb ed="#Q"/>quem non<!--k--> excedit tempus duratione. Mensura
<lb ed="#Q"/>igitur durationis poenarum non erit tempus nec
<lb ed="#Q"/>aevum; erit igitur aliqua mensura media.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4199">
<lb ed="#Q"/>Contra: a. Inter durationem <mentioned>esse</mentioned>, quod non
<lb ed="#Q"/>incipit<!--l--> a non esse nec vertitur in non esse, et
<lb ed="#Q"/>durationem <mentioned>esse</mentioned>, quod incipit a non esse et ver<lb ed="#Q"/>titur
in non esse, nullo modo potest poni media<!--m-->
<lb ed="#Q"/>duratio, nisi duratio <mentioned>esse</mentioned> quod incipit a non esse,
<lb ed="#Q"/>sed non vertitur<!--n--> in non esse<!--o-->, vel duratio <mentioned>esse</mentioned>
<lb ed="#Q"/>quod non<!--p--> incipit a non esse, sed<!--q--> vertitur in
<lb ed="#Q"/>non esse; sed istud<!--r--> quartum nullo modo potest
<lb ed="#Q"/>esse, sicut supra ostensum est in Quaestione de in<lb ed="#Q"/>communicabilitate<!--s-->
aeternitatis<!--3--> ; relinquitur ergo
<lb ed="#Q"/>quod non ponetur nisi triplex duratio. Si ergo
<lb ed="#Q"/>primae durationis mensura est aeternitas, secun<lb ed="#Q"/>dae
tempus, tertiae aevum, non poterit poni men<lb ed="#Q"/>sura
quarta media inter aevum et tempus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4232">
<lb ed="#Q"/>b- Item, <name ref="#Aristotle">Philosophus</name>, in libro <title>De causis</title><!--4-->:
<quote>Inter rem, cuius substantia et operatio est in
<lb ed="#Q"/>momento aeternitatis, et rem, cuius substantia et
<lb ed="#Q"/>operatio est in momento temporis, est media: cuius
<lb ed="#Q"/>Substantia est in momento aeternitatis et operatio
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>in momento temporis</quote>, et aeternitatem appellat
<lb ed="#Q"/>aevum. Quamvis ergo angelus operetur in tem<lb ed="#Q"/>pore,
sicut ministrando nobis, vel contempletur
<lb ed="#Q"/>cum intensione maiori vel<!--t--> minori, non erit po<lb ed="#Q"/>nere
medium inter aevum et tempus, quia secun<lb ed="#Q"/>dum
substantiam et operationem suam invaria<lb ed="#Q"/>bilem
mensuratur aevo, secundum vero opera<lb ed="#Q"/>tionem
variabilem tempore.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4263">
<lb ed="#Q"/>c. Item, in <title>Psalmo</title><!--5-->, loquendo de poena repro<lb ed="#Q"/>borum,
dicit: <quote>Et erit tempus eorum in saecula</quote>.
<lb ed="#Q"/>Ex quo relinquitur quod tempus etiam<!--u--> est men<lb ed="#Q"/>sura
poenarum inferni; non erit ergo necesse po<lb ed="#Q"/>nere
mensuram mediam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4277">
<lb ed="#Q"/>[Solutio]: Propterea respondendum videtur quod
<lb ed="#Q"/>non est aliqua mensura media inter aevum et
<lb ed="#Q"/>tempus secundum rem, sed solum secundum ra<lb ed="#Q"/>tionem.
Sed distinguendum, sicut prius<!--6-->, rationem
<lb ed="#Q"/>temporis duplicem. Una est, ut tempus sit nu<lb ed="#Q"/>merus
secundum prius et posterius<!--7-->, non inter<lb ed="#Q"/>veniente
continuo, secundum quem modum tem<lb ed="#Q"/>pus
dicitur mensura variationum spiritualium et
<lb ed="#Q"/>excedentium motum caeli: et hoc modo in ra<lb ed="#Q"/>tione
temporis<!--v--> ponitur <mentioned>nunc</mentioned> post <mentioned>nunc</mentioned>; unde
<mentioned>nunc</mentioned> hoc modo habet rationem initiantis et ter<lb ed="#Q"/>minantis,
sed non habet rationem continuantis.
