-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p1i1t4q4c2.xml
249 lines (248 loc) · 14.5 KB
/
ahsh-l1p1i1t4q4c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 1, Inq. 1, Tract. 4, Q. 4, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-03-01">March 01, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness>
<witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness>
<witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness>
<witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness>
<witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-03-01" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="239"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2">
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-Hd1e3741">I, P. 1, Inq. 1, Tract. 4, Q. 4, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-Hd1e3744" type="question-title">UTRUM A DIVINA POTENTIA FLUXERIT POTENTIA ACTIVA.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3747">
<lb ed="#Q"/>Secundo quaeritur qualiter a divina potentia flu<lb ed="#Q"/>xerit
potentia agendi<!--3-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3754">
<lb ed="#Q"/>I. Ad quod sic: a. <title>Rom.</title> 13,1: <quote>Non est potestas
<lb ed="#Q"/>nisi a Deo</quote>; sed potentia peccandi vel corrum<lb ed="#Q"/>pendi
bona naturalia est potentia; ergo est a Deo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3763">
<lb ed="#Q"/>b. Item, <title>Iob</title> 2,5 dicitur quod data est potestas<!--k-->
<lb ed="#Q"/>diabolo ad tentandum <title>Iob</title>, et hoc a Deo; et
<lb ed="#Q"/><title>Ioan.</title> 19,11 dicitur Pilato: <quote>Non haberes in me
<lb ed="#Q"/>potestatem</quote> etc.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3775">
<lb ed="#Q"/>c. Item, Adam in statu innocentiae habuit hanc
<lb ed="#Q"/>potentiam, scilicet peccandi, et non a se nec a<!--l-->
<lb ed="#Q"/>diabolo; ergo a Deo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3784">
<lb ed="#Q"/>d. Item, <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--4-->: <quote>Nobilior est natura
<lb ed="#Q"/>quae potest peccare quam illam quae non potest
<lb ed="#Q"/>peccare</quote>. Ergo potentia peccandi est de nobilitate
<lb ed="#Q"/>naturae; sed quidquid est de nobilitate naturae
<lb ed="#Q"/>a Deo est; ergo potentia peccandi a Deo est<!--n-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3797">
<lb ed="#Q"/>e. Item, quidquid est de commendatione alicuius
<lb ed="#Q"/>naturae a Deo est; sed <title>Eccli.</title> 31,10 commendatur
<lb ed="#Q"/>homo <quote>qui potuit transgredi et non est transgres<lb ed="#Q"/>sus</quote>;
ergo posse transgredi vel peccare a Deo est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3808">
<lb ed="#Q"/>Contra: 1. <name ref="#Anselm">Anselmus</name><!--5-->: <quote>Potentia peccandi
<lb ed="#Q"/>nec est libertas nec pars eius</quote>; sed similitudo,
<lb ed="#Q"/>quam habet homo ad Deum, est in libero arbitrio;
<lb ed="#Q"/>ergo quantum ad potentiam peccandi, quae nec est
<lb ed="#Q"/>liberum arbitrium nec pars eius, est homo dissi<cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>milis
Deo; ergo nec a Deo proveniet<!--o--> ei haec
<lb ed="#Q"/>potestas, scilicet peccandi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3827">
<lb ed="#Q"/>2. Item, potentia definitur per suum actum et
<lb ed="#Q"/>ab illo accipit suam perfectionem; ergo potentia
<lb ed="#Q"/>peccandi definitur per hunc actum <quote>peccare</quote> et
