-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p1i1t4q2m4.xml
316 lines (315 loc) · 18.4 KB
/
ahsh-l1p1i1t4q2m4.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 1, Inq. 1, Tract. 4, Q. 2, M. 4</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-03-01">March 01, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness>
<witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness>
<witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness>
<witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness>
<witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-03-01" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="227"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-Hd1e3741">I, P. 1, Inq. 1, Tract. 4, Q. 2, M. 4</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-Hd1e3744" type="question-title">De divinae potentiae invariabilitate.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3747">
<lb ed="#Q"/>Consequenter quaeritur de invariabilitatek di<lb ed="#Q"/>,vinae
potentiae. Ad quod ponitur quaestio
<lb ed="#Q"/>an Deus possit semper quod aliquando potuit 3.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3756">
<lb ed="#Q"/>a. Et cum non varietur eius potentia, sed sem<lb ed="#Q"/>per
sit uno modo se habens, quidquid semel
<lb ed="#Q"/>potuit, semper poterit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3765">
<lb ed="#Q"/>Contra: 1. Deus potuit incarnari et modo non
<lb ed="#Q"/>potest; ergo non quidquid' semel potuit, sem<lb ed="#Q"/>per
potest ; ergo alicuius potentia in eo fuit, quae
<lb ed="#Q"/>modo non est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3777">
<lb ed="#Q"/>Responsio Magistri, 44 dist. I Sententiarum 4,
<lb ed="#Q"/>est'" quod haec est distinguenda: 'quidquid
<lb ed="#Q"/>potuit, semper potest', quia potest" esse sensus.:
' omnis rei quam habuit potentiam, semper habet ',
<lb ed="#Q"/>et hoc modo vera est; eadem est enim poten<lb ed="#Q"/>tia
qua potuit incarnari et qua potest incarnatus
<lb ed="#Q"/>fuisse. Sic" 'iste potest legere 'hodie ', cras di<lb ed="#Q"/>cemus:
'iste potest legisse', unius rei mon<lb ed="#Q"/>stratur
esse P potentia; et ideo non sequitur in prae<lb ed="#Q"/>dicto
sensu: 'non quidquid potuit, potest, ergo
<lb ed="#Q"/>alicuius q potentia in eo fuit, quae modo non est'.
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>— Item, potest esse sensus: ' quidquid potuit, sem<lb ed="#Q"/>per
potest', hoc est ' quidquid potuit facere, sem<lb ed="#Q"/>per
potest facere *, et hoc modo' falsum est; nec
<lb ed="#Q"/>propter hoc sequitur variabilitas potentiae, sed
<lb ed="#Q"/>variabilitas effectus. Verbilgratia, ' quidquid po<lb ed="#Q"/>tuit
sol 5, semper potest ': si dicatur 'cuiuscumque
<lb ed="#Q"/>potentiam habuitf [habet] ', verum est; sed si di—
<lb ed="#Q"/>catur ' quidquid potuit facere, potest ', falsum est,
<lb ed="#Q"/>quia potuit istum actum, scilicet illuminare, cum
<lb ed="#Q"/>effectu vel hanc rem quae modo non est, et ta-'
<lb ed="#Q"/>men modo non potest nec potentia alicuius in
<lb ed="#Q"/>eo fuit, quae" modo non sit.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3829">
<lb ed="#Q"/>Sed obicitur: 1. Potentiae Dei non potest im<lb ed="#Q"/>pediri
effectus et ideo veraciter-V dicitur omni<lb ed="#Q"/>potens,
ut dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, in Enchiridion5;
<lb ed="#Q"/>sed* potentia, cuius non potest effectus impediri,
<lb ed="#Q"/>semper potest suum effectum elicere; ergo po<lb ed="#Q"/>tentia
Dei quidquid aliquando potest elicere, sem<lb ed="#Q"/>per
potest elicere P. — Item, si sol haberet po<lb ed="#Q"/>testatem
quod rem quam illuminat posset cen<lb ed="#Q"/>servare
et corruptamz reficere, quidquid ali<lb ed="#Q"/>quando
posset illuminare, semper posset illumi<pb ed="#Q" n="228"/><cb ed="#Q" n="a"/><lb ed="#Q"/>nare;
ergo quidquid Deus potuit tacere, semper
<lb ed="#Q"/>potest facere; ergo nullum est exemplum de sole.
—— Item, obicitur: quidquid potuit, potest, id est
<lb ed="#Q"/>cuiuscumque potentiam habuit, habet; sed habuit
<lb ed="#Q"/>potentiam creandi mundum in praesenti instanti;
<lb ed="#Q"/>ergo potest creare mundum in praesenti instanti ".
