-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 2
/
ahsh-l1p1i2t1q1t1c2.xml
306 lines (305 loc) · 19 KB
/
ahsh-l1p1i2t1q1t1c2.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?><?xml-model href="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng" type="application/xml" schematypens="http://purl.oclc.org/dsdl/schematron"?><TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
<fileDesc>
<titleStmt>
<title>I, P. 1, Inq. 2, Tract. 1, Q. 1, T. 1, C. 2</title>
<author ref="#AlexanderOfHales">Alexander of Hales</author>
<respStmt>
<name xml:id="JW">Jeffrey C. Witt</name>
<resp>TEI encoder</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<editionStmt>
<edition n="0.0.0-dev">
<date when="2017-04-03">April 03, 2017</date>
</edition>
</editionStmt>
<publicationStmt>
<authority><ref target="https://www.earlyfranciscans.com">ERC Project 714427: Authority and Innovation in Early Franciscan Thought</ref></authority>
<availability status="free">
<p>Published under a
<ref target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 License</ref>
</p>
</availability>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listWit>
<witness xml:id="Q" n="quaracchi1924">Quaracchi 1924</witness>
<witness xml:id="V" n="vatlat701">Vat lat 701</witness>
<witness xml:id="B" n="borghlat359">Borgh. lat 359</witness>
<witness xml:id="U" n="urblat123">Urb lat 123</witness>
<witness xml:id="Pa" n="bnf15331">BnF 15331</witness>
</listWit>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<schemaRef n="lbp-critical-1.0.0" url="https://raw.githubusercontent.com/lombardpress/lombardpress-schema/develop/src/out/critical.rng"/>
<editorialDecl>
<p>Encoding of this text has followed the recommendations of the LombardPress 1.0.0
guidelines for a critical edition.</p>
</editorialDecl>
</encodingDesc>
<revisionDesc status="draft">
<listChange>
<change when="2017-04-03" status="draft" n="0.0.0">
<p>Created file for the first time.</p>
</change>
</listChange>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text xml:lang="la">
<front>
<div xml:id="starts-on">
<pb ed="#Q" n="419"/><cb ed="#Q" n="a"/>
</div>
</front>
<body>
<div xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2">
<head xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-Hd1e3741">I, P. 1, Inq. 2, Tract. 1, Q. 1, T. 1, C. 2</head>
<head xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-Hd1e3744" type="question-title">QUID SIT GENERARE IN DIVINO ESSE.</head>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3747">
<lb ed="#Q"/>Secundo quaeritur quid sit generare secundum
<lb ed="#Q"/>rationem intelligentiae, prout dicitur in divino
<lb ed="#Q"/>esse.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3756">
<lb ed="#Q"/>Et circa hoc quaeritur I. utrum generare in
<lb ed="#Q"/>divino esse sit idem quod intelligere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3763">
<lb ed="#Q"/>Ad quod sic quidam nisi sunt: 1. Vivit Deus
<lb ed="#Q"/>vita nobilissima, quae est intelligere; sed idem
<lb ed="#Q"/>est in Deo sua vita et sua actio; ergo si generare
<lb ed="#Q"/>dicit quasi<!--a--> quamdam actionem, idem est<!--b--> in Deo
<lb ed="#Q"/>generare et intelligere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3777">
<lb ed="#Q"/>2. Secunda ratio. Prima intelligentia intelligit
<lb ed="#Q"/>se non desiliendo a se<!--1-->; unde actus intelligendi
<lb ed="#Q"/>extra se<!--c--> ipsam non desilit; sed intelligere nihil
<lb ed="#Q"/>aliud est quam speciem generare in se<!--2-->; ergo in<lb ed="#Q"/>telligere<!--d-->
se nihil aliud est quam suam<!--e--> speciem
<lb ed="#Q"/>in se generare; ergo intelligere in Deo est ge<lb ed="#Q"/>nerare
suam speciem in se; sed nihil est aliud
<lb ed="#Q"/>generatio Filii; ergo nihil aliud est in Deo intel<lb ed="#Q"/>ligere
quam Filium generare; et cum de nobilitate
<lb ed="#Q"/>suae essentiae sit quod semper se intelligit, necesse
<lb ed="#Q"/>est in eo semper dicere generantem et genitum.
