-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p1i1t4q3c1.xml
479 lines (478 loc) · 29.9 KB
/
ahsh-l1p1i1t4q3c1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 1, Inq. 1, Tract. 4, Q. 3, C. 1</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-03-01">March 01, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness>
<witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness>
<witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness>
<witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness>
<witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-03-01" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="230"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-Hd1e3741">I, P. 1, Inq. 1, Tract. 4, Q. 3, C. 1</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-Hd1e3744" type="question-title">QUID SIT SIMPLICITER POSSIBILE ET IMPOSSIBILE<!--1-->.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3747">
<pb ed="#Q" n="230"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>Ad primum nota tres opiniones <!--2-->, quarum
<lb ed="#Q"/>prima est dicentium: quod est<!--a--> possibile se<lb ed="#Q"/>cundum
inferiores causas est possibile simpliciter
<lb ed="#Q"/>et solum<!--3-->. —- Alii dicunt: quod est<!--b--> possibile se<lb ed="#Q"/>cundum
superiorem causam est simpliciter possi<lb ed="#Q"/>bile<!--4-->.
— Alii dicunt, quasi<!--c--> tenentes viam me<lb ed="#Q"/>diam,
<quote>quod non solum dicitur possibile secun<lb ed="#Q"/>dum
inferiores causas nec solum secundum su<lb ed="#Q"/>periores,
sed aliquando secundum has<!--d-->, aliquando
<lb ed="#Q"/>secundum illas, dicitur possibile secundum diversa
<lb ed="#Q"/>adiuncta</quote><!--5-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3780">
<lb ed="#Q"/>I. Contra primam obicitur hoc modo: 1. Quod
<lb ed="#Q"/>potest causa inferior, potest superior; et non po<lb ed="#Q"/>test
inferior causa contradicere superiori; ergo
<lb ed="#Q"/>illud est simpliciter possibile quod potest causa
<lb ed="#Q"/>superior.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3793">
<lb ed="#Q"/>2. Item, <title>1 Cor.</title> 1,20: <quote>Stultum fecit Deus sapien<lb ed="#Q"/>tiam
huius mundi</quote>. <title>Glossa</title><!--5-->: <quote><quote>Sapientia mun<lb ed="#Q"/>di</quote><!--e-->,
ubi stultum et infirmum Dei contemnitur,
<lb ed="#Q"/>quod est secundum rationes huius mundi, quae
<lb ed="#Q"/>impossibile iudicat<!--f--> quod in naturis rerum non
<lb ed="#Q"/>reperitur; hanc Deus <quote>stultam fecit</quote>, possibile fore
<lb ed="#Q"/>declarando quod illa impossibile iudicat</quote>. Ergo
<lb ed="#Q"/>possibile secundum superiorem causam est pos<lb ed="#Q"/>sibile
simpliciter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3816">
<lb ed="#Q"/>3. Item, verum est differentia possibilis; omne
<lb ed="#Q"/>ergo verum est possibile; sed virginem fore pa<lb ed="#Q"/>rituram
erat verum, quando Prophetae istud prae<lb ed="#Q"/>dicebant<!--g-->;
ergo erat simpliciter possibile; sed non
<lb ed="#Q"/>secundum interiorem causam; ergo secundum su<lb ed="#Q"/>periorem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3832">
<lb ed="#Q"/>4. Item, animam creari est possibile simpliciter;
<lb ed="#Q"/>sed non secundum causam inferiorem; igitur se<lb ed="#Q"/>cundum
superiorem<!--7-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3841">
<lb ed="#Q"/>5. Item, Deum esse bonum et trinum et unum est
<lb ed="#Q"/>necessarium; ergo est possibile<!--h-->; sed non secun<lb ed="#Q"/>dum
interiores causas<!--i-->; ergo secundum superiores.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3850">
<lb ed="#Q"/>6. Item, si aliquid<!--k--> sequitur ad aliud, si pri<lb ed="#Q"/>mum
est possibile, et secundum<!--8-->; sed bene<!--l--> se<lb ed="#Q"/>quitur
<mentioned>si Deus facit quod virgo, manens virgo,
