-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p1i1t3q3m3c2.xml
472 lines (472 loc) · 30.5 KB
/
ahsh-l1p1i1t3q3m3c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 1, Inq. 1, Tract. 3, Q. 3, M. III, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-03-02">March 02, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness>
<witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness>
<witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness>
<witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness>
<witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-03-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="include-list">
<xi:include href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-lists/master/workscited.xml" xpointer="worksCited"/>
<xi:include href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-lists/master/Prosopography.xml" xpointer="prosopography"/>
</div>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="182"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-Hd1e3741">I, P. 1, Inq. 1, Tract. 3, Q. 3, M. III, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-Hd1e3744" type="question-title">AN BONUM CREATUM SIT BONUM IN QUANTUM EST ET PER ESSENTIAM.</head>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-Dd1e3747" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-Hd1e3749">Articulus I</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-Hd1e3752" type="question-title">Si unumquodque in quantum est bonum est.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e3755">
<lb ed="#Q"/>Consequenter inquirendum est si unumquodque,
<lb ed="#Q"/>in quantum est, bonum est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e3762">
<lb ed="#Q"/>Ad quod est<!--f--> auctoritas <name>Boethii</name>, in libro
<lb ed="#Q"/><title>De hebdomadibus</title><!--2-->, item <name ref="#Augustine">Augustini</name>, in libro
<lb ed="#Q"/><title>De libero arbitrio</title><!--3--> et aliis locis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e3771">
<lb ed="#Q"/>Contra: 1. Si <quote>unumquodque, in quantum est,
<lb ed="#Q"/>bonum est</quote>: sed quidquid est, in quantum est, est
<lb ed="#Q"/>per suam essentiam; ergo si unumquodque, in
<lb ed="#Q"/>quantum est, bonum est, erit bonum per essen<lb ed="#Q"/>tiam;
ergo essentialiter bonum<!--g-->; ergo bonum sicut
<lb ed="#Q"/>Deus. — Si respondeatur iuxta <name>Boethium</name><!--h-->,
<lb ed="#Q"/>in libro <title>De hebdomadibus</title><!--4-->, quod <quote>bonum dicitur
<lb ed="#Q"/>duobus modis: primum est, quod est vere bonum,
<lb ed="#Q"/>quoniam est bonum in eo quod est, id est suae
<lb ed="#Q"/>essentiae veritate; secundum, quod<!--i--> est bonum
<lb ed="#Q"/>non essentiae suae veritate, sed denominatione</quote>
<lb ed="#Q"/>suae causae, quia fluit a bono vel est ad bonum --
<lb ed="#Q"/>quemadmodum <quote>humanum dicitur duobus modis,
<lb ed="#Q"/>ut dicit <name>Porretanus</name><!--5-->: generis proprietate, ut
<lb ed="#Q"/>animal humanum, homine demonstrato; denomi<lb ed="#Q"/>natione
suae causae, quia ex eo fluxit cuius hu<cb ed="#Q" n="a"/><lb ed="#Q"/>manum
est esse, et hoc modo dicitur opus vel
<lb ed="#Q"/>artificium humanum</quote>; et utrumque, sive hoc ani<lb ed="#Q"/>mal,
demonstrato homine, sive hoc opus quod
<lb ed="#Q"/>est ab homine, dicitur humanum in eo quod est,
<lb ed="#Q"/>sed differenter, quia hoc animal humanum in eo
<lb ed="#Q"/>quod est, quia eius esse est humanum esse,
<lb ed="#Q"/>hoc vero opus, non quia eius esse est humanum
<lb ed="#Q"/>esse, sed quia fluxit ab homine, cuius esse est
<lb ed="#Q"/>humanum — similiter cum dicitur Deus bonus
<lb ed="#Q"/>in eo quod est, hoc est quia eius esse est bo<lb ed="#Q"/>nitas,
cum dicitur creatura bona in eo quod est,
<lb ed="#Q"/>quia scilicet a bono est, hoc est ab eo cuius
<lb ed="#Q"/>esse est bonitas et ad illud est; unde Augu<lb ed="#Q"/>stinus,
in <title>Enchiridion</title><!--6-->: <quote>Naturae omnes, quo<lb ed="#Q"/>niam
Conditor earum est summe bonus, bonae
<lb ed="#Q"/>sunt</quote> - contra obicitur: Nam [cum] hu<lb ed="#Q"/>manum,
cum dicitur de opere post factum esse,
<lb ed="#Q"/>non ponat aliquid in opere: ergo bonum non
<lb ed="#Q"/>ponet aliquid<!--k--> in facto esse creaturae; quod
<lb ed="#Q"/>est falsum. Cum ergo bonum ponat in ipsa crea<lb ed="#Q"/>tura,
relinquitur quod non dicitur bonum sicut
<lb ed="#Q"/>humanum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e3857">
<pb ed="#Q" n="183"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>2. Item, obicitur de hyle sive prima materia, de
<lb ed="#Q"/>qua <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in libro <title>De natura boni</title><!--1-->:
<quote>Hyle non per aliquam speciem sentiri, sed per
<lb ed="#Q"/>omnimodam privationem speciei cogitari vix<!--a--> po<lb ed="#Q"/>test</quote>.
