-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p1i1t3q3m3c5.xml
469 lines (469 loc) · 30.4 KB
/
ahsh-l1p1i1t3q3m3c5.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0" xmlns:xi="http://www.w3.org/2001/XInclude">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 1, Inq. 1, Tract. 3, Q. 3, M. III, C. 5</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-03-02">March 02, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness>
<witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness>
<witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness>
<witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness>
<witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-03-02" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="include-list">
<xi:include href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-lists/master/workscited.xml" xpointer="worksCited"/>
<xi:include href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-lists/master/Prosopography.xml" xpointer="prosopography"/>
</div>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="188"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Hd1e3741">I, P. 1, Inq. 1, Tract. 3, Q. 3, M. III, C. 5</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Hd1e3744" type="question-title">DE BONO UNIVERSITATIS.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3747">
<lb ed="#Q"/>Ordine sequenti inquirendum est de bono uni<lb ed="#Q"/>versitatis.
Quaeritur ergo:
<lb ed="#Q"/>1. An Deus permittat mala fieri in universitate;
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>2. an universitas esset melior sine malis;
<lb ed="#Q"/>3. an universitas esset melior, si omnia essent
<lb ed="#Q"/>aequaliter bona.
</p>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Dd1e3763" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Hd1e3765">ARTICULUS I</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Hd1e3768" type="question-title">An Deus permittat mala fieri in universitate<!--6-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3771">
<lb ed="#Q"/>
<lb ed="#Q"/>Ad. primum sic: 1. <quote>Optimi est optima addu<lb ed="#Q"/>cere</quote>,
secundum quod dicit <name ref="#Dionysius">B. Dionysius</name><!--7-->; me<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>liores
autem essent res, si essent impermixtae ma<lb ed="#Q"/>lis;
quomodo ergo permittit mala admisceri bonis?
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3785">
<pb ed="#Q" n="189"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>2. Item, non est optimus, cuius non est optima
<lb ed="#Q"/>Operatio in suo genere, quia bonum uniuscuius<lb ed="#Q"/>que
reperitur in suo opere; ergo optimi optima
<lb ed="#Q"/>est operatio in suo genere; ergo non potest esse
<lb ed="#Q"/>melior in suo genere<!--a-->; ergo debet esse imper<lb ed="#Q"/>mixta
malo; dico ergo<!--b--> operationem optimi quam
<lb ed="#Q"/>operatur optimus Deus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3807">
<lb ed="#Q"/>Respondet <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in <title>Enchiridion</title>,
<lb ed="#Q"/><title>II cap</title>.<!--1-->: <quote>Malum bene ordinatum etc suo loco
<lb ed="#Q"/>positum eminentius commendat<!--d--> bona, ut magis
<lb ed="#Q"/>placeant et laudabiliora fiant dum comparantur
<lb ed="#Q"/>malis</quote><!--e-->. Propter ipsam ergo bonorum pulcritu<lb ed="#Q"/>dinem
mala permisit Deus fieri: si enim malum
<lb ed="#Q"/>non esset, in bono non esset nisi pulcritudo abso<lb ed="#Q"/>luta<!--f-->,
scilicet respectu boni; malo vero existente,
<lb ed="#Q"/>accrescit bono pulcritudo comparata, ut compa<lb ed="#Q"/>ratione
oppositi mali pulcrius elucescat<!--2-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3832">
<lb ed="#Q"/>Ad illud quod obicit<!--3-->, respondet <name>Augusti<lb ed="#Q"/>nus</name>
alibi, dicens<!--4-->: <quote>Singula fecit Deus bona,
<lb ed="#Q"/>sed in universo valde bona</quote>. Optima ergo re<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>rum
universitas, secundum quod possibile<!--g--> est,
<lb ed="#Q"/>quamvis quaelibet res non sit optima in suo ge<lb ed="#Q"/>nere.