<lb ed="#Q"/>pariat, virgo, manens virgo, parit</mentioned>; sed primum
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>est possibile simpliciter, scilicet quod Deus facit
<lb ed="#Q"/>virginem parere<!--m-->; ergo virginem parere simpli<lb ed="#Q"/>citer
est possibile. Relinquitur igitur: quod pos<lb ed="#Q"/>sibile
est secundum causam superiorem est pos<lb ed="#Q"/>sibile
simpliciter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3874">
<lb ed="#Q"/>Et haec est opinio secunda.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3879">
<lb ed="#Q"/>II. Contra quam obicitur: 1. <title>Matth.</title> 19, 26:
<lb ed="#Q"/><quote>Omnia sunt possibilia Deo</quote>. Quaeritur ergo: aut fit
<lb ed="#Q"/>distributio pro possibili simpliciter aut non. Si pro
<lb ed="#Q"/>possibili simpliciter: non est magna laus divinae
<lb ed="#Q"/>potentiae, quod scilicet possit ea quae sunt sim<lb ed="#Q"/>pliciter
possibilia; cum ergo hoc<!--n--> dicatur in lau<lb ed="#Q"/>dem
divinae potentiae, non fit distributio pro pos<lb ed="#Q"/>sibilibus
simpliciter, sed pro impossibilibus; si
<lb ed="#Q"/>hoc, ergo impossibile est possibile. -— Si di<lb ed="#Q"/>catur
quod non sequitur, quia ex impossibili se<lb ed="#Q"/>cundum
quid infertur possibile simpliciter —. [con<lb ed="#Q"/>tra]:
cum enim dicitur <mentioned>omnia possibilia sunt
<lb ed="#Q"/>Deo</mentioned>, includitur quod est possibile secundum
<lb ed="#Q"/>quid; ex hoc ergo relinquitur quod <mentioned>possibile
<lb ed="#Q"/>Deo</mentioned> non ponit possibile simpliciter; ergo pos<lb ed="#Q"/>sibile
secundum causam superiorem non est<!--o--> pos<lb ed="#Q"/>sibile
simpliciter, sed secundum causam inferiorem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3919">
<lb ed="#Q"/>2. Item, cum dicitur <mentioned>virginem, manentem vir<lb ed="#Q"/>ginem,
parere, est possibile Deo, vel caecum vi<lb ed="#Q"/>dere</mentioned>,
haec possibilitas est cum contrario actu
<lb ed="#Q"/>materiae; illa vero possibilitas, quae est<!--p--> secun<lb ed="#Q"/>dum
causam inferiorem, est sine omni contrarie<lb ed="#Q"/>tate;
ergo illud est simpliciter possibile quod est
<lb ed="#Q"/>secundum inferiorem causam et naturam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3937">
<lb ed="#Q"/>3. Item, quod est possibile secundum omnem
<lb ed="#Q"/>modum et solum est possibile simpliciter; sed
<lb ed="#Q"/>quod est possibile secundum interiorem causam
<lb ed="#Q"/>est possibile secundum omnem modum, quia est
<lb ed="#Q"/>possibile respectu causae interioris et superioris:
<lb ed="#Q"/>quia quidquid potest causa inferior, potest causa
<lb ed="#Q"/>superior; ergo illud est possibile simpliciter; pos<lb ed="#Q"/>sibile
vero solum secundum causam superiorem
<lb ed="#Q"/>non est possibile secundum omnem modum; re<lb ed="#Q"/>linquitur
ergo quod non est possibile simpliciter<!--9-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3961">
<pb ed="#Q" n="231"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>4. Item, videtur per se oppositio in extremis,
<lb ed="#Q"/>cum dicitur <mentioned>virgo parit</mentioned>; sed ubi est per se op<lb ed="#Q"/>positio
in extremis est impossibile per se, ut al<lb ed="#Q"/>bum
esse nigrum; ergo per se impossibile est
<lb ed="#Q"/>virginem, manentem virginem, parere. Ex iis ergo
<lb ed="#Q"/>relinquitur quod illud quod est possibile<!--a--> secun<lb ed="#Q"/>dum
causam inferiorem est possibile simpliciter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e3983">
<lb ed="#Q"/>III. Propter ista obiecta tertia opinio est
<lb ed="#Q"/>quod <mentioned>possibile</mentioned><!--b--> <quote>aliquando dicitur secundum
<lb ed="#Q"/>causas inferiores, aliquando secundum<!--c--> causas su<lb ed="#Q"/>periores,
quia haec dictio <mentioned>possibile</mentioned> secundum
<lb ed="#Q"/>diversa adiuncta copulat pro diversis possibili<lb ed="#Q"/>bus<!--d-->.