Cum ergo determinetur bonitas secundum
<lb ed="#Q"/>modum, speciem et ordinem, ut dictum est<!--2-->, hyle
<lb ed="#Q"/>autem, in quantum est, intelligitur privata modo,
<lb ed="#Q"/>specie et ordine<!--3-->: relinquitur quod non erit bona
<lb ed="#Q"/>in quantum est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e3881">
<lb ed="#Q"/>3. Item, fornicatio vel culpa est in fornicante
<lb ed="#Q"/>vel peccante. Si ergo unumquodque<!--b-->, in quantum
<lb ed="#Q"/>est, bonum est: ergo fornicatio vel culpa, in quan<lb ed="#Q"/>tum
est, bona est; sed in quantum fornicatio vel
<lb ed="#Q"/>culpa, est<!--c-->; ergo fornicatio, in quantum fornica<lb ed="#Q"/>tio,
bona est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e3897">
<lb ed="#Q"/>Respondeo: Causa prima, sicut dicit <name>Philo<lb ed="#Q"/>phus</name><!--4-->,
magis est essentialis causato quam cau<lb ed="#Q"/>sae
aliae; quod tamen intelligendum est sic<!--5-->: non
<lb ed="#Q"/>quod<!--d--> causa prima sit de esse causatorum, sed
<lb ed="#Q"/>quia causata nulla nisi ab ipsa sunt, nec nisi per
<lb ed="#Q"/>ipsam sunt et servantur, nec, nisi ut ad ipsam
<lb ed="#Q"/>sunt, habent esse. Sic<!--e--> bonum, quod dicit ratio<lb ed="#Q"/>nem<!--f-->
causalem, sicut dicit <name ref="#Dionysius">B. Dionysius</name><!--6-->:
<quote>Bonum est, in quo omnia subsistunt et in quo
<lb ed="#Q"/>omnia servantur et ad quod omnia<!--g--> convertun<lb ed="#Q"/>tur</quote>.
Hinc est quod unumquodque, in quantum
<lb ed="#Q"/>est, a bono et in bono et ad bonum est, et haec
<lb ed="#Q"/>est bonitas in creatura: esse a bono, in bono et
<lb ed="#Q"/>ad bonum; et ideo bonitas creaturae non est bo<lb ed="#Q"/>nitas
per essentiam, et tamen est in eo quod est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e3930">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Concedo ergo quod non sic
<lb ed="#Q"/>dicitur omnino creatura bona sicut opus dicitur
<lb ed="#Q"/>humanum, quamvis utrumque dicatur per deno<lb ed="#Q"/>minationem
sumptam a causa<!--h-->: quia causa divina
<lb ed="#Q"/>magis essentialiter se habet ad suum effectum,
<lb ed="#Q"/>quod est creatura, quam causa humana ad suum
<lb ed="#Q"/>opus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e3948">
<lb ed="#Q"/>2. Ad aliud dicendum 1, secundum <name>Augu<lb ed="#Q"/>stinum</name><!--k-->,
<title>De vera religione</title><!--7-->: <quote>Illud, quod in
<lb ed="#Q"/>comparatione perfectorum informe dicitur, si<!--l--> ha<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>bet
aliquid formae, quamvis exiguum, nondum
<lb ed="#Q"/>est nihil: nonnullum ergo bonum est capacitas
<lb ed="#Q"/>formae, et ideo qui praestitit formam fecit etiam<!--m-->
<lb ed="#Q"/>posse formari</quote>. Secundum ergo <name ref="#Augustine">Augustinum</name>,
<lb ed="#Q"/><title>De natura boni</title><!--8-->, <quote>capacitas formae</quote>, secundum
<lb ed="#Q"/>quam dicimus quod materia est possibilis ad ca<lb ed="#Q"/>piendas
formas, est ipsi materiae pro forma, se<lb ed="#Q"/>cundum
quam dicimus in materia esse speciem.