Unde<!--5--> <title>Gen.</title> 1,10 ad singula dicitur: <quote>Vidit
<lb ed="#Q"/>Deus quod esset bonum</quote>; ad completionem vero
<lb ed="#Q"/>Scriptura veniens ait<!--6-->: <quote>Vidit Deus cuncta quae fe<lb ed="#Q"/>cerat,
et erant valde bona</quote>. Dicit<!--h--> ergo quod, suppo<lb ed="#Q"/>sito
quod malum non esset, non essent res in uni<lb ed="#Q"/>verso
pulcriores. — Per hoc<!--I--> solvuntur obiecta.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3862">
<lb ed="#Q"/>Aliam etiam<!--k--> causam assignat <name ref="#Augustine">Augustinus</name>,
<lb ed="#Q"/>scilicet utilitatem; non enim, inquit, permittit
<lb ed="#Q"/>Deus mala fieri in re publica<!--l-->, nisi ut bonum ex
<lb ed="#Q"/>eo eliciat. Unde, in <title>XI De civitate Dei</title><!--7--> ait<!--m-->:
<quote>Deus malis voluntatibus utitur bene<!--n-->; prosunt
<lb ed="#Q"/>enim diaboli tentationes sanctis. Neque enim Deus
<lb ed="#Q"/>aliquem angelorum aut hominum<!--o--> malum futu<lb ed="#Q"/>rum
praescivisset, nisi pariter nosset quibus eos
<lb ed="#Q"/>bonorum usibus accommodaret</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3882">
<lb ed="#Q"/>Duae ergo possunt reddi rationes quare Deus
<lb ed="#Q"/>permittit mala fieri: bonorum scilicet pulcritudo
<lb ed="#Q"/>maior et<!--p--> utilitas.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Dd1e3892" type="articulus">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Hd1e3894">Articulus II</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Hd1e3897" type="question-title">An universitas esset melior sine malis.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3900">
<lb ed="#Q"/>Quaeritur consequenter an<!--q--> universitas esset
<lb ed="#Q"/>melior sine malis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3907">
<lb ed="#Q"/>1. Cum enim malum sit privatio ordinis, quo<lb ed="#Q"/>modo
est bene ordinatum?
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3914">
<lb ed="#Q"/>2. Item, <quote>albius est quod est nigro imper<lb ed="#Q"/>mixtius</quote><!--8-->.
Ergo melius quod malo impermixtius<!--r-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3922">
<lb ed="#Q"/>3. Item, mulier quae non habet maculam, pul<lb ed="#Q"/>crior
est quam si haberet maculam et laudabi<lb ed="#Q"/>lioris
pulcritudinis; unde in laude Sponsae dici<lb ed="#Q"/>tur
in <title>Cant.</title><!--9-->: <quote>Tota pulcra es, amica mea, et ma<lb ed="#Q"/>cula
non est in te</quote>. Igitur universitas rerum, si
<lb ed="#Q"/>macula careret mali, pulcrior esset et laudabilior.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e3938">
<lb ed="#Q"/>4. Item, <title>Eccle.</title> 10,11 : <quote>Est malum, quod vidi sub
<lb ed="#Q"/>sole: stultum positum in dignitate sublimi</quote>; sed
<lb ed="#Q"/>sic videmus malos ordinatos ut in pluribus; ergo
<lb ed="#Q"/>talis ordinatio est mala, cum scilicet illi qui de<lb ed="#Q"/>bent
ordinari deorsum, ponuntur sursum. Dicit
<lb ed="#Q"/>enim <name>Origenes</name>, <title>Super Numeros</title><!--10-->: <quote>Homines vi<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>lis
vitae bene ordinati sunt ad vilia officia, ut sci<lb ed="#Q"/>licet
purgent vias civitatis</quote> . Mali ergo bene or<lb ed="#Q"/>dinantur
in vili loco; boni ergo in eminentiori.
<lb ed="#Q"/>Respondeo: Malum in se est inordinatum, ra<lb ed="#Q"/>tione
vero alterius<!--s--> ordinatum dupliciter. Uno
<lb ed="#Q"/>modo ratione subsistentis boni, scilicet naturae
<lb ed="#Q"/>peccantis, quae scilicet ordinatur ad poenam,
<lb ed="#Q"/>sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in libro <title>De natura
<lb ed="#Q"/>boni</title><!--11-->: <quote>Peccantes in suppliciis ordinantur; quae
<lb ed="#Q"/>ordinatio, quia naturae eorum non competit, ideo
<lb ed="#Q"/>poena est, sed quia culpae convenit, iustitia est</quote>.