Unde cum dicitur <mentioned>possibile est Deum esse
<lb ed="#Q"/>bonum</mentioned>, haec dictio<!--e--> <mentioned>possibile</mentioned> copulat pro pos<lb ed="#Q"/>sibilitate
secundum causas superiores, et ideo vera
<lb ed="#Q"/>est; cum vero dicitur <mentioned>possibile est caecum vi<lb ed="#Q"/>dere</mentioned>,
copulat pro possibilitate secundum causas
<lb ed="#Q"/>inferiores, et ideo falsa est. Istorum sententia est
<lb ed="#Q"/>quod <mentioned>virginem peperisse</mentioned> modo est possibile, ali<lb ed="#Q"/>quando
tamen fuit impossibile. Et Deus de im<lb ed="#Q"/>possibili
facit possibile duobus modis: uno modo
<lb ed="#Q"/>reparando naturam, sicut in caeco illuminato, et
<lb ed="#Q"/>tunc potentia miraculosa, sed actus naturalis;
<lb ed="#Q"/>alio<!--f--> modo dando novam potentiam, sicut dedit
<lb ed="#Q"/>B.<!--g--> Virgini potentiam concipiendi sine viro, et est
<lb ed="#Q"/>haec potentia miraculosa et actus miraculosus</quote><!--1-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4029">
<lb ed="#Q"/>Contra: 1. <quote>Si aliquid est album aliqua albe<lb ed="#Q"/>dine,
est album simpliciter; ergo si aliquid est
<lb ed="#Q"/>possibile aliqua possibilitate est possibile simpli<lb ed="#Q"/>citer;
sed virginem, manentem virginem, parere
<lb ed="#Q"/>fuit semper possibile aliqua possibilitate; ergo
<lb ed="#Q"/>simpliciter fuit possibile</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4045">
<lb ed="#Q"/>2. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name>, <title>Super Genesim</title><!--2--> <quote>In
<lb ed="#Q"/>costa erat ut ex ea posset fieri mulier, sed non
<lb ed="#Q"/>ut ex ea fieret mulier</quote>; similiter in caeco est ut
<lb ed="#Q"/>possit fieri videns. Arguitur ergo hoc modo:
<quote>In quocumque est potentia currendi, in eo est
<lb ed="#Q"/>ut currat</quote><!--3-->; ergo simili ratione, in quocumque est
<lb ed="#Q"/>potentia videndi, in eo est ut videat; ergo in caeco
<lb ed="#Q"/>erit potentia ut videat, et <quote>in costa ut ex ea fiat
<lb ed="#Q"/>mulier</quote>; ergo caecum videre et costam fieri mu<lb ed="#Q"/>lierem
est possibile simpliciter.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4068">
<lb ed="#Q"/>3. Item, loquamur de caeco illuminato pro tem<lb ed="#Q"/>pore
ante illuminationem: caecus videbit; ergo
<lb ed="#Q"/>possibile est caecum videre; ergo iste caecus po<lb ed="#Q"/>test
videre.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4079">
<lb ed="#Q"/>4. Item, possibile est hunc caecum habere po<lb ed="#Q"/>tentiam
videndi, quia iam erit verum cum fiet
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>miraculum; sed si habet potentiam videndi, pos<lb ed="#Q"/>sibile
est videre; ergo possibile est<!--h--> hunc cae<lb ed="#Q"/>cum
videre<!--4-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4095">
<lb ed="#Q"/>Respondeo: Dicendum quod intentio <mentioned>possibi<lb ed="#Q"/>lis</mentioned>