<lb ed="#Q"/>Et hoc est etiam<!--n--> quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in
<lb ed="#Q"/>libro <title>De natura boni</title><!--9-->, quod <quote>materia habet ca<lb ed="#Q"/>pacitatem
formarum</quote>; unde dicit: <quote>Habet enim
<lb ed="#Q"/>capacitatem formarum suarum; nam si capere im<lb ed="#Q"/>positam
formam ab artifice non posset, nec ma<lb ed="#Q"/>teries
diceretur</quote>. Licet ergo materia secundum
<lb ed="#Q"/>se non habeat formam aliquam distinctam et quae
<lb ed="#Q"/>ducat ipsam<!--o--> ad aliquod esse, est tamen ipsi ma<lb ed="#Q"/>teriae
potentia capiendi formas, sive capacitas
<lb ed="#Q"/>formarum, pro forma; sed quemadmodum materia
<lb ed="#Q"/>ratione huiusmodi non habet esse simpliciter, sed
<lb ed="#Q"/>secundum quid, ita ratione huiusmodi habet spe<lb ed="#Q"/>ciem
non simpliciter, sed secundum quid; unde
<lb ed="#Q"/>sicut ipsa est ens, ita habet illa tria, ita etiam est
<lb ed="#Q"/>bona. Et propter hoc dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--10--> quod
<quote>nonnullum bonum est capacitas formae</quote>, immo
<lb ed="#Q"/>aliquod bonum, ratione cuius habet materia spe<lb ed="#Q"/>ciem
et ita suam bonitatem; unde non est dicen<lb ed="#Q"/>dum
quod omnino careat istis. Et cum dicit <name>Au<lb ed="#Q"/>gustinus</name><!--11-->
quod <quote>per omnimodam speciei pri<lb ed="#Q"/>vationem
cogitari vix potest</quote>, loquitur de specie
<lb ed="#Q"/>sive de forma quae ab extrinseco advenit mate<lb ed="#Q"/>riae,
perficiens ipsam et dans<!--p--> esse completum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4023">
<lb ed="#Q"/>3. Ad ultimum dicendum quod quaedam no<lb ed="#Q"/>mina
sumuntur a privationibus et defectibus, de
<lb ed="#Q"/>quibus non est dicere <quote>in quantum est, bonum
<lb ed="#Q"/>est</quote>. Et ratio est: quia eorum esse non est esse
<lb ed="#Q"/>simpliciter, sed deficere ab esse; tale est esse
<lb ed="#Q"/>privationum, defectuum et malorum. Cum ergo
<lb ed="#Q"/>dicitur <quote>unumquodque, in quantum est, bonum
<lb ed="#Q"/>est</quote><!--q-->, intelligitur de illis quae servant esse, et
<lb ed="#Q"/>non<!--r--> de illis quae deficiunt ab esse.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-Dd1e4046" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-Hd1e4048">Articulus II</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-Hd1e4051" type="question-title">Si unumquodque bonum creatum sit bonum per essentiam vel per participationem.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4054">
<lb ed="#Q"/>Consequenter quaeritur si unumquodque bonum
<lb ed="#Q"/>creatum sit bonum per essentiam vel per<!--s--> par<lb ed="#Q"/>ticipationem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4063">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>I. 1. Nam quod per essentiam, hoc videtur re<lb ed="#Q"/>linqui
ex praecedentibus. Tamen circa hoc disputat
<lb ed="#Q"/><name ref="#Boethius">Beothius</name> in libro <title ref="#deHebdomadibus">De hebdomadibus</title>; dicit
<pb ed="#Q" n="184"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>enim, <quote>quod si ea quae sunt, participatione bona
<lb ed="#Q"/>sunt, per se nullo modo bona sunt; nam quod
<lb ed="#Q"/>participatione album est, per se, in eo quod est,