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3866">
<lb ed="#Q"/>2. Item, ad quemcumque actum se extendit ali<lb ed="#Q"/>quando
eius potentia, potest se extendere; sed
<lb ed="#Q"/>potuit se extendere ad creandum .mundum ante
<lb ed="#Q"/>creationem et ad sumendum carnem ante incar<lb ed="#Q"/>nationem;
ergo et potentia sua se potest exten<lb ed="#Q"/>dere
ad creandum et adb incamandum; ergo po<lb ed="#Q"/>test
modo creare mundum et incarnari.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3884">
<lb ed="#Q"/>3. Item, si dicatur quod in huiusmodi argumen<lb ed="#Q"/>tationibus
mutatio est praedicamenti, quia mutatur
'quid' in 'quando' — ut si dicatur 'quidquid po<lb ed="#Q"/>tuisti,
potes, sed potuisti heri currere, ergo potes
<lb ed="#Q"/>heri currere '; cum enim c dicitur ' posse currere ',
<lb ed="#Q"/>dicitur posse ' quid ', sed cum assumitur d ' potui<lb ed="#Q"/>sti
heri ', non dicitur posse 'quid', sed posse
'quando '; similiter, cum dicitur 'quidquid potuit
<lb ed="#Q"/>Deus, potest', dicitur posse ' quid '; sed cum as<lb ed="#Q"/><lb ed="#Q"/>sumitur
'potuit mundum creare in hoc instanti ',
<lb ed="#Q"/>dicitur posse respectu 'quando': et ideo non
<lb ed="#Q"/>sequitur; similiter ad sequens, cum assumit ' po<lb ed="#Q"/>tuit
eius potentia se extendere ad creandum ante
<lb ed="#Q"/>creationem' — sed obicitur: quandocumque
<lb ed="#Q"/>Deus aliquid potuit, semper illud potest; sed
<lb ed="#Q"/>potuit mundum creare in hoc instanti; ergo modo
<lb ed="#Q"/>potest; hic constat [quod] est assumptio in eodem
<lb ed="#Q"/>genere. — Si dicatur quod haec " est falsa ' quan<lb ed="#Q"/>documque
Deu's aliquidf potuit' etc. — contra:
<lb ed="#Q"/>sicut divina potentia non coarctatur actu, ita nec
<lb ed="#Q"/>tempore; si ergo in quemcumque actum potuit,
<lb ed="#Q"/>modo potest, ergo in quocumque tempore aliquid
<lb ed="#Q"/>potuit, modo illud potest.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3933">
<lb ed="#Q"/>4. Item, obicitur: quidquid Deus potuit, modo
<lb ed="#Q"/>potest; sed potuit iacere qudd mundus non fuis<lb ed="#Q"/>setl
nec ego natus fuissem; ergo potest facere
<lb ed="#Q"/>quod mundus non fuerit nec ego natus sim.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3944">
<lb ed="#Q"/>5. Si dicatur quod posse ista, non est poten<lb ed="#Q"/>tiae,
quia sunt impossibilia— contra: magis im<lb ed="#Q"/>possibile
est quod est impossibile per se quam
<lb ed="#Q"/>quod est!-' impossibile per accidensZ; sed posse im<lb ed="#Q"/>possibile
per se non est impossibile Deo, quia illud
<lb ed="#Q"/>potest, ut de trunco iacere vitulum, ut dicit A ns el<lb ed="#Q"/>m
u s 3; ergo nec posse impossibile per accidens est
<lb ed="#Q"/>impossibile Deo. Cum ergo me natum non fuisse
<lb ed="#Q"/>et mundum non fuisse sint impossibilia per ac—
<lb ed="#Q"/>cidens 'l, quia aliquando iuerunt possibilia, relin<lb ed="#Q"/>quitur
quod Deo ista posse non est impossibile.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3971">
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>6. Item, obicitur: nOn potuit aliquando creare
<lb ed="#Q"/>quin potuerit creare prius, ita quod 'prius' et
'aliquando' determinent hoc verbum 'creare';