solet dici de dicto et de re subiecta. Secun<lb ed="#Q"/>dum
quod dicitur de dicto, non<!--i--> pertinet ad prae<lb ed="#Q"/>sentem
quaestionem, quia<!--k--> dictum <mentioned>possibile</mentioned>
<lb ed="#Q"/>dicitur respectu veritatis necessariae vel contin<lb ed="#Q"/>gentis<!--5-->
in dicto, quae quidem fundatur in affirma<lb ed="#Q"/>tionibus
et negationibus, et secundum omne ge<lb ed="#Q"/>nus<!--l-->
causalitatis; et tantum<!--m--> de hoc intendebant
<lb ed="#Q"/>qui erant tertiae opinionis. - <mentioned>Possibile</mentioned>
<lb ed="#Q"/>vero de re subiecta potest accipi proprie vel ap<lb ed="#Q"/>propriate.
Appropriate, secundum quod ascendit<!--n-->
<lb ed="#Q"/>scientia Theologiae, quae intendit<!--o--> in causam su<lb ed="#Q"/>periorem:
et hoc modo dixerunt <mentioned>possibile</mentioned> quod
<lb ed="#Q"/>est possibile secundum causam superiorem, qui
<lb ed="#Q"/>iuerunt secundae opinionis<!--6-->, prout ascen<lb ed="#Q"/>dunt
nomina, sicut ascendunt scientiae, sicut in<lb ed="#Q"/>tentio
totius in geometricis pro toto continuo, in lo<lb ed="#Q"/>gicis
pro toto universali, in metaphysicis<!--p--> pro toto
<lb ed="#Q"/>perfecto<!--7-->. - Proprie vero <mentioned>possibile</mentioned> [est] quod
<lb ed="#Q"/>est possibile secundum causam inferiorem, quia
<lb ed="#Q"/>illud est possibile et secundum superiorem, et
<lb ed="#Q"/>ideo ex parte agentis omnino possibile; praeterea,
<lb ed="#Q"/>ex parte materiae est potentia et aptitudo seu
<lb ed="#Q"/>privatio, sicut patet in naturalibus et artificiali<lb ed="#Q"/>bus:
et hoc modo intendebant, et recte, qui fue<lb ed="#Q"/>runt
primae opinionis, quia possibile sim<lb ed="#Q"/>pliciter
et proprie [est] quod est possibile secun<lb ed="#Q"/>dum
causam interiorem.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4158">
<lb ed="#Q"/>Ad obiecta vero per ordinem respondendum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4163">
<lb ed="#Q"/>I. 1. Ad primum dicendum quod verum est
<lb ed="#Q"/>quod causa interior non contradicit superiori; sed
<lb ed="#Q"/>dispositio<!--q--> in causa inferiori potest contradicere
<lb ed="#Q"/>actioni quae potest elici a causa superiori, ut
<lb ed="#Q"/>patet: oculus caecus non contradicit causae<!--r--> su<lb ed="#Q"/>periori,
sed tamen caecitas, quae est dispositio
<lb ed="#Q"/>in oculo, contradicit actui videndi qui potest elici
<lb ed="#Q"/>a causa superiori; nec dicitur<!--s--> possibile simpli<lb ed="#Q"/>citer
quod tantum est possibile Deo, sed quod est
<lb ed="#Q"/>possibile secundum omnem modum; videre autem
<lb ed="#Q"/>non est possibile secundum istum<!--t--> modum isti
<lb ed="#Q"/>caeco, licet sit possibile Deo; unde non est pos<lb ed="#Q"/>sibile
simpliciter. Et notanda est differentia in
<lb ed="#Q"/>actionibus naturalibus et miraculosis: in miracu<lb ed="#Q"/>losis
enim praecedit actus potentiam, sed in na<lb ed="#Q"/>turalibus
praecedit potentia, deinde sequitur actus.