<lb ed="#Q"/>album non est</quote>. Sicut ergo participatione album
<lb ed="#Q"/>potest non esse album, ita creatura, si est parti<lb ed="#Q"/>cipatione
bona, poterit non esse bona; sed crea<lb ed="#Q"/>tura
non potest non esse bona; ergo non est
<lb ed="#Q"/>participatione bona, sed substantialiter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4101">
<lb ed="#Q"/>2. Item, participare est partem capere; sed Deus
<lb ed="#Q"/>vel divina bonitas non habet partem ; ergo non
<lb ed="#Q"/>potest<!--a--> participari divina bonitas; sed divina bo<lb ed="#Q"/>nitate<!--b-->
est creatura bona; ergo non capit par<lb ed="#Q"/>tem
ipsius; ergo non est participatione bona.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4115">
<lb ed="#Q"/>3. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in libro <title>83 Quaestio<lb ed="#Q"/>num</title>,
dicit<!--1-->: <quote>Quae participatione similia sunt,
<lb ed="#Q"/>recipiunt dissimilitudinem</quote>; sed creatura, manens
<lb ed="#Q"/>creatura, bona est, et per hoc habet similitudinem
<lb ed="#Q"/>cum primo bono et non potest recipere opposi<lb ed="#Q"/>tum<!--c-->
illius bonitatis sive dissimilitudinem, ut di<lb ed="#Q"/>catur
creatura, in quantum creatura huiusmodi,
<lb ed="#Q"/>mala<!--d-->; ergo non dicitur participatione bona; ergo
<lb ed="#Q"/>est essentialiter bona.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4139">
<lb ed="#Q"/>4. Item, bonitas creata aut est participatione
<lb ed="#Q"/>bona aut essentialiter. Non est participatione
<lb ed="#Q"/>bona: quia quod est participatione bonum, ut
<lb ed="#Q"/>dictum est<!--2-->, potest recipere dissimilitudinem; sed
<lb ed="#Q"/>bonitas non potest non esse bona; ergo non est
<lb ed="#Q"/>bona participatione; ergo bona est essentialiter;
<lb ed="#Q"/>sed bonitas creata<!--e--> haec est bonitas ipsius crea<lb ed="#Q"/>turae;
ergo creature est bona essentialiter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4159">
<lb ed="#Q"/>Contra: a. Quod substantialiter est bonum, di<lb ed="#Q"/>citur
simile Primo, sicut dicit <name>Boethius</name>, in li<lb ed="#Q"/>bro
<title>De hebdomadibus</title><!--3-->; sed nihil est simile Primo
<lb ed="#Q"/>nisi Primum; ergo nihil est substantialiter bonum
<lb ed="#Q"/>nisi Primum; ergo creatura non est substantialiter
<lb ed="#Q"/>bona. — Quod autem nihil sit simile
<lb ed="#Q"/>Primo nisi Primum, patet: quoniam simi<lb ed="#Q"/>litudo
est convenientia in aliqua qualitate; sed
<lb ed="#Q"/>nihil est commune Creatori et creaturae, et ite<lb ed="#Q"/>rum
non est in ipso aliquid quod non sit ipsum:
<lb ed="#Q"/>unde non est in ipso aliqua qualitas; ergo quod
<lb ed="#Q"/>est ipsi simile, est ipsum. — Item, quod non
<lb ed="#Q"/>sit creatura similis Primo, patet per
<lb ed="#Q"/><name>Augustinum</name>, in libro <title>83 Quaestionum</title><!--4-->: <quote>Ipsa
<lb ed="#Q"/>similitudo ex aliqua parte nullo modo potest
<lb ed="#Q"/>esse dissimilis; unde fit ut, cum similitudo Patris
<lb ed="#Q"/>Filius dicitur, quia eius participatione similia
<lb ed="#Q"/>sunt quaecumque sunt vel inter se vel Deo si<lb ed="#Q"/>milia,
ex nulla parte potest esse dissimilis</quote>;
<lb ed="#Q"/>sed omnis creatura potest esse<!--f--> dissimilis primo