<lb ed="#Q"/>Alio modo, ut tempus sit mensura secundum
<lb ed="#Q"/>continuitatem motus succedentis secundum prius
<lb ed="#Q"/>et posterius: et hoc modo tempus est mensura
<lb ed="#Q"/>variationum corporalium et dependentium a cor<lb ed="#Q"/>pore,
secundum variationem motus caeli; et hoc
<lb ed="#Q"/>modo est continuitas temporis secundum conti<lb ed="#Q"/>nuitatem
motus, et continuitas motus secundum
<lb ed="#Q"/>continuitatem magnitudinis mobilis; et secundum
<lb ed="#Q"/>hoc in esse temporis est <mentioned>nunc</mentioned> sicut principium
<lb ed="#Q"/>et sicut<!--x--> finis et sicut continuans medium, ut sit
<lb ed="#Q"/>finis praeteriti et initium futuri.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4327">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad illud ergo quod obicit
<lb ed="#Q"/>primo de <name>B. Dionysio</name>: dicendum quod ex
<lb ed="#Q"/>hoc non sequitur quod ponenda sit media mensura
<lb ed="#Q"/>secundum rem, sed ad hoc sequitur quod habeant
<lb ed="#Q"/>mensuram duplicem, scilicet aevum et tempus;
<lb ed="#Q"/>et quantum ad illud in quo non mutantur, men<lb ed="#Q"/>surantur
aevo; quantum ad illud<!--y--> in quo mutan<lb ed="#Q"/>tur,
mensurantur tempore.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4347">
<lb ed="#Q"/>2-3. Ad illud vero quod obicit de angelo si<lb ed="#Q"/>mili
modo respondebitur: quia secundum substan<lb ed="#Q"/>tiam
et secundum<!--z--> operationem ipsius, quae non
<lb ed="#Q"/>mutatur, sicut est intelligere et videre Deum, men<lb ed="#Q"/>suratur
aevo; quantum vero ad operationem in
<pb ed="#Q" n="108"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>qua mutatur, sicut est operatio<!--a--> qua ministrat
<lb ed="#Q"/>nobis, mensuratur tempore; secundum quem mo<lb ed="#Q"/>dum
dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>Super Genesim</title>, quod
<quote>Deus creaturam spiritualem movet per tempus,
<lb ed="#Q"/>non per loca</quote>. Quantum vero ad operationem
<lb ed="#Q"/>contemplationis intensae vel remissae vel contem<lb ed="#Q"/>plationis
huius rei desinentis esse, si respiciatur
<lb ed="#Q"/>essentia actus qui non mutatur, mensurabitur
<lb ed="#Q"/>aevo; si respiciatur circumstantia sive materia ac<lb ed="#Q"/>tus,
mensurabitur tempore; secundum modum il<lb ed="#Q"/>lum
quo nos distinximus tempus<!--2-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4386">
<lb ed="#Q"/>4. Ad illud vero quod quarto obicit:di<lb ed="#Q"/>cendum
quod tempus dicitur communiter mensura
<lb ed="#Q"/>cuiuslibet variationis: et hoc modo tempus di<lb ed="#Q"/>citur
coepisse simul cum aevo. Alio modo dicitur
<lb ed="#Q"/>tempus mensura secundum determinationem mo<lb ed="#Q"/>tus
caeli: et hoc modo tempus coepit quarta die.