— Alio modo ordinatur ratione compositi boni,
<lb ed="#Q"/>secundum quod dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in <title>XI De
<lb ed="#Q"/>civitate Dei</title><!--12-->: <quote>Saeculum<!--t--> quibusdam antithetis
<lb ed="#Q"/>honestavit tamquam carmen<!--u--> pulcherrimum; anti<lb ed="#Q"/>theta
vero vocatur contrapositio. Sic ergo con<lb ed="#Q"/>traria
contrariis apposita<!--13--> sermonis pulcritudi<lb ed="#Q"/>nem
reddunt, ut ait <name ref="#Paul">Apostolus</name>, <title>II Cor.</title> 6,8: <quote>Per
<lb ed="#Q"/>gloriam et ignobilitatem, per infamiam et bonam
<lb ed="#Q"/>famam</quote>: in quadam non verborum, sed rerum
<lb ed="#Q"/>eloquentia saeculi pulcritudo componitur. Unde<!--a-->
<lb ed="#Q"/><title>Eccli.</title> 33,15: <quote>Contra malum bonum et contra vitam
<lb ed="#Q"/>mors, et sic intuere in omnia<!--b--> opera Altissimi
<lb ed="#Q"/>unum contra unum et duo contra duo</quote></quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4005">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta.]: 1. Ad primo ergo<!--c--> obiectum
<lb ed="#Q"/>distingue quod triplex est ordo: est enim ordo<!--d-->
<lb ed="#Q"/>ad sursum et deorsum et ad id quod est iuxta
<lb ed="#Q"/>vel contra. Iste triplex ordo in universitate bo<lb ed="#Q"/>norum
ordinatur ad sursum, scilicet ad Deum, et
<lb ed="#Q"/>ad deorsum, ut meliora bonis; ordinatur etiam
<lb ed="#Q"/>ad id quod est iuxta, ut bona aeque bonis, si
<lb ed="#Q"/>possit ista<!--e--> comparatio inveniri, sive ad id quod
<lb ed="#Q"/>est contra, ut ex opposito malorum. Malum vero
<lb ed="#Q"/>non habet ordinem ad id quod est sursum vel
<lb ed="#Q"/>deorsum; habet autem ordinem<!--f--> ad id quod est
<lb ed="#Q"/>contra, sicut nunc ostensum est: et in hoc sensu
<lb ed="#Q"/>dicitur malum bene ordinatum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4036">
<lb ed="#Q"/>2. Ad secundo obiectum dicendum quod non
<lb ed="#Q"/>est simile: nam omne album est eiusdem ratio<lb ed="#Q"/>nis,
bonum vero omne non est eiusdem rationis,
<lb ed="#Q"/>cum scilicet dicitur de bonis singulis et de uni<lb ed="#Q"/>versitate
bonorum. Unde quamvis teneat illa com<lb ed="#Q"/>paratio<!--g-->
in bonis singulis, quod tanto melius
<lb ed="#Q"/>quanto impermixtius, non<!--h--> tamen tenet in univer<lb ed="#Q"/>sitate
bonorum. Quod declaratur exemplo <name>Augu<lb ed="#Q"/>stini</name>,
in libro<!--i--> <title>De natura boni</title><!--1-->: <quote>Sicut nos
<lb ed="#Q"/>continendo vocem, decenter interponimus in lo<lb ed="#Q"/>quendo
silentium, quanto magis ille</quote>, scilicet
<lb ed="#Q"/>Deus, <quote>quarumdam rerum privationes decenter
<lb ed="#Q"/>esse facit, sicut rerum omnium perfectus artifex</quote>!