<lb ed="#Q"/>ab illo accipit suam perfectionem; sed secundum
<lb ed="#Q"/>hoc omnino est dissimilis a<!--p--> Primo; ergo po<lb ed="#Q"/>tentia
peccandi non est a Deo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3843">
<lb ed="#Q"/>II. Item, quaeritur, cum dicatur<!--5-->: <quote>Qui resistit
<lb ed="#Q"/>potestati, Dei ordinationi resistit</quote>, utrum qui re<lb ed="#Q"/>sistit<!--q-->
potentiae peccandi resistit ordinationi Dei.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3853">
<lb ed="#Q"/>III. Iuxta hoc quaeritur utrum sit eadem po<lb ed="#Q"/>tentia
bene faciendi et male faciendi.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3860">
<lb ed="#Q"/>Videtur quod non: 1. Potentia enim bene fa<lb ed="#Q"/>ciendi
procedit ex beneplacito Dei<!--r-->, potentia male
<lb ed="#Q"/>faciendi ex iudicio Dei, secundum quod dicit <name>Au<lb ed="#Q"/>gustinus</name>,
in libro <title>De spiritu et littera</title><!--7-->:
<quote>Homo, cum accipit potestatem male faciendi, ex
<lb ed="#Q"/>iudicio Dei venit, potestas vero bene faciendi ex
<lb ed="#Q"/>voluntate est<!--s--> beneplaciti</quote>. Ergo penes causas
<lb ed="#Q"/>differunt potentia bene faciendi et male faciendi;
<lb ed="#Q"/>ergo non est eadem haec potentia<!--t--> et illa. —
<lb ed="#Q"/>Item, potentia bene faciendi est ad probationem
<lb ed="#Q"/>bonae voluntatis, potestas male faciendi ad dam<lb ed="#Q"/>nationem
malae voluntatis, sicut dicit <name>Augu<pb ed="#Q" n="240"/><cb ed="#Q" n="b"/><lb ed="#Q"/>stinus</name>,
in praedicto libro; ergo non est eadem
<lb ed="#Q"/>haec potentia et illa.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3893">
<lb ed="#Q"/>2. Item, diversi sunt motus qui tendunt<!--a--> sur<lb ed="#Q"/>sum
et qui<!--b--> deorsum et etiam contrarii; ergo
<lb ed="#Q"/>potentiae, per quas eliciuntur actus; sed poten<lb ed="#Q"/>tia
benefaciendi sursum movet per caritatem,
<lb ed="#Q"/>potentiae<!--c--> male faciendi deorsum trahit per cu<lb ed="#Q"/>piditatem<!--d-->;
ergo diversae erunt potentiae et con<lb ed="#Q"/>trariae.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3911">
<lb ed="#Q"/>Contra: a. <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--1-->: <quote>Liberum arbi<lb ed="#Q"/>trium
est facultas voluntatis et rationis, qua bo<lb ed="#Q"/>num
eligitur<!--e--> gratia assistente et malum eadem
<lb ed="#Q"/>desistente</quote>. Ergo eadem est potentia benefa<lb ed="#Q"/>ciendi
et male faciendi, scilicet liberum arbi<lb ed="#Q"/>trium.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3927">
<lb ed="#Q"/>Respondeo<!--g-->: I. Ad primum dicendum quod,
<lb ed="#Q"/>cum dico <mentioned>potentiam peccandi</mentioned>, duo dico, scilicet
<lb ed="#Q"/>potentiam faciendi hanc actionem, et haec potentia
<lb ed="#Q"/>est bonum<!--f-->, et quod haec actio est peccatum.
<lb ed="#Q"/>Unde <name ref="#Anselm">Anselmus</name>, in libro <title>De casa diaboli</title><!--2-->:
<quote>Potestas volendi non recte et ipsum velle fuit ali<lb ed="#Q"/>quod
bonum</quote>. Secundum hoc dicimus quod po<lb ed="#Q"/>tentia
peccandi, id est potentia<!--h--> faciendi hanc
<lb ed="#Q"/>actionem, in quantum actio est, a Deo est; sed<!--i-->
<lb ed="#Q"/>deformitas illa, quae in potentia peccandi intel<lb ed="#Q"/>ligitur
ratione peccati, a Deo non est, sed huius
<lb ed="#Q"/>deformitatis principium est voluntas nostra se<lb ed="#Q"/>cundum
quod est in actu et non in potentia tan<lb ed="#Q"/>tum.