<lb ed="#Q"/>ergo potuit creare ab aeterno, ita quod 'ab ae<lb ed="#Q"/>terno'
determinet 'creare': sicut sequitur ' non
<lb ed="#Q"/>aliqua sciuntur ab isto quin plura sciantur, ergo
<lb ed="#Q"/>infinita sciuntur ab isto '.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e3989">
<lb ed="#Q"/>Respondeo: Fatendum divinam potentiam in<lb ed="#Q"/>variabilem,
sicut divinam essentiam immutabilem ;
<lb ed="#Q"/>tamen quiai subiecta divinae potentiae transmu<lb ed="#Q"/>tantur,
inde est quod sermones, quibus loquimur
<lb ed="#Q"/>de divina potentia, variantur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e4002">
<lb ed="#Q"/>Notandum igiturk quod sicut 'videre' acci<lb ed="#Q"/>pitur
duobus modis: -in.habitu, habere scilicet
<lb ed="#Q"/>potentiam videndi, vel in usu 1, scilicet uti visu
— primo modo dormiens videt, secundo modo
<lb ed="#Q"/>vigilans, luce praesente, videt — sic nos lo—
<lb ed="#Q"/>quimur de divino posse duobus modis: habere
<lb ed="#Q"/>potentiam vel uti potentia. Duobus ergo modis
<lb ed="#Q"/>potest intelligi ' quidquid potuit, potest': vel
'quandocumque '" vel cuiuscumque potentiam ha<lb ed="#Q"/>buit,
habet'", vel ' quidquid potuit facere, potest
<lb ed="#Q"/>facere,. — In primo sensu si diceretur ' quando<lb ed="#Q"/>cumque"
potentiam habuit, habet', indistincte
<lb ed="#Q"/>concedendum est P. Sed si diceretur ' cuiuscumque
<lb ed="#Q"/>potentiam habuit, habet', intelligendum quod per
-hoc quod dicit 'cuiuscumque' potest fieri distri<lb ed="#Q"/>butio
pro rebus secundum quod abstrahunt a
<lb ed="#Q"/>tempore, et hoc modo concedendum est; vel pro
<lb ed="#Q"/>rebus secundum quod concernunturq tempori, et
<lb ed="#Q"/>hoc modo non est concedendum: nam potentia Dei
<lb ed="#Q"/>respicit res supra tempus. Cum ergo arguit 'po<lb ed="#Q"/>tuit
incarnari, ergo potest incarnari ', accipit sub
<lb ed="#Q"/>conditione temporis et mutat praedicamentum;
<lb ed="#Q"/>sed deberet assumere 'sed potuit incarnationem
<lb ed="#Q"/>vel habuit potentiam incarnationis, ergo habet po<lb ed="#Q"/>tentiam
incarnationis eiusdem '. Sicut dicitur de
<lb ed="#Q"/>fide, quae est rerum supra tempus 4, ' quamcumque
<lb ed="#Q"/>fidem habuerunt patres antiqui, habent' moderni;
<lb ed="#Q"/>sed illi habuerunt fidem de Christo incarnando;
<lb ed="#Q"/>ergo et moderni de Christo incarnando ' non se<lb ed="#Q"/>quitur,
immo de incarnato; sed deberet assumi:
' sed * antiqui habuerunt iidem incarnationis, ergo
<lb ed="#Q"/>et moderni '. — In secundo vero sensu quo dicitur
'quidquid potuitf facere, potest facere', intelli<lb ed="#Q"/>gendum
est si illud tacere modo potentiae est";
<lb ed="#Q"/>nam respectu aliquorum ' potuissev facere' dicit
<lb ed="#Q"/>quod est potentiae, ' posse vero modo facere' di<lb ed="#Q"/>cit
quod non est potentiae. Verbi gratia: ' potuisse
<lb ed="#Q"/>mundum creare in hoc instanti vel ante creatio<lb ed="#Q"/>nem'
dicit quod est potentiae; sed 'posse creare
<pb ed="#Q" n="229"/>
<lb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>in hoc instanti, postquam creatus est' non est
<lb ed="#Q"/>potentiae": sicut enim facere non est facti, sed
<lb ed="#Q"/>faciendi, et factum facere non est facere: sic posse
<lb ed="#Q"/>facere factum non est posse, sed posse facere.