<lb ed="#Q"/>Et inde est quod hic ponitur simpliciter possibile,
<pb ed="#Q" n="232"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>quia potentia praecedit actum; ibi vero<!--a--> non,
<lb ed="#Q"/>quia actus praecedit potentiam.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4211">
<lb ed="#Q"/>2. Ad illud quod obicitur <title>I Cor.</title> 1,20: <quote>Stul<lb ed="#Q"/>tam
fecit Deus sapientiam</quote> etc. in<!--b--> <title>Glossa</title>,
<lb ed="#Q"/>respondeo: ibi loquitur de possibili<!--c--> secundum
<lb ed="#Q"/>proprietatem Theologiae; unde sensus illius lo<lb ed="#Q"/>cutionis
est talis: <quote>sapientia mundi iudicat impos<lb ed="#Q"/>sibile</quote>
non solum secundum causam inferiorem,
<lb ed="#Q"/>sed etiam secundum causam superiorem, <quote>quod
<lb ed="#Q"/>in naturis rerum non reperit</quote><!--d-->; sed <quote>Deus decla<lb ed="#Q"/>ravit
sibi fore possibile</quote>; unde sumitur ibi <mentioned>pos<lb ed="#Q"/>sibile</mentioned>
pro possibili Deo secundum proprietatem
<lb ed="#Q"/>Theologiae, quia loquitur de incarnatione et pas<lb ed="#Q"/>sione
et potentia incarnationis et passionis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4241">
<lb ed="#Q"/>3. Ad illud quod quaeritur <mentioned>utrum possibile
<lb ed="#Q"/>sit virginem parere</mentioned>, dicendum<!--e--> quod haec est du<lb ed="#Q"/>plex
<mentioned>virginem parere est possibile</mentioned>: potest enim
<lb ed="#Q"/>intelligi de re vel de dicto. Si de re subiecta,
<lb ed="#Q"/>falsa est, et est sensus: <mentioned>virgo potest parere</mentioned>, id
<lb ed="#Q"/>est <mentioned>habet potentiam pariendi</mentioned>; nulla enim virgo
<lb ed="#Q"/>ad hoc habuit possibilitatem, donec B. Virgini
<lb ed="#Q"/>data fuit illa potentia, sicut dicit <name>Damasce<lb ed="#Q"/>nus</name><!--1-->:
<quote>Spiritus Sanctus supervenit<!--f--> purgans
<lb ed="#Q"/>ipsam et virtutem generativam Verbi Dei tri<lb ed="#Q"/>buens</quote>.