<lb ed="#Q"/>Erit igitur tempus mensura illarum durationum
<lb ed="#Q"/>quae fuerunt ante quartam diem, secundum quod
<lb ed="#Q"/>dicitur primo modo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4408">
<lb ed="#Q"/>5. Ad illud quod obicitur de poenis inferni:
<lb ed="#Q"/>dicendum quod quantum ad perpetuitatem men<lb ed="#Q"/>surabuntur
aevo, quantum vero ad variationem<!--b-->
<lb ed="#Q"/>tempore; quod significat illa auctoritas <title>Psalmi</title><!--3-->:
<lb ed="#Q"/><quote>Erit tempus illorum in saecula</quote>. —- Et quod obi<lb ed="#Q"/>citur
quod, cessante motu caeli, cessabit tempus,
<lb ed="#Q"/>quod etiam videtur accipi<!--c--> ex <title>Apoc.</title> 10,6: <quote>Iuravit
<lb ed="#Q"/>angelus per viventem in saecula saeculorum, quod
<lb ed="#Q"/>tempus non erit amplius</quote>: dicendum quod tempus
<lb ed="#Q"/>duplicem habet radicationem, et secundum hoc
<lb ed="#Q"/>duplex esse, prout tempus dicitur mensura varia<lb ed="#Q"/>tionis
corporalis. Una est in variatione materiae:
<lb ed="#Q"/>et secundum hoc tempus est mensura indetermi<lb ed="#Q"/>nata;
alia vero radicatio<!--d--> est in motu caeli: et
<lb ed="#Q"/>secundum hoc est determinata mensura secundum
<lb ed="#Q"/>momentum, diem, annum et huiusmodi. Primo
<lb ed="#Q"/>modo tempus, secundum theologos<!--4-->, coepit
<lb ed="#Q"/>ante motum caeli, sicut et<!--e--> variatio, quae facta
<lb ed="#Q"/>est ante quartam diem in materia, et erit cessante
<lb ed="#Q"/>motu caeli, quemadmodum ipsa variabilitas quae
<lb ed="#Q"/>contingit ex imperfectione materialitatis, quae re<lb ed="#Q"/>manebit
in reprobis, sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--5-->.
<lb ed="#Q"/>Secundum autem modum alium tempus incipit
<lb ed="#Q"/>cum motu caeli et desinit. Cum motu ergo caeli
<lb ed="#Q"/>protenditur tempus secundum quod est determi<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>nata
mensura; secundum vero<!--f--> quod est inde<lb ed="#Q"/>terminata
antecedit et sequitur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4470">
<lb ed="#Q"/>Aliquibus<!--6--> autem aliter visum est quod es<lb ed="#Q"/>set
ponenda mensura inter aevum et tempus me<lb ed="#Q"/>dia<!--g-->,
quae diceretur <mentioned>saeculum</mentioned> a sequendo, eo
<lb ed="#Q"/>quod haberet <mentioned>nunc</mentioned> sequens ad <mentioned>nunc</mentioned> sine<!--h-->
<lb ed="#Q"/>continuitate motus media, sicut tempus habet
<mentioned>nunc</mentioned> sequens ad <mentioned>nunc</mentioned> tamen cum continui<lb ed="#Q"/>tate
motus media<!--i-->. Et secundum hoc ponunt quod
<lb ed="#Q"/>post aeternitatem est <mentioned>nunc</mentioned> sive praesens ma<lb ed="#Q"/>nens,
non succedens nec continuans: et secun<lb ed="#Q"/>dum
hoc est <mentioned>nunc</mentioned> aevi; et est <mentioned>nunc</mentioned> fluens,
<lb ed="#Q"/>succedens et continuans: et hoc modo est <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>temporis, quemadmodum punctus lineae inchoans
<lb ed="#Q"/>lineam et terminans lineam et etiam punctus con<lb ed="#Q"/>tinuans
lineam; et iterum est <mentioned>nunc</mentioned> succedens
<lb ed="#Q"/>ad <mentioned>nunc</mentioned> non<!--k--> continuans: et hoc modo est
<mentioned>nunc</mentioned> in mensura, quae dicitur saeculum; se<lb ed="#Q"/>quitur
enim <mentioned>nunc</mentioned><!--l--> ad <mentioned>nunc</mentioned>, quamvis non
<lb ed="#Q"/>sit continuitas secundum dimensionem media<!--m-->.