Non enim potentia volendi malum deformi<lb ed="#Q"/>tatem
dicit; voluntatem autem dicimus non se<lb ed="#Q"/>cundum
quod est a Deo, sed secundum quod
<lb ed="#Q"/>est ex<!--k--> nihilo et ideo vertibilis, secundum quod
<lb ed="#Q"/>dicit Damascenus<!--3-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e3966">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primum<!--l--> quod obi<lb ed="#Q"/>citur
quod <quote>potentia peccandi nec est libertas
<lb ed="#Q"/>nec pars eius</quote>: dicendum quod hoc intelligitur
<lb ed="#Q"/>quantum ad deformitatem quae est in actu pec<lb ed="#Q"/>candi,
non quantum ad ipsam actionem. — Vel
<lb ed="#Q"/>dicendum quod hoc est verum ratione libertatis:
<lb ed="#Q"/>liberum enim arbitrium est quod sui gratia est,
<lb ed="#Q"/>et hoc in Deo, in creatura autem libertas est<!--m-->,
<lb ed="#Q"/>qua scilicet habet potestatem faciendi quodlibet;
<lb ed="#Q"/>potestas autem peccandi non est potestas faciendi
<lb ed="#Q"/>aliquid<!--n-->, sed deficiendi, et hoc ratione deformi<lb ed="#Q"/>tatis
superadditae ad actionem. Secundum hoc
<lb ed="#Q"/>igitur <quote>non est libertas nec pars libertatis</quote> et sic
<lb ed="#Q"/>nec<!--o--> a Deo.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e4000">
<lb ed="#Q"/>2. Ad secundum<!--p--> dicendum quod dissi<lb ed="#Q"/>militudo
est ratione deformitatis, non ratione
<lb ed="#Q"/>actionis.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e4009">
<lb ed="#Q"/>Et per hoc patet solutio ad alia obiectat<!--4-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e4014">
<lb ed="#Q"/>II. Ad hoc quod<!--q--> quaerit <mentioned>utrum qui re<lb ed="#Q"/>sistit
potestati peccandi, Dei ordinationi resistat</mentioned>,
<lb ed="#Q"/>respondet <name>Origenes</name>, super praedictum locum
<lb ed="#Q"/><title>Rom.</title> 13,25: <quote>Utrum<!--r--> potestas persequendi bonos
<lb ed="#Q"/>sit a Deo? Ad hoc, inquit, breviter responde<lb ed="#Q"/>mus
quod nemo est<!--s--> qui nesciat quod visus no<lb ed="#Q"/>bis
a Deo donatus est et auditus et alii sensus,
<lb ed="#Q"/>tamen in potestate nostra est ut sic vel sic eis
<lb ed="#Q"/>utamur</quote>. Sic igitur huiusmodi potestas a Deo
<lb ed="#Q"/>est<!--t-->, sed abusus non. Secundum hoc dicimus
<lb ed="#Q"/>quod resistere <quote>potestati</quote>, quod scilicet non sit po<lb ed="#Q"/>testas,
est resistere <quote>Dei ordinationi</quote>; sed resistere
<lb ed="#Q"/>potentiae huic, ne scilicet exeat in actum hunc
<lb ed="#Q"/>malum vel in abusum, bonum est nec contra Dei
<lb ed="#Q"/>ordinationem, sed potius conformare se ordina<lb ed="#Q"/>tioni
et voluntati divinae. Unde <name>Origenes</name><!--6-->:
<quote>Cum dicitur qui<!--u--> <quote>[resistit] potestati, [ordinationi]
<lb ed="#Q"/>Dei resistit</quote> etc., hoc non intelligitur de potestati<lb ed="#Q"/>bus
quae persecutionem inferunt ipsis fidelibus</quote>.
<lb ed="#Q"/>Similiter <name ref="#GregoryGreat">Gregorius</name><!--7--> et <name>Ambrosius</name><!--8-->: <quote>Or<lb ed="#Q"/>dinatio
potestatis a Deo est, sed abusus a malo</quote>.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e4060">
<lb ed="#Q"/>III. Ad hoc quod quaeritur <mentioned>utrum sit
<lb ed="#Q"/>eadem potentia bene faciendi et male faciendi</mentioned>:
<lb ed="#Q"/>dicendum quod eadem est potentia et haec est po<lb ed="#Q"/>tentia
liberi arbitrii; sed quod<!--v--> haec potentia est
<lb ed="#Q"/>ad bene faciendum, hoc habet a natura; quod
<lb ed="#Q"/>vero est ad male faciendum, hoc habet ex defectu.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e4076">
<lb ed="#Q"/>1. Ad primo<!--x--> obiectum: dicendum quod di<lb ed="#Q"/>versitas
causae non attenditur quantum ad po<lb ed="#Q"/>tentiam,
sed quantum ad exitum potentiae in ac<lb ed="#Q"/>tum.
Quod autem<!--y--> haec potentia exit in actum
<lb ed="#Q"/>bonum, hoc a <quote>beneplacito</quote> Dei est; quod vero
<lb ed="#Q"/>in actum malum, hoc <quote>ex iudicio Dei</quote> est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i1t4q4c2-d1e4092">
<lb ed="#Q"/>2. Ad illud quod obicitur quod <mentioned>motus sunt
<lb ed="#Q"/>contrarii et ita potentiae contrariae</mentioned>: dicendum
<lb ed="#Q"/>quod illud intelligitur de potentiis naturalibus,
<lb ed="#Q"/>quae ita determinatae sunt ad unum quod non
<lb ed="#Q"/>possunt ad alterum, ut leve sursum, grave deor<lb ed="#Q"/>sum;
sed non sic est de<!--z--> rationalibus potentiis,
<lb ed="#Q"/>in quibus sunt motus voluntarii, quae cum sint
<lb ed="#Q"/>ad contraria, ut bonum faciendum et malum, non
<lb ed="#Q"/>propter hoc dicuntur potentiae contrariae, sed po<lb ed="#Q"/>tius
contrariorum.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>