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>ex parte et ita est; ergo nulla creatura est ei si<lb ed="#Q"/>milis;
ergo nec bonitas creata; ergo non est sub<lb ed="#Q"/>stantialiter
bona.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4214">
<lb ed="#Q"/>II. Iuxta hoc quaeritur de<!--g--> quadam ratione <name>Boe<lb ed="#Q"/>thii</name><!--5-->,
per quam ostendit omnia esse bona, quae
<lb ed="#Q"/>talis est: <quote>Tenet communis sententia Doctorum
<lb ed="#Q"/>omne quod est ad bonum tendere; omne autem
<lb ed="#Q"/>tendit ad simile; quae igitur ad bonum tendunt,
<lb ed="#Q"/>ipsa bona sunt</quote>. Ostenditur enim quod non va<lb ed="#Q"/>leat
ista ratio, quia non valet haec argumentatio:
<mentioned>omnis homo tendit ad beatitudinem, et omne ten<lb ed="#Q"/>dit
ad suum simile, ergo omnis homo est beatus</mentioned>;
<lb ed="#Q"/>et ita vel falsum dicit dicendo quod <quote>omne quod
<lb ed="#Q"/>est<!--h--> tendit ad suum simile</quote>, vel oportet reddere
<lb ed="#Q"/>causam quare tentio ad bonum facit creaturam
<lb ed="#Q"/>esse bonam, non autem tentio ad beatitudinem
<lb ed="#Q"/>facit ipsam esse beatam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4247">
<lb ed="#Q"/>Solutio: I. Secundum <name>B. Dionysium</name>, in libro
<lb ed="#Q"/><title>De divinis nominibus</title><!--6-->: <quote>Sicut sol, qui apud nos
<lb ed="#Q"/>est, non existimans vel arbitrio motus, sed ipso
<lb ed="#Q"/>esse illuminat omnia quae suo participare lumine
<lb ed="#Q"/>iuxta propriam<!--i--> possunt rationem: sic et bonum,
<lb ed="#Q"/>quod supra solem est, tamquam obscuram ima<lb ed="#Q"/>ginem<!--k-->
omnibus entibus emittit bonitatis<!--l--> totius
<lb ed="#Q"/>radios</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4267">
<lb ed="#Q"/>Ad obiecta: 1. Nota quod aliquid esse<!--m--> per
<lb ed="#Q"/>participationem dicitur tribus modis. Uno modo,
<lb ed="#Q"/>cum illud<!--n--> habet formam quae non concomitatur<!--o-->
<lb ed="#Q"/>totam extensionem esse: et hoc modo formae se<lb ed="#Q"/>parabiles,
ut albedo et sanitas, in<!--p--> suis subiectis
<lb ed="#Q"/>sunt participatione; quae vero semper insunt sunt
<lb ed="#Q"/>essentialiter, et hoc modo dicit <name>Augustinus</name><!--7-->:
<lb ed="#Q"/>quae <quote>participatione similia sunt, possunt esse
<lb ed="#Q"/>dissimilia</quote>. Alio modo, cum habet formam conco<lb ed="#Q"/>mitantem<!--q-->
totam extensionem esse, sed tamen
<lb ed="#Q"/>partitur et multiplicatur in illis, sicut forma uni<lb ed="#Q"/>versalis
quae multiplicatur in singulari: unde di<lb ed="#Q"/>citur
participatione speciei plures homines unus.
<lb ed="#Q"/>Tertio modo dicitur, cum habet formam aliquam
<lb ed="#Q"/>quae est<!--r--> incompleta respectu alicuius com<lb ed="#Q"/>pletae
a qua habet dependentiam et causam: sicut
<lb ed="#Q"/>homo sapiens dicitur participatione, quia habet
<lb ed="#Q"/>sapientiam incompletam respectu sapientiae<!--s--> divi<lb ed="#Q"/>nae,
quae est essentialiter completa. — Secundum
<lb ed="#Q"/>hoc <mentioned>bonum participatione</mentioned> dicitur tribus modis.
<lb ed="#Q"/>Primo modo, dicitur homo bonus participatione
<lb ed="#Q"/>bonitate<!--t--> gratiae, quia gratia est forma separa<lb ed="#Q"/>bilis.