<lb ed="#Q"/>Sed iis nominibus duo dicuntur, scilicet quasi
<lb ed="#Q"/>actio et relatio; cum enim dico <mentioned>generans</mentioned><!--f-->,
<lb ed="#Q"/>actionem dico, similiter et relationem: relatio enim
<lb ed="#Q"/>semper concomitatur actionem in agente. Cum
<lb ed="#Q"/>igitur sua substantia et sua actio sit idem ex parte
<lb ed="#Q"/>actionis et eius quod dicitur per modum passionis,
<lb ed="#Q"/>ut intelligere et intelligi, nulla in eo reperitur di<lb ed="#Q"/>versitas<!--g-->,
sicut nec in essentia: necesse est igitur
<lb ed="#Q"/>quod pluralitas, quae est in intelligente et<!--h--> intel<lb ed="#Q"/>lecto,
qua scilicet replicatur ut intelligens et ut
<lb ed="#Q"/>intellectus, sit solum propter relationem. Si ergo
<lb ed="#Q"/>propriis nominibus separemus<!--i--> relationem a dicta
<lb ed="#Q"/>actione, veniemus in pluralitatem, quae significa<lb ed="#Q"/>tur<!--k-->
iis nominibus <mentioned>Pater</mentioned> et <mentioned>Filius</mentioned>: hoc enim
<lb ed="#Q"/>nomen <mentioned>Pater</mentioned> proprie significat illam relationem
<lb ed="#Q"/>quae concomitatur actum generantis. Ex iis igitur
<lb ed="#Q"/>relinquitur quod <mentioned>Deum intelligere se</mentioned>, cum<!--l--> intel<lb ed="#Q"/>ligere
sit speciem rei intellectae gignere, non est
<lb ed="#Q"/>aliud quam generare suam imaginem et speciem
<lb ed="#Q"/>in se ipso.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3847">
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>Ad oppositum: a. Generare nunquam est eius<lb ed="#Q"/>dem<!--m-->
a se<!--3-->, sicut intelligere; ergo generare non
<lb ed="#Q"/>est intelligere in divino esse.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3858">
<lb ed="#Q"/>b. Secunda ratio. Ubi ponitur generatio, po<lb ed="#Q"/>nitur
multiplicatio et<!--n--> differentia generantis et ge<lb ed="#Q"/>niti;
sed dicendo Deum intelligere se, non dico dif<lb ed="#Q"/>ferentiam
nec multiplicationem aliquam, quia nihil
<lb ed="#Q"/>aliud est Deum intelligere se<!--o--> quam quasi con<lb ed="#Q"/>versio
eius supra se; ergo non est idem generare
<lb ed="#Q"/>et intelligere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3876">
<lb ed="#Q"/>II. Secundo, circa hoc quaeritur utrum idem
<lb ed="#Q"/>sit in divino esse generare et dicere.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3883">
<lb ed="#Q"/>Ad quod. sic:1.,<name>Anselmus</name><!--4-->: <quote>In eo quod
<lb ed="#Q"/>summa essentia se dicit, generat Pater, generatur
<lb ed="#Q"/>Filius</quote>. Igitur suum dicere internum est idem
<lb ed="#Q"/>quod Verbum generare; ergo idem est in Deo
<lb ed="#Q"/>suum dicere Verbum et generare.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3896">
<lb ed="#Q"/>2. Secunda ratio. <name ref="#Augustine">Augustinus</name><!--5-->, super illud
<lb ed="#Q"/><title>Gen.</title> 1, 3: <quote>Dixit Deus: fiat lux</quote>, dicit: <quote>Dixit, id
<lb ed="#Q"/>est generavit Verbum, in quo erat ut fieret lux</quote>.