Si intelligatur de dicto, vera est, et est
<lb ed="#Q"/>sensus: hoc dictum <mentioned>virginem parere</mentioned> est pos<lb ed="#Q"/>sibile;
nec notatur potentia respectu rei subiectae,
<lb ed="#Q"/>sed respectu dicti; et notatur possibilitas secun<lb ed="#Q"/>dum
causam superiorem, sicut antequam mundus
<lb ed="#Q"/>esset, fuit possibile mundum fore, scilicet quoad
<lb ed="#Q"/>Deum: et haec est<!--g--> possibilitas in dicto, quae
<lb ed="#Q"/>fundatur in causa agente, non in materia.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4283">
<lb ed="#Q"/>6. Quod<!--h--> obicitur <mentioned>si aliquid sequitur ad
<lb ed="#Q"/>aliud, si antecedens est possibile, et consequens</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>non sequitur generaliter; sequitur tamen sumpto
<lb ed="#Q"/>possibili in eodem genere. Est autem<!--i--> possibilitas
<lb ed="#Q"/>secundum causam inferiorem et superiorem; nec
<lb ed="#Q"/>sequitur <mentioned>aliquid est possibile secundum causam
<lb ed="#Q"/>superiorem, ergo et secundum<!--k--> inferiorem</mentioned>. <mentioned>Pos<lb ed="#Q"/>sibile</mentioned>
autem determinatur secundum adiunctum,
<lb ed="#Q"/>ut quando coniungitur<!--l--> cum dictione notante cau<lb ed="#Q"/>sam
superiorem, notatur <mentioned>possibile</mentioned> secundum
<lb ed="#Q"/>causam superiorem; sed cum dicitur<!--m--> <mentioned>virgo po<lb ed="#Q"/>test
parere</mentioned>, notatur possibile simpliciter et re<lb ed="#Q"/>spectu
causae inferioris; cum vero dicitur <mentioned>possi<lb ed="#Q"/>bile
est quod Deus faciat virginem parere</mentioned>, no<lb ed="#Q"/>tatur
possibilitas secundum causam superiorem.
<lb ed="#Q"/>Unde habent quidam<!--2--> pro regula quod non
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>sequitur: <mentioned>si est veritas in essentia, quod sit pos<lb ed="#Q"/>sibilitas
in natura</mentioned>, quia veritatem in essentia facit
<lb ed="#Q"/>causa superior, ut asinam loqui<!--a--> vel virginem
<lb ed="#Q"/>parere, deficiente possibilitate causae inferioris. Vel
<lb ed="#Q"/>melius est ut dicamus<!--3-->: <quote><mentioned>omne verum est pos<lb ed="#Q"/>sibile</mentioned>;
unde<!--b--> sicut <mentioned>verum</mentioned> ampliatur ad ea quae
<lb ed="#Q"/>fiunt secundum causam superiorem, ita <mentioned>possibi<lb ed="#Q"/>le</mentioned><!--c-->:
verum enim est species possibilis<!--4-->. Non
<lb ed="#Q"/>est enim<!--d--> concedendum quod aliquid sit possi<lb ed="#Q"/>bile
nisi in veritate sit vel secundum naturam
<lb ed="#Q"/>fieri possit. Unde non concedimus dictum<!--e--> <mentioned>facere
<lb ed="#Q"/>loqui asinam Balaam<!--5--> esse possibile</mentioned>, quia nec
<lb ed="#Q"/>in veritate est nec secundum naturam fieri po<lb ed="#Q"/>test;
sed tamen concedimus Deum posse hoc
<lb ed="#Q"/>facere ; ut<!--f--> autem fiat sermo de re, non de dicto,
<lb ed="#Q"/>possibile est Deo «tacere asinam Balaam loqui;
<lb ed="#Q"/>et sic verum fuit et possibile asinam Balaam lo<lb ed="#Q"/>qui,
sed modo nec verum est nec possibile</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4361">
<lb ed="#Q"/>4. Ad illud quod obicitur de creatione<!--g--> ani<lb ed="#Q"/>mae:
dicendum quod<!--h--> possibile secundum natu<lb ed="#Q"/>ram
dicitur duobus modis<!--i-->. Uno modo, cuius prin<lb ed="#Q"/>cipium