<lb ed="#Q"/>Et secundum hoc dicunt talem ordinem esse
<lb ed="#Q"/>durationis post aeternitatem: est primo duratio
<lb ed="#Q"/>uno modo se habens, in qua nihil sequitur<!--n-->, et
<lb ed="#Q"/>haec est <mentioned>aevum</mentioned>; consequenter est duratio, in
<lb ed="#Q"/>qua aliquid consequitur, sed tamen sine continua<lb ed="#Q"/>tione,
et hanc dicunt <mentioned>saeculum</mentioned>; et est iterum<!--o-->
<lb ed="#Q"/>duratio, in qua aliquid antecedit et sequitur se<lb ed="#Q"/>cundum
continuitatem motus, et haec est <mentioned>tempus</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4526">
<lb ed="#Q"/>Et rationem huius positionis confirmant per auc<lb ed="#Q"/>toritatem
<name>Haymonis</name><!--7--> dicentis: <quote>Saecula com<lb ed="#Q"/>putantur
ex quo materies informis per species est
<lb ed="#Q"/>distincta</quote>. — Item<!--p-->, idem, super illud <title>II Tim.</title> 1,9<!--q-->:
<lb ed="#Q"/><quote>Tempora saecularia</quote>, dicit sic<!--8-->: <quote><mentioned>Tempora saecu<lb ed="#Q"/>laria</mentioned>
dicimus quae ex eo<!--r--> coeperunt ex quo
<lb ed="#Q"/>mundus factus est</quote>; ibi autem appellat <mentioned>tempora
<lb ed="#Q"/>saecularia</mentioned> idem quod <mentioned>saeculum</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4546">
<lb ed="#Q"/>Item, <name>Damascenus</name><!--9-->: <quote>Saeculi nomen plura
<lb ed="#Q"/>significat. Saeculum enim dicitur uniuscuiusque
<lb ed="#Q"/>eorum quae sunt vita; dicitur rursus<!--s--> saeculum
<lb ed="#Q"/>et<!--t--> mille annorum tempus; rursus dicitur saeculum
<lb ed="#Q"/>universa praesens vita, et saeculum futura vita<!--u-->,
<lb ed="#Q"/>quae est post resurrectionem, quae infinita est;
<lb ed="#Q"/>dicitur rursus saeculum, non tempus neque tem<lb ed="#Q"/>poris
aliqua pars, a solis motu et cursu<!--v--> mensu<pb ed="#Q" n="109"/><cb ed="#Q" n="a"/><lb ed="#Q"/>ratum,
scilicet per dies et noctes consistens, sed
<lb ed="#Q"/>quod simul protenditur cum aeternis, velut qui<lb ed="#Q"/>dam
temporalis motus et spatium: quod enim est
<lb ed="#Q"/>iis quae sunt sub<!--a--> tempore tempus, hoc est
<lb ed="#Q"/>aeternis saeculum. Dicuntur igitur quidem septem
<lb ed="#Q"/>saecula mundi huius<!--1-->, scilicet et caeli et terrae
<lb ed="#Q"/>creatione usque ad omnium hominum consumma<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>tionem
et resurrectionem— erit autem communis
<lb ed="#Q"/>et omnimoda consummatio, cum omnium fiet re<lb ed="#Q"/>surrectio
—— octavum vero saeculum, quod futurum
<lb ed="#Q"/>est. Ante vero mundi constitutionem, cum neque
<lb ed="#Q"/>sol erat dividens diem a nocte, non erat saeculum
<lb ed="#Q"/>mensurabile, sed quod simul protenditur cum
<lb ed="#Q"/>aeternis, velut temporalis motus et spatium</quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Dd1e4602">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Hd1e4604">Articulus III</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-Hd1e4607" type="question-title">Utrum idem sit nunc temporis, aevi et aeternitatis.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4610">
<lb ed="#Q"/>Restat quaerendum utrum idem sit<!--b--> <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>temporis et aevi et aeternitatis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4617">
<lb ed="#Q"/>Ad quod sic: a. <mentioned>Nunc</mentioned> temporis est princi<lb ed="#Q"/>pium
futuri, finis praeteriti, <mentioned>nunc</mentioned> aevi vel<!--c--> ae<lb ed="#Q"/>ternitatis