<lb ed="#Q"/>Ergo idem est suum dicere et suum generare.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3908">
<lb ed="#Q"/>Ad oppositum: a. <name ref="#Anselm">Anselmus</name><!--5-->: <quote>Omnis per<lb ed="#Q"/>sona
se ipsam loquitur et alias<!--p--> </quote>; ergo si gene<lb ed="#Q"/>rare
in Deo est dicere, ergo quaelibet persona se
<lb ed="#Q"/>ipsam generat et alias: quod falsum est.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e3919">
<lb ed="#Q"/>Solutio: Dicendum<!--q--> quod non est in potestate
<lb ed="#Q"/>humana dicere de generatione aeterna nec de
<lb ed="#Q"/>substantia aeterna quid sit; quod inspiciens<!--r--> Pro<lb ed="#Q"/>pheta,
<title>Isai.</title> 53, 8, dicit<!--s-->: <quote>Generationem eius quis
<lb ed="#Q"/>enarrabit?</quote> quasi diceret nullus, immo hoc est<!--t-->
<lb ed="#Q"/>praemium fidei. Dicendum tamen secundum com<lb ed="#Q"/>munem
ration-em generationis, quod generatio est
<lb ed="#Q"/>productio de substantia<!--7-->. Haec autem productio
<lb ed="#Q"/>multipliciter est, quia<!--u--> aliquando producitur ali<lb ed="#Q"/>quid
de substantia ab alio quod non est ei si<lb ed="#Q"/>mile
in natura: et sic est productio in generatione
<lb ed="#Q"/>aequivoca, secundum quod<!--v--> dicimus quod ver<lb ed="#Q"/>mes
producuntur de<!--x--> carne<!--8-->; ali-quando autem<!--y-->
<lb ed="#Q"/>producitur aliquid de substantia alterius, quod
<lb ed="#Q"/>est simile ei in natura: et sic est in generatione
<lb ed="#Q"/>univoca<!--z-->. Sed hoc est multipliciter<!--9-->, quia illud
<pb ed="#Q" n="420"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/><mentioned>simile in natura productum de<!--a--> substantia</mentioned> ali<lb ed="#Q"/>quando
producitur de parte substantiae et non de
<lb ed="#Q"/>tota substantia: et sic est in generatione qua homo
<lb ed="#Q"/>generat hominem; aliquando autem producitur de
<lb ed="#Q"/>tota substantia: et sic est productio in divinis
<lb ed="#Q"/>personis unius ab alia, quia cum divina essentia
<lb ed="#Q"/>sit<!--b--> simplex, immo simplicissima<!--1-->, ubi est, ibi est
<lb ed="#Q"/>tota et nullo modo secundum partem; ideo pro<lb ed="#Q"/>ductio
in divinis personis de substantia est de
<lb ed="#Q"/>substantia<!--c--> tota et non de parte substantiae. Sed
<lb ed="#Q"/>haec productio dupliciter est, quia aut est secun<lb ed="#Q"/>dum
modum principalem aut secundum modum
<lb ed="#Q"/>non-principalem. Secundum modum<!--d--> principalem
<lb ed="#Q"/>dicitur, quando productum ita producitur quod
<lb ed="#Q"/>habet virtutem et proprietatem<!--e--> producendi alium
<lb ed="#Q"/>ex se: secundum ergo quod est productio secun<lb ed="#Q"/>dum
modum principalem in divinis, sic est pro<lb ed="#Q"/>ductio
Filii a Patre, quia Filius habet virtutem pro<lb ed="#Q"/>ducendi
ex se alium, scilicet Spiritum Sanctum, et
<lb ed="#Q"/>huius retinet proprietatem; secundum autem<!--f--> mo<lb ed="#Q"/>dum
non-principalem est productio Spiritus Sancti,
<lb ed="#Q"/>quia producitur de substantia, sed non retinet pro<lb ed="#Q"/>prietatem
producendi alium ex se. Prima ergo pro<lb ed="#Q"/>ductio,
scilicet Filii, est generatio; alia, quae est
<lb ed="#Q"/>Spiritus Sancti, appellatur in divinis processio. Sic
<lb ed="#Q"/>tamen intellige<!--g--> <mentioned>principalem</mentioned> in generatione Filii,