Secundo modo, dicitur angelus bonus par<lb ed="#Q"/>ticipatione
bonitate gloriae, quia bonitas gloriae,
<pb ed="#Q" n="185"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>cum sit inseparabilis, multiplicatur tamen<!--a--> in
<lb ed="#Q"/>pluribus angelis beatis. Tertio modo, dicitur omnis
<lb ed="#Q"/>natura bona participatione, quia bonitas non est
<lb ed="#Q"/>eius esse, sed additum ipsi esse, et hoc per re<lb ed="#Q"/>lationem
ad bonum per essentiam, quod est
<lb ed="#Q"/>Deus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4340">
<lb ed="#Q"/>Item, nota quod bonum substantialiter dicitur
<lb ed="#Q"/>duobus modis. Uno modo dicitur substantialiter
<lb ed="#Q"/>bonum, quando substantia est bonum, ita quod
<lb ed="#Q"/>idem sit bonitas; et hoc dicitur<!--b--> secundum pri<lb ed="#Q"/>mum
modum dicendi <mentioned>essentiale</mentioned>, secundum quod
<lb ed="#Q"/>nos dicimus essentiale quod est de esse sive quod
<lb ed="#Q"/>dicit esse rei: hoc modo solus Deus dicitur bo<lb ed="#Q"/>num
substantialiter. Alio modo dicitur bonum sub<lb ed="#Q"/>stantialiter<!--c-->
secundum secundum modum dicendi
<mentioned>essentiale</mentioned><!--d-->, scilicet secundum quod <mentioned>essentiale</mentioned>
<lb ed="#Q"/>dicitur proprietas immediate sequens essentiam et
<lb ed="#Q"/>inseparabiliter: hoc modo creatura est bona es<lb ed="#Q"/>sentialiter,
quia bonitas immediate sequitur<!--e--> es<lb ed="#Q"/>sentiam
creaturae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4371">
<lb ed="#Q"/>2. Ad secundum quod obicitur quod <mentioned>par<lb ed="#Q"/>ticipare<!--f-->
est partem capere</mentioned> etc.: dicendum
<lb ed="#Q"/>quod divina bonitas in se ipsa simplicissima
<lb ed="#Q"/>est nec habens partem et partem. Item, divina
<lb ed="#Q"/>bonitas infinita est quantum ad effectus: unde
<lb ed="#Q"/>si quaeratur quantum extenditur<!--g--> bonitas di<lb ed="#Q"/>vina,
non potest dici <mentioned>tantum</mentioned>; nam in infi<lb ed="#Q"/>nitum
extenditur; ideo<!--h--> bonitas divina non di<lb ed="#Q"/>citur
esse <mentioned>tanta</mentioned>, quia quantum<!--i--> ad effectus
<lb ed="#Q"/>non est limitata, nec in se ipsa. Non autem sic
<lb ed="#Q"/>est de bonitate creata. Quod ergo dicitur quod
<lb ed="#Q"/>bonitas creata participat bonitatem increatam,
<lb ed="#Q"/>hoc non est dicere quod bonitas increata di<lb ed="#Q"/>vidatur
per partes in singulis bonitatibus crea<lb ed="#Q"/>tis,
sed hoc est dictum quod bonitas creata capit
<lb ed="#Q"/>partem in effectu, quia haec capit istum effec<lb ed="#Q"/>tum
primae bonitatis, alia alium; hoc ergo est
<lb ed="#Q"/>participare ipsam bonitatem, scilicet quantum ad
<lb ed="#Q"/>effectum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4415">
<lb ed="#Q"/>3. Ad tertium dicendum quod bonum crea<lb ed="#Q"/>tum,
manens in esse, non potest recipere omni
<lb ed="#Q"/>modo dissimilitudinem a primo bono, sed in quan<lb ed="#Q"/>tum
deficit ab esse, recipit dissimilitudinem<!--k-->; de<lb ed="#Q"/>ficit
autem ab esse cum deficit ab ordine, et hoc
<lb ed="#Q"/>est malum fieri, secundum quod dicit <name>Boe<lb ed="#Q"/>thius</name><!--1-->:
<quote>Esse est<!--l--> quod ordinem retinet servat<lb ed="#Q"/>que
naturam</quote>; unde dicit<!--2--> quod secundum hoc
<lb ed="#Q"/>mali homines non sunt, quia in suo ordine non
<lb ed="#Q"/>sunt
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4439">
<lb ed="#Q"/>4. Ad quartum dicendum quod bonitas
<lb ed="#Q"/>creata manens non potest non<!--m--> esse bona, sed
<lb ed="#Q"/>non habet ex se quod sit bona, sed ex hoc quod
<lb ed="#Q"/>ordinatur ad summum bonum; et ideo non se<lb ed="#Q"/>quitur
quod essentialiter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4452">