<lb ed="#Q"/>Ex quo ostenditur quod sicut sermonis decentia
<lb ed="#Q"/>maior est cum<!--k--> interpositione silentii quam si
<lb ed="#Q"/>continue proferretur<!--l-->, sic universitatis pulcritudo
<lb ed="#Q"/>maior est ex interpositione bene ordinatorum
<lb ed="#Q"/>malorum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4078">
<lb ed="#Q"/>3. Ad tertio obiectum dicendum quod prima
<lb ed="#Q"/>propositio est falsa indistincte sumpta: <quote>in tali
<lb ed="#Q"/>enim loco posset mulier habere maculam</quote><!--2--> quod
<lb ed="#Q"/>sederet convenienter et esset signum pulcritudi<lb ed="#Q"/>nis
maioris, sicut patet in cicatrice vulneris in
<lb ed="#Q"/>facie militis, cum est in loco debito, ipsum red<cb ed="#Q" n="b"/>dit
pulcriorem. Unde <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>De civitate
<lb ed="#Q"/>Dei</title><!--3-->, tale ponit exemplum: <quote>Sicut pictura cum
<lb ed="#Q"/>colore nigro in suo loco posita, ita universitas
<lb ed="#Q"/>rerum</quote> in suo loco posita <quote>etiam<!--a--> [cum pec<lb ed="#Q"/>catoribus]
pulcra est, quamvis per se ipsos con<lb ed="#Q"/>sideratos<!--b-->
sua deformitas turpet</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4107">
<lb ed="#Q"/>4. Ad ultimum distinguendum quod duplex
<lb ed="#Q"/>est mali ordinatio: quaedam est manifesta, quae<lb ed="#Q"/>dam
est<!--c--> occulta. <quote>Manifesta, ut cum mali or<lb ed="#Q"/>dinantur
in poena aeterna</quote><!--4-->: <quote>melius enim<!--d-->,
<lb ed="#Q"/>sicut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--5-->, ordinata est natura,
<lb ed="#Q"/>si iuste doleat in supplicio, quam si impune gau<lb ed="#Q"/>deat
in peccato<!--e--></quote>; vel in poena temporali, ut humi<lb ed="#Q"/>lietur
in peccatis: iustum enim est ut <quote>qui in sor<lb ed="#Q"/>dibus
est sordescat adhuc</quote>, secundum quod dici<lb ed="#Q"/>tur
<title>Apoc.</title> ultimo, 11. — <quote>Est etiam ordinatio<!--f-->
<lb ed="#Q"/>mali occulta, secundum quod Deus<!--g--> facit malum
<lb ed="#Q"/>principem regnare</quote><!--6--> propter multas causas. Prima
<lb ed="#Q"/>est [propter] peccata<!--h--> populi, sicut dicitur in <title>Iob</title><!--7-->;
<lb ed="#Q"/>congruum est enim ut talis sit <quote>rector civitatis</quote>,
<lb ed="#Q"/>quales <quote>habitantes<!--i--> in ea</quote>, <title>Eccli.</title> 10,28. Secunda
<lb ed="#Q"/>propter utilitatem malorum: <quote>dat enim Dominus
<lb ed="#Q"/>regem in furore, <title>Osee</title> 13,11<!--9-->, quasi virgam et
<lb ed="#Q"/>flagellum, ut compressi et flagellati ad Deum re<lb ed="#Q"/>dire
compellantur</quote>; <name ref="#GregoryGreat">Gregorius</name><!--10-->: <quote>Poena oculos
<lb ed="#Q"/>aperit, quos culpa claudit</quote><!--k-->. Tertia est propter
<lb ed="#Q"/>utilitatem bonorum, ut scilicet <quote>erudiantur et pu<lb ed="#Q"/>rificentur</quote>;
sicut enim <quote>in igne purgatur<!--l--> aurum</quote>,
<lb ed="#Q"/>sic iusti <quote>in<!--m--> camino</quote> tribulationis, <title>Eccli.</title> 2, 5<!--11-->.
<quote>Utraque tamen ordinatio<!--n--> mali competens est,
<lb ed="#Q"/>sed secunda habet latentem<!--o--> causam; et ideo
<lb ed="#Q"/>signanter dicit <title>Eccle.</title><!--12-->: <quote>Vidi malum sub sole quasi
<lb ed="#Q"/>per errorem</quote></quote>, quasi diceret <quote><quote>non est error</quote> »,
<lb ed="#Q"/>sed videtur error</quote><!--p-->: <quote>error enim reputatur, dum