<mentioned>non-principalem</mentioned><!--h--> in processione Spiritus Sancti,
<lb ed="#Q"/>ut nullo modo intelligatur ibi<!--i--> inaequalitas, sed
<lb ed="#Q"/>utriusque designetur proprietas; quemadmodum,
<lb ed="#Q"/>cum dicitur <mentioned>primum</mentioned> vel <mentioned>non-primum</mentioned><!--k-->, non
<lb ed="#Q"/>ostenditur prioritas vel posterioritas in tempore,
<lb ed="#Q"/>sed designatur ordo naturae. Ex iis igitur patet
<lb ed="#Q"/>quid sit secundum rationem intelligentiae gene<lb ed="#Q"/>ratio
in divinis, quia generatio est univoca pro<lb ed="#Q"/>ductio
similis in natura de tota substantia se<lb ed="#Q"/>cundum
modum principalem, et quare haec pro<lb ed="#Q"/>ductio
dicitur generatio<!--l-->, hoc est quia inter omnes
<lb ed="#Q"/>productiones generatio principalior est, et maxime
<lb ed="#Q"/>sic debet esse ut ille qui producitur habeat vir<lb ed="#Q"/>tutem
producendi alium ex se.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e4047">
<lb ed="#Q"/>I. Secundum hoc ergo dicendum quod non est
<lb ed="#Q"/>idem secundum rationem intelligentiae generare et
<lb ed="#Q"/>intelligere, sicut nec generare et esse. Esse enim
<lb ed="#Q"/>in divinis dicitur absolute, similiter intelligere in
<lb ed="#Q"/>divinis de se dicitur absolute; sed generare de
<lb ed="#Q"/>ratione intelligentiae dicit relationem; ideo non
<lb ed="#Q"/>est idem secundum rationem intelligendi generare
<lb ed="#Q"/>et intelligere, sed generare concomitatur intelligere.
<lb ed="#Q"/>Quia sicut videmus in anima quod, cum dicitur
m<mentioned>ens cognoscit se</mentioned>, quod ad hoc sequitur quod
<lb ed="#Q"/>mens generat sui notitiam, et tamen non est idem
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>in mente cognoscere se et generare sui notitiam,
<lb ed="#Q"/>immo aliud et aliud, dicitur tamen <mentioned>unum conco<lb ed="#Q"/>mitatur
alterum</mentioned>: sic in divino esse non est idem
<lb ed="#Q"/>generare suam speciem et intelligere, intelligere
<lb ed="#Q"/>tamen concomitatur<!--m--> Deum generare sui speciem
<lb ed="#Q"/>vel imaginem in se ipso. Unde cum dicitur <mentioned>Deum
<lb ed="#Q"/>intelligere se est Deum generare suam speciem in
<lb ed="#Q"/>se</mentioned>, dicendum quod non est verum: non enim
<lb ed="#Q"/>est<!--n--> intelligere per speciem, ubi idem est actus
<lb ed="#Q"/>quod essentia nec est species alia ab essentia.
<lb ed="#Q"/>Quod ergo dicitur <mentioned>intelligendo generat</mentioned> vel <mentioned>in<lb ed="#Q"/>telligere
est speciem suam<!--o--> generare</mentioned>, intelligitur
<lb ed="#Q"/>per concomitantiam; tamen hoc non est illud sicut
<lb ed="#Q"/>in mente, quia maior est ibi differentia quam in
<lb ed="#Q"/>divino esse: ex hoc enim quod est generatio
<lb ed="#Q"/>suae speciei, necessario sequitur generans et ge<lb ed="#Q"/>nitum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e4110">
<lb ed="#Q"/>[Ad obiecta]: 1. Ad primam ergo rationem
<lb ed="#Q"/>dicendum quod, etsi<!--p--> idem sit in Deo<!--1--> intelligens
<lb ed="#Q"/>et intellectum et<!--f--> ipsa actio divina, tamen ibis
<lb ed="#Q"/>concomitatur relatio: ex<!--t--> qua parte est differentia
<lb ed="#Q"/>secundum intelligentiam<!--u--> inter generare et intelli<lb ed="#Q"/>gere.