est natura sive cuius<!--k--> principium est in
<lb ed="#Q"/>natura; alio modo, quod non est a potentia naturae,
<lb ed="#Q"/>sed tamen est consuetum ut fiat in natura a causa
<lb ed="#Q"/>superiori, secundum quod dicitur <mentioned>consuetudo est
<lb ed="#Q"/>altera natura</mentioned><!--6-->, ut creatio, et iustificatio et huius—
<lb ed="#Q"/>modi. Simpliciter ergo possibile dicitur quod est
<lb ed="#Q"/>possibile secundum naturam istis duobus modis;
<lb ed="#Q"/>unde etiam definitur miraculum<!--l--> per arduum et
<lb ed="#Q"/>insolitum<!--7-->: per arduum, quia eius principium non
<lb ed="#Q"/>est natura; et per insolitum, quia non est consue<lb ed="#Q"/>tum
ut fiat in natura, licet non a natura<!--8-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4394">
<lb ed="#Q"/>5. Ad illud <mentioned>Deum esse trinum et unum est
<lb ed="#Q"/>possibile</mentioned> patet responsio, quia non dicitur <mentioned>pos<lb ed="#Q"/>sibile</mentioned>
respectu rei subiectae; secundum hoc enim
<lb ed="#Q"/>significaretur quod Deus esset ens in potentia,
<lb ed="#Q"/>quod est falsum, sed significatur potestas Dei,
<lb ed="#Q"/>quae fundatur<!--m--> super veritatem rei, qua verum
<lb ed="#Q"/>est Deum esse trinum et unum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4412">
<lb ed="#Q"/>II. Ad obiecta vero contra secundam opinio<lb ed="#Q"/>nem
sic<!--n-->:
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4419">
<lb ed="#Q"/>1. Ad illud quod primo quaerit ex <title>Matth.</title>
19, 26: <mentioned>Omnia possibilia sunt credenti</mentioned>, <mentioned>utrum
<lb ed="#Q"/>fiat distributio pro possibilibus vel pro<!--o--> impos<lb ed="#Q"/>sibilibus</mentioned>:
dicendum quod fit distributio pro pos<lb ed="#Q"/>sibilibus
et impossibilibus secundum causam in<lb ed="#Q"/>feriorem;
non tamen ex hoc<!--p--> sequitur quod im<lb ed="#Q"/>possibilia
sint possibilia simpliciter, sed sunt pos<pb ed="#Q" n="233"/><cb ed="#Q" n="a"/><lb ed="#Q"/>sibilia
Deo; nec sequitur <mentioned>ergo possibilia</mentioned>. Unde
<lb ed="#Q"/>in libro<!--a--> <title>De regulis Theologiae</title><!--1-->: <mentioned>Deus omni<lb ed="#Q"/>potens
dicitur, quia<!--b--> potest-non solum quae sunt
<lb ed="#Q"/>vel fieri possunt, sed etiam quae fieri non pos<lb ed="#Q"/>sunt:
potest enim impossibilia; et multa, quae sunt
<lb ed="#Q"/>impossibilia secundum inferiorem causam vel se<lb ed="#Q"/>cundum
naturam, sunt possibilia secundum supe<lb ed="#Q"/>riorem
causam: quidquid enim est possibile se<lb ed="#Q"/>cundum
inferiorem causam, est possibile secun<lb ed="#Q"/>dum
superiorem<!--c-->, sed non convertitur; illud au<lb ed="#Q"/>tem
quod possibile est secundum naturam sim<lb ed="#Q"/>pliciter
dicitur possibile; quod autem possibile
[est] secundum superiorem causam non dicitur
<lb ed="#Q"/>simpliciter possibile, sed possibile Deo</mentioned>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4466">
<lb ed="#Q"/>2-3-4. Reliqua vero quae obiciuntur conce<lb ed="#Q"/>denda
sunt<!--d-->, ut patet ex dictis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4473">
<lb ed="#Q"/>III. Ad obiecta vero contra tertiam opinionem,
<lb ed="#Q"/>quae quodammodo veritatem habet, dicendum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4480">
<lb ed="#Q"/>1. Ad illud quod primo obicit quod <mentioned>virgi<lb ed="#Q"/>nem