<lb ed="#Q"/>ordinationis utilitas ignoratur</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4171">
<lb ed="#Q"/>Item obicitur:- <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in <title>III De li<lb ed="#Q"/>bero
arbitrio</title><!--13-->: <quote>Non erat difficile aut laborio<lb ed="#Q"/>sum
omnipotenti Deo ut omnia quae fecit sic
<lb ed="#Q"/>haberent<!--q--> ordinem suum, ut nulla creatura usque
<lb ed="#Q"/>ad miseriam perveniret; non enim hoc aut omni<lb ed="#Q"/>potens
non potuit aut bonus invidit</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4187">
<pb ed="#Q" n="191"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>Respondeo, secundum <name ref="#Augustine">Augustinum</name>, dicen<lb ed="#Q"/>tem<!--1-->
<quote>ordinem creaturarum a summa usque
<lb ed="#Q"/>ad infimam gradibus iustis ita decurrere</quote>. Quem<lb ed="#Q"/>admodum
enim <quote>corporum differentias contem<lb ed="#Q"/>plando
videns alia clariora, iniuste petis auferri
<lb ed="#Q"/>quae obscuriora conspexeris aut clarioribus ad<lb ed="#Q"/>aequari;
sed ad perfectionem universitatis refe<lb ed="#Q"/>rens
omnia, quanto magis et minus inter se clara
<lb ed="#Q"/>sunt, tanto magis cernis esse omnia; nec tibi oc<lb ed="#Q"/>currit
perfecta universitas, nisi ubi maiora sic
<lb ed="#Q"/>praesto sunt ut minora non desint. Sic etiam
<lb ed="#Q"/>differentias animarum cogites, in quibus hoc quo<lb ed="#Q"/>que
invenies ut miseriam, quam doles, ad id
<lb ed="#Q"/>quoque valere cognoscas ut universitatis per<lb ed="#Q"/>fectioni<!--a-->
nec illae desint animae quae fieri mi<lb ed="#Q"/>serae
debuerunt, quia peccatrices esse volue<lb ed="#Q"/>runt<!--b-->;
tantumque abest ut Deus tales facere non
<lb ed="#Q"/>debuerit, ut etiam ceteras creaturas laudabiliter
<lb ed="#Q"/>fecerit longe inferiores animis miseris</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4235">
<lb ed="#Q"/>Sed iterum obicitur sic: 1. <name>Augusti<lb ed="#Q"/>nus</name>,
in eodem<!--2-->: <quote>Si universitatis perfectio<lb ed="#Q"/>nem
complet etiam nostra<!--c--> miseria, defuisset
<lb ed="#Q"/>aliquid huic<!--d--> perfectioni, si beati semper esse<lb ed="#Q"/>mus</quote><!--e-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4248">
<lb ed="#Q"/>2. Item, quaeritur quomodo malum culpae, quod
<lb ed="#Q"/>nullo modo est bonum, potest bene congruere?
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4255">
<lb ed="#Q"/>3. Item, quomodo malum poenae, quod est con<lb ed="#Q"/>trarium
bono naturae, potest decori universitatis
<lb ed="#Q"/>naturarum congruere?
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4264">
<lb ed="#Q"/>Respondeo: 1. Ad primum, secundum<!--f-->
<lb ed="#Q"/><name>Augustinum</name>, in libro <title>De libero arbitrio</title><!--3-->,
<quote>non ipsa peccata vel ipsam miseriam perfec<lb ed="#Q"/>tioni
universitatis esse necessaria, sed animas,
<lb ed="#Q"/>in quantum animae sunt, quae si velint peccant,
<lb ed="#Q"/>si peccaverint miserae fiunt. Si enim, peccatis
<lb ed="#Q"/>earum detractis, miseria perseverat aut etiam
<lb ed="#Q"/>peccata praecedit, recte deformari dicitur ordo
<lb ed="#Q"/>atque administratio universitatis. Rursus, si pec<lb ed="#Q"/>cata
fiant et desit<!--g--> miseria, nihilominus deho<lb ed="#Q"/>nestat
ordinem iniquitas<!--h-->. Cum autem non pec<lb ed="#Q"/>cantibus
adest beatitudo, perfecta est universitas.