<lb ed="#Q"/>faciendum. Simili modo posse creare mundum
<lb ed="#Q"/>creatum non est'7 posse, sed posse creare crean<lb ed="#Q"/>dum:
sicut enim c factum non fit, sed faciendum,
<lb ed="#Q"/>sic non est facere factum, sed faciendum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e4100">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad ** illud quod obicit quod
'non impeditur eius effectus, ergo quemcumque
<lb ed="#Q"/>effectum potuit facere c, et potest': concedo, dum<lb ed="#Q"/>modo
effectus sit in ratione faciendi, quia sicf
<lb ed="#Q"/>dicitur quod est potentiae; non in ratione facti,
<lb ed="#Q"/>quia sic dicitu1 quod «? nullius est potentiae, immo
<lb ed="#Q"/>quod est'1 cassum et vanum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e4116">
<lb ed="#Q"/>2. Ad illud vero quod obiciti quod 'ad
<lb ed="#Q"/>quemcumque actum se. extendit potentia' etc.:
<lb ed="#Q"/>concedendum eo 'i modo quo dictum est; potentia
<lb ed="#Q"/>enim se extendit modo ad creandum alium mun<lb ed="#Q"/>dum,
si Deus vellet, qui quidem non est; simi<lb ed="#Q"/>liter
se extendit potentia ad conservandum miin<lb ed="#Q"/>dum,
qui iam est. Sed dicere quod 'potentia Dei
<lb ed="#Q"/>se extendat ad faciendum mundum, qui factus est
<lb ed="#Q"/>et iam est', hoc est' dicere: 'se extendit ad illud
<lb ed="#Q"/>quod non est facere,; nam fieri mundum, qui
<lb ed="#Q"/>factus est, non est fieri, nec facere factum est fa<lb ed="#Q"/>cere.
Nam ponamus quod aliquis iaciat tactum:
<lb ed="#Q"/>faciendo factum aut facit aliquid aut nihil; s'
<lb ed="#Q"/>aliquid: ergo illud non fuit factum; ergo iam non
<lb ed="#Q"/>facit factum: quod est contra positum; si nihil:
<lb ed="#Q"/>ergo factum facere est nihil facere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e4153">
<lb ed="#Q"/>3. Ad illud vero quod obicit ' quandocumque
<lb ed="#Q"/>est potens etc. est potensm', per hoc patet solutio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e4161">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>4. Ad illud vero quod obicitur ' potuit facere
<lb ed="#Q"/>quod non fuerim'Z vel quod mundus non fuerit':
<lb ed="#Q"/>dicendum quod, quamvis istud esset potentiaea
<lb ed="#Q"/>ante mundum factum vel antequam ego essem,
<lb ed="#Q"/>eo modo quoP liberi arbitrii est posse respectu
<lb ed="#Q"/>faciendi et non faciendi, tamen postquam mundus
<lb ed="#Q"/>factus est, hoc posse non est posse, quia, sicut
<lb ed="#Q"/>dicit <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, Contra Faustum, libro II 1:
« Quisquis itaque dicit 'si omnipotens est Deus,
<lb ed="#Q"/>faciat ut? quae facta sunt, facta non fuerint ,, non
<lb ed="#Q"/>videt hoc ' se dicere: 'si omnipotens ests faciat ut
<lb ed="#Q"/>ea, quae vera sunt, eo ipso * quo vera sunt, falsa
<lb ed="#Q"/>sint '; potest enim facere ut aliquid non sit, quod
<lb ed="#Q"/>erat: tunc enim facit quod non sit ", quando id
<lb ed="#Q"/>esse invenerit de quo fiat, velut cum aliquem,
<lb ed="#Q"/>qui coepit esse nascendo, faciat non esse mo<lb ed="#Q"/>riendo;
hoc enim factum invenit de quo fieret.
<lb ed="#Q"/>Quis autem dicat ut idem, quod iam non est, fa<lb ed="#Q"/>ciat
non esse? quidquid enim praeteritum est iam
<lb ed="#Q"/>non est; quod si de ipso aliquid fieri potest, ad<lb ed="#Q"/>huc
est de quo fiat ».
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e4209">
<lb ed="#Q"/>5. Ad illud quod obicit" de impossibili per
<lb ed="#Q"/>accidens et per se, iam patet solutio.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q2m4-d1e4216">
<lb ed="#Q"/>6. Ad ultimum vero dicendum quod illud
<lb ed="#Q"/>quod dicitur 'ab aeterno creare vel ab aeterno
<lb ed="#Q"/>creatum ' habet repugnantiam implicitam. Si enim
<lb ed="#Q"/>ab aeterno creatum est, ab aeterno est; et si ab
<lb ed="#Q"/>aeterno est, non habet esse post non-esse ; ergo
<lb ed="#Q"/>increatum est. Nec sequitur ' non potuit ali<lb ed="#Q"/>quando
creare quin potuerit creare prius, ergo ab
<lb ed="#Q"/>aeterno': nam quandocumque-* crearetur, esset
<lb ed="#Q"/>significare aliquod instans temporis in quo'est
<lb ed="#Q"/>creare, quae significatio non fuit prius 2.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>