non<!--d-->; ergo non est idem <mentioned>nunc</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4626">
<lb ed="#Q"/>b. Item, <mentioned>nunc</mentioned><!--e--> aevi est quod habet ante se
<lb ed="#Q"/>non esse, <mentioned>nunc</mentioned><!--f--> aeternitatis non; ergo non est
<lb ed="#Q"/>idem <mentioned>nunc</mentioned> aevi et aeternitatis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4636">
<lb ed="#Q"/>c. Item, <mentioned>nunc</mentioned> temporis fluit cum motu, <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>aevi et aeternitatis stat et manet; ergo etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4643">
<lb ed="#Q"/>d. Item, praesens aevi non est praesens aeter<lb ed="#Q"/>nitatis
nec praesens temporis; ergo non est idem
<lb ed="#Q"/><mentioned>nunc</mentioned> temporis etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4652">
<lb ed="#Q"/>Contra: 1. Quando motus est, angelus est et
<lb ed="#Q"/>Deus est. Si ergo per <mentioned>quando</mentioned> notatur simul
<lb ed="#Q"/>esse in aliquo <mentioned>nunc</mentioned>: ergo motus et angelus et
<lb ed="#Q"/>Deus sunt in eodem <mentioned>nunc</mentioned>. Sed <mentioned>nunc</mentioned>, in quo
<lb ed="#Q"/>est motus, est <mentioned>nunc</mentioned> temporis; <mentioned>nunc</mentioned>, in quo
<lb ed="#Q"/>est angelus, est <mentioned>nunc</mentioned> aevi; <mentioned>nunc</mentioned>, in quo est
<lb ed="#Q"/>Deus, est <mentioned>nunc</mentioned> aeternitatis. Ergo idem est
<mentioned>nunc</mentioned> aevi et<!--g--> temporis et aeternitatis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4670">
<lb ed="#Q"/>Respondeo: <mentioned>Nunc</mentioned> aliquando accipitur nomi<lb ed="#Q"/>naliter:
et tunc nulli fuit dubitatio an idem esset
<mentioned>nunc</mentioned> temporis, aevi et aeternitatis; constat
<lb ed="#Q"/>enim quod est diversum. Accipitur etiam<!--h--> <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>adverbialiter: et hoc modo est dubitatio an di<lb ed="#Q"/>catur
idem <mentioned>nunc</mentioned>, cum dicitur: <mentioned>Deus est nunc et
<lb ed="#Q"/>angelus est nunc, motus est nunc</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4686">
<lb ed="#Q"/>Ad hoc dixerunt<!--i--> quidam quod, sicut est ac<lb ed="#Q"/>cipere
in mutabili substantia motum et quod mo<lb ed="#Q"/>vetur
et quod est, ita <mentioned>nunc</mentioned> tripliciter. Est enim
<lb ed="#Q"/><mentioned>nunc</mentioned> quod multiplicatur in tempore<!--k-->, sicut ipsa
<lb ed="#Q"/>successio motus: et hoc modo habet rationem
<lb ed="#Q"/>instantis et dicitur instans, eo quod stare non po<lb ed="#Q"/>test,
et multiplicatur in tempore, habens<!--l--> ratio<lb ed="#Q"/>nem
continuantis, in quantum est terminus prae<lb ed="#Q"/>teriti
et principium futuri, et rationem dividentis, in
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>quantum accipitur ut principium tantum<!--m--> vel ut
<lb ed="#Q"/>terminus tantum. Item, est <mentioned>nunc</mentioned> quod est idem
<lb ed="#Q"/>in tempore nec multiplicatur nisi secundum ac<lb ed="#Q"/>cidens:
quemadmodum enim quod movetur est
<lb ed="#Q"/>unum in motu et fertur in motu unum, ita <mentioned>nunc</mentioned>
<lb ed="#Q"/>unum quod fluit et fertur in tempore. Item, est
<mentioned>nunc</mentioned> quod non fluit, quemadmodum id quod est,
<lb ed="#Q"/>in quantum huiusmodi, intelligitur manens. Primo