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>Quod autem ipsae non desunt animae, quas<!--i-->
<lb ed="#Q"/>vel peccantes sequitur miseria vel recte facientes
<lb ed="#Q"/>beatitudo, semper naturis omnibus universitas
<lb ed="#Q"/>plena atque perfecta est</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4302">
<lb ed="#Q"/>2. Ad secundum respondet <name ref="#Augustine">Augustinus</name>,
<lb ed="#Q"/>in eodem libro, dicens: <quote>Non enim peccatum<!--k-->
<lb ed="#Q"/>et supplicium peccati naturae sunt quaedam, sed
<lb ed="#Q"/>affectiones naturarum: illa voluntaria, ista poe<lb ed="#Q"/>nalis;
sed voluntaria, quae in<!--l--> peccato fit, turpis
<lb ed="#Q"/>affectio est, cui propterea poenalis adhibetur ut
<lb ed="#Q"/>ordinet eam ubi tale esse<!--m--> non turpe sit, et de<lb ed="#Q"/>cori
universitatis congruere cogat, ut peccati de<lb ed="#Q"/>decus
emendet poena peccati</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4324">
<lb ed="#Q"/>3. Ad tertium similiter respondet <name>Augusti<lb ed="#Q"/>nus</name>,
in eodem libro<!--4-->, dicens: <quote>Hinc fit ut<!--n--> pec<lb ed="#Q"/>cans
creatura superior a creaturis inferioribus
<lb ed="#Q"/>puniatur, quia illae tantum<!--o--> sunt infimae<!--p--> ut
<lb ed="#Q"/>ornari<!--q--> etiam a turpibus creaturis possint atque
<lb ed="#Q"/>ita decori universitatis congruere</quote>. Et ponit exem<lb ed="#Q"/>plum
dicens: <quote>Quid enim tam magnum in domo
<lb ed="#Q"/>est quam homo? et quid tam abiectum et infi<lb ed="#Q"/>mum
ut cloaca domus? Servus tamen in tali pec<lb ed="#Q"/>cato
detectus<!--r--> ut mundandae<!--s--> cloacae dignus
<lb ed="#Q"/>habeatur, ornat eam<!--t--> etiam turpitudine sua; et
<lb ed="#Q"/>utrumque horum, id est<!--u--> turpitudo servi et mun<lb ed="#Q"/>datio
cloacae, iam coniunctum et quasi redactum
<lb ed="#Q"/>in quamdam sui generis unitatem, ita dispositae
<lb ed="#Q"/>domui coaptatur atque subtexitur ut eius uni<lb ed="#Q"/>versitati
ordinatissimo decore conveniat</quote>. —
<lb ed="#Q"/>Item, aliud ponit exemplum, dicens<!--5-->: <quote>Si bonum
<lb ed="#Q"/>et magnum aliquem virum<!--v-->, hortante honestatis
<lb ed="#Q"/>officio, videamus ignibus, quantum ad corpus at<lb ed="#Q"/>tinet,
concremari, non hoc vocamus poenam pec<lb ed="#Q"/>cati,
sed fortitudinis ac<!--x--> patientiae documentum
<lb ed="#Q"/>eumque<!--y--> magis diligimus, cum foedissima cor<lb ed="#Q"/>ruptio
corporea membra eius absumat, quam si
<lb ed="#Q"/>nihil huiusmodi pateretur: miramur quippe animi
<lb ed="#Q"/>naturam mutabilitate corporis non mutari. At vero
<lb ed="#Q"/>crudelissimi latronis membra, cum tali supplicio
<lb ed="#Q"/>confici aspicimus<!--z-->, approbamus ordinem legum.
<lb ed="#Q"/>Ornant ergo ambo tormenta illa, sed ille merito
<lb ed="#Q"/>virtutis, iste peccati</quote>.
</p>
</div>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Dd1e4391">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Hd1e4393">Articulus III</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-Hd1e4396" type="question-title">An universitas esset melior si omnia essent aequaliter bona.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4399">
<lb ed="#Q"/>Consequenter quaeritur I. an universitas esset
<lb ed="#Q"/>melior, si omnia aequaliter essent bona.
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>Ad quod sic: a. <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>83 Quaestio<lb ed="#Q"/>num</title><!--6-->:
<quote>Si essent aequalia, non essent omnia;
<pb ed="#Q" n="192"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>non enim essent multa rerum genera quibus con<lb ed="#Q"/>stituitur<!--a-->
universitas, primas et secundas et dein<lb ed="#Q"/>ceps
usque ad ultimas ordinatas habens<!--b--> crea<lb ed="#Q"/>turas;
et hoc est quod dicitur <mentioned>omnia</mentioned></quote>. Ergo
<lb ed="#Q"/>necessario ad perfectionem universitatis oportet
<lb ed="#Q"/>ponere non aequale bonum<!--c--> in omnibus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4430">
<lb ed="#Q"/>II. Sed circa hoc quaeritur: numquid in infini<lb ed="#Q"/>tum
erit influentia in omnibus creaturis aut erit
<lb ed="#Q"/>status?
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4439">
<lb ed="#Q"/>Obicitur enim<!--d--> sic: <name>Damascenus</name>: <quote>Bo<lb ed="#Q"/>num
est communicativum sui esse: haec est
<lb ed="#Q"/>ratio communis omni bono</quote>; sed status est in
<lb ed="#Q"/>bonis. Supponatur hoc. Sumamus ergo ultimum
<lb ed="#Q"/>bonum; illud bonum est communicativum non
<lb ed="#Q"/>nisi respectu inferioris; ergo aliquid est<!--e--> infe<lb ed="#Q"/>rius.