parituram<!--e--> est possibile aliqua possibilitate,
<lb ed="#Q"/>ergo est possibile</mentioned>: dicendum quod non sequitur,
<lb ed="#Q"/>nisi illa possibilitas sit possibilitas simpliciter; sed<!--f-->
<lb ed="#Q"/>patet ex dictis<!--2--> quod possibilitas secundum cau<lb ed="#Q"/>sam
superiorem tantum, cum sit ratione potentiae
<lb ed="#Q"/>agentis, non materiae, non ponit possibilitatem sim<lb ed="#Q"/>pliciter,
sed secundum quid, in re, sicut esse in causa
<lb ed="#Q"/>non ponit esse simpliciter, sed<!--g--> esse secundum quid.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4502">
<lb ed="#Q"/>2. Ad aliud quod obicit quod <mentioned>in costa erat
<lb ed="#Q"/>unde posset fieri mulier, et similiter<!--h--> in caeco
<lb ed="#Q"/>ut possit fieri videns</mentioned>: dicendum quod est po<lb ed="#Q"/>tentia
activa et passiva<!--3-->. Activa duplex est: creata
<lb ed="#Q"/>et increata; passiva duplex: respectu potentiae
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>creatae et respectu potentiae increatae. Dicendum
<lb ed="#Q"/>ergo quod in costa erat potentia passiva sive
<lb ed="#Q"/>materialis unde<!--i--> posset fieri mulier a potentia
<lb ed="#Q"/>activa increata, cui subiecta est et obediens omnis
<lb ed="#Q"/>materia ut faciat de ea quidquid vult; sed non
<lb ed="#Q"/>erat in costa potentia passiva unde posset fieri
<lb ed="#Q"/>mulier a potentia activa creata sive causa infe<lb ed="#Q"/>riori<!--k-->:
et ideo non sequitur quod in costa esset
<lb ed="#Q"/>unde<!--l--> fieret. Et hoc modo intelligendum est in
<lb ed="#Q"/>caeco illuminato et ceteris miraculis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4539">
<lb ed="#Q"/>3. Ad aliud<!--m--> quod proponit <mentioned>iste caecus
<lb ed="#Q"/>videbit, ergo possibile est istum caecum videre</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>distinguendum: de dicto, vera<!--n-->, et hoc modo se<lb ed="#Q"/>quitur
ex praecedenti, quia dictum est verum, ex
<lb ed="#Q"/>quo iste caecus est visurus; de re, falsa, quia
<lb ed="#Q"/>falsum est<!--o--> quod iste caecus potest videre.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4555">
<lb ed="#Q"/>4. Ad aliud dicendum quod possibile est
<lb ed="#Q"/>quod iste caecus habeat potentiam videndi, lo<lb ed="#Q"/>quendo
de potentia passiva. Sed si arguatur <mentioned>ergo
<lb ed="#Q"/>iste caecus potest videre vel possibile est istum
<lb ed="#Q"/>caecum videre</mentioned>, non valet: infertur enim potentia
<lb ed="#Q"/>activa a potentia passiva.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q3c1-d1e4572">
<lb ed="#Q"/>Sed si quaeritur si potest dici possibile se<lb ed="#Q"/>cundum
potentiam activam, postquam factum est
<lb ed="#Q"/>miraculum - respondeo: in aliquibus potentia
<lb ed="#Q"/>est<!--p--> miraculosa, actus naturalis, ut in caeco illumi<lb ed="#Q"/>nato;
in aliis potentia miraculosa et actus miraculo<lb ed="#Q"/>sus,
ut quod asina loquatur, quia contra naturam
<lb ed="#Q"/>est quod asina habeat potentiam loquendi, et etiam<!--q-->
<lb ed="#Q"/>quod loquatur. In iis ergo<!--r--> dicendum quod asina
<lb ed="#Q"/>non potest loqui, quamvis loquatur; sed non sic
<lb ed="#Q"/>de caeco, immo postquam<!--s--> videt, potest videre.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>