<lb ed="#Q"/>modo et secundo non est idem <mentioned>nunc</mentioned> aevi et ae<lb ed="#Q"/>ternitatis;
tertio modo voluerunt dicere quoniam
<lb ed="#Q"/>idem est <mentioned>nunc</mentioned>, quoniam in eo quod est creatum,
<lb ed="#Q"/>intelligitur increatum, ita <mentioned>nunc</mentioned> aeternum in aevo
<lb ed="#Q"/>et tempore. Quemadmodum ergo si diceretur:
<mentioned>Deus [est] in se, Deus [est] in creatura perpetua,
<lb ed="#Q"/>Deus est in motu</mentioned>, non numeratur in omnibus istis,
<lb ed="#Q"/>ita idem <mentioned>nunc</mentioned> temporis et aevi et aeternitatis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4741">
<lb ed="#Q"/>Sed obicitur: Secundum hanc rationem di<lb ed="#Q"/>citur
idem <mentioned>nunc</mentioned>, quia aeternitas est in aevo
<lb ed="#Q"/>et tempore; sed cum dicitur <mentioned>motus est nunc</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>non dicitur <mentioned>nunc</mentioned> aeternitatis<!--n--> nisi ex conse<lb ed="#Q"/>quenti;
si ergo refertur ad idem <mentioned>nunc</mentioned>, cum
<lb ed="#Q"/>dicitur: <mentioned>quando est motus, angelus est et Deus</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>ergo non dicitur <mentioned>nunc</mentioned> aeternitatis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t2q4m3c4-d1e4760">
<lb ed="#Q"/>Propterea dicendum quod in eodem <mentioned>nunc</mentioned> di<lb ed="#Q"/>citur
esse motus et angelus et Deus; non tamen
<lb ed="#Q"/>ex hoc sequitur idem esse <mentioned>nunc</mentioned> temporis et aevi
<lb ed="#Q"/>et aeternitatis. Et in <mentioned>nunc</mentioned> temporis dicitur esse
<lb ed="#Q"/>motus et angelus et Deus, sed tamen differenter,
<lb ed="#Q"/>quia in <mentioned>nunc</mentioned> temporis est motus sicut in men<lb ed="#Q"/>surante,
et ideo in illo proprie; angelus vero et
<lb ed="#Q"/>Deus sicut in concomitante: unde angelus et Deus
<lb ed="#Q"/>est in <mentioned>nunc</mentioned> temporis, id est cum <mentioned>nunc</mentioned> tem<lb ed="#Q"/>poris.
Item, in <mentioned>nunc</mentioned> aevi est motus et angelus
<lb ed="#Q"/>et Deus, sed differenter: quia motus [est] in
<lb ed="#Q"/><mentioned>nunc</mentioned> aevi sicut in mensura communi, quae non
<lb ed="#Q"/>coaequatur mensurato; angelus sicut in mensura
<lb ed="#Q"/>propria; Deus vero non sicut in mensurante, sed
<lb ed="#Q"/>sicut in concomitante, id est quando <mentioned>nunc</mentioned>
<pb ed="#Q" n="109"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>aevi est, Deus est. Item, in <mentioned>nunc</mentioned> aeternitatis,
<lb ed="#Q"/>sicut in mensura communi<!--a--> excedente est motus
<lb ed="#Q"/>et angelus; Deus vero<!--b--> quasi in mensura pro<lb ed="#Q"/>pria,
quia non differt a Deo. Secundum<!--c--> hoc va<lb ed="#Q"/>riantur
sermones, cum<!--d--> dicuntur esse in eodem
<lb ed="#Q"/><mentioned>nunc</mentioned>. Cum enim dicitur: <mentioned>quando motus est,
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>angelus est et Deus</mentioned><!--e-->, significantur esse in eo<lb ed="#Q"/>dem<!--f-->
<mentioned>nunc</mentioned> temporis; cum dicitur: <mentioned>quando
<lb ed="#Q"/>angelus est, motus est et Deus</mentioned>, est <mentioned>nunc</mentioned> aevi;
<lb ed="#Q"/>cum vero dicitur: <mentioned>quando Deus est, motus est
<lb ed="#Q"/>et angelus</mentioned>, est <mentioned>nunc</mentioned> aeternitatis, sed cum dif<lb ed="#Q"/>ferentia
dicta intelligendum est.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>