Ponatur illud. Illud<!--f--> est communicativum;
<lb ed="#Q"/>ergo habet inferius, cui potest communicare,
<lb ed="#Q"/>quia potentia non est frustra<!--2-->; et sic erit in in<lb ed="#Q"/>finitum
abire aut<!--g--> ponere quod ultimum bo<lb ed="#Q"/>num
non<!--h--> sit communicativum, sed cui fit com<lb ed="#Q"/>municatio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4469">
<lb ed="#Q"/>Solutio<!--i--> : 1. Ad primum dicendum quod
<lb ed="#Q"/>oportet quod bonitas universitatis in bonis crea<lb ed="#Q"/>tis<!--k-->
sit secundum ordinem participationis pri<lb ed="#Q"/>mae
bonitatis<!--l--> secundum plus et minus. Ratio<!--m-->
<lb ed="#Q"/>autem quare<!--n--> oportet ibi ponere ordinem haec
<lb ed="#Q"/>est: quia Primum est agens per potentiam, quae
<lb ed="#Q"/>potentia est ordinata; Primum enim agit per po<lb ed="#Q"/>tentiam
et sapientiam, et eo quod per sapientiam,
<lb ed="#Q"/>eo agit per ordinem, quia sapientis est ordinare<!--3-->;
<lb ed="#Q"/>et ideo Primum ordinate<!--o--> facit quae facit. Ideo
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>autem oportet esse ordinem in creaturis, ut una
<lb ed="#Q"/>sit superior et<!--p--> magis recipiat de influentia bo<lb ed="#Q"/>nitatis
a Primo<!--4-->. Et ideo dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--5-->
<lb ed="#Q"/>quod <quote>si essent aequalia, non essent omnia</quote>.
<lb ed="#Q"/>Quantum ergo est de potentia absoluta<!--q-->, bene
<lb ed="#Q"/>posset Primum facere omnia esse aequalia; sed
<lb ed="#Q"/>quod non sint aequalia<!--r-->, hoc est quia Primum
<lb ed="#Q"/>agit per potentiam ordinatam: propter quod opor<lb ed="#Q"/>tet
ordinem esse in rebus.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t3q3m3c5-d1e4515">
<lb ed="#Q"/>II. Ad illud quod quaeritur <mentioned>utrum haec<!--s-->
<lb ed="#Q"/>infuentia sit in infinitum</mentioned>: dicendum quod de po<lb ed="#Q"/>tentia
absoluta potest ipsa bonitas communicare
<lb ed="#Q"/>se in infinitum et quod una creatura influit in
aliam inferiorem; sed dicitur esse status et nu<lb ed="#Q"/>merus
in hac influentia propter ordinem et per<lb ed="#Q"/>fectionem
universi. Si enim ita esset, non esset
<lb ed="#Q"/>status in ordinatione<!--t--> universi et sic nec com<lb ed="#Q"/>pletio
sive perfectio in universo et sic periret
<lb ed="#Q"/>ordinatio universi. Quia ergo Primum est agens
<lb ed="#Q"/>ordinate et perfecte, quia <quote>Dei perfecta sunt opera</quote><!--6-->,
ideo influentia ista non est in infinitum, immo est
<lb ed="#Q"/>secundum reflexionem, ita quod ultimum<!--u--> bonum,
<lb ed="#Q"/>in quo est status, est<!--v--> secundum reflexionem;
<lb ed="#Q"/>nec quod alteri inferiori communicet actu, licet
<lb ed="#Q"/>possit communicare, immo ipsi fit communi<lb ed="#Q"/>catio
et per reflexionem communicat suo supe<lb ed="#Q"/>riori.
Sicut<!--x--> dicimus quod materia communicat
<lb ed="#Q"/>suum posse formae et forma per reflexionem
<lb ed="#Q"/>suum esse materiae, ita dicimus quod in ordine
<lb ed="#Q"/>universi est completio per reflexionem in ultimo
<lb ed="#Q"/>bono, in quo est status; et sic non oportet pro<lb ed="#Q"/>cessum
bonorum et primo esse in infinitum.
</p>
</div>
</div>
</body>
</text>
</TEI>