Nam generare dicit relationem sive habitu<lb ed="#Q"/>dinem
per modum actus, intelligere autem dicit
<lb ed="#Q"/>ipsum esse sive ipsam substantiam; non tamen
<lb ed="#Q"/>generare addit ad intelligere, sicut nec relatio ad
<lb ed="#Q"/>essentiam<!--2-->, immo concomitatur ipsum intelligere<!--v-->
<lb ed="#Q"/>sive consequitur ad ipsum, quia ad intelligere se<lb ed="#Q"/>quitur
vel concomitatur generatio suae speciei in
<lb ed="#Q"/>se. Inde est etiam quod in divinis potest dici quod
<lb ed="#Q"/>idem intelligit se, sive sumatur masculine sive neu<lb ed="#Q"/>traliter;
non tamen masculine potest dici vel neu<lb ed="#Q"/>traliter
<mentioned>generat se</mentioned>: ratione enim<!--x--> illius rela<lb ed="#Q"/>tionis
ponitur pluralitas vel distinctio, quae si<lb ed="#Q"/>gnificatur
per ista nomina <mentioned>Pater, Filius, generans,
<lb ed="#Q"/>genitum</mentioned>, ut dictum est<!--3-->.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e4154">
<lb ed="#Q"/>2. Et per hoc patet responsio ad secundam
<lb ed="#Q"/>rationem, et patet intelligentia rationum ad op<lb ed="#Q"/>positum.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e4163">
<lb ed="#Q"/>II. Ad secundum quod quaeritur <mentioned>an gene<lb ed="#Q"/>rare
idem sit in Deo quod suum dicere</mentioned>: dicen<lb ed="#Q"/>dum<!--4-->
quod <mentioned>dicere</mentioned> in divinis uno modo appellatur
<lb ed="#Q"/>manifestare<!--y-->, et sic dicitur essentialiter, et sic
<lb ed="#Q"/>quaelibet persona loquitur vel dicit aliam, quia
<lb ed="#Q"/>quaelibet persona manifestat aliam ; unde in <title>Evan<lb ed="#Q"/>gelio
Ioan.</title> 14, 11: <quote>Ego in Patre et Pater in me
<lb ed="#Q"/>est</quote>, et similiter <title>Matth.</title> 11, 27: <quote>Nemo novit Filium
<lb ed="#Q"/>nisi Pater, neque Patrem quis novit nisi Filius et
<lb ed="#Q"/>cui voluerit Filius revelare</quote>. Ecce quod una per<lb ed="#Q"/>sona
manifestatur in alia. Alio modo dicitur <mentioned>di<lb ed="#Q"/>cere</mentioned>
scilicet proferre verbum: et sic <title>dicere</title>
<pb ed="#Q" n="421"/>
<cb ed="#Q" n="a"/>
<lb ed="#Q"/>importat rationem principii ad illud quod est de
<lb ed="#Q"/>principio, quia proferens est principium ad ver<lb ed="#Q"/>bum
prolatum; et sic <mentioned>dicere</mentioned> sumitur<!--a--> notiona<lb ed="#Q"/>liter
et solum convenit Patri. Et sic <mentioned>dicere</mentioned> idem
<lb ed="#Q"/>est quod generare; primo autem<!--b--> modo non, quia
<lb ed="#Q"/>sequeretur quod quaelibet persona generaret se
<lb ed="#Q"/>et alias personas, sed secundo modo importat
<lb ed="#Q"/>habitudinem principii ad illud quod est de prin<lb ed="#Q"/>cipio.
Eloquitur autem Filius essentiam et pro<lb ed="#Q"/>prietatem
Patris, ideo<!--c--> Verbum est; Spiritus vero
<lb ed="#Q"/>Sanctus, etsi totam essentiam Patris eloquatur,
<cb ed="#Q" n="b"/>
<lb ed="#Q"/>scilicet potentiam, sapientiam, bonitatem, non ta<lb ed="#Q"/>men
in se eloquitur proprietatem Patris qua<!--d--> pro<lb ed="#Q"/>ducat
ex se alium, ideo non dicitur Verbum sicut
<lb ed="#Q"/>Filius, nec dicitur eius productio <mentioned>generatio</mentioned> sicut
<lb ed="#Q"/>productio Filii, sicut dictum est<!--l-->: verbum enim
<lb ed="#Q"/>plene manifestat de intellectu et intentione dicentis
<lb ed="#Q"/>proprietates, ideo Spiritus Sanctus non est Ver<lb ed="#Q"/>bum
nec profertur a Patre ut Verbum, sed di<lb ed="#Q"/>citur,
id est<!--e--> manifestatur.
</p>
<p xml:id="ahsh-l1p1i2t1q1t1c2-d1e4242">
<lb ed="#Q"/>Et sic patet solutio istius<!--f--> Quaestionis.
</p>
</div>
</body>
</text>
</TEI>