<lb ed="#Q"/>a. Ad obiecta oppositae partis, ad id
<lb ed="#Q"/>scilicet quod obicitur de bonitate creata, quod <mentioned>non
<lb ed="#Q"/>sit essentialiter bona, quia non est similis Primo</mentioned>:
<lb ed="#Q"/>dicendum quod quaedam similitudo est, quae est
<lb ed="#Q"/>in identitate essentiae, et hoc modo Filius in di<lb ed="#Q"/>vinis
est similis Patri et de hac loquitur <name>Au<lb ed="#Q"/>gustinus</name>
in <title>83 Quaestion.</title><!--3-->, cum dicit quod
<quote>similitudo non potest esse dissimilis</quote>. Quia
<lb ed="#Q"/>enim haec similitudo supponit identitatem essen<lb ed="#Q"/>tiae,
propter hoc ex nulla<!--n--> parte potest esse dis<lb ed="#Q"/>similis;
hoc modo bonitas creata non est simili<lb ed="#Q"/>tudo
Primi sive bonitatis increatae: hoc enim
<lb ed="#Q"/>modo nihil est simile Primo nisi Primum. Alia
<lb ed="#Q"/>autem<!--o--> est similitudo, quae est in participatione
<lb ed="#Q"/>effectus: sic est similitudo vel similis, quia par<lb ed="#Q"/>ticipat
hunc effectum. <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>83 Quae<lb ed="#Q"/>stionum</title><!--4-->,
dicit quod <quote>simile similitudine dicitur
<lb ed="#Q"/>simile, sed quod bonum est, bonitate dicitur bo<lb ed="#Q"/>num</quote>;
ergo bonum creatum bonitate creata di<lb ed="#Q"/>citur
bonum et bonum increatum bonitate in<lb ed="#Q"/>creata;
sed bonum creatum est simile illi bono,
<lb ed="#Q"/>prout dictum est<!--5-->; ergo bonitas creata est simili<lb ed="#Q"/>tudo
bonitatis divinae, sicut dictum est<!--6-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4502">
<lb ed="#Q"/>Item, nota quod dicit <name>Porretanus</name>, in libro <title>De
<lb ed="#Q"/>hebdomadibus</title>, exponens nonam hebdomadam<!--p--><!--7-->:
<quote>Est quaedam alterutrius numero diversorum
<lb ed="#Q"/>unio, quam conformitatis<!--q--> ratio facit, quae ad
<lb ed="#Q"/>praesentem locum pertinet: et haec unio similitudo
<lb ed="#Q"/>dicitur et est vel secundum naturam vel secun<lb ed="#Q"/>dum
quaedam extrinseca. Secundum naturam vero
<lb ed="#Q"/>dupliciter: aut enim secundum propositae natu<lb ed="#Q"/>rae
plenitudinem, et dicitur substantialis simili<lb ed="#Q"/>tudo,
qualiter album albo simile est<!--r--> aut homo
<lb ed="#Q"/>homini; aut secundum propositae naturae partes
<lb ed="#Q"/>aliquas, et vocatur imaginaria similitudo, qualiter
<lb ed="#Q"/>humana pictura vero homini similis dicitur. Illa
<lb ed="#Q"/>vero quae est secundum extrinseca aliqua, dicitur
<lb ed="#Q"/>imitatio: qualiter artifex aliquis alii artifici vel
<lb ed="#Q"/>homo Deo, iuxta voluntatem eius aliquid faciendo,
<lb ed="#Q"/>dicitur similis</quote>; similiter creatura iuxta volunta<lb ed="#Q"/>tem
divinam<!--s--> et dispositionem existens dicetur<!--t-->
<lb ed="#Q"/>similis quoad hoc Creatori.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c2-d1e4545">
<lb ed="#Q"/>II. Ad hoc quod quaeritur quare non omnes di<lb ed="#Q"/>cantur
beati quia ad beatitudinem tendunt<!--u-->, sicut
<pb ed="#Q" n="186"/><cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>boni quia ad bonum: dicendum .quod beatitudo
<lb ed="#Q"/>dicit ipsum finem ultimum vel coniunctionem,
<lb ed="#Q"/>quae est cum fine huiusmodi — est enim <quote>status
<lb ed="#Q"/>omnium bonorum congregatione a perfectus</quote><!--1--> —
<lb ed="#Q"/>et ideo nihil proprie dicitur beatum, donec coniun<lb ed="#Q"/><lb ed="#Q"/>gatur<!--b-->
illi fini. Intentio vero boni generalior est:
<lb ed="#Q"/>nam dicit ipsum finem vel ordinabile ad illum
<lb ed="#Q"/>finem, et hoc sive sit coniunctum fini sive distans;
<lb ed="#Q"/>et ideo sequitur: si sit ordinatum ad bonum, quod
<lb ed="#Q"/>sit